I – TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI
1.1. Triều đình nhà Lê
- Từ thế kỉ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái.
+ Vua, quan ăn chơi sa đọa.
+ Nội bộ triều đình rối loạn, chia bè kết cánh tranh giành quyền lực.
1.2. Phong trào khởi nghĩa nông dân ở đầu TK XVI
a. Nguyên nhân:
- Triều đình suy yếu, không quan tâm đời sống nhân dân.
- Quan lại vơ vét bóc lột thậm tệ.
→ Đời sống nhân dân cực khổ → Mâu thuẫn giai cấp sâu sắc.
→ Nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân đã nổ ra: khởi nghĩa Trần Tuân (1511), khởi nghĩa Lê Hy, Trịnh Hưng,.. tiêu biểu nhất là khởi nghĩa của Trần Cảo (1516) ở Đông triều Quảng Ninh.
b. Kết quả và ý nghĩa:
- Kết quả: Các cuộc khởi nghĩa đều bị dập tắt.
- Ý nghĩa: Tuy thất bại nhưng đã tấn công mạnh mẽ vào chính quyền nhà Lê đang mục nát.
II. CÁC CUỘC CHIẾN TRANH NAM - BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH - NGUYỄN
1.1. Chiến tranh Nam - Bắc triều
* Nguyên nhân:
- Cuối triều Lê các thế lực cát cứ nổi lên khắp nơi tranh giành quyền lực.
- Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra nhà Mạc → Bắc triều.
- Năm 1533, Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hoá lập một người thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm vua, lập ra Nam triều.
→ Gây ra chiến tranh Nam - Bắc triều.
* Diến biến :
- Chiến tranh giữa hai tập đoàn phong kiến kéo dài hơn 50 năm từ vùng Thanh – Nghệ trở ra bắc.
- Đến năm 1592, Nam triều chiếm được Thăng Long, họ Mạc chạy lên Cao Bằng chiến tranh chấm dứt.
* Hậu quả:
- Gây tổn thất lớn về người và của.
- kinh tế bị tàn phá.
* Tính chất: là cuộc chiến tranh phi nghĩa.
1.2. Chiến tranh Trịnh - Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài
* Nguyên nhân:
- Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm lên thay nắm mọi quyền hành gọi là chúa Trịnh → Đàng Ngoài.
- Nguyễn Hoàng vào cai quản vùng Thuận Hóa, thế lực mạnh lên nhanh chóng → Đàng Trong.
- Mâu thuẩn giữa hai tập đoàn phong kiến Trịnh – Nguyễn ngày càng sâu sắc → Chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ.
* Diễn biến:
- Thế kỉ XVII, chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ lịch sử gọi là chiến tranh Đàng Trong – Đàng Ngoài.
- Từ năm 1627 – 1672, họ Trịnh và Họ Nguyễn đánh nhau 7 lần.
- Không phân thắng bại, hai bên lấy sông Gianh làm ranh giới phân chia đất nước làm hai Đàng.
+ Đàng Ngoài từ sông Gianh trở ra.
+ Đàng Trong từ sông Gianh trở vào.
* Hậu quả:
- Chia cắt đất nước, gây đau thương tổn hại cho dân tộc.
- Gây trở ngại cho giao lưu kinh tế, văn hoá làm suy giảm tiềm lực đất nước.
* Chính quyền ở Đàng Trong và Đàng Ngoài.
- Đàng Ngoài :
+ Họ Trịnh xưng vương, xây dựng vương phủ bên cạnh triều đình vua Lê.
+ Quyền lực nằm trong tay chúa Trịnh, vua Lê chỉ trên danh nghĩa → “vua Lê – chúa Trịnh”.
- Đàng Trong: họ Nguyễn truyền nối nhau cầm quyền → chúa Nguyễn.
Được cập nhật: 26 tháng 4 lúc 5:14:28 | Lượt xem: 751
