Trường từ vựng - Soạn văn 8

TRƯỜNG TỪ VỰNG I. THẾ NÀO LÀ TRƯỜNG TỪ VỰNG 1. Các từ in đậm trong đoạn trích có nét chung nào về nghĩa? Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe. Đến bây giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi, tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Các từ in đậm trên cùng thuộc trường từ chỉ bộ phận cơ thể người. GHI NHỚ Trường từ vựng là tập hợp của những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa. 2. Lưu ý a. Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn. Ví dụ: Từ “mắt” có thể bao gồm: - Bộ phận của mắt: lòng đen, lòng trắng, con ngươi, lông mày, lông mi,… - Đặc điểm của mắt: đờ đẫn, sắc, lờ đờ, tinh anh, mù, lòa,… - Cảm giác của mắt: chói, quáng, hoa, cộm,… - Bệnh về mắt: quáng già, thong manh, cận thị,… b. Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại. Ví dụ: từ “mắt” có: con ngươi (danh từ), nhìn, trông (động từ), lờ đờ, toét (tính từ),… c. Do hiện tượng nhiều nghĩa, 1 từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau. Ví dụ: từ “ngọt” có thể thuộc trường mùi vị, trường âm thanh, trường thời tiết,… OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 1 d. Có thể sử dụng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật và khả năng diễn đạt. Ví dụ: cậu Vàng, bác Chân, cậu Tay, lão Miệng,… II. LUYỆN TẬP Bài 1 Văn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng, các từ thuộc trường từ vựng " người ruột thịt": Thầy, mẹ, em , mợ, cô, cháu, mợ, em bé, anh, em, con, bà, họ, cậu,… Bài 2 a. Dụng cụ đánh bắt cá: lưới, nơm, vó, câu. b. Vật chứa, đựng: tủ, rương, hòm, va li, chai, lọ. c. Hoạt động của chân: đá, đạp, giẫm, xéo. d. Tâm trạng con người: buồn,vui, sợ hãi, phấn khởi. e. Tính cách con người: hiền lành, độc ác, cởi mở. g. Bút viết: bút máy, bút bi, phấn, bút chì. Bài 3. Các từ in đậm thuộc trường từ vựng: - Tình cảm, thái độ của con người: hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yêu, kính mến, rắp tâm. Bài 4. Có thể sắp xếp các từ đó vào hai trường từ vựng: Khứu giác Mũi, thơm, rõ Thính giác Nghe, thính, điếc Bài 5 - Từ "lưới" thuộc trường từ vựng: + Trường "dụng cụ đánh bắt cá”. + Trường "phương án bao vây bắt người": giăng lưới bắt tội phạm, lưới trời, lưới phục kích, lưới mật thám. - Từ "lạnh" thuộc trường từ vựng: + Trường "nhiệt độ". OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 2 + Trường tính cách, thái độ. + Trường "màu sắc". - Từ "tấn công" thuộc trường: + Trường "hành động bạo lực". + Trường từ vựng về "hoạt động thể thao". Bài 6. Các từ: chiến trường, vũ khí, chiến sĩ vốn thuộc trường từ vựng "quân sự" chuyển sang trường từ vựng về "nông nghiệp". ➜ Nông nghiệp cũng là mặt trận. Thúc đẩy tinh thần hăng say lao động Bài 7. Viết đoạn văn ngắn có 5 từ cùng trường từ vựng "trường học". Thông qua bức thư của tổng thống Mỹ Lincoln gửi đến thầy hiệu trưởng ta càng hiểu thêm về tầm quan trọng của nhà trường, thầy cô đối với sự phát triển nhân cách và trí tuệ của đứa trẻ. Thầy cô phải để trẻ nhìn thấy thế giới diệu kỳ, tuyệt diệu của những cuốn sách nhưng cũng nên trao cho chúng thời gian lặng lẽ suy tư về những điều thú vị bí mật của cuộc sống. Dạy cho chúng biết cách sống thành thực với chính bản thân. Giúp trẻ biết cách tin vào chủ kiến của bản thân, đối xử hòa nhã với những người tốt và cương quyết với những người thô bạo. Trường học luôn là thế giới nhiệm màu gìn giữ và nâng tầm những giấc mơ của tuổi trẻ. OLM.VN, BINGCLASS.COM, HOC24.VN, DOC24.VN 3