Phân tích bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm

bài: Phân tích bài th Khúc hát ru nh ng em bé trên ng aề ủNguy Khoa Đi m. ềBài tham kh 1ảTrong th ca Vi Nam hi đi, có nhi bài vi ch quê ng,ơ ươđt c. Lòng yêu th hi bài khác, tùy theo ng aấ ướ ướ ủtác gi song bài là nh trong giao ng ng ca qu vàả ưở ốnhân dân anh hùng.Nguy Khoa Đi là nhà th chi sĩ tr ng thành trong chi khuễ ưở ếtây Th Thiên gian kh và ác li th ch ng Mĩ. Trong nh ng ngày bomừ ưbão đn y, bài th Khúc hát ru nh ng em bé trên ng đã ra đi.ạ ờBài th ng dân Tà­ôi đu con trôn ng giã đơ ườ ểnuôi đi; trên ng góp ph xu ng th cho kháng chi nộ ươ ươ ếvà sau này đc th Bác mong con mình khôn đcơ ướ ượ ướ ượs ng trong đt do. Qua đó, tác gi ca ng tình yêu con thi tha, đmố ướ ằth và tình yêu sâu ng bà Tà­ôi.ắ ướ ẹBài th có khúc ru, khúc đu đu ng câu:ơ ằEm cu Tai ng trên ng iủ ơK thúc là ru đc đo n:ế ượ ạNg ngoan a­kay i, ng ngoan a­kay i. ỡM th ng a­kay, th ng…ẹ ươ ươCon cho …ơ ẹMai sau con n…ớTrong khúc hát ru đu có hình nh ng công vi cùngỗ ườ ảtình m, ng đi đa con và quê ng đt c.ả ướ ươ ướM đu bài th là ti ng ru thân th ng, nhà th đa em bé vàoở ươ ưgi ng say ng:ấ ồEm cu Tai ng trên ng ơEm ng cho ngoan đng ng mủ ẹTrong ru đa con ch chan ni th ng sâu xa đi ng .ờ ươ ườ ẹHai câu th sau miêu ng trong công vi giã nuôi quân:ơ ườ ạM giã nuôi iẹ ộNh chày nghiêng gi ng em nghiêngị ủN câu th trên th thì câu th th hi tình bó sâuế ướ ắn ng gi và con. Tác gi miêu tá công vi giã ng nh aặ ủng miêu gi ng ch ch n, gi ng nghiêng cu Tai trênườ ủl ng ng nh chú bé cũng th đc và nghĩa đp đó trongư ườ ượ ẹvi làm nên th em hoà cùng th và em ng ngoan choệ ủm yên lòng.ẹN ai đà ng ch ng ki nh giã ng chày trong đngế ồbào mi núi thì th khi bi thóc thành tr ngề ắng n. Nhà th đã ch nh ng đng tác tiêu bi miêu công vi giãầ ệg ng nh và th hi tình con chân ch t, sâu ng ng mạ ườ ẹmi núi. nh ng đâ làm xúc đng lòng ng i:ề ượ ườM hôi má em nóng ổVai nh nhô làm ốL ng đa nôi và tim hát thành iư ờKhi giã o, cu Tai ng trên ng. Trong gi ng em mẹ ảnh đc hôi trên má em nóng i, nh đc vậ ượ ượ ảvà tình yêu con thi tha .ế ẹTác gi đã ng thành công ngh thu so sánh: đôi vai làm iả ốcho con, ng đung đa làm nôi ru con ng và nh tim hát thành iư ờyêu th ng tha thi t. Trong gi ng lúc nào Cu Tai cũng đc tròng iươ ượ ơth và tình th ng đc nghe hát ru. Kh th đã th hi đcở ươ ượ ượtình th thi t, thiêng liêng cùng công vi ng giãẫ ườ ẹg nuôi con, nuôi đi Gi phóng.ạ ảN kh th đu là ru nhà th thì kh th th hai là ti ng nói tâmế ếtình ng :ủ ườ ẹNg ngoan a­kay i, ng ngoan a­kay ỡM th ng a­kay, th ng điẹ ươ ươ ộCâu th nh ru êm ái ch ch yêu th ng. Tình con đãơ ươ ốđp nay càng đp nó li tình lao là tình th ng bẹ ươ ộđi, tình yêu c. mong trong gi ng Cu Tai gi làộ ướ ẹcó nhi th ngon nuôi đi và Cu Tai th nhanh giúpề ểm giã nuôi quân:ẹ ạCon cho tr ng ng ầMai sau con vung chày lún sân…ớT có tr ng ng đn mai sau con vung chàyừ ướ ướ ớlún sân đu ch đng ni hi ng cháy ng ng đa con sauề ườ ứnày tr thành thanh niên ng tráng, có ích cho c, cho dân.ẽ ườ ướHình nh ng trong nh trên ng th đp và đng:ả ườ ươ ộEm cu Tai ng trên ng ơEm ng cho ngoan đng ng ẹM đang trên núi Ka­L ưL ng núi thì to mà ng như ỏV là trái tim chan ch th ng yêu nhà th mong emẫ ươ ơbé ng ngon yên tâm làm vi c, nh ng kh th này, xúc da di tủ ếh th hi qua hình nh ng ph đc đáo: ng núi thì to mà ng mơ ươ ẹnh Núi thì n, ng thì ng mà có n. cúi, lom khomỏ ươ ắt p, trên ng con ng say. Câu th đã kh sâu khó nh cỉ ọc ng vùng cao trong lao đng xu th chủ ườ ng Mĩ.Đi nh ng bà hôm nuôi con, ng nh không bi tố ườ ếm đa con là ni hi ng, là ngu an i, đng viên, ti thêm cệ ứm nh và ngh cho :ạ ẹEm ng ngoan em đng làm ỏM tr thì trên đi ồM tr em trên ng.ặ ưCâu th lánh nét đp cu đi và tình con. Bi pháp trongơ ụnh ng câu th này có nhi nghĩa. trên ng nh ánh ng tữ ươ ươ ặtr i. Cu Tai cũng gi ng nh tr ng trái tim ngờ ưở ốt n, đp cho đi. Em là tr bé ng, thân yêu .ố ẹL ru khúc ru này là ti ng nói tâm tình ng nh ng đã ch aờ ườ ứđng :ự ướ ơNg ngoan a­kay i, ng ngoan a­kay ỡM th ng a­kay, th ng làng đói ươ ươCon cho hát lên đuơ ềMai sau con phát Ka­l i…ớ ườ ưCàng th ng con, ng càng th ng bà con dân n. mươ ườ ươ ướ ơv ngày mai no nh phúc, tr ng thành và nh kì di uề ưở ệc đa con thân yêu.ủ ứN hai đo thở tr c, tác gi miêu nh đu con trên ng giãướ ưg nuôi đi, đu con lên ng thì đo th này là nh đuạ ươ ịco cùng đi đánh gi c:ặEm cu Tai ng trên ng ơEm ng cho ngoan, đng ng ẹM đang chuy lán, đi đp ng ừTh ng Mĩ đu ta ph con su ốAnh trai súng, ch gái chông ầM đu em đi giành tr cu iẹ ốS hai câu th Em cu Tai ng trên ng i, Em ng cho ngoan,ự ủđng ng đã nên âm đi ngân nga, th vào ng đc từ ườ ộc xúc thân th ng. Con cùng băng su i, ngàn, đp ng xông i.ả ươ ượ ớC nhà, làng, cùng đánh gi c.ả ướ ặNh th sôi i, thôi thúc nh hành khúc lên đng. Câu lênị ườ ẽhình nh th xúc đng:ả ộT trên ng em đn chi tr ng ườT trong đói kh em vào Tr ng n.ừ ườ ơL th kh ng đnh chí chi đu mãnh li bà Tà­ôi nói riêng vàờ ẹđng bào mi tây Th Thiên Hu nói chung. Lúc này, và em cùng lênồ ẹđng vào Tr ng đánh gi c, có biêt bao khó khăn cái ch tườ ườ ếvà ng ch cách nhau gang c. ấK thúc bài th là hát ru và nguy :ế ướ ẹNg ngoan a­kay i, ng ngoan a­kay ỡM th ng a­kay, th ng đt ươ ươ ướCon cho đc th Bác ượ ồMai sau con làm ng do…ớ ườ ựĐi khúc: Ng ngoan a­kay i, ng ngoan a­kay i, th ng a­kay…,ệ ươCon cho …, Mai sau con n… đã th hi khát ng cháy ng trongơ ỏlòng ng mong cho con nh ng đi th thi th và cũng th tườ ướ ậl lao, kì di u:ớ ệMai sau con vung chày lún sân…,ớMai sau con phát Ka­l ườ ưMai sau con làm ng do…ớ ườ ựKhi giã o, mong con cho tr ng ng n. Khi trênạ ắn ng, mong con cho lên đu. Khi chi đu, mong conươ ẹm cho đc th Bác trong ngày đt ch bóng qu thù, c­ơ ượ ướ ắNam thông nh t. Chính tình th ng, đc hi sinh, lòng tha và nhân cao cấ ươ ảc nh ng ng nghèo yêu đã góp ph làm nên chi th ng hômủ ườ ướ ắnay.Bài th ra đi năm 1971, trong giai đo ác li nh cu chi đuơ ấchông Mĩ nh ng đn nay nó còn gi nguyên giá tr Khúc hát ruứ ướ ịđã đc ph nh c, tr thành bài ca đc nhi ng thích. Tình yêu th ngượ ượ ườ ươcon bà nghèo mi núi li tình th ng đi, tình yêu làngủ ươ ộb n, lòng kính yêu Bác và tình yêu đt c.ả ướKhúc hát ru nh ng em bé trên ng đc đánh giá là trongữ ượ ộnh ng bài th hay th ca giai đo ch ng Mĩ c. Gi đây, đc iữ ướ ạbài th ng ta ng ng xúc đng tình c, chân thànhơ ườ ạcao đp nh ng ng trong cu kháng­ chi ch ng Mĩ gian kh vàẹ ườ ổoanh li dân ta. hào thay, ng Vi Nam!ệ ườ ệSau cu chi tranh ch ng MI c, qu ta, nhân dân ta đã xâyộ ướ ốd ng bi bao ng đài ghi nh công và ng ca nh ng ng Vi tự ượ ườ ệNam anh hùng, Khúc hát ru nh ng em bé tr ng nhà th Nguy nớ ễKhoa Đi cũng đã xây ng thành công ng đài ng ngôn ng về ượ ềnh ng ng mi núi vô danh.ữ ườ ềBài tham kh 2ảNguy Khoa Đi sinh năm 1943, quê Phong Đi Th Thiên Hu ,ễ ếth kháng chi ch ng ông ng và chi đu chi tr ngờ ướ ườTr Thiên. Ông là nhà th tr ng thành trong kháng chi ch ng iị ưở ớcác tác ph th ti ng nh “Đt ngo ô”, “M đng khát ng”.,.Bàiẩ ườ ọth “Khúc hát ru nh ng em bé trên ng đc ông sáng tác chi nơ ượ ếtr ng Tr Thiên năm 1979, ca ng lòng dào yêu th ng bà mườ ươ ẹng Tà Ôi, tình th ng con li tình yêu đi và quê ng đtườ ươ ươ ấn c.ướBài th có ba khúc ca đc sáng theo âm đi dân ca, đi ru con aơ ượ ủđng bào dân Tà Ôi. đu khúc hát ru là đi khúc ng ngào thaồ ọthi t:ế“ Em Cu Tai ng trên ng iủ ơEm ng cho ngoan đng ng ”ủ ẹM khúc hát ru là nh ng tâm tình, âu mà ng dành choỗ ườ ẹcon, ng còn nh ng mong vào trong gi con quaườ ướ ủnh ng hát.ữ ờKhúc hát ru th nh là ti ng ru khi đu con giã o:ứ ạ“ giã nuôi điẹ ộNh chày nghiêng gi ng em nghiêngị ủM hôi má em nóng iồ Vai nh nhô làm iẹ ốL ng đa nôi và tim hát thành i”ư ờEm Cu Tai đang ng nh ng cũng nh đang chia gi củ ấng em “nghiêng” theo nh chày Má em cũng “nóng i” vì baoủ ổm hôi tuôn i. Hàng lo các hình nh hoán nh “má”, “vai”,ồ ư“l ng”, “tim” đã đc tác gi ng nói lên tình yêu bao la, mênh môngư ượ ểc ng dành cho con. ng là chi nôi con lên, tim iủ ườ ớtình th ng dào “hát thành i” đa con vào nh ng gi ng say ng.ươ ồKhúc hát ru th hai là khi trên núi Ka­l i, ng ch th ngứ ườ ươch khó đu con, làm vi c:ị ệ“ đang trên núi Ka­l iẹ ưL ng núi thì to mà ng như ỏEm ng ngoan đng làm iủ ỏM tr thì trên điặ ồM tr em trên ng”ặ ưTác gi so sánh “l ng núi” “l ng nh kh ng đnh đc tính kiênả ứtrì, ch đng gian kh ng Nguy Khoa Đi đã ng hình nhị ườ ản “m tr i” trong câu th “m tr em trên ng” ch đaẩ ứcon, và cũng th hi đc tình th ng, ni hào đi em Cuể ượ ươ ớTai, đi em là ngu ng, là ni nh phúc vô n. Không chố ỉth ng con, lòng còn nhân u, bao la mang ng tình làng nghĩa xóm,ươ ặth ng con th ng xom làng nh ng mong mình vàoươ ươ ướ ủtrong nh ng gi con:ữ ủ“ th ng a­kay, th ng làng đóiẹ ươ ươCon cho lên đuơ ềMai sau con phát Ka­l i”ớ ườ ưKhúc hát ru th ba là khúc hát ru chi đu, đây ng đu con ra tr n,ứ ườ ậđi ti đi đn vì nghi gi phóng mi Nam, th ng nh đt c:ế ướ“ đang chuy lán, đi đp ng. ừTh ng đu ta ph con su ốAnh trai súng, ch gái chông, ầM đu em đi giành tr cu i. ốT trên ng em đn chi tr ng, ườT trong đói kh em vào Tr ng n”ừ ườ ơSau khúc hát ru thì tác gi đu nói đn nh ng gi con, khúcỗ ởru th nh là “Con cho tr ng ng n”, khúc ru th hai gi mứ ơlà “Con lên đu/Mai sau con phát Ka­l i”. Và khúc hátơ ườ ởru th ba này là gi :ứ ơ“ Con cho đc th Bác Hơ ượ ồMai sau con làm ng do”ớ ườ ựT nh ng gi đó đu là gi no, nh phúc và khátấ ạv ng chi th ng đc qua nh ng hát ru vào gi ng con.ọ ượ ủĐc bài th “Khúc hát ru nh ng em bé trên ng Nguy Khoaọ ễĐi m, đng trong lòng ng đc là nh ng ng sâu hình nhề ườ ượ ảng đm đang, ch th ng ch khó. Bài th nh nh nh chúng taườ ươ ỗv ph nh ng ng con hãy luôn kh ghi trong tim mình kínhớ ườ ựtr ng và bi đn nh ng ng Vi Nam.ọ ườ ệBài tham kh 3ảBài th Khúc hát ru nh ng em bé trên ng Nguy Khoa Đi mơ ềra đi ngay chi khu Tr Thiên, trong nh ng ngày kháng chi ch ng Mĩờ ốđang đn th ng nh ng còn vô cùng gian kh Nhà th đã tầ ắch ng ki hình nh nh ng bà Tà­ôi giã nuôi đi đánh Mĩ, mứ ảxúc hi th thăng hoa thành nh ng th có lay đng mãnh li t. Bàiừ ệth “th hi tình yêu th ng con lòng yêu c, tinh th chi nơ ươ ướ ếđu ng mi tây Th Thiên ng nh ng khúc ru nh nhàng, mangấ ườ ịgi ng đi ng ngào trìu n”.ọ ếNg trong thi ca sau cách ng tháng Tám luôn là hình ng trungườ ượtâm, có phát tri vóc và chi sâu tình ng, hài hoà riêngự ưởchung. nh ng ng trong th th kì kháng chi ch ng Phápừ ườ ốnh bà m, bà bà Vi đn ng trong Ti ng hát con tàu aư ườ ủCh Lan Viên, chúng ta đã ng đc nh gi ng iế ượ ườ ớcách ng và kháng chi n. Đn th kì kháng chi ch ng Mĩ, tính ch tạ ấquy li gian kh chúng ta ng nh ng đp nh hình ng ng mế ượ ườ ẹđào gi hàng đoàn đt Đt quê ta mênh mông nhà thầ ướ ơD ng ng Ly. Có th nói hình ng ng trong bài th Nguy nươ ươ ượ ườ ễKhoa Đi là th đp nh ng đc tr ng ng quê ng –ề ườ ương chi sĩ, trung nh ng xúc trong tr nh nhà th iườ ợv đp tâm đng bào dân theo kháng chi n. Không ph ng uề ẫnhiên khi ph nh bài th này, nh sĩ Tr Hoàn đã đt là ruổ ờtrên ng, chính nh ng ru đã làm thành bài th tươ ắta vào th gi mang đm riêng ng Tà­ôi. Bài th nh làộ ườ ưminh ch ng lòng đng bào dân lòng tin theo Đng, th ng conứ ươth ng đi, th ng yêu núi ng ng làng n, th ng đt c.ươ ươ ươ ươ ướTình th ng thành đi khúc xuyên su theo nh chày ươ ẹEm cu Tai ng trên ng iủ ơEm ng cho ngoan đng ng mủ ẹCó đây là nhà th hàm ch bao trìu dành cho chú bé Tà­ôiẽ ếnh mu góp thêm bao th ng hoà cùng khúc ru Hình nh yư ươ ấkhi ng đc nh nh ng câu th vi ng Vi cế ườ ườ ắtrong kháng chi ch ng Pháp nhà th :ế ữNh ng ng cháy ngớ ườ ưĐu con lên ng ngôị ắNg ch ng Pháp và ng ch ng Mĩ có nh ng đi ng đngườ ườ ươ ồtrong công vi c. Nh ng Nguy Khoa Đi m, hình nh th này không xu tệ ấphát nh mà đc lên ngay gi hi th ch ng Mĩ. Nét đp aừ ượ ủhình ng đc kh lên tính ch công vi “M giã nuôi đi”.ượ ượ ộNg đc kh ho trong ng chi ti ng đng nh t, tườ ượ ứth th đp ẹNh chày nghiêng, gi ng em nghiêng. ủT ng nh trong đng tác cũng đã ngân lên nh đi ru ng ngàoưở ọvà nh đa em đu đn an bình nh trên cánh võng êm. Tác gi hoàn toànị ảkhông thi hoá mà ng ngòi bút th giúp ng đc nh ra hôi mị ườ ẹnóng i, vai bao nh đng trên đôi vai khúc ruổ ỗhi lên hình nh trong nhi th cũng nh công vi khác nhau giãệ ệg o, p, chuy lán, đp ng… nh hoàn ch nh chân dung lao đngạ ộkho kho cũng nh ni hân hoan đc hoà vào nh ng công vi khángẻ ượ