Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Bài 37. Tảo

BÀI 37: TẢO

I. Lý thuyết

Trên mặt nước ao, hồ thường có váng màu lục hoặc màu vàng. Váng đó do những cơ thể thực vật rất nhỏ bé là tảo tạo nên. Ngoài ra, tảo còn gồm những cơ thể lớn hơn sống ở nước ngọt hoặc nước mặn.

1. Cấu tạo của tảo

a. Quan sát tảo xoắn (tảo nước ngọt)

- Nơi sống: các mương rãnh, ruộng lúa nước, chỗ nước đọng và nông.

- Đặc điểm: thường là những búi sợi màu lục tươi, mảnh như tơ, sờ tay vào thấy trơn, nhớt.

- Tảo xoắn có màu lục có thể màu chứa chất diệp lục.

- Cấu tạo:

+ Gồm nhiều tế bào nối tiếp nhau tạo thành sợi.

+ Mỗi tế bào gồm có: vách tế bào, thể màu và nhân.

- Sinh sản:

+ Sinh dưỡng bằng cách đứt ra từng đoạn sợi thành những tảo mới.

+ Hữu tính: kết hợp giữa hai tế bào gần nhau tạo thành hợp tử, từ đó cho ra cơ thể mới.

b. Quan sát rong mơ (tảo nước mặn)

- Nơi sống: vùng ven biển nhiệt đới như nước ta.

- Đặc điểm: thường sống thành từng đám lớn, bám vào đá hoặc san hồ nhờ giác bám ở gốc.

- Rong mơ có màu nâu vì trong tế bào ngoài chất diệp lục còn có chất màu phụ màu nâu.

- Sinh sản:

+ Sinh dưỡng

+ Hữu tính: kết hợp giữa tinh trùng và noãn cầu

* Lưu ý:

+ Rong mơ chưa có thân, rễ và lá thật vì ở các bộ phận đó chưa phân biệt được các loại mô. Đặc biệt là chưa có mô dẫn (do đó nó phải sống dưới nước).

+ Bộ phận giống quả (màu trắng) không phải là quả mà thực chất chỉ là những phao nổi, bên trong chứa khí giúp rong mơ có thể đứng thẳng trong nước.

2. Một vài loại tảo thường gặp

a. Tảo đơn bào

* Kết luận: đặc điểm chung của tảo

 Tảo là thực vật bậc thấp:

- Hầu hết sống dưới nước

- Cơ thể gồm 1 hoặc nhiểu tế bào, chưa phân hóa thành các mô

- Có màu sắc khác nhau nhưng luôn tồn tại diệp lục

- Sinh sản sinh dưỡng hoặc sinh sản hữu tính

3. Vai trò của tảo

* Vai trò

- Quang hợp tạo ra khí oxi giúp cho sự hô hấp của các động vật dưới nước.

- Những tảo nhỏ sống trôi nổi là nguồn thức ăn của cá và nhiều động vật ở nước.

- Làm thức ăn cho người và gia súc. Ví dụ: tảo tiểu cầu, rau diếp biển, rau câu …

- Làm phân bón, làm thuốc, nguyên liệu dùng trong công nghiệp như làm giấy, hồ dán, thuốc nhuộm ….

 

* Tác hại

- 1 số tảo đơn bào sinh sản quá nhanh gây hiện tượng nước nở hoa, khi chết làm cho nước bị ô nhiễm ​ \(\rightarrow\) cá bị chết. 

- Ví dụ: tảo xoắn, tảo vòng khi sống ở ruộng lúa có thể quấn lấy gốc lúa  \(\rightarrow\)   lúa khó đẻ nhánh. 

II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK

Câu 1: Nêu các đặc điểm cấu tạo của tảo xoắn và rong mơ. Giữa chúng có đặc điểm gì khác và giống nhau?

 Hướng dẫn trả lời:

a) Đặc điểm cấu tạo của tảo xoắn và rong mơ.

*    Tảo xoắn : Cơ thể đa bào. có màu lục, hình sợi. Chúng sinh sản sinh dưỡng bằng cách đứt ra thành những tảo mới và sinh sản hữu tính bằng tiếp hợp.

*   Rong mơ: cơ thể đa bào. có màu nâu. dạng cành cây. Chúng sinh sản sinh dưỡng và sinh sản hữu tính (có sự kết hợp giữa tinh trùng và noãn cầu).

b)  Điểm giống và khác nhau giữa tảo xoẳn và rong mơ

*   Những điểm giống nhau:

-    Đều thuộc nhóm thực vật bậc thấp. Cơ thể chưa có rễ, thân, lá thật sự.

-   Đều phân bố trong môi trường nước.

-   Tế bào cấu tạo cơ thể đã có nhân hoàn chỉnh. Trong tế bào có chất diệp lục.

-    Dinh dưỡng bằng hình thức tự dưỡng: tự chế tạo chất hữu cơ quan quang hợp tử nước và khí cacbônic.

-   Ngoài sinh sản sinh dưỡng, còn có sinh sản hữu tính.

*   Những điếm khác nhau: 

Câu 2: Tại sao không thể coi rong mơ như một cây xanh thật sự ?

Hướng dẫn trả lời: 

Không thể coi rong mơ như một cây xanh thật sự là vì:

Mặc dù rong mơ cũng có dạng giống như một cây xanh (thân, lá, quả) nhưng đó không phải là thân. lá... thật sự. bộ phận giống quả chỉ là những phao nổi, bên trong chứa khí, giúp rong mơ có thế đứng thẳng trong nước.

Câu 3: Sau khi tìm hiểu một vài tảo, em có nhận xét gì về tảo nói chung?

Hướng dẫn trả lời: 

Nhận xét chung về các loài tảo (phân bố và cấu tạo).

-   Phân bố: Chúng sống ở môi trường nước ngọt (tảo xoắn) và ở môi trường nước biển (rong mơ).

-   Cấu tạo : cơ thể đơn hào hay đa bào, có cấu tạo đơn giản, (chưa có rễ, thân, lá), có thể màu trong cấu tạo tế bào.

Câu 4: Chon ý trả lời đúng trong câu sau :

Tảo là thực vật bậc thấp vì:

A. Cơ thể có cấu tạo đơn bào

B. Sống ở nước

C.  Chưa có thân, rễ, lá thật sự.

Hướng dẫn trả lời: B và C

Câu : Ọuan sát bằng mắt thường một cốc nước máy hoặc nước mưa và một cốc nước ao hoặc nước hồ lấy ở trên mặt, chỗ có nhiều váng càng tốt, em thấy có gì khác nhau về màu nước. Giải thích ?

Hướng dẫn trả lời :

 Các em hãy lấy một cốc nước máy (hoặc nước mưa) và lấy trên mặt nước một cốc nước ao (hoặc nước hồ) chỗ có nhiều váng, rồi quan sát xem có gì khác nhau về màu nước. Sau đó dùng kiến thức đã học để giải thích hiện tượng trên.  

Bài tập

Có thể bạn quan tâm