Ánh trăng - Nguyễn Duy

ÁNH TRĂNG

Nguyễn Duy

I.Tìm hiểu chung

1.Tác giả, tác phẩm

Nhà thơ Nguyễn Duy tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948 tai phường Đông Vệ thành phố Thanh Hóa

Là nhà thơ- chiến sĩ, trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ

Phong cách thơ độc đáo- nhất là ở thể thơ lục bát (uyển chuyển, mượt mà, hiện đại ở thi liệu, cấu tứ)

-1966: Nhập ngũ

-1975: Làm báo văn nghệ

Hiện sống tại thành phố Hồ Chí Minh

-Giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ 1972-1973; giải A Hội Nhà Văn Việt Nam (1984)

2.Đọc

3.Bố cục: 3 phần

-Phần 1: 2 khổ thơ đầu: Vầng trăng trong hoài niệm

-Phần 2: 3 khổ thơ giữa: Vầng trăng trong hiện tại

-Phần 3: Khổ thơ cuối: Vầng trăng trong suy tưởng.

II.Tìm hiểu bài thơ:

1.Hai khổ thơ đầu

Sống

Với đồng

Với sông

Với biển

=>Tuổi thơ gắn bó, gần gũi với thiên nhiên

Gắn bó với đồng, với sông, với bể

Gắn bó với vầng trăng (vầng trăng thành tri kỉ, tình nghĩa)

Nghệ thuật nhân hóa, khắc họa vẻ đẹp tình nghĩa, thủy chung của trăng đối với người lình trong những năm tháng chiến tranh. Khó khăn, gian khổ của cuộc sống nơi núi rừng cùng chiến tranh, Trăng đã đến với tình cảm chân thành

Tình bạn giữa trăng và người lính gắn bó sâu nặng, đằm thắm như những người bạn tri kỉ. Trăng như hiểu được tình cảm của con người.

-Trần trụi với thiên nhiên.

-Hồn nhiên như cây cỏ

Thể hiện vẻ đẹp mộc mạc, hoang sơ

-Trăng và người lính như có sự đồng cảm, sẻ chia: tình nghĩa bền vững mãi mãi

2.Ba khổ thơ tiếp theo

Tác giả khắc họa vầng trăng ở những thời điểm:

-Từ hổi về thành phố

-Thình lình đèn điện tắt

Vì cuốc ống nơi thành phố đầy đủ tiện nghi, người lính đã quen với vật chất cao sang “ánh điện, cửa gương”, lãng quên trăng, lãng quên đi những ngày tháng gian khổ, những năm tháng chiến tranh ác liệt, quên đi tình cảm chân thành, cao đẹp. Chính sự lãng quên ấy đã phá vỡ tình bạn (hàm chứa tình cảm chua xót, bất ngờ)

-Hoàn cảnh đối lập: hình ảnh vầng trăng luôn thủy chung, ân tình, thể hiện giá trị thức tỉnh tình người cao đẹp.

Sự xuất hiện đột ngột của trăng trong bối cảnh đền điện tắt. Vầng trăng bất ngờ mà tự nhiên gợi lại bao kỉ niệm nghĩa tình.

Điều đáng nói ở đây là chỉ có con người thay đổi, còn vầng trăng thì ra sao?

“Đột ngột vầng trăng tròn” :trăng vẫn đến với bạn bằng tình cảm tràn đầy, nguyên vẹn, vẫn thủy chung với người bạn năm xưa. Con người có thẻ quay lung lại với quá khứ còn trăng vẫn vậy, vẫn đánh thức tâm hồn họ.

Ngửa  mặt lên nhìn mặt

Có cái gì rung rung

Như là đồng là bể

Như là sông là rừng”

ð “Mặt” nhìn “mặt” con người đối diện với vầng trăng.

Ánh trăng đánh thức những kỷ niệm quá khứ , đánh thức lại tình bạn năm xưa, đánh thức những gì con người lãng quên. Những hình ảnh “đồng- bể- sông- rừng” lặp lại gợi tả điều gì? Tả những kỷ niệm quá khứ gần gũi, thân quen, gắn bó sâu sắc.

Cảm xúc của tác giả về bài thơ này là nỗi niềm “rung rung”, trào dâng xúc động với những kỷ niệm về những năm tháng gian lao của người lính đã từng gắn bó với thiên nhiên, đất nước.

3.Khổ thơ cuối

Trăng

-Tròn vành vạnh

-Kể chi người vô tình

-Im phăng phắc

Trăng cứ tròn vành vạnh, tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ, vẹn nguyên chẳng thể phai mờ. Trăng không thay đổi, vẫn tròn đầy, vẹn nguyên, thế mà lại bị con người lãng quên.

Hình ảnh vầng trăng thể hiện trong chiều sâu suy tưởng manh tính triết lý sâu sắc: Nhắc nhở người đọc thái độ sống ân nghĩa, thủy chung.

-Từ sự im lặng ấy, trăng như một nhân chứng nghĩa tình nghiêm khắc nhắc nhở con người phải day dứt, trăn trở để khi nhìn lại chính mình, tìm lại mình, tìm lại những điều lãng quên trong quá khứ, một quá khứ đẹp và bất diệt

-Điều làm xúc động lòng người là trăng không chỉ thủy chung mà còn rất cao thượng vị tha, lặng lẽ, khoan dung.

III.Tổng kết:

-Cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện qua một câu chuyện riêng, bằng sự kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình

-Giọng điệu tâm tình, nhịp thơ khi thì trôi chảy tự nhiên, nhịp nhàng theo lời kể, khi thì tha thiết, khi thì trầm lắng suy tư

-Hình ảnh vầng trăng có ý nghĩa biểu tượng cho quá khứ tình nghĩa, là vẻ đẹp bình dị vĩnh hằng của cuộc sống mang chiều sâu tư tưởng triết lý, tượng trưng cho quá khứ đẹp đẽ vẹn nguyên, tràn đầy, bất diệt.

-Ngôn ngữ thơ giàu sức gợi cảm.

 

 

 

 

Bài tập