Bài 24 : Khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII
1. Tình hình chính trị
- Giữa thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Ngoài mục nát, suy sụp:
+ Vua Lê là bù nhìn.
+ Chúa Trịnh quanh năm hội hè, yến tiệc.
+ Quan lại, binh lính hoành hành, đục khoét nhân dân.
- Hậu quả:
+ Sản xuất nông nghiệp đình đốn.
+ Hạn, lụt mất mùa, đê vỡ xảy ra liên tục.
+ Nhà nước đánh thuế nặng, công thương nghiệp sa sút.
+ Đời sống nhân dân cực khổ thường xuyên xảy ra nạn đói. Nhân dân bỏ làng phiêu tán khắp nơi.
=> Cuộc sống đầy bất công, đau khổ đã thúc đẩy người nông dân vùng lên chống lại chính quyền phong kiến
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn.
a. Những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
- Khởi nghĩa Nguyễn Dương Hưng (1737) ở Sơn Tây
- Khởi nghĩa Lê Duy Mật (1738 – 1770) ở Thanh Hoá và Nghệ An
- Khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương (1740- 1751) ở Tam Đảo (Vĩnh Phúc).
- Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cần (1741- 1751) ở Đồ Sơn, Kinh Bắc.
- Khởi nghĩa Hoàng Công Chất (1739- 1769) ở Điện Biên
b. Ý nghĩa
- Làm cho chính quyền phong kiến Trịnh bị lung lay.
- Nêu cao tinh thần đấu tranh của nhân dân.
- Tạo điều kiện cho nghĩa quân Tây Sơn thu được nhiều thắng lợi sau này.
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Hãy nêu những nét chính về tình hình xã hội Đàng Ngoài ở nửa sau thế kỉ XVIII ?
Trả lời :
Vào giữa thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Ngoài suy sụp :
- Vua Lê chỉ là bù nhìn
- Chúa Trịnh chỉ lo ăn chơi, quanh năm hội hè, yến tiệc phong phí tiền của
- Quan lại, binh lính hoành hành, đục khoét nhân dâ
2. Sự mục nát của chính quyền họ Trịnh đã dẫn đến những hậu quả gì ?
Trả lời :
- Ruộng đất của nông dân bị địa chủ, quan lại lấn chiếm. Sản xuất nông nghiệp đình đốn
- Hạn lụt, mất mùa liên tiếp xảy ra. Các đê sông Hồng, sông Mã nhiều năm bị vỡ. Hàng chục huyện bị ngập, nhà của trôi dạt
- Nhà nước đánh thuế rất nặng các loại sản phẩm, hàng hóa
- Vào những năm 40 của thế kỉ XVIII, hàng chục vạn nôn dân chết đói, người sống sót phải lía bỏ làng quê, phiêu tán khắp nơi
- Nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân chống lại chính quyền phong kiến đã nổ ra.
3. Nguyên nhân nào làm bùng nổ các cuộc khởi nghĩa của nông dân Đàng Ngoài vào thế kí XVIII ?
Trả lời :
Do sự mục nát cực độ của chính quyền phong kiến Lê - Trịnh ở Đàng Ngoài làm cho kinh tế nông nghiệp đình đốn, công thương nghiệp sa sút điêu tàn. Nông dân cơ cực, phiêu tán vì thế nông dân đã nổi dậy đấu tranh
4. Hãy kể tên những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ở Đàng Ngoài ?
Trả lời :
Những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ở Đàng Ngoài :
- Khởi nghĩa Nguyễn Dương Hưng (1737)
- Khởi nghĩa Lê Duy Mật (1738 - 1770)
- Khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương (1740-1751)
- Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu (1741 - 1751)
- Khởi nghĩa Hoàng Công Chất (1739 - 1769)
5. Em hãy trình bày sơ lược về cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu (1741 - 1751) ?
Trả lời :
Nguyễn Hữu Cầu là một thủ lĩnh kiệt xuất của phong trào nông dân đương thời. Cuộc khởi nghĩa xuất phát từ Đồ Sơn (Hải Phòng), di chuyển lên Kinh Bắc (Bắc Giang, Bắc Ninh), uy hiếp kinh thành Thăng Long rồi xuống Sơn Nam vào Thanh Hóa, Nghệ An. Nghĩa quân nêu khẩu hiệu "Lấy của nhà giầu chia cho người nghèo" được dân chúng nhiệt tình hưởng ứng
6. Em có nhận xét gì về phong trào nông dân Đàng Ngoài ở thế kỉ XVIII ?
Trả lời :
- Lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc, một phong trào nông dân khởi nghĩa rộng lớn ở Đàng Ngoài nổ ra khắp từ vùng đồng bằng lên miền núi và kéo dài liên tục suốt 10 năm
- Các cuộc khởi nghĩa cuối cùng đều bị thất bại nhưng có ý nghĩa lịch sử lớn, thể hiện tinh thần đấu tranh quyết liệt chống lại áp bức, bất công và nguyện vọng được sống tự do của nông dân, góp phần đẩy nhanh hơn sự khủng hoảng và sụp đổ của chế độ phong kiến đang độ suy tàn
7. Ý nghĩa của phong trào khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài ?
Trả lời :
- Phong trào đã gây cho triều đình Lê - Trịnh nhiều tổn thất, khó khăn
- Tuy thất bại nhưng ý chí đấu tranh chống áp bức, cường quyền của nghĩa quân đã làm lung lay nền thống trị của chính quyền Lê - Trịnh chuẩn bị cơ sở thuận lợi cho phong trào Tây Sơn sau này
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
