Bài 29 : Ôn tập chương V và VI
BÀI 29: ÔN TẬP CHƯƠNG V VÀ CHƯƠNG VI.
* Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền đã diễn ra như sau:
- Sự mục nát của triều đình phong kiến, tha hoá của tầng lớp thống trị.
- Cuộc xung đột Nam-Bắc triều 1533- 1592.
- Xung đột Trịnh-Nguyễn 1627- 1672.
* Quang Trung đã đặt nền tảng cho việc thống nhất đất nước và xây dựng quốc gia
- Tây Sơn lật đổ chính quyền Nguyễn 1777, Trịnh 1786, Lê1788. Xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước giữa đàng ngoài và đàng trong.
- Tây Sơn đánh tan cuộc xâm lược của quân Xiêm 1785, Thanh1789.
- Xây dựng chính quyền phong kiến mới tiến bộ
- Phục hồi và phát triển kinh tế, văn hoá, giáo dục, củng cố quốc phòng.
* Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền:
- Nguyễn Anh đánh bại vương triều Tây Sơn1802.
- Các vua Nguyễn lập lại chính quyền phong kiến tập quyền.
- 1802 Nguyễn Anh đặt niên hiệu Gia Long chọn Phú Xuân làm kinh đô.
4. Tình hình kinh tế, văn hoáở các thế kỉ XVI đến nửa đầu thế kỉ XIX:
* Tình hình kinh tế
- Đàng ngoài: Sa sút
- Đàng trong: từng bước phát triển.
- Đàng ngoài: vẫn sa sút.
- Đàng trong: đang trì trệ.
Cả nước sa sút nghiêm trọng.
* Thủ công nghiệp
Phát triển đa dạng nhiều hình thức phong phú, xuất hiện nhiều làng thủ công. Không phát triển do chiến tranh được phục hồi.
* Thương nghiệp
Mở rộng và phát triển sa sút do chính sách hạn chế ngoại thương Nội thương, ngoại thương được khôi phục.
* Tình hình văn hóa, văn học nghệ thuật :
- Tôn giáo đa dạng: Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo, Thiên Chúa giáo.
- Chữ quốc ngữ ra đời.
- Chữ Nôm được chú trọng.
- Văn nghệ dân gian phong phú.
- Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo, Thiên Chúa giáo.
- Chữ Nôm trở thành văn tự chính của quốc gia.
- Văn nghệ dân gian phong phú.
Phật giáo, Thiên Chúa giáo, Nho giáo, Đạo giáo.
- Văn học chữ Nôm phát triển đến đỉnh cao.
- Văn nghệ dân gian phát triển.
* Khoa học kĩ thuật :
Chưa có điều kiện phát triển: Sử học, địa lí, y học có nhiều thành tựu.
Học được ở phương Tây làm đồng hồ, kính thiên lí, máy hơi nước.
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI :
1. Cho biết biểu hiện sự suy thoái của nhà nước thời Lê sơ ?
Trả lời :
Biểu hiện sự suy thoái của nhà nước thời Lê sơ :
- Vua quan ăn chơi xa xỉ, xây dựng lâu đài cung điện tốn kém
- Nội bộ triều đình mâu thuẫn
- Quan lại địa phương lộng quyền, ức hiếp nhân dân, dân dân đói khổ.
2. Trong các thế kỉ XVI - XVIII có những cuộc chiến tranh phong kiến nào ?
Trả lời :
- Chiến tranh Nam - Bắc triều
- Chiến tranh Trịnh - Nguyễn
3. Lập bảng về các cuộc chiến tranh Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn theo mẫu sau ?
Trả lời :
| Nội dung | Chiến tranh Nam - Bắc triều | Chiến tranh Trịnh - Nguyễn |
| Nguyên nhân |
- Do triều đình nhà Lê suy yếu, sự tranh chấp giữa các phe phái phong kiến diễn ra quyết liệt - 1527, Mạc Đăng Dung lập triều Mạc (Bắc Triều) - 1533 Nguyễn Kim lập Nam Triều |
- Sự tranh giành quyền lực giữa họ Trịnh và họ Nguyễn =>Mâu thuẫn giữa họ Trịnh và họ Nguyễn |
| Diễn biến | Chiến tranh kéo dài 50 năm, suốt một vùng từ Thanh - Nghệ ra Bắc | Chiến tranh kéo dài gần 50 năm. Quảng Bình - Hà Tĩnh là chiến trường ác liệt |
| Kết quả | Năm 1592, Nam triều chiếm Thăng Long, họ Mạc chạy lên Cao Bằng, chiến tranh chấm dứt | Đất nước bị chia cắt: Đàng Trong và Đàng Ngoài |
4. Hậu quả của các cuộc chiến tranh phong kiến trong các thế kỉ XVI - XVIII ?
Trả lời :
Hậu quả của các cuộc chiến tranh phong kiến trong các thế kỉ XVI - XVIII là :
- Gây tổn thất nặng nề cho nhân dân
- Phá vỡ khối đoàn kết, thống nhất của đất nước
5. Quang Trung đặt nền tảng cho sự nghiệp thống nhất đất nước như thế nào ?
Trả lời :
Quang Trung chỉ huy quân Tây Sơn lật đổ chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong (1777), lật đổ chính quyền họ Trịnh ở Đàng Ngoài (1786), lật đổ vua Lê (1788), xóa bỏ ranh giới chia cắt đất nước giữa Đàng Ngoài và Đàng Trong, đánh tan các cuộc xâm lược Xiêm, Thanh
6. Sau khi đánh đuổi ngoại xâm (1789), Quang Trung có cống hiến gì trong công cuộc xây dựng đất nước ?
Trả lời :
Những cống hiến của Quang Trung trong công cuộc xây dựng đất nước :
- Xây dựng chính quyền phong kiến mới tiến bộ
- Thực hiện một số cải cách tích cực, tạo cơ sở và điều kiện để phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục, củng cố quốc phòng
- Ban hành chính sách khuyến nông, bãi bỏ hoặc giảm nhẹ nhiều loại thuế
- "Mở cửa ải, thông chợ búa"
- Ban bố Chiếu lập học, dùng chữ Nôm làm chữ viết chính thức của nhà nước
- Ngoại giao đối với nhà Thanh là mềm dẻo nhưng kiên quyết bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc
7. Sau khi đánh bại Tây Sơn (1802), Nguyễn Ánh đã lập lại chính quyền phong kiến tập quyền ra sao ?
Trả lời :
Sau khi đánh bại Tây Sơn :
- Năm 1802, Nguyễn Ánh đặt niên hiệu là Gia Long, chọn Phú Xuân làm kinh đô
- Xây dựng Nhà nước quân chủ tập quyền, vua trực tiếp điều hàng mọi công việc trong nước từ trung ương đến địa phương. Năm 1815, ban hành luật Gia Long chia nước thành 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc
- Xây dựng quân đội mạnh, nhiều binh chủng
8. Lập bảng thống kê tình hình kinh tế, văn hóa ở thế kỉ XVI đến nửa đầu thế kỉ XIX ?
Trả lời :
| Tình hình kinh tế | Thế kỉ XVI - XVII | Thế kỉ XVIII | Nửa đầu thế kỉ XIX |
| Nông nghiệp |
- Đàng Ngoài : trì trệ, bị kìm hãm (Chúa Trịnh không lo khai hoang, củng cố đê điều) - Đàng Trong : có những bước phát triển, khai hoang lập làng |
- Vua Quang Trung ban hành "Chiếu khuyến nông" |
- Các vua Nguyễn chú ý việc khai hoang, lập ấp, lập đồn điền - Việc sửa đắp đê không được chú trọng |
| Thủ công nghiệp | - Xuất hiện nhiều làng thủ công (Bát Tràng - Hà Nội, gốm Thổ Hà (Bắc Giang) | - Nghề thủ công được phục hồi dần |
- Xuất hiện nhiều xưởng thủ công làng thủ công - Nghề khai thác được mở rộng |
| Thương nghiệp |
- Xuất hiện nhiều chợ, phố xá, đô thị - Buôn bán với nước ngoài được mở rộng nhưng sau có phần hạn chế |
- Mở cửa ải, thông chợ búa, giảm thuế |
- Nhiều thành thị tứ mới xuất hiện - Hạn chế buôn bán với người phương Tây |
| Văn học - nghệ thuật |
- Văn học và nghệ thuật dân gian phát triển mạnh - Chữ Quốc ngữ ra đời |
- Ban hành "Chiếu lập học" dùng chữ Nôm làm chữ viết |
- Văn học bát học, văn học dân gian phát triển rực rỡ. - Nghệ thuật sân khấu chèo, tuồng, tranh dân gian, nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng |
| Khoa học - kĩ thuật | - Mua vũ khí | - Áp dụng một số kỹ thuật tiên tiến của phương Tây |
- Sử học, địa lí, y học đạt nhiều thành tựu - Tiếp thu kỹ thuật máy móc tiên tiến của phương Tây |
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
