Phân tích truyện ngắn Người trong bao của Sê-khốp
A.P.Sê-khốp là nhà văn kiệt xuất, đại biểu cuối cùng về văn học hiện thực Nga nửa cuối thế kỉ XIX, nhà cách tân thiên tài về truyện ngắn và kịch nói đã để lại hơn 500 truyện ngắn và truyện vừa trong đó tác phẩm “Người trong bao” câu chuyện cười ra nước mắt về cuộc đời một con người mắc chứng bệnh sợ hãi không chỉ để phản ánh thực trạng xã hội mà còn ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.
Nhan đề “Người trong bao” đã mang một dụng ý nghệ thuật đặc sắc. Cái bao theo nghĩa gốc là vật dùng để bọc, gói và đựng đồ vật có thể là hình túi hay hình hộp. Theo lớp nghĩa chuyển là để chỉ lối sống và tính cách của những con người luôn khép kín, luôn bao bọc, bảo vệ mình bằng một lớp vỏ như nhân vật Bê-li-cốp. Mặt khác theo lớp nghĩa biểu trưng để chỉ kiểu người bị vây hãm, tù túng. Xã hội là một cái bao khổng lồ, trói buộc, bủa vây con người không có tự do, không có lối thoát. Đó là hiện thực xã hội Nga cuối thế kỉ XIX được nhà văn tái hiện lại qua hình tượng nhân vật Bê-li-cốp_hắn chính là con người luôn khao khát mình và mọi đồ vật của bản thân được chui rúc trong cái bao chật hẹp đến ngạt thở.
Tác phẩm được sáng tác năm 1898 khi Sê-khốp đang trong thời gian dưỡng bệnh, xã hội Nga lúc ấy đang ngạt thở trong bầu không khí chuyên chế nặng nề, cuộc sống con người bị bó hẹp. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba từ lời của nhân vật Bu-rơ-kin là đồng nghiệp Bê-li-cốp, dạy cùng trường, sống cùng nhà với hai phòng đối diện nhau. Người giáo viên kể lại cho bác sĩ I-van I-va- nứt nghe về con người của Bê-li-cốp từ ngoại hình đến suy nghĩ, tính cách, hành động. Nhân vật hiện lên chủ yếu qua lời của người kể chuyện, người nghe và phần lời tác giả rất ít nên câu chuyện được khách quan, mang tính chân thực, gần gũi.
Bê-li-cốp hiện lên qua lời kể và giọng kể mỉa mai của đồng nghiệp là một kẻ rất khác thường, giống như một bức tranh biếm họa giữa cuộc đời. Hắn là kẻ sống trong bao nhưng một câu hỏi đặt ra là hắn bị người ta nhét vào bao hay tự mình chui vào? Có lẽ là cả hai, nguyên nhân sâu xa là ngoại cảnh tác động, xô đẩy con người vào lối sống ấy. Nguyên nhân trực tiếp là do con người không thực sự có ý thức hay chính là nhận thức sai vấn đề nên để cuộc sống bên ngoài ảnh hưởng. Nghe chừng có vẻ phi lí vì Bê-li-cốp luôn che đậy mình bằng vỏ bọc kín đáo. Hắn nổi tiếng khi mùa nào cũng vậy, quanh năm suốt tháng chỉ có áo bành tô ấm cốt bông, đôi giày cao su và cầm theo cái ô. Tất cả mọi vật dụng của hắn đều được đựng trong bao từ đồng hồ quả quýt, con dao gọt bút chì, cả bộ mặt bị dấu đi sau cổ áo bành tô, đeo kính râm, bông nhét lỗ tai, đi xe ngựa phải cho mui lên, luôn giấu đi suy nghĩ bản thân hay trong căn phòng chật hẹp như một cái hộp tù túng đến ngạt thở và còn biết bao nhiêu điều nữa. Tóm lại cả cuộc đời hắn dường như chỉ có một “khao khát mãnh liệt thu mình vào trong một cái vỏ, tạo ra cho mình một thứ bao có thể ngăn cách, bảo vệ hắn khỏi những ảnh hưởng bên ngoài”. Hắn luôn sống trong nỗi sợ hãi, lo âu lúc nào cũng nơm nớp lo sợ “nhỡ ra có chuyện gì”, đi ngủ trùm chăn kín mít nhưng “vẫn thấy rợn rợn, sợ kẻ trộm chui vào nhà”.
Chỉ với vài chi tiết đặc tả ngoại hình và tính cách nhân vật ta có thể thấy được hiện thực xã hội Nga lúc bấy giờ vô cùng rối ren, con người luôn sống trong nỗi sợ hãi dù là điều nhỏ nhặt nhất. Nỗi sợ của ông thầy giáo có thể cho ta thấy bộ mặt thật sự của tầng lớp trí thức Nga lúc bấy giờ rất hèn nhát, bạc nhược không dám đối diện trực tiếp với thế giới bên ngoài. Những con người ấy lúc nào cũng chỉ biết và chỉ thích làm theo thông tư, chỉ thị những thứ mang tính bắt buộc cứng nhắc, ở một mặt nào đó cho thấy điều ấy là chấp hành, mẫu mực nhưng xét trong bối cảnh hiện tại thì lại là sự bảo thủ, ích kỉ. Con người ấy mù quáng tôn thờ chính quyền, sợ hãi quyền lực, quyền uy nên tất cả những hành động của hắn như là để bào chữa cho thái độ nhút nhát, ghê tởm với hiện tại.
Cái chết của hắn do tiếng cười haha của cô-va-ren-ca khi hắn bị em trai cô đẩy xuống ngã cầu thang đã chấm dứt tất cả. Chấm dứt chuyện cưới xin, chấm dứt cuộc đời hắn. Tiếng cười ấy như là sự châm biếm, mỉa mai đả kích tột cùng hành động “sờ lên mũi xem cặp kính có còn vẹn nguyên không”, với con người ấy sĩ diện cao hơn cả sự nguy hiểm của tính mạng. Từ sự kiện đó hắn có thể tưởng tượng ra biết bao câu chuyện phía sau: nào là hắn sẽ biến thành trò cười cho thiên hạ, cả thành phố biết chuyện, rồi đến tai hiệu trưởng, thanh tra dẫn đến chuyện người ta ép hắn về hưu non…một tháng sau hắn chết. Như vậy là khao khát, ước nguyện được bọc bởi cái bao kín, vững chắc, bền bỉ không còn gì tốt hơn chiếc quan tài. Cái chết ấy đến thật bất ngờ đối với những người trong thành phố, mọi người đều cảm thấy nhẹ nhõm và thoải mái, mừng thầm vì không phải sợ hắn. Nhưng cuộc sống ngay sau đó lại diễn ra như cũ vẫn nặng nề ngột ngạt. Chi tiết ấy khiến ta nhớ tới cái lò gạch cũ hiện ra cuối tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao phản ánh hiện thực xã hội nếu không thay đổi thì không biết còn có nhiêu người như Bê-li-cốp trong tương lai. Qua hình tượng nhân vật điển hình Bê-li-cốp nhà văn đã trực tiếp lên án tố cáo xã hội hiện thực phong kiến Nga cuối thế kỉ XIX mục ruỗng, thối nát với những tư tưởng bảo thủ, lạc hậu kém tiến bộ chính điều đó đã đẩy cuộc sống con người vào sự bế tắc, tăm tối, mịt mờ. Đồng thời cũng cho ta thấy thái độ khinh bỉ, coi thường những kẻ có lối sống thấp hèn, vị kỉ cá nhân. Kết thúc truyện bằng ấn tượng mạnh mẽ về câu nói “Không thể sống như thế này mãi được” thể hiện sự day dứt muốn bứt phá, muốn thay đổi xã hội, canh tân đất nước, giải phóng con người ra khỏi những ràng buộc vô hình hay muốn bầu xóa tan bầu không khí ngột ngạt để cho dân tộc Nga phát triển tiến bộ hơn.
Về đặc sắc nghệ thuật trong tác phẩm được thể hiện qua cách chọn ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ ba đan xen nhau tạo nên cấu trúc kể chuyện lồng trong truyện, giọng kể mỉa mai, châm biếm mà điềm tĩnh, thâm trầm ẩn giấu đằng sau đó là cảm xúc buồn đau, bức xúc, trăn trở của tác giả khi chứng kiến hiện thực xã hội. Nghệ thuật đối trong tính cách và lối sống giữa Bê-li-cốp và chị em Va-ren-ca, các đồng nghiệp giáo viên trường trung học, những người trong thành phố. Đặc biệt nhất là nghệ thuật xây dựng hình tượng về “cái bao”, lời nói “sợ nhỡ lại xảy ra chuyện gì” và câu nói kết luận của I-va-nứt ở cuối truyện.
Dù Bê-li-cốp đã khuất bóng trong trang văn nhưng ở đâu đó trong xã hội này vẫn còn có biết bao Bê-li-cốp thời hiện đại bằng xương bằng thịt tồn tại hằng ngày, những con người ấy luôn mang trong mình thái độ sống vô cảm, thờ ơ không quan tâm đến người khác chỉ biết lợi ích cá nhân. Lối sống ấy cần được xóa bỏ đừng để những trái tim yêu thương bỗng trở nên lạnh tanh, hóa đá. Tác phẩm “Người trong bao” của Sê-khốp có ý nghĩa phổ quát và sâu sắc với xã hội đương thời, không những thế kiểu người sống trong bao còn có ý nghĩa lâu dài đối với vọi thời đại, mọi quốc gia trên thế giới. Tác phẩm đáng cho ta suy ngẫm về bài học làm người đúng nghĩa trong cuộc sống hữu hạn này.
Phân tích hình tượng Bê-li-cốp của Sê-khốp
Nhân vật trong tác phẩm văn học có chức năng tái hiện cuộc sống và thể hiện quan niệm của nhà văn về cuộc đời. Cũng như bao nhân vật khác trong trang văn, Bê-li-cốp là hình tượng nhân vật được tác giả Sê-khốp khắc họa thật tài tình dưới ngòi bút châm biếm, đả kích con người sống trong chế độ xã hội tù túng, ngột ngạt. Bê-li-cốp là nhân vật mang ý nghĩa nhân bản sâu sắc và đặt ra nhiều vấn đề có ý nghĩa xã hội to lớn mà nhà văn gửi gắm khi thực hiện nhiệm vụ là “thư kí trung thành của thời đại”.
Bê-li-cốp hiện lên qua lời của một đồng nghiệp trong trường với nhân vật kể lại cho bác sĩ I-van I-va-nứt nghe. Có lẽ người đọc sẽ thật ấn tượng với ngoại hình kì dị của hắn “nổi tiếng về điều là lúc nào cũng vậy, thậm chí cả khi rất đẹp trời, hắn đều đi giày cao su, cầm ô và nhất thiết là mặc áo bành tô ấm cốt bông”. Những chi tiết tưởng chừng như vặt vãnh, nhỏ lẻ thì lại được tác giả miêu tả chi tiết, tỉ mỉ như chiếc ô, đồng hồ quả quýt, chiếc dao nhỏ gọt bút chì, bông nhét lỗ tai, cổ áo, kính râm, kéo mui xe ngựa… tất cả đều làm nổi bật lên chân dung kì quái, lạ đời và nét tính cách nhân vật. Trong tất cả các chi tiết đó có đôi giày cao su, cái ô gắn liền với Bê-li-cốp quanh năm suốt tháng, khiến cho nhân vật hiện lên như một bức tranh biếm họa. Đó là khi đi ra đường còn về nhà hắn cũng chẳng được thông thoáng hơn một chút: “vẫn mặc áo khoác ngoài, đội mũ, đóng cửa, cài then, có đủ sự ngăn cấm và hạn chế”. Bê-li-cốp thật dị thường với vẻ bề ngoài khiến cho người ta tò mò không hiểu vì sao hắn lại như vậy?
Tất cả là bởi từ trong suy nghĩ luôn luôn “Sợ nhỡ lại xảy ra chuyện gì”. Có đến năm lần Bê-li-cốp lặp lại chi tiết này, dường như sự sợ hãi chẳng bao giờ rời khỏi hắn ta. Nỗi sợ ấy thường trực cả trong những thói quen giao tiếp và sinh hoạt hằng ngày. Khi đi đến chơi nhà đồng nghiệp hắn thường “kéo ghế ngồi, hắn thường chẳng nói chẳng rằng mắt nhìn xung quanh như tìm kiếm vật gì. Ngồi im như phỗng rồi độ một giờ sau thì cáo từ”. Ngay cả cái buồng ngủ cũng chật như một cái hộp, khi ngủ thường kéo chăn trùm đầu kín mít, nằm trong chăn nhưng “hắn vẫn cảm thấy rợn rợn. Hắn sợ nhỡ lại có chuyện gì, sợ kẻ trộm chui vào nhà”. Sê-khốp đã phát hiện ra ở nhân vật có một khao khát mãnh liệt là được thu mình trong vỏ bọc, hắn tự tạo ra những “cái bao”để chui vào trong đó cho an toàn. Nhưng vẫn chẳng thể an tâm và chính nỗi sợ hãi cũng là một cái bao để hắn chui vào. Bên cạnh những cái bao hữu hình ngoài đời thực còn có những cái bao vô hình như ngợi ca quá khứ, ngợi ca những cái không có thật, ngợi ca thứ tiếng Hi Lạp cổ, che giấu suy nghĩ là những cái bao mà hắn tự tạo ra để bao bọc bản thân khỏi bị tác động bởi ngoại cảnh bên ngoài.
Bê-li-cốp còn là một con người có tư tưởng bảo thủ và luôn tôn thờ chính quyền thậm chí là sợ hãi cấp trên vô cùng. Khi hắn thấy hai chị em Cô-va-len-cô đạp xe ngoài đường thì trong thâm tâm hắn dù có thích Va-ren-ca rất nhiều thì cũng không thể chấp nhận nổi hành động đó của một người con gái, một giáo viên đứng lớp nên đã kịch liệt phản đối và đến nhà họ để cho lời khuyên, nhưng khi nghe lời đe dọa của Cô-va-len-cô “Kẻ nào thò mũi vào chuyện riêng nhà ta, ta cho chầu Diêm Vương tất” phản ứng của hắn trở nên gay gắt vô cùng: “Tôi yêu cầu anh khi có mặt tôi, đừng bao giờ nói như thế về cấp trên. Anh cần phải có thái độ kính trọng đối với chính quyền”. Người ta có thể tôn thờ, ủng hộ cho chính quyền tốt đẹp còn hắn sợ động đến cấp trên (hiệu trưởng và thanh tra) không thể phân biệt nổi đâu là tốt là xấu. Hắn chỉ muốn che đậy đi tâm lí run sợ của mình trước quyền lực tối cao. Đặc biệt câu nói cuối cùng khi hắn đe dọa Cô-va-len-cô: “tôi chỉ muốn báo trước cho anh rằng…Tôi sẽ phải làm việc đó” đã lí giải cho nguyên nhân vì sao hắn lại trở nên lo lắng, hèn nhát, bạc nhược khi nói đến chính quyền bởi lúc nào hắn cũng sợ bị người khác nghe thấy, sợ bị xuyên tạc, vu cáo. Chính câu nói đã khắc họa sâu thêm tính cách, lối suy nghĩ của nhân vật. Dường như trong mắt hắn cuộc sống này luôn đầy rẫy những thứ xấu xa, đê hèn và hoàn cảnh xung quanh hắn đã tạo nên cái vỏ bọc hoàn hảo.
Không chỉ vậy hắn còn luôn sợ bị “thành trò cười cho thiên hạ” khi bị đánh ngã từ trên cầu thang xuống, việc làm đầu tiên của Bê-li-cốp là “sờ lên mũi xem kính có còn nguyên vẹn không”đối với hắn sĩ diện quan trọng hơn tính mạng con người, hắn sợ chuyện này sẽ đến tai hiệu trưởng, thanh tra rồi họ sẽ ép mình về hưu non. Tiếng cười “haha” của Va-ren-ca đã chấm dứt chuyện cưới xin và chấm dứt cả cuộc đời Bê-li-cốp. Cái chết của hắn thật bất ngờ mà cũng không bất ngờ chút nào. Bất ngờ là bởi mọi người trong thành phố khá ngạc nhiên và có phần vui mừng bởi lối sống lập dị của anh ta đã khống chế trường học trong suốt mười lăm năm và cả thành phố nữa “Các bà cô tối thứ bảy không dám tổ chức diễn kịch tại nhà nữa, sợ rằng hắn biết thì lại phiền, giới tu hành khi có mặt hắn không dám ăn thịt và đánh bài”. Không bất ngời bởi đây là dụng ý nghệ thuật của nhà văn dùng cái chết để càng đậm tô tính cách nhân vật bởi khi nằm trong quan tài, vẻ mặt hắn trông hiền lành, dễ chịu thậm chí có vẻ tươi tỉnh như hắn đang mừng rỡ, mãn nguyện khi được nằm trong “cái bao” tốt nhất, bền vững nhất.
Nhân vật Bê-li-cốp đã được khắc họa thật chi tiết, tỉ mỉ từ ngoại hình bên ngoài đến suy nghĩ, hành động khác người, khác thường, dị biệt. Hắn vừa là tội nhân cũng vừa là nạn nhân, vừa đáng thương cũng vừa đáng trách cho một kiếp người sống vô nghĩa. Hắn là tội nhân vì đã reo rắc ảnh hưởng đến cuộc sống mọi người xung quanh, tội nhân vì chính người như hắn là con đẻ của chế độ xã hội phong kiến Nga ở cuối thế kỉ XIX. Hình tượng ấy không phải mang tính chất cá nhân mà nó là căn bệnh chúng của toàn xã hội. Bê-li-cốp đã chết nhưng còn biết bao nhiêu người trong bao trong tương lai như thế. Sự ảnh hưởng và tác động dai dẳng của Bê-li-cốp trong xã hội cũ đầy ám ảnh, đầu độc cuộc sống con người. Trong xã hội ngày nay cũng có không ít kẻ vẫn đang tìm cho mình một cái bao, tạo những cái vỏ bọc cho bản thân, phó mặc cho cuộc đời. Đó là lối sống ích kỉ, hèn nhát không đáng để được tồn tại. Qua hình tượng nhân vật Bê-li-cốp nhà văn đã cất lên tiếng nói phê phán kiểu người có lối sống trong bao, trốn tránh thực tại, không dám đối diện với hiện thực và cũng là lên án, tố cáo xã hội Nga đương thời tù túng, ngột ngạt. Nhà văn đã thức tỉnh và kêu gọi mọi người thay đổi cách sống không thể sống theo kiểu “Người trong bao” hèn nhát, bạc nhược và ích kỉ như vậy.
Sê-khốp chọn ngôi kể thứ ba để đặc tả hình tượng nhân vật Bê-li-cốp cho thấy con người hắn hiện lên chân thực, khách quan với giọng kể mỉa mai, phê phán để lại cho độc giả có cái nhìn về xã hội và con Nga lúc bấy giờ. Đúng như Nguyễn Tuân đã nhận xét “Truyện Bê-li-cốp là một áng văn đả kích lên đến tuyệt đỉnh: hình thù, tên họ nhân vật đã thành một cái sự, đã thành một hình dung từ ngày ấy vẫn còn tác dụng lớn”. Bê-li-cốp không chỉ phản ánh lại hiện mà còn có ý nghĩa nhân sinh sâu sắc đối với mọi thời đại.
Tóm tắt tác phẩm Người trong bao
Bê-li-cốp là giáo viên trung học dạy tiếng Hi Lạp cổ. Hắn ta nổi tiếng khắp thành phố. Lúc nào hắn cũng đi giày cao su, cầm ô và mặc áo bành tô ấm cốt bông. Mọi thứ vật dụng như ô, đồng hồ quả quýt, chiếc dao,... đều để trong bao; cả bộ mặt hắn cũng dấu kín sau chiếc cổ áo bành tô cổ bẻ. Lỗ tai nhét bông. Lúc ngồi trên xe ngựa thì bao giờ hắn cũng cho kéo mui xe lên. Hắn thu mình trong một cái vỏ, tạo cho mình hắn một cái bao để hắn ngăn cách với bên ngoàỉ. Hắn ca ngợi quá khứ, ca ngợi tiếng Hi Lạp và cho đó là một thứ tiếng "nghe thật tuyệt vời êm tai".
Ý nghĩ cũng được hắn giấu kĩ vào bao. Hắn có thói quen kì quặc là đi hết nhà này đến nhà nọ, đến và ngồi im như phổng, độ một giờ sau thì cáo từ. Bọn giáo viên trong trường đều sợ hắn, cả hiệu trưởng cũng sợ hắn. Các bà, các cô, cả giới tu hành trong thành phố, ai cũng sợ hắn. Trong vòng mười lăm năm nay, dân chúng trong thành phố dưới ảnh hưởng của những kẻ như Bê-li-cốp đâm ra sợ tất cả: sợ nói to sợ gửi thư sợ làm quen, sợ đọc sách, sợ giúp đỡ người nghèo, sợ dạy học chữ... Ở nhà, Bê-li-cốp cũng mặc áo khoác, đóng cửa cài then. Buồng ngủ chật như cái hộp. Trời nóng bức, hắn vẫn kéo chăn trùm đầu kín mít lúc nằm ngủ. Nằm trong chăn nhưng hắn vẫn sợ: sợ kẻ trộm chui vào nhà, sợ lão nấu bếp cắt cổ hắn. Buổi sáng nào đến trường, mặt hắn cũng tái nhợt, rầu rĩ.
Hắn suýt lấy vợ, đó là cô Va-ren-ca, chị gái của Cô-va-len-cô, một giáo viên mới về trường chừng ba mươi tuổi, hay hát, hay cười, hồn nhiên, nhí nhảnh. Có một cậu ngỗ nghịch nào đó đã vẽ một bức tranh châm biếm gửi cho nhiều người và cả Bê-li-cốp: một kẻ đang đi, chân xỏ trong giày mưa, quần túm ống, tay cầm ô, tay khoác tay Va-ren-ca; bên dưới bức tranh đề dòng chữ: "An-thro-pos si tình" (kẻ si tình). Bức biếm hoạ ấy đã gây cho hắn một ấn tượng nặng nề.
Ngày mùng một tháng năm, chủ nhật, cả thầy trò trong trường trung học đi ra ngoài thành phố để cùng vào rừng chơi. Khi Bê-li-cốp và mọi người đang đi trên đường bỗng thấy hai chị em Va-ren-ca phóng xe đạp vượt lên trước. Mặt mày ửng đỏ, vui vẻ, hớn hở, Va-ren-ca gào to lên: 'Trời hôm nay đẹp thật, đẹp tuyệt, đẹp ghê gớm!". Bê-li-cốp ngẩn người, mặt trắng bệch ra, hắn phàn nàn với mọi người về chuyện giáo viên và đàn bà con gái cưỡi xe đạp như thế coi sao tiện. Rồi hắn bỏ về nhà.
Suốt ngày hôm sau, lúc nào hắn cũng bực dọc, thậm chí bỏ cả buổi lên lớp bỏ cả ăn trưa. Tối hôm đó, đang tiết trời mùa hạ, hắn mặc áo ấm lần đến nhà hai chị em Va-ren-ca. Va-ren-ca đi vắng, hắn chỉ gặp được người em. Hắn phàn nàn về chuyện hai chị em Va-ren-ca đi xe đạp. Hắn cho đó là chuyện kinh khủng đã làm mắt hắn hoa lên. Hắn khuyên bảo Cô-va-len-cô không được sống buông thả, không nên mặc áo thêu đi ra ngoài đường, không cầm theo sách này sách nọ... Hai người đôi co. Hắn bảo sẽ báo cáo với ngài hiệu trưởng về nội dung câu chuyện đã xảy ra hôm nay. Hắn bị Cô-va-len-cô túm lấy cổ áo, xô mạnh ra khỏi nhà. Hắn bị lộn nhào xuống cầu thang. Vừa lúc đó, Va-ren-ca và hai bà nữa đi đâu về nhìn thấy Bê-li-cốp ngã chỏng quèo. Va-ren-ca bèn cười phá lên vang khắp khu nhà. Bê-li-cốp lo sợ hắn sẽ biến thành trò cười cho thiên hạ, lo sợ ngài hiệu trưởng, ngài thanh tra sẽ biết chuyện, lo bị vẽ tranh châm biếm rồi bị ép về hưu...
Thế là chuyện cưới xin chấm dứt. Cuộc đời hắn cũng chấm dứt. Một tháng sau, Bê-li-cốp chết. Người ta chôn hắn trong một ngày mưa dầm âm u. Hắn nằm trong quan tài với vẻ mặt dễ chịu như được chui vào bao. Va-ren-ca cũng dự đám ma Bê-li-cốp, và khi người ta hạ quan tài hắn xuống huyệt, cô bỗng oà lên khóc.
Từ nghĩa địa, mọi người trở về nhà, ai cũng cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái. Nhưng chỉ một tuần sau, họ lại cảm thấy nặng nề, mệt nhọc, vô vị. Bê-li-cốp đã chầu âm phủ rồi nhưng trong thành phố hiện còn bao nhiêu người trong bao. Và trong tương lai cũng sẽ còn bao nhiêu người như thế nữa.
Nguồn: vietjack
