Đề thi chọn HSG Sinh học Duyên hải và Đồng bằng Bắc Bộ Sinh 10 năm học 2018-2019 (Chuyên Trần Phú - Hải Phòng, đề đề xuất)

HỘI CÁC TRƯỜNG CHUYÊN
VÙNG DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ
TRƯỜNG THPT CHUYÊN TRẦN PHÚ HẢI PHÒNG

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC - KHỐI 10
NĂM 2019
Thời gian làm bài: 180 phút
(Đề này có 03 trang, gồm 10 câu)

Câu 1 (2,0 điểm) Thành phần hóa học tế bào.
a. Hình bên mô tả sự đa dạng của các nguyên tố trong
tế bào sống, theo đó, các nguyên tố C,H,O chiếm tới 95%
trong tế bào, các nguyên tử này tồn tại theo tỉ lệ C:H:O =
1:2:1 tương ứng với công thức cấu tạo của cacbohidrat
(CH2O). Điều này có thể kết luận hợp chất tồn tại trong
tế bào sống hầu hết là đường hay không? Vì sao?
b. Vì sao chất dự trữ năng lượng ngắn hạn lí tưởng
trong tế bào động vật là glycôgen mà không phải là
đường glucozơ?

Theo BMC 2016

Câu 2 (2,0 điểm) Cấu trúc tế bào.
a. Trong tế bào, bơm prôtôn (bơm H+) thường có
mặt ở cấu trúc nào? Nêu chức năng của chúng ở mỗi
cấu trúc đó?

A

b. Hình bên mô tả cấu trúc của một bào quan tế
bào thực vật. Hãy chú thích hình. Mỗi bào quan (A,B) ở
hình bên tồn tại ở vị trí nào của thực vật? Giải thích.

B

(Ảnh: Christiane Lichtlé)
Câu 3 (2,0 điểm) Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Đồng hóa).
a. Trong quá trình quang hợp, chất nào là ranh giới giữa hai con đ ường v ận
chuyển electron vòng và không vòng? Giải thích.
b. Một chất X có tác dụng ức chế một loại enzim trong chu trình Canvil làm chu trình
ngừng lại. Nếu xử lý các tế bào đang quang hợp bằng chất X thì lượng oxi tạo ra từ các tế
bào này thay đổi như thế nào? Giải thích.
Câu 4 (2,0 điểm) Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Dị hóa).
a. Trong quá trình đường phân nếu loại bỏ đihiđrôxiaxêtôn-P khi mới được tạo ra
thì có ảnh hưởng gì tới quá trình này? Giải thích.
b. Axit béo là nguồn năng lượng chính cho một vài loại mô, đ ặc bi ệt là c ơ tim c ủa
người trưởng thành. Oxi hóa axit béo trong ty thể là nguồn tổng hợp ATP lớn, nh ưng
quá trình này cũng được thực hiện tương tự ở một bào quan khác. Đó là bào quan nào
trong tế bào? Sự khác biệt cơ bản của quá trình oxi hóa trong bào quan này v ới oxi hóa
trong ti thể là gì?
Câu 5 (2,0 điểm) Truyền tin tế bào + Phương án thực hành.
1

a. Ánh sáng làm phytochrome biến đổi hình dạng dẫn đến tăng nồng đ ộ các ch ất
truyền tin thứ hai là cGMP và Ca 2+, các chất này hoạt hóa các protein kinase gây nên
hoạt hóa các yếu tố phiên mã tổng hợp các protein đáp ứng sự xanh hóa ở th ực v ật.
Người ta đã tìm thấy một dạng đột biến trên cây cà chua (đ ột bi ến aurea), làm cho cây
cà chua có mức phytochrome ít hơn bình thường nên xanh hóa ít h ơn (lá vàng h ơn) cà
chua hoang dại. Nếu sử dụng một loại thuốc có th ể ức ch ế enzim phân gi ải cGMP cho
thể đột biến aurea, thì có dẫn đến sự xanh hóa hoàn toàn bình th ường của lá cây cà
chua này không? Giải thích.
b. Quan sát 3 thí nghiệm được bố trí như hình vẽ dưới đây:
- Các thí nghiệm dưới đây minh họa cho quá trình gì? Hãy viết phương trình ph ản
ứng.
- Sau một thời gian sẽ thấy hiện tượng gì xảy ra ở thí nghiệm 1, thí nghiệm 2, thí
nghiệm 3? Hãy giải thích.
- Dùng các nguyên liệu, dụng cụ thí nghiệm như trên, em hãy làm thí nghi ệm khác
để chứng minh những hiện tượng đã xảy ra ở các thí nghiệm trên là do quá trình s ống
gây nên.

Câu 6 (2,0 điểm) Phân bào.
Trong quá trình giảm phân, protein Rec8 là một loại protein đặc thù c ủa ph ức h ệ
kết dính các yếu tố của NST kép được tổng hợp ở kì trung gian và protein này ch ỉ bị
phân rã ở giảm phân II. Các nhà khoa học đã tạo ra t ế bào n ấm men mang nhi ễm s ắc
thể nhân tạo chứa gen Rec8 và cho biểu hiện đồng th ời v ới t ất c ả các gen khác trong
nguyên phân, từ đó tìm ra protein Shugoshin chính là protein ngăn cản s ự phân rã Rec8
ở giảm phân I. Hãy dự đoán:
a. Bằng cách nào người ta biết là protein Shugoshin mà không phải là các protein
khác ngăn cản sự phân rã của Rec8?
b. Khuẩn lạc nấm men có tế bào tái tổ hợp biểu hiện đồng thời Rec8 và Shugoshin
sẽ như thế nào?
Câu 7 (2,0 điểm) Cấu trúc, chuyển hóa vật chất của VSV.
a. Để có thể cố định nitơ trong các nốt sần của cây đậu, vi khu ẩn Rhizobium cần
phải có điều kiện kị khí và phải cần một lượng lớn ATP. Tuy nhiên, c ả t ế bào r ễ cây và
vi khuẩn Rhizobium đều là loại hiếu khí. Hãy cho biết chọn lọc tự nhiên đã gi ải quy ết
mâu thuẫn này như thế nào thông qua các đặc điểm thích nghi ở cả cây đậu lẫn vi
2

khuẩn Rhizobium để sự hỗ sinh giữa 2 loài có được như ngày nay? Giải thích.
b. Vi sinh vật sống ở nồng độ muối cao (trên 2M NaCl) chịu tác đ ộng c ủa môi
trường có hoạt độ nước thấp và phải có các cơ chế để tránh mất n ước b ởi th ẩm th ấu.
Phân tích nồng độ ion nội bào của các vi khuẩn ưa mặn Halobacteriales sống trong hồ
muối cho thấy các vi sinh vật này duy trì nồng độ muối (KCl) cực kỳ cao bên trong t ế
bào của chúng. Tế bào vi sinh vật phải có đặc điểm thích nghi nh ư th ế nào trong đi ều
kiện này?
Câu 8 (2,0 điểm) Sinh trưởng, sinh sản của VSV.
a. Trong quá trình nuôi cấy không liên tục, lấy dịch huy ền phù c ủa tr ực khu ẩn c ỏ
khô (Bacillus subtilis) ở cuối pha log (cho vào ống nghiệm 1) và dịch huyền phù được
lấy cuối pha cân bằng động (cho vào ống nghiệm 2). Ở hai ống nghiệm đều đ ược x ử lý
bằng lyzozim, đặt trong tủ ấm ở 37 0C trong 3 giờ. Sau đó làm tiêu bản sống. Em hãy dự
đoán kết quả sau khi làm tiêu bản?
b. Về mùa thu, một số ao hồ nước chuyển sang màu xanh lục hoặc xanh lam, làm
chết nhiều sinh vật trong hồ, có thể gây ngứa n ếu ta lội ho ặc t ắm ở đây. Hi ện t ượng
này được gọi là gì? Nguyên nhân và hậu quả của hiện tượng trên?
Câu 9 (2,0 điểm) Virut.
a. Phân biệt các thuật ngữ: Virion và Viroit. Hình
bên mô tả cấu trúc của virut viêm gan B. Hãy điền tên các
thành phần cấu trúc của virut vào những số tương ứng.
Quá trình sao chép của virut này diễn ra như thế nào?
b. Một số loại virut gây bệnh ở người nhưng người
ta không thể tạo ra vacxin phòng chống. Cho biết đó là
loại viruts có vật chất di truyền là AND hay ARN? Vì sao?
Câu 10 (2,0 điểm) Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch.
a. Trong các bệnh nhược cơ, các kháng thể gắn và ngăn chặn ở các xinap thần
kinh – cơ, ngăn cản co cơ. Bệnh này được phân loại đúng nh ất là b ệnh thi ếu h ụt mi ễn
dịch, bệnh tự miễn hay phản ứng dị ứng? Giải thích?
b. Thế nào là kháng nguyên, kháng thể? Cơ chế tác dụng của kháng th ể? Ph ản ứng
kháng nguyên – kháng thể ảnh hưởng như thế nào đến kỹ thuật ghép mô, cơ quan.
Người ta làm gì để giảm thiểu những ảnh hưởng đó trong quá trình cấy ghép?
---------- Hết ----------

Người ra đề: KIM THỊ HƯỜNG
SĐT: 0983.520.597

3