Bài 29. Axit cacbonic và muối cacbonat

Lý thuyết

Bài 29.1 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Trộn dung dịch X với dung dịch Y, Thấy xuất hiện kết tủa. Dung dịch X, Y là :

A. NaOH và K₂SO₄;                  B. K₂CO₃ và Ba(N0₃)₂;

C. KCl và Ba(N0₃)₂ ;                  D. Na₂C0₃ và KN0₃

Hướng dẫn giải

Đáp án B.

 K₂CO₃ và Ba(N0₃)₂ -----> 2KN0₃  + BaCO_{3 $\downarrow$}

Bài 29.2 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Dẫn khí cacbonic vào dung dịch natri hiđroxit. Sản phẩm có thể là chất nào ? Giải thích

Hướng dẫn giải

Dẫn C0₂ vào dung dịch NaOH có 3 trường hợp xảy ra :

a) C0₂ + NaOH  ------> NaHCO₃

b) C0₂ + 2NaOH —----> Na₂CO₃ + H₂0

c) Cả hai phản ứng trên. Sản phẩm phản ứng là hỗn hợp NaHC0₃ và Na₂C0₃.

Bài 29.3 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Có những chất sau: NaHC0₃, Ca(OH)₂, CaCl₂, CaC0₃.

a) Chất nào tác dụng được với dung dịch HCl ?

b) Chất nào tác dụng được với dung dịch Na₂C0₃ ?

c) Chất nào tác dụng được với dung dịch NaOH ?

Viết các phương trình hoá học

Hướng dẫn giải

a) Các chất NaHC0₃, Ca(OH)₂, CaC0₃ tác dụng với dung dịch HCl.

$NaHC{O}_3+HCl\to NaCl+C{O}_2\uparrow +H_{2}O$

$Ca(OH{)}_2+2HCl\to CaC{l}_2+2H_{2}O$

$CaC{O}_3+2HCl\to CaC{l}_2+C{O}_2\uparrow +H_{2}O$

b) Các chất CaCl₂, Ca(OH)₂ tác dụng với cỉung dịch Na₂CO₃.

$CaC{l}_2+N{a}_{2}C{O}_3\to CaC{O}_3+2NaCl$

$Ca(OH{)}_2+N{a}_{2}C{O}_3\to CaC{O}_3+2NaOH$

c) Chất NaHC0₃ tác dụng với dung dịch NaOH.

$NaOH+NaHC{O}_3\to N{a}_{2}C{O}_3+H_{2}O$

Bài 29.4 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Có hỗn hợp bột CaC0₃ và CaS0₄. Nêu cách để xác định thành phần phần trăm theo khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp. Viết các phương trình hoá học, nếu có.

Hướng dẫn giải

Cân lấy một lượng hỗn hợp, thí dụ 10 gam đem ngâm trong dung dịch HCl dư, khuấy nhẹ. Nếu không còn khí thoát ra, nghĩa là lượng CaC0₃ đã tham gia hết, còn lại chất rắn là CaS0₄. Lọc lấy chất rắn, rửa sạch. Nung chất rắn trong chén sứ, để nguội và cân. Đó là khối lượng CaS0₄ khan. Từ đó ta tính được tỉ lệ phần trăm các chất trong hỗn hợp ban đầu.

Bài 29.5 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Viết các phương trình hoá học thực hiện những chuyển đổi hoá học sau :

Hướng dẫn giải

Các phương tình hóa học :

a)  $\left(1\right)CaO+H_{2}O\to Ca(OH{)}_2$

      $\left(2\right)Ca(OH{)}_2+C{O}_2\to CaC{O}_3\downarrow +H_{2}O$

     $\left(3\right)CaC{O}_3\stackrel{t^o}{⟶}CaO+C{O}_2\uparrow$

     $\left(4\right)C{O}_2+NaOH\to NaHC{O}_3$

     $\left(5\right)C{O}_2+2NaOH\to N{a}_{2}C{O}_3+H_{2}O$

b)   $\left(1\right)MgC{O}_3+H_{2}S{O}_4\to MgS{O}_4+C{O}_2\uparrow +H_{2}O$

$\left(2\right)MgS{O}_4+N{a}_{2}C{O}_3\to MgC{O}_3\downarrow +N{a}_{2}S{O}_4$

$\left(3\right)MgC{O}_3+2HCl\to MgC{l}_2+C{O}_2\uparrow +H_{2}O$

Bài 29.6 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Hãy viết phương trình hoá học của các phản ứng sau :

(1)        2C +     ... ----------- > 2CO

(2)        Fe₂0₃ + ... —--------> 2Fe + C0₂

(3)        CO₂ +     ... --------- > CaCO₃ + H₂O

Hướng dẫn giải

(1)  $2C+O_2\stackrel{t^o}{⟶}2CO$

(2)$F{e}_2{O}_3+3CO\stackrel{t^o}{⟶}2Fe+3C{O}_2$

(3)$C{O}_2+Ca(OH{)}_2\to CaC{O}_3\downarrow +H_{2}O$

Bài 29.7 Trang 37 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Cho 19 gam hỗn hợp Na₂C0₃ và NaHC0₃ tác dụng với 100 gam dung dịch HCl, sinh ra 4,48 lít khí (đktc).

Khối lượng mỗi muối trong hỗn hợp lần lượt là :

A. 10,6 gam và 8,4 gam ;           B. 16 gam và 3 gam ;

c. 10,5 gam và 8,5 gam ;           D. Kết quả khác.

Hướng dẫn giải

Đáp án A.

$n_{N{a}_{2}C{O}_3}:x;n_{NaHC{O}_3}:y;n_{C{O}_2}=0,2\left(mol\right)$

Phương trình hóa học : 

$N{a}_{2}C{O}_3+2HCl\to 2NaCl+C{O}_2\uparrow +H_{2}O$

x mol                                                     y mol

$NaHC{O}_3+HCl\to NaCl+C{O}_2\uparrow +H_{2}O$

y mol                                                  y mol

$\{\begin{array}{c}x+y=0,2\\ 106x+84y=19\end{array}\Rightarrow x=y=0,1$

$m_{N{a}_{2}C{O}_3}=0,1\times 106=10,6\left(gam\right);m_{NaHC{O}_3}=0,1\times 84=8,4\left(gam\right)$

Bài 29.8 Trang 38 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Nung 150 kg CaC0₃ thu được 67,2 kg CaO. Hiệu suất của phản ứng là

A. 60% ;                B. 40% ;                  C. 80% ;                 D. 50%.

Hướng dẫn giải

Đáp án C.

$CaC{O}_3\stackrel{t^o}{⟶}CaO+C{O}_2\uparrow$

$m_{CaO}=\frac{56}{100}x150=84\left(kg\right);H\%=\frac{67,2}{84}\times 100\%=80\%$

Bài 29.9 Trang 38 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Nung nóng m gam hỗn hợp CaC0₃ và MgCO₃ đến phản ứng hoàn toàn, sau phản ứng thu được 2,72 gam hỗn hợp 2 oxit và 1344 ml khí C0₂ (ở đktc). Hãy tính giá trị của m.

Hướng dẫn giải

PHương trình hóa học của phản ứng:

$CaC{O}_3\stackrel{t^o}{⟶}CaO+C{O}_2\uparrow$

x mol                 x mol     x mol

$MgC{O}_3\stackrel{t^o}{⟶}MgO+C{O}_2\uparrow$

y mol                  y mol      y mol

Theo phương trình hóa học trên và dữ liệu đề bài, ta có

$\{\begin{array}{c}56x+40y=2,72\\ x+y=\frac{1344}{22400}=0,06\end{array}$

Giải ra, ta có: x = 0,02(mol); y = 0,04(mol)

$m=m_{CaC{O}_3}+m_{MgC{O}_3}=(0,02\times 100)+(0,04\times 84)=5,36\left(gam\right)$

Bài 29.10 Trang 38 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Cho 1,06 gam muối cacbonat kim loại hoá trị I tác dụng hết với dung dịch HCl thấy thoát ra 224 mi khí cacbonic (ở đktc). Xác định công thức phân tử muối cacbonat.

Hướng dẫn giải

Gọi M là kí hiệu nguyên tử khối của kim loại hoá trị I. Công thức muối là M₂C0₃. Phương trình hoá học của phản ứng :

$M_{2}C{O}_3+2HCl\to 2MCl+H_{2}O+C{O}_2\uparrow$

(2M+60)gam                                                22400 ml

1,06 gam                                                      224 ml

Theo phương trình hóa học trên ta có:

$\frac{2M+60}{1,06}=\frac{22400}{224}\to M=23$ . Đó là muối $N{a}_{2}C{O}_3$.