Soạn bài lớp 10: Chí khí anh hùng

Soạn bài: Chí khí anh hùngCHÍ KHÍ ANH HÙNG(Trích Truyện Kiều)NGUYỄN DUI KIẾN THỨC CƠ BẢN1. Xem mục Tìm hiểu về tác giả bài Đọc Tiểu Thanh kí và bài Nguyễn Du.2. Xem mục Thể loại trong bài Truyện Kiều.3. Với nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ đặc sắc, đoạn trích ngợi ca chí khí anh hùng củanhân vật Từ Hải và khẳng định lại một lần nữa tình cảm của Thuý Kiều và Từ Hải là tìnhtri kỉ, tri âm chứ không chỉ đơn thuần là tình nghĩa vợ chồng.II RÈN LUYỆN KĨ NĂNG1. Tìm hiểu xuất xứGợi ý:Kiều bị lừa vào lầu xanh lần thứ hai, tâm trạng nàng vô cùng đau khổ và tuyệt vọng. Maysao Từ Hải đột ngột xuất hiện, đã coi Kiều như một tri kỉ và cứu nàng ra khỏi lầu xanh.Hai người đều thuộc hạng người bị xã hội đương thời coi thường (một gái giang hồ vàmột là giặc) đã đến với nhau tâm đầu hợp trong một tình cảm gắn bó của đôi tri kỉ. TừHải đánh giá cao sự thông minh, khéo léo và nhạy cảm của Kiều. Kiều nhận ra Từ làđường anh hùng hiếm có trong thiên hạ, là người duy nhất có thể giải oan cho nàng.Nhưng dù yêu quý, trân trọng Từ Hải, Kiều cũng không thể giữ chân bậc anh hùng cáithế. Đã đến lúc Kiều để Từ Hải ra đi lập sự nghiệp anh hùng.2. Chứng minh rằng đoạn trích Chí khí anh hùng thể hiện nổi bật khuynh hướng lí tưởnghoá khi xây dựng nhân vật anh hùng Từ Hải.Gợi ý:Nhân vật Từ Hải được Nguyễn Du tái tạo theo khuynh hướng lí tưởng hoá. Mọi ngôn từ,hình ảnh và cách miêu tả, Nguyễn Du đều sử dụng rất phù hợp với khuynh hướng này.- Về từ ngữ:+ Tác giả dùng từ “trượng phu”, đây là lần duy nhất tác giả dùng từ này và chỉ dùng chonhân vật Từ Hải. “Trượng phu” nghĩa là người đàn ông có chí khí lớn.+ Thứ hai là từ "thoắt" trong cặp câu:Nửa năm hương lửa đương nồngTrượng phu thoắt đã động lòng bốn phươngNếu là người không có chí khí, không có bản lĩnh thì trong lúc hạnh phúc vợ chồng đangnồng ấm, người ta dễ quên những việc khác. Nhưng Từ Hải thì khác, ngay khi đang hạnhphúc, chàng "thoắt" nhớ đến mục đích, chí hướng của đời mình. Tất nhiên chí khí đó phùhợp bản chất của Từ, thêm nữa, Từ nghĩ thực hiện được chí lớn thì xứng đáng với niềmtin yêu và trân trọng mà Thuý Kiều dành cho mình.Doc24.vn+ Cụm từ "động lòng bốn phương" theo Tản Đà là "động bụng nghĩ đến bốn phương" chothấy Từ Hải "không phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng mà là người củatrời đất, của bốn phương" (Hoài Thanh).+ Hai chữ "dứt áo" trong cụm từ "quyết lời dứt áo ra đi" thể hiện được phong cách mạnhmẽ, phi thường của đấng trượng phu trong lúc chia biệt.- Về hình ảnh:+ Hình ảnh: "Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi" là một hình ảnh so sánh thật đẹp đẽ vàđầy nghĩa. Tác giả muốn ví Từ Hải như chim bằng cỡi gió bay cao, bay xa ngoài biểnlớn. Không chỉ thế, trong câu thơ còn diễn tả được tâm trạng của con người khi được thoảchí tung hoành "diễn tả một cách khoái trá giây lát con người phi thường rời khỏi nơi tiễnbiệt". Nói thế, không có nghĩa là Từ Hải không buồn khi xa Thuý Kiều mà chỉ khẳng địnhrõ hơn chí khí của nhân vật.+ Hình ảnh "Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong" cho thấy chàng lên ngựa rồimới nói lời tiễn biệt, điều đó diễn tả được cái cốt cách phi thường của chàng, của mộtđấng trượng phu trong xã hội phong kiến.- Về lời miêu tả và ngôn ngữ đối thoại:Kiều biết Từ Hải ra đi trong tình cảnh "bốn bể không nhà" nhưng vẫn nguyện đi theo.Chữ "tòng" không chỉ giản đơn như trong sách vở của Nho giáo rằng phận nữ nhi phải"xuất giá tòng phu" mà còn bao hàm thức sẻ chia nhiệm vụ, đồng lòng tiếp sức cho Từkhi Từ gặp khó khăn trong cuộc sống. Từ Hải nói rằng sao Kiều chưa thoát khỏi thói nữnhi thường tình không có chê Kiều nặng nề mà chỉ là mong mỏi Kiều cứng rắn hơn đểlàm vợ một người anh hùng. Từ nói ngày về sẽ có mười vạn tinh binh, Kiều tin tưởng TừHải. Điều đó càng chứng tỏ hai người quả là tâm đầu hợp, tri kỉ, tri âm.3. Từ các đoạn trích Trao duyên, Nỗi thương mình, Chí khí anh hùng, hãy phát biểu nhậnxét khái quát những đặc điểm trong nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của Nguyễn Du.Gợi ý: Nghệ thuật miêu tả tâm lí là một trong những phương diện nghệ thuật đặc sắc bậc nhấtcủa TruyệnKiều. Chính những thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lí đã chứng tỏ sựsáng tạo độc đáo, tấm lòng thấu hiểu con người của Nguyễn Du. Có thể nhận định:- Tâm lí nhân vật được thể hiện sinh động, trực tiếp trong tình huống cụ thể.- Diễn biến tâm lí nhân vật được miêu tả chân thực, theo đúng quy luật và quá trình diễnbiến trong thời gian của đời sống bên trong con người.- Trạng thái tâm lí mang tính cá thể rất rõ; đó là tâm lí của những con người cụ thể, vớiđặc điểm riêng về tính cách, hoàn cảnh,…- Các hình thức đối thoại, độc thoại và lời trần thuật nửa trực tiếp được sử dụng rất cóhiệu quả để miêu tả tâm lí nhân vật.v.v…4. Phân tích hình tượng nhân vật Từ Hải thể hiện trong bốn câu đầu của đoạn tríchGợi ý:Doc24.vnTừ Hải xuất hiện trong tác phẩm, trước hết là một anh hùng cái thế, đầu đội trời chân đạpđất. Khi cứu Kiều ra khỏi lầu xanh, là vì việc nghĩa, là vì trọng Kiều như một tri kỉ.Nhưng khi kết duyên cùng Kiều, Từ thực sự là một người đa tình. Song dẫu đa tình, Từkhông quên mình là một tráng sĩ, một người có chí khí mạnh mẽ. Trong xã hội phongkiến, đã làm thân nam nhi phải có chí vẫy vùng giữa đất trời cao rộng. Từ Hải quả là mộtbậc anh hùng có chí lớn và có nghị lực để đạt được mục đích cao đẹp của bản thân. Chínhvì thế, trong khi đang sống với Kiều những ngày tháng thực sự êm đềm, hạnh phúc nhưngTừ không quên chí hướng của bản thân. Đương nồng nàn hạnh phúc, chợt "động lòng bốnphương", thế là toàn bộ tâm trí hướng về "trời bể mênh mang", với "thanh gươm yênngựa lên đường thẳng rong”. Không gian trong hai câu 3, (trời bể mênh mang, con đường thẳng) đã thể hiện rõ chíkhí anh hùng của Từ Hải.5. Chỉ ra tính chất riêng biệt của cuộc tiễn biệt giữa Từ Hải và Thuý Kiều so với hai cuộcchia tay trước đó với Kim Trọng và với Thúc Sinh.Gợi ý:Tác giả dựng lên hình ảnh Từ Hải "thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong" rồi mớiđể cho Từ Hải và Thuý Kiều nói lời tiễn biệt. Liệu có gì phi lôgíc không? Không, vì haichữ "thẳng rong" có người giải thích là "vội lời", chứ lên đường đi thẳng rồi mới nói thìvô lí. Vậy có thể hình dung, Từ Hải trên yên ngựa rồi nói những lời chia biệt với ThuýKiều. Và, có thể khẳng định cuộc chia biệt này khác hẳn hai lần trước khi Kiều từ biệtKim Trọng và Thúc Sinh. Kiều tiễn biệt Kim Trọng là tiễn biệt người yêu về quê hộ tangchú, có sự nhớ nhung của một người đang yêu mối tình đầu say đắm mà phải xa cách.Khi chia tay Thúc Sinh là để chàng về quê xin phép Hoạn thư cho Kiều được làm vợ lẽ,hi vọng gặp lại rất mong manh vì cả hai đều biết Hoạn Thư chẳng phải tay vừa, do đó gặplại được như hiện tại là rất khó khăn. Chia tay Từ Hải là chia tay người anh hùng đểchàng thoả chí vẫy vùng bốn biển. Do vậy, tính chất ba cuộc chia biệt là khác hẳn nhau.6. Tính cách nhân vật Từ Hải được bộc lộ qua lời nói với Kiều như thế nào?Gợi ý:- Từ Hải là người có chí khí phi thường:Khi chia tay, thấy Kiều nói:Nàng rằng: "Phận gái chữ tòngChàng đi, thiếp cũng một lòng xin đi"Từ Hải đã đáp lại rằng:Từ rằng: “Tâm phúc tương triSao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”Trong lời đáp ấy bao hàm lời dặn dò và niềm tin mà Từ Hải gửi gắm nơi Thuý Kiều.Chàng vừa mong Kiều hiểu mình, đã là tri kỉ thì chia sẻ mọi điều trong cuộc sống, vừađộng viên, tin tưởng Kiều sẽ vượt qua sự bịn rịn của một nữ nhi thường tình để làm vợmột người anh hùng. Chàng muốn lập công, có được sự nghiệp vẻ vang rồi đón Kiều vềnhà chồng trong vinh dự, vẻ vang:Doc24.vnBao giờ mười vạn tinh binh,Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường.Làm cho rõ mặt phi thườngBấy giờ ta sẽ rước nàng nghi giaQuả là lời chia biệt của một người anh hùng có chí lớn, không bịn rịn một cách yếu đuốinhư khi Kiều chia tay Thúc Sinh. Sự nghiệp anh hùng đối với Từ Hải là nghĩa của sựsống. Thêm nữa, chàng nghĩ có làm được như vậy mới xứng đáng với sự gửi gắm niềmtin, với sự trông cậy của người đẹp.- Từ Hải là người rất tự tin trong cuộc sống:Từ nghĩ, đến dáng vẻ, hành động và lời nói của Từ Hải trong lúc chia biệt đều thể hiệnTừ là người rất tự tin trong cuộc sống. Chàng tin rằng chỉ trong khoảng một năm chàng sẽlập công trở về với cả một cơ đồ lớn.Doc24.vnTrên đây chỉ là phần trích dẫn 10 trang đầu của tài liệu và có thế hiển thị lỗi font, bạn muốn xem đầyđủ tài liệu gốc thì ấn vào nút Tải về phía dưới.