Hướng dẫn soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt

Hướng dẫn soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinhhoạtI. KIẾN THỨC CƠ BẢN1. Về khái niệm ngôn ngữ sinh hoạtNgôn ngữ sinh hoạt là khái niệm chỉ toàn bộ lời ăn tiếng nói hàng ngày mà con ngư ời dùng để thông tin, suy nghĩ, trao đổi nghĩ, tình cảm với nhau, đáp ứng những nhu cầu tự nhiên trong cuộc sống.2. Các dạng thể hiện của ngôn ngữ sinh hoạt- Dạng nói, gồm các kiểu đối thoại, độc thoại và đàm thoại (qua các phư ơng tiện nghe nhìn).- Dạng lời nói bên trong, gồm các kiểu :+ Độc thoại nội tâm là tự mình nói với mình nh ưng không phát ra thành tiếng.+ Đối thoại nội tâm tự ưởng tư ợng ra một ngư ời nào đó đang trò chuyện với mình, đối đáp như một cuộc thoại.+ Dòng tâm sự là những suy nghĩ bên trong thành một chuỗi mạch lạc, trong đó có thể có cả đối thoại và độc thoại nội tâm.II. RÈN KĨ NĂNG1. Thể hiện đúng giọng điệu các đoạn ghi chép.Chú phần gợi (trong ngoặc). Để thể hiện ược đúng và biểu cảm những đối thoại trong đoạn văn, cần nắm ược nội dung của toàn đoạn. Đặc biệt, cần nắm ược diễn biến, sự phát triển và sự thoái trào của đoạn truyện (câu chuyện giao tiếp hàng ngày). Lời gọi đầu tiên có tính chất bình th ường rồi nó đư ợc tăng lên (khi Lan và Hùng gào lên) và bắt đầu giảm xuống khi ương xuất hiện.2. Trong hoạt động giao tiếp, thường ng ười ta nói ra những điều mà mình nghĩ. Nh ưng không phải bao giờ suy nghĩ bên trong và lời nói racũng đồng nhất với nhau. Suy nghĩ và lời nói không thống nhất xảy ra trong trư ờng hợp ngư ời nói chủ động nói ra những điều không thật hay hoàn cảnh nói không cho phép thông tin đư ợc nói ra ngay lúc ấy (Bác sĩ nói với bệnh nhân về tình trạng bệnh tật, thông tin về cái chết...). Còn rất nhiều điều khác tác động đến việc ngư ời ta có nói thật lòng mình hay không.Câu châm ngôn: Hãy uốn ưỡi bảy lần trư ớc khi nói là lời khuyên hãy suy nghĩ kĩ càng tr ước khi nói ra những điều mà mình mong muốn.Câu châm ngôn còn nhắc nhở ta về cách nói, nghĩa là phải nói như thế nào cho đúng, cho khéo, cho phù hợp với lòng ngư ời.Có những lời khen như ng lại khiến ngư ời khác không đồng ý. Có những lời góp (thậm chí chê bai) mà ngư ời khác vẫn bằng lòng. Tất cả những điều ấy có khi không nằm phần thông tin mà nằm cách nói. Một lời khen vụng về, lộ liễu sẽ có thể khiến ng ười khác phật lòng. Như ng một lời góp chân thành khéo léo lại giúp tình bạn, tình đồng nghiệp... của chúng ta thêm bền chặt. Dân gian ta từng khuyên nhủ và nhắc nhở chúng ta: Lời nói không quan trọng bằng cách nói, của cho không quan trọng bằng cách cho, nghĩa là từ lời nói đến hànhvi nói năng còn có một khoảng cách nữa. Lời nói cũng là một nghệ thuật. Chính vì thế mà mới cần "học ăn, học nói, học gói, học mở".3. Về câu ca dao :Lời nói chẳng mất tiền muaLựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.Đây là một lời khuyên của nhân dân ta về cách thức nói năng. Lời nói tuy "chẳng mất tiền mua" nh ưng không phải cứ nói tùy tiện theo suy nghĩ và theo thích. Từ ngữ và ngữ pháp của tiếng Việt ta vô cùng phong phú cũng bởi vậy mà cùng một lời nói có thể có nhiều cách nói khác nhau. Lựa chọn cách nào để nói khiến ng ười nghe ược "vừa lòng" là điều ai cũng cần phải ưu tâm. Khi nói, chúng ta phải quan tâm đến hoàn cảnh, đến thứ bậc của mình và ng ười nghe, đến mục đích của cuộc giao tiếp... cónhưvậy "lời nói" của chúng ta mới đạt -ược hiệu quả giao tiếp nh mong muốn. Tuy nhiên, làm "vừa lòng nhau" cũng phải tùy từng hoàn cảnh. Nếu cứ làm "vừa lòng nhau" mộtchiều, thì không khác gì những ng ười hay xu nịnh, thích vuốt ve. Lời nói thẳng thư ờng đơn giản và hiệu quả, tuy không phải lúc nào cũng làm vừa lòng của ng ười nghe.- Về câu ca dao :Vàng thì thử lửa, thử thanChuông kêu thử tiếng, ng ười ngoan thử lời.Đây là một kinh nghiệm sống. Trong cuộc sống, có nhiều tiêu chuẩn ược đư ra để đánh giá một con ng ười. Một trong những tiêu chí ấy là lời ăn tiếng nói. Ng ười "ngoan" là ng ười biết ăn nói khiêm nh ường, nhã nhặn, biết "kính trên như ờng dư ới"4. Trong đoạn trích từ truyện Bắt sấu rừng Minh Hạ, ngôn ngữ sinh hoạt được biểu hiện dạng lời nói của nhân vật. Lời nói nghệ thuậtcủa nhân vật đây thực chất là một hình thức mô phỏng, bắt chước lời thoại tự nhiên những đã được sáng tạo và cải biến. Những “dấu hiệu” của lời nói tự nhiên trong lời của nhân vật là :- Những yếu tố dư có tính chất đưa đẩy nhằm tạo ra sự sồng sã và thân mật: xong chuyện, gì hết, chẳng qua, ngặt tôi,…- Những từ ngữ địa phương nhằm tạo ra nét “đặc trưng Nam Bộ” cho tác phẩm như rượt (đuổi) người, cực (phiền, đau) lòng, phú quới (phú quý)…Sự xuất hiện của các yếu tố ngôn ngữ mang phong cách ngôn ngữ sinh hoạt trong đoạn văn này không phải là một sự ngẫu nhiên. Sự xuất hiện ấy rõ ràng có tính chất khắc họa thêm tính cách của nhân vật (sự hoà nhập và mong muốn được tiêu diệt đàn cá sấu hung dữ nhằm bảo vệ sự bình yên của mọi người). Bên cạnh đó sự xuất hiện của các yếu tố ngôn ngữ này (như đã nói) nhằm tạo ra “màu sắc NamBộ” cho tác phẩm. Nó là một cách để nhà văn khơi gợi trí tò mò và sựthích thú của người đọc sách.Trên đây chỉ là phần trích dẫn 10 trang đầu của tài liệu và có thế hiển thị lỗi font, bạn muốn xem đầyđủ tài liệu gốc thì ấn vào nút Tải về phía dưới.