Lặng lẽ Sa Pa -Nguyễn Thành Long

LẶNG LẼ SA PA

Nguyễn Thành Long

I.Đọc, tìm hiểu chung văn bản

1.Tác giả, tác phẩm

-Nhà văn Nguyễn Thành Long (1925-1991), quê quán: huyện Duy Xuyên, tỉnh Hà Nam.

-Ngoài truyện, bút ký, ông còn làm thơ, viết phê bình văn học.

Tác phẩm:Viết nhân chuyến đi công tác Lào Cai (1970) trong tập “Giữa trong xanh” in năm 1972

2.Đọc, chú thích SGK

3.Bố cục: 3 phần

-Phần 1: (từ đầu đến “kìa anh ta kìa”): giới thiệu cuộc gặp gỡ tình cờ

-Phần 2: (tiếp đến “không có vật gì như thế”): Diễn biến cuộc gặp gỡ

-Phần 3: còn lại: Cuộc chia tay cảm động giữa anh thanh niên và đoàn khách

4.Cốt truyện và nhân vật:

-Cốt truyện: đơn giản với một tình huống độc đáo: cuộc gặp gỡ giữa anh thanh niên và đoàn khách.

-Cuộc gặp gỡ tình cờ, thuận lợi cho việc giới thiệu nhân vật chính là anh thanh niên, anh thanh niên được hiện ra qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác.

II.Tìm hiểu văn bản:

1.Nhân vật anh thanh niên

-Qua lời kể của bác lái xe

-Trên đỉnh Yên Sơn 2600m

-Người cô độc nhất thế gian

-Làm nghề khí tượng kiêm vật lý địa cầu

Tình huống gặp gỡ, làm quen bất ngờ, thú vị, có tác dụng gieo vào lòng người đọc các nhân vật ấn tượng đầu tiên mạnh mẽ, hấp dẫn.

-Tầm vóc nhỏ bé

-Nét mặt rạng rỡ

-Gói thuộc làm quà cho vợ bác lái xe

-Mừng quýnh vì sách

-Tặng hoa cho cô gái

-Pha trà ngon mời khách

Thể hiện sự cởi mở, chân thành, ân cần, chu đáo của anh thanh niên

Ông ngạc nhiên khi thấy:

-Một vườn hoa thược dược tươi tốt

-Một căn nhà sạch sẽ với bàn, ghế…

-Cuộc đời riêng của anh thu dọn trong góc với một chiếc giường, một bàn học và một giá sách…

-Nuôi gà, vườn thuốc quý, trồng hoa.

-Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất.

-Thường đo mưa: đo xong đổ nước ra cốc phân ly mà đo

-Máy nhật quang: ánh nắng mặt trời xuyên qua kính này đốt các mảnh giấy cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy mà định nắng.

-Công việc đòi hỏi sự tỷ mỉ, công phu, chính xác.

-Máy Vin nhìn khoảng cách giữa các răng cưa mà đón gió.

-Nhìn gió lay lá, hay nhìn trời thấy sao nào khuất, sao nào sáng có thể tính được mây, gió.

-Máy nằm dưới sâu kia để đo chấn động vỏ trái đất, lấy con số báo về bằng máy bộ đàm mỗi ngày.

-Say sưa, dù bất kể thời tiết thế nào cũng không bỏ một ngày, không quên một buổi.

-Làm việc nghiêm túc, đúng giờ, tận tâm, tận lực, có ý thức trách nhiệm và kỷ luật cao.

-Anh xác định rõ mục đích công việc mình làm, tìm thấy niềm vui trong công việc, sẵn sàng cống hiến tuổi trẻ, tài năng và sức lực của mình cho đất nước.

“Bác đừng mất công vẽ cháu,để cháu giới thiệu với bác ông kỹ sư vườn rau hay nhà nghiên cứu sét 11 năm”

=>Anh là người khiêm tốn, luôn hòa mình vào đội ngũ những người tri thức

-Quan niệm về người cô độc: ta với công việc là hai

-Nỗi nhớ người “thèm người”

-Vị trí cuộc sống: về ấn tượng mà mỗi con người tạo ra trong cuộc đời anh

Đó là những suy nghĩ tốt đẹp của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống.

-Kể chuyện một cách hồn nhiên, chân thành, say sưa, sôi nổi

-Nói to những điều mà người ta chỉ nghĩ hay ít nghĩ

Tác giả khắc họa khá chân thực, sinh động bức chân dung đẹp đẽ về anh thanh niên, sống có lý tưởng, vui vẻ, thích giao tiếp, chu đáo với mọi người. Giữa thiên nhiên im ắng, hắt hiu giữa cái lặng lẽ của Sa Pa vẫn vang lên những âm thanh trong sáng, vẫn ánh lên những sắc màu lung linh, lan tỏa hơi ấm tình nguời và sự sống của những con người lao động như anh thanh niên. Đó là những vẻ đẹp giản dị nhưng cũng thật thiêng liêng với những khát vọng háo hức của con người lao động mới.

2.Các nhân vật khác.

a.Nhân vật xuất hiện trực tiếp:

*Bác lái xe

- Là người sôi nổi có nhiều năm công tác, có nhiều kinh nghiệm.

-Góp phần làm nổi bật nhân vật chính

- 32 năm chạy xe trên tuyến đường hiểm trở, hiểu tường tận Sa Pa

- Qua lời kể của bác lái xe, cô gái và người đọc hồi hộp chờ đợi sự xuất hiện của anh thanh niên

*Nhân vật ông họa sĩ già:

- Là một người từng trải cuộc sống và am hiểu nghệ thuật; lời nói, cử chỉ, thái độ của ông làm cho nhân vật chính hiện ra rõ nét hơn, đồng thời lại khơi gợi thêm nhiều khía cạnh ý nghĩa về cuộc sống, về nghệ thuật.

-Ngay phút đầu gặp anh thanh niên, bằng sự từng trải nghề nghiệp và niềm khát khao của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ông đã xúc động bối rối vì họa sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết.

- Là người từng trải, khát khao nghệ thuật

-Nhạy cảm, thâm trầm và sâu sắc.

- Trước chàng trai trẻ đáng yêu, ông họa sĩ bỗng thấy như "nhọc quá" vì những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh

Chi tiết này giúp cho nhân vật chính hiện lên rõ nét hơn.

*Cô kỹ sư trẻ

-Một kỹ sư trẻ vừa mới ra trường, xung phong lên miền núi heo hút công tác

-Hồn nhiên, ý tứ, kín đáo

-Tìm thấy lẽ sống, hướng đi cho mình

-Bó hoa tinh thần, sự háo hức và mơ mộng

-Những thu lượm bổ ích phong phú tươi non về nhận thức, tâm hồn, hiểu con đường cô đang đi tới, yên tâm và vững tin vào quyết định cô đã lựa chọn.

 

-Sức tỏa sáng của nhân vật chính (anh thanh niên) giúp cô có sức mạnh, vững tin hơn, bước tiếp con đường mình đã chọn.

b.Nhân vật gián tiếp

*Ông kỹ sư vườn rau:

- ngày này sang ngày khác rình xem ong thụ phấn cho su hào như thế nào để cứ thế đi thụ phấn cho từng cây su hào cho củ ngọt hơn, to hơn.

-Anh cán bộ nghiên cứu sét "Mười một năm không một ngày xa cơ quan, không đi đến đâu mà tìm vợ"

Họ đang ngày đêm lao động miệt mài, cống hiến thầm lặng, hy sinh cả tuổi trẻ hạnh phúc cá nhân, góp phần xây dựng đất nước

Đằng sau cái sự lặng lẽ của Sa Pa là sự sôi động của những con người lao động mới đang ngày đêm thầm lặng cống hiến, xây dựng tổ quốc, một cách sôi động.

 

=> Sự từ chối làm mẫu vẽ của anh thanh niên đã mở ra trước mắt người đọc cả một đội những con người đang ngày đêm thầm lặng cống hiến cuộc đời mình để xây dựng tổ quốc.Sa Pa lặng lẽ cũng như họ vậy, luôn thầm lặng làm công việc của mình mà không hề sợ khó, sợ khổ, sợ cô đơn.Bởi vì trong họ luôn có một sự sống động của đức hi sinh, của lòng yêu nghề, yêu cuộc sống lao động và những thành quả mà mình làm ra vì nó góp phần xây dựng đất nước.Họ đều được gọi chung chung bằng danh từ chung chứ không ai có tên cả. Họ là những con người giản dị, không tên, không tuổi, hi sinh và cống hiến một cách thầm lặng.

III.Tổng kết:

1.Về nghệ thuật:

-Kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn.

-Truyện có nhiều chi tiết thực

Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm, nội tâm nhân vật.

-Khắc họa rõ nét tính cách của nhân vật

+Qua lời nói, cử chỉ

+Qua việc làm

+Qua thái độ với mọi người

+Qua các việc khác.

2.Về nội dung:

Ca ngợi nét sông đẹp của người lao động mới: cống hiến cho đời một cách âm thầm, lặng lẽ, những con người có lý tưởng sống đẹp chấp nhận vị trí công tác khó khăn và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

 

 

 

 

 

Bài tập