Hình ảnh người mẹ trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm

bài: Hình nh ng trong bài Khúc hát ru nh ng em bé trênề ườ ớl ng mư Dàn ýA­ bài ởN trong Khúc hát ru nh ng em bé trên ng Nguy Khoaổ ễĐi là hình nh ng Tà­ôi nh là bi ng ng Vi Namề ườ ượ ườ ệanh hùng. Đó là con ng th ng con nh ng cũng vô cùng yêuộ ườ ươ ưn c. ng nh đa con yêu quí và đt thân th ng; nuôi con nênướ ườ ướ ương và đánh gi gi phóng quê ng là nh ng gì tr ng đi nh t, cao quíườ ươ ấnh ng này trong nh ng năm đt ph ng mình ch ng đấ ườ ướ ếqu Mĩ xâm c.ố ượB­ Thân bàiKhúc hát... có ba đo ru. Nh ng ru mô công vi mà ng đangạ ườ ẹlàm, nh đu em cu Tai và nh ng ru, cũng là nh ng khát ng vả ềt ng lai đa con, quê ng đt c. ươ ươ ướ1­ Ng đang gánh vác nh ng công vi khó khăn, (m làm gì?ườ ẹcông vi khó khăn nh th nào ?)ệ ế+ Đo 1: ....M giã nuôi điạ ộ....M hôi i.....vai y....ồ ầ+ Đo 2: ....M đang trên núi Ka­l ưL ng núi thì to mà ng thì như ỏ....M th ng a­cay, th ng làng đói ươ ươ+ Đo 3: ....M đang chuy lán, đi đp ngạ ừ....M đu em đi giành tr cu iẹ ốL bình: Lúc nhà giã nuôi quân, lúc lên núi ng th ch ngở ươ ốđói cho dân làng, trong chi ch thì tr ti tham gia tr cu i, côngế ọvi làm đu vì vi chung, vì làng xóm, vì nghi cách ng.ệ ạTình yêu quê ng, đt c, tinh th kháng chi ch ng là đng làươ ướ ựs nh có th lên nhi gian nan.ứ ượ ụ2­ Dù trong hoàn nh nào chăm đa con yêu th ng.ả ươ­ ho đng đu ph cho quê ng, đt c, cho nghi pọ ươ ướ ệch ng c. Nh ng dù làm vi gì, đâu, em cu Tai, đa con th ngố ướ ươyêu ngon gi trên ng ẹ­ Nh ng câu th th hi đp tuy ng hình nh đc đáo đu con,ữ ịth đm ng ngào đm th tình tấ ượ ử+ Đo 1: hôi má em nóng iạ ổVai nh nhô làm iẹ ốL ng đa nôi mà tim hát thành ờ+ Đo 2: ng núi thì to mà ng thì nhạ ỏEm ng ngoan, em đng làm iủ ỏM tr thì trên điặ ồM tr em trên ngặ ư+ Đo 3: Anh trai súng, ch gái chôngạ ầM đu con đi giành tr cu iẹ ố­ Bình câu th trong bài:ộ ơ* Vai nh nhô làm iẹ ốL ng đa nôi mà tim hát thành iư ờ+ th đã lên hình nh th đp. đu con giã o, cờ ặdù y, ra tho mái cho đa con nh Đa bé đc trênậ ượ ốchi vai ng là chi nôi đung đa ru con gi ng say. Tuyế ủnhiên, ng đc không kh bùi ngùi xúc đng tr hình nh đôi vai aườ ướ ủm Cũng bi bao, trân tr ng và yêu th ng khi nghe con tim hát, vẹ ươ ềnâng gi ng con th ơ+ Chi vai, chi nôi ng và ti ng hát con tim là nh ng bi ng th tế ượ ậđc đáo tình th ng con.ộ ươ* tr thì trên điặ ồM tr em trên ngặ ư+ đây có so sánh: tr tr mỞ ẹ+ nghĩa, tác ng to tr đi cây đã th hi đc ýừ ượnghĩa to đa con (m tr đi .ớ ẹ3­ ru gi con: ủ­ ru nói con :ờ ớ...Con cho tr ng ng nơ ầMai sau con vung chày lún sânớ...Con cho lên đuơ ềMai sau con phát Ka­l iớ ườ ư...Con cho đc th Bác Hơ ượ ồMai sau con làm ng doớ ườ ự­ Nh ng đi mong c:ữ ướ+ Mong mu công cu lao đng và chi đu đt đc nh ng qu to n.ố ượ ớ+ Mong mu em cu Tai có ng lai, cu ng đp, màố ươ ẹcu ng đp nh là đc ng trên đt đc do.ộ ượ ướ ự+ Tình yêu và tình th ng con, cái chung và cái riêng đã nhau lýướ ươ ởt ng th đi. ưở ạ­ Nh ng đi ng Con cho ... cho th nghĩa cu đi, nh ng khátữ ữv ng lao ch duy nh là ng lai đp con. ươ ủC­ bàiế­ đt mà văn dân gian đã đúc thành câu nh đinh đóngộ ướ ưc t: "Gi đn nhà, đàn bà cũng đánh", thì nh ng ng ph anh hùng gi iộ ườ ỏnuôi con, gi đánh gi luôn luôn có ngoài cu đi. ờ­ Trong th kh ng chi ch ng c, nh ng ng đángờ ướ ườ ấkính tr ng đã đc kh ho thành công trong văn ch ng ngh thu t.ọ ượ ươ ậKhúc hát ru... Nguy Khoa Đi là tác ph nh y.ủ ậ­ Nét đc đáo bài th là đu tiên ng mi núi Tà­ôi đcộ ườ ượđa vào văn ch ng và tr thành trong nh ng bi ng Ng mư ươ ượ ườ ẹVi Nam nhân và anh hùng.ệ ậBài tham kh 1ả“ Khúc hát ru nh ng em bé trên ng đc Nguy Khoa Đi sángữ ượ ềtác vào ngày 25 tháng năm 1971, là trong nh ng bài th hay ông.ộ ủN trong bài là hình nh ng Tà Ôi nh là bi ng ng mổ ườ ượ ườ ẹVi Nam anh hùng. Đó là con ng th ng con nh ng cũng vôệ ườ ươ ưcùng yêu c. ng nh đa con yêu quí và đt thân th ng nuôi conướ ườ ướ ươnên ng và đánh gi gi phóng quê ng là nh ng gì tr ng đi nh caoườ ươ ấquí nh ng này trong nh ng năm đt ph ng mình ch ngấ ườ ướ ốđ qu Mĩ xâm c.ế ượBài th đng th là hát ru. Tác gi ru em Cu Tai ng ngoan (đng th iơ ờmiêu hình nh ng ). Ng trong bài ru em ng ngoan nh ng đó làả ườ ườ ưl ru th m, ru trong tim (L ng đa nôi và tim hát thành i). ru tácờ ủgi và ru ng ti nhau, đan cài, hoà quy vào nhau làm nênả ườ ệnh ng khúc hát ru đm th m, dàng, tr sâu ng. Vì uữ ấbài th nh nh ng khúc hát ru nên bài th tr đi tr khúc gi ngơ ốnhau nh nh ng nét nh ch đo trong bài hát. Bài th có ba khúc ru. iư ỗkhúc hát ru là đo th đo th th nh t, ng ru con khi đu conộ ườ ịtrên ng và giã nuôi đi. Gi ng em nghiêng nghiêng theo nh pư ịchày, th hôi lao đng Ng Tà Ôi th ng con nh tấ ườ ươ ấm không lúc nào ch con đã ng làm nôi và đôi vai làm choự ốcon. Và ru con lên bên gi sàn nhà cũng chính là tâmờ ờs nh th nói chính mình. Lòng yêu con li nự ềv tình th ng yêu đi:ớ ươ ộ“ th ng Kay, th ng điẹ ươ ươ ộCon cho tr ng ng nơ ầMai sau con vung chày lún sân…”ớc ng li gi con và cùng iƯớ ườ ạtrong tình th ng yêu sâu nh ng anh đi. Trong đo th th hai, bà mươ ẹTà Ôi đu con đi trên núi Ka i. Tình th ng yêu và ni hi ng vô bị ươ ờc ng đi đa con đc th hi ng và nh ng hình nh đcủ ườ ượ ộđáo :“ tr thì trên điặ ồM tr con trên ng.”ặ ưTrong câu th trên hình nh tr là hình nh th c. tr đem iơ ạánh sáng, ng cho cây làm cho cây thêm t, nh cây ngô to,ự ươ ắh y. Hình nh tr câu th sau là Tác gi so sánh ng Cuạ ầTai là tr Coi con nh tr thì qu là lòng yêu quí con vôặ ẹh n, mong đi con nhi u. Đó là ánh sáng, là ngu ng, là ni vui, làạ ềni nh phúc, là ng lai Hai câu th hai hình nh tôn nhauề ươ ảlên, đi nhau, đã làm tình th ng yêu sâu và ni hi ng nố ươ ớlao ng đi đa con. ru ng Tà Ôi ngân nga trongủ ườ ườ ẹtrái tim khi đu con đi ng đa con th yêu quí aẹ ướ ủmình. Lòng th ng yêu con trong hoàn nh này li tìnhươ ớth ng yêu dân làng nh ng ng dân lao đng nghèo đói:ươ ườ ộ“ th ng Kay, th ng làng đóiẹ ươ ươCon cho lên đuơ ềMai sau con phát Ka i”.ớ ườ ưTrong đo th th ba, ng đu con trong th đang “chuy lán”,ạ ườ ể“đp ng”. Bà băng ng, đu con trên ng đa con đi “đ giành tr nạ ậcu i”. Lòng yêu con đn đây li lòng yêu c: “M th ngố ướ ươA Kay th ng đt c”. Ng vào gi con ni mẹ ươ ướ ườ ềkhao khát đc Bác và mong đt đc đc do:ượ ướ ượ ự“ Con cho đc Bác Hơ ượ ồMai sau con thành ng do”.ớ ườ ựTi ng hát ru con ng Tà Ôi không ph đc lên bên cánhế ườ ượ ấvõng hay trên gi ng êm trong phòng ng Ti ng hát ru ngân lênườ ấtrong trái tim khi đu con giã o, trên núi, khi “chuy nủ ểlán”, “đp ng” ho trên đng ra chi tr ng giành tr cu i. Nh y,ạ ườ ườ ậbà Tà Ôi là ng lao đng, tr ti xu t, ph cho chi nẹ ườ ếđu toàn dân c. Tình th ng con, th ng đi, th ng dân làng, th ngấ ươ ươ ươ ươđt hoà quy vào nhau trong lòng ng mi núi yêuấ ướ ườ ền trong nh ng năm tháng ch ng Mĩ khó khăn, gian kh .ướ ổTheo ru (và cũng là tình yêu th ng ), theo chân ng iờ ươ ướ ườm Tà Ôi, không gian cũng đc ng n: sân (khi giã o) đnẹ ượ ếng núi Ka (khi đi p) đn nh ng ng nh ng su khi mọ ẹchuy lán đp ng. Và khát ng ng qua hátể ướ ườ ờru tha thi t, ng tình ng nghĩa cũng lúc n: “Con choế ơm tr ng ng n” đn “Con cho lên đu”… mongẹ ừmu “Mai sau con vung chày lún sân” đn “Mai sau con phát Kaố ườL i” cu cùng cũng bùng lên thành khát ng cháy ng “Mai sau con nư ớlàm ng do”. ườ ựTinh th n, không khí sôi đt trong nh ng năm tháng đánh Mĩầ ướ ữđã đi vào hát ru nh ng bà Cu chi tranh nhân dân khi đnờ ếnh ng bà mi núi có con nh vào cu chi đu hi sinh, gian kh Bi tữ ếbao em bé đã “l trên ng đi “đn chi tr ng” và trong không ítớ ườ ọnh ng ng đã thành nh ng anh hùng dũng sĩ. Qua nh ng khúc hát ru iữ ườ ớnh ng đi khúc đã tr đi tr nh ng có bi hoá phát tri n, Nguy nữ ễKhoa Đi đã th hi th sinh đng, ám nh đy nh ngh thu khátề ậv ng mãnh li đc do toàn dân c.ọ ộBài tham kh 2ảBài th “Khúc hát ru nh ng em bé trên ng nhà th Nguy nơ ễKhoa Đi đi gi nh ng năm tháng quy li cu kháng chi ch ngề ốM trên hai mi c­Nam. Th kì này, cu ng cán ,ỹ ướ ộnhân dân ta trên các chi khu (ph là nh ng vùng mi núi) gian nan,ế ấthi th n. Cán nhân dân ta ph bám y, bám đt tăng gia xu t,ế ấv sàng chi đu căn Bài th là hát ru nh ng em bé dânừ ữt Tà­ôi trên ng vùng chi khu Tr ­Thiên trong th kì chi tranhộ ếch ng .ố ỹHình nh ng Tà­ôi trong bài th qua ng đo th ng khúcả ườ ừhát ru đc hoàn nh, công vi th .ượ khúc th nh t, ng hi lên dáng o, lam lũ, iỞ ườ ớcông vi gi nuôi đi. giã gao, con trên ng Câu th “Vaiệ ơm nh nhô làm i” th đng. vì công vi giúp nuôi bẹ ộđi đánh gi c. vì nuôi cho con nhanh n. Nh ng trái tim nộ ẫhát :ề ướ ơ“ Mai sau con vung chày lún sân”ớTrong khúc ru th hai, di công vi lên núi tr p. Câu th :ứ ơ“L ng núi thì to mà ng nh hình thành theo đi làm tư ậhình nh me công vi Núi thì to, ng thì ng, mà cóả ươ ẹh n. Trên ng em ng say:ạ ủ“ tr thì trên điặ ồM tr em trên ng”ặ ưHình nh “M tr i” trong câu th sau đc chuy nghĩa ): Cu Tai làả ượ ụm tr Em còn là là lí ng, là hi ng Mặ ưở ẹm con:ơ ướ ề“ Mai sau lên phát Ka­l i”ớ ườ ưĐn kh th ba, ru đn đp, nh rút, “gi đnế ếđánh”, đu ta ph su ng “Th ng đu ta ph con su i”.ổ ươ ốM ph chuy lán, đp ng cùng tham gia đánh gi c. đn chi tr ng,ẹ ườem trên ng:ẩ ư“ trên ng em đn chi tr ngừ ườT trong đói kh em vào Tr ng n”ừ ươ ơTrong khói chi tranh mong c: “Mai sau con làm ng iử ướ ườt do”.ựBa khúc hát ru cũng là ba đo th đi công vi cùng lòng mạ trong chi khu gian kh ng Tà­ôi trong bài th còn th thi yêuở ườ ếcon và cũng ng tình th ng buôn làng, quê ng, đi và khao khát mongặ ươ ươ ộcho đt đc p, do.ấ ướ ựL ru tình yêu con tha thi ng dân Tà­ôi.ờ ườ ộL ru th th nh ng đi đang di trong th mà ng con ch aờ ườ ưth bi t:ể ế“ giã nuôi đi……….ẹ ộL ng đa nôi và tim hát thành i”ư ờL ru theo nh giã o, câu ng nh làm hai nh theo nh chày,ờ ịnh th Hai con cùng chung nh p, làm vi c, con ng ngon “Nh pị ịchày nghiêng gi ng em nghiêng”. Hai “Nghiêng” đng trong câu thấ ơth hi ni say mê hoà cùng gi ng bé. làm vi kh cể ựtrong hi i, nh ng ru cao vút đn ngày mai. “Mai sau con nệ ớvung chày lún sân!!..L ru trên ng khi tr trên núi Ka­l i, theo nh “ch tr aờ ươ ỉb nh ng hình nh lúc này thiên đi “L ng núi to­ ng nh và điắ ốx ng “M tr p­ tr ”, toát lên tình th ng vô nứ ươ ạc ng nghèo th ng con, th ng cách ng, “m tr emủ ườ ươ ươ ẹn trên ng”­ ng ch đng cái nóng tha thi yêu th ng.ằ ườ ươL ru không ch ng vào th mà còn ng ng lai:ờ ướ ướ ươ“ Ng ngoan A­kay i, ng ngoan A­kay i…….ủ ỡMai sau con phát Ka­L i”ớ ườ ưKhi chuy lán, trong ru th ba, nh th ng đôi, dòng theoể ỗb chân đi nh ng th theo hùn đi p, đu nhau gi giã, kh nướ ẩtr ng:ươ“ đang chuy lán, đi đp ng……………ẹ ừT trong đói kh em vào Tr ng n”.ừ ườ ơCũng nh đo th trên, ru ng vào đt c, ng vàoư ướ ướ ướt ng lai chi th ng”ươ ắ“ Ng ngoan A­kay i, ng ngoan A­kay i…….ủ ỡMai sau con làm ng do”.ớ ườ ựTình yêu th ng con ng li tình đi cán ,ươ ườ ộxóm làng, đt c. Tình yêu ng Tà­ ôi li tình caoấ ướ ườ ảđp khác. Đó là lòng th ng yêu đi, yêu th ng dân làng, yêu th ng đtẹ ươ ươ ươ ấn c. Nh ng ru ng còn th hi và chí nhân dânướ ườ ướ ủta. Ng mong con lên giúp giã “vung chày lún sân”, giúp mườ ẹtr ngô, làm “phát Ka­l i”. Đó là ni mong ng đcỉ ườ ướ ườ ượs ng no “h tr ng ng n, lên đu”. hát ru còn th hi ýố ệchí chi đu, khát ng do và ni tin vào th ng nhân dân ta trongế ủcu kháng chi ch ng :ộ ỹ“ Con cho đc th Bác Hơ ượ ồMai sau con làm ng do…”ớ ườ ựBài th xây ng hình nh ng Tà­ôi, nuôi con th mà làm iơ ườ ọvi cho công cu ch ng góp ph vào th ng chung cho đt c.ệ ướM ng tuy lao đng nh nh mà bay ng, toát lên ni mộ ườ ướ ềtin ng ch cho ng lai. Đây là hình ng hi có trong th ca cáchữ ươ ượ ơm ng hi đi, sánh cùng nh ng hình ng khác hình nh ng khácạ ượ ườ ẹtrong hai cu chi dân ta đó là: m, Su t, ng ­ng iộ ườ ườc súng Út ch…..đã góp nên bài ca nh ng ng Vi Nam anhầ ườ ệhùng: “Anh hùng, khu t, trung u, đm đang” tám ch vàng mà Bác Hấ ồtrao ng.ặ