Ôn tập về phân số
Câu 1: Trang 148 sgk toán lớp 5
a) Viết phân số chỉ phần đã tô màu của mỗi hình dưới đây:
b) Viết số chỉ phần đã tô màu của mỗi hình dưới đây:
Hướng dẫn giải
a) Hình 1: Hình có 4 phần, đã tô màu 3 phần nên phân số chỉ phần đã tô màu là $\frac{3}{4}$
Hình 2: Hình có 5 ô, đã tô màu 2 ô nên phân số chỉ phần đã tô màu là: $\frac{2}{5}$;
Hình 3: Hình có 8 phần, đã tô màu 5 phần nên phân số chỉ phần đã tô màu là: $\frac{5}{8}$;
Hình 4: Hình có 8 phần, đã tô màu 3 phần nên phân số chỉ phần đã tô màu là: $\frac{3}{8}$;
b) Hình 1: Có 2 hình tròn, trong đó đã tô màu 1 hình và hình còn lại có 4 phần đã tô màu 1 phần, nên hỗn số chỉ phần đã tô màu là : $1\frac{1}{4}$
Hình 2: Có 3 hình vuông, trong đó đã tô màu 2 hình và hình còn lại có 4 phần đã tô màu 3 phần, nên hỗn số chỉ phần đã tô màu là : $2\frac{3}{4}$
Hình 3: Có 4 hình vuông, trong đó đã tô màu 3 hình và hình còn lại có 4 phần đã tô màu 3 phần, nên hỗn số chỉ phần đã tô màu là : $3\frac{2}{3}$
Hình 4: Có 5 hình tam giác, trong đó đã tô màu 4 hình đã tô màu và hình còn lại có 2 phần đã tô màu 1 phần, nên hỗn số chỉ phần đã tô màu là : $4\frac{1}{2}$
Câu 2: Trang 148 sgk toán lớp 5
Rút gọn các phân số:
\(\frac{3}{6}\); \(\frac{18}{24}\); \(\frac{5}{35}\); \(\frac{40}{90}\); \(\frac{75}{30}\);
Hướng dẫn giải
Ta thấy 3 và 6 đều chia hết cho 3 nên ta chia cả tử và mẫu cho 3: \(\frac{3}{6}\) = \(\frac{3:3}{6:3}\) = \(\frac{1}{2}\);
Ta thấy 18 và 24 đều chia hết cho 6 nên ta chia cả tử và mẫu cho 6:
\(\frac{18}{24}\) = \(\frac{18:6}{24:6}\) = \(\frac{3}{4}\);
Ta thấy 5 và 35 đều chia hết cho 5 nên ta chia cả tử và mẫu cho 5:
\(\frac{5}{35}\) = \(\frac{5:5}{35:5}\) = \(\frac{1}{7}\);
Ta thấy 40 và 90 đều chia hết cho 10 nên ta chia cả tử và mẫu cho 10:
\(\frac{40}{90}\) = \(\frac{40:10}{90:10}\) = \(\frac{4}{9}\);
Ta thấy 75 và 30 đều chia hết cho 15 nên ta chia cả tử và mẫu cho 15:
\(\frac{75}{30}\) = \(\frac{75:15}{30:15}\) = \(\frac{5}{2}\);
Hay \(\frac{75}{30}\) = \(\frac{75:5}{30:5}\) = \(\frac{15}{6}\) = \(\frac{15:3}{6:3}\) = \(\frac{5}{2}\);
Câu 3: Trang 149 sgk toán lớp 5
Quy đồng mẫu số các phân số:
a) \(\frac{3}{4}\) và \(\frac{2}{5}\)
b) \(\frac{5}{12}\) và \(\frac{11}{36}\)
c) \(\frac{2}{3}\), \(\frac{3}{4}\) và \(\frac{4}{5}\)
Hướng dẫn giải
a) Ta thấy 4 không chia hết cho 5 hay 5 chia hết cho 4.
Nên ta nhân cả tử và mẫu của phân số này cho mẫu của nhân số kia:
\(\frac{3}{4}\) = \(\frac{3.5}{4.5}\) = \(\frac{15}{20}\)
\(\frac{2}{5}\) = \(\frac{2.4}{5.4}\) = \(\frac{8}{20}\)
b) Ta thấy 36 : 12 = 3
Nên ta giữ nguyên phân số \(\frac{11}{36}\) , nhân cả tử và mẫu phân số \(\frac{5}{12}\) với 3:
\(\frac{5}{12}\) = \(\frac{5.3}{12.3}\) = \(\frac{15}{36}\)
c) Nhân cả tử và mẫu của phân số \(\frac{2}{3}\) với 4 và 5
\(\frac{2}{3}\) = \(\frac{2.4.5}{3.4.5}\) = \(\frac{40}{60}\);
Nhân cả tử và mẫu của phân số \(\frac{3}{4}\) 3 và 4
\(\frac{3}{4}\) = \(\frac{2.3.5}{4.3.5}\) = \(\frac{45}{60}\);
Nhân cả tử và mẫu của phân số \(\frac{4}{5}\) 3 và 4.
\(\frac{4}{5}\) = \(\frac{4.3.4}{5.3.4}\) = \(\frac{48}{60}\);
Câu 4: Trang 149 sgk toán lớp 5
Điền các dấu “>,<, =” vào chỗ trống:
\(\frac{7}{12}\) ....\(\frac{5}{12}\) \(\frac{2}{5}\).....\(\frac{6}{15}\) \(\frac{7}{10}\)....\(\frac{7}{9}\)
Hướng dẫn giải
\(\frac{7}{12}\) và \(\frac{5}{12}\) có cùng mẫu số 12 mà tử số 7 > nên \(\frac{7}{12}\) > \(\frac{5}{12}\)
\(\frac{2}{5}\) và \(\frac{6}{15}\) chưa cùng mẫu số nên ta quy đồng 2 phân số;
Quy đồng:
Ta thấy 15 : 5 = 3 nên ta nhân cả tử và mẫu của phân số \(\frac{2}{5}\) với 3
\(\frac{2}{5}\) = \(\frac{2 \times 3}{5 \times 3}\) = \(\frac{6}{15}\)
Giữ nguyên phân số \(\frac{6}{15}\)
Vậy \(\frac{2}{5}\) = \(\frac{6}{15}\)
Ta thấy \(\frac{7}{10}\) và \(\frac{7}{9}\) không cùng mẫu số nên ta quy đồng 2 phân số:
Quy đồng:
\(\frac{7}{10}\) = \(\frac{7 \times 9}{10 \times 9}\) = \(\frac{63}{90}\)
\(\frac{7}{9}\) = \(\frac{7 \times 10}{9 \times 10}\) = \(\frac{70}{90}\)
Ta thấy \(\frac{63}{90}\) và \(\frac{70}{90}\) có cùng mẫu số là 90 mà tử số 70 > 63 nên
\(\frac{7}{10}\) < \(\frac{7}{9}\)
Câu 5: Trang 148 sgk toán lớp 5
Viết phân số thích hợp vào vạch ở giữa \(\frac{1}{3}\) và \(\frac{2}{3}\) trên tia số:
Hướng dẫn giải
Ta thấy \(\frac{1}{3}\) = \(\frac{1 \times 2}{3 \times 2}\) = \(\frac{2}{6}\)
\(\frac{2}{3}\) = \(\frac{2 \times 2}{3 \times 2}\) = \(\frac{4}{6}\)
Vậy phân số ở giữa là \(\frac{3}{6}\) = \(\frac{3 :3}{6 : 3}\) = \(\frac{1}{2}\)