Bài 10. Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 - 1941)

Lý thuyết

Bài tập 1 trang 45 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

A.  Chính sách cộng sản thời chiến.

B. các kế hoạch 5 năm của Liên Xô từ năm 1921 đến năm 1941.

c. Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết.

D. Chính sách kinh tế mới.

4. Nội dung cơ bản của Chính sách kinh tế mới mà nuớc Nga thực hiện là

A. Nhà nước xô viết nắm độc quyền về kinh tế

B. Nhà nuớc kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp, trưng thu lương thực thừa của nông dân

C. xây dựng nền kinh tế nhiếu thành phần, nhưng vẫn đặt duới sự kiểm soát của nhà nuớc.

D. thi hành chế độ lao động cưỡng bức đối với mọi công dân.

5. Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết được thành lập vào

A. tháng 3-1921.                                  B. tháng 12-1922.

c. tháng 3-1923.                                   D. tháng 1-1924.

6. Nhiệm vụ trọng tâm trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô từ năm 1925 đến năm 1941 là

A. phát triển công nghiệp nhẹ.

B. phát triển công nghiệp quốc phòng,

C. công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa. 

D. phát triển giao thông vận tải.

7. Thành tựu lớn nhất của Liên Xô trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội từ năm 1921 đến năm 1941 là

A. đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng tăng lên.

B. hơn 60 triệu người dân Liên Xô đã thoát nạn mù chữ.

C. Liên Xô tù một nước nông nghiệp (chiếm 2/3 tổng sản phầm kinh tế quốc dân) trở thành một nước công nghiệp, đứng đầu châu Âu và đứng thứ hai thế giới (sau Mĩ). 

D. hoàn thành công cuộc tập thể hoá nông nghiệp.

8. Nhân dân Liên Xô tạm ngừng công cuộc xây dựng đất nước trong khi đang tiến hành kế hoạch 5 năm lần thứ ba vì

A. Liên Xô đã hoàn thành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trước thời hạn.

B. các nuớc đế quốc bao vây, tấn công nên Liên Xô phải tiến hành cuộc chiến tranh giữ nuớc.

c. Liên Xô chuyển sang kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã hội dài hạn.

D. phát xít Đức tấn công Liên Xô (6-1941), nhản dân Liên Xô phải tiến hành cuộc chiến tranh vệ quốc.

Hướng dẫn giải

1.C

2.C

3.D

4.C

5.B

6.C

7.C

8.D

Bài tập 2 trang 47 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Điền thời gian vào bảng sau cho phù hợp với nội dung lịch sử về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô từ năm 1921 đến năm 1941.

Thời gian	Nội dung sự kiện
	Thời kì thực hiện Chính sách kinh tế mới của Lê-nin.
	Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết được thành lập.
	Lê-nin từ trần.
	Liên Xô thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.
	Liên Xô thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ hai.
	Liên Xô thực hiện kế hoạch 5 năm lán thứ ba.
	Phát xít Đức tấn công Liên Xô, nhản dân Liên xô phải bước vào cuộc chiên tranh vệ quốc vĩ đại.

Hướng dẫn giải

Thời gian	Nội dung sự kiện
Tháng 3/1921	Thời kì thực hiện Chính sách kinh tế mới của Lê-nin.
Tháng 12/1922	Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết được thành lập.
1924	Lê-nin từ trần.
1928-1932	Liên Xô thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.
1933-1937	Liên Xô thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ hai.
1937-1941	Liên Xô thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ ba.
1937	Phát xít Đức tấn công Liên Xô, nhản dân Liên Xô phải bước vào cuộc chiên tranh vệ quốc vĩ đại.

Bài tập 3 trang 48 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy điền chữ Đ vào ô trước câu đúng hoặc chữ S vào ô  trước câu sai về nội dung Chính sách kinh tế mới do Lê-nin khở xướng.

	Chính sách này quy định sẽ trưng thu lương thực thừa.
	Chỉ trưng thu lương thực đối với những nông dân, địa chủ.
	Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa, thay thế bằng chế độ thu thuế lương thực.
	Cho nhân dân quyến tự do buôn bán, mở lại các chợ.
	Không cho phép tư nhân thuê hoặc xây dựng những xí nghiệp nhỏ.
	Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga.
	Phần lớn các xí nghiệp chuyển sang hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lương nhằm nâng cao năng suất lao động.
	Năm 1920, Nhà nước phát hành đồng tiền rúp mới, thay cho các loại tiến cũ.
	Chính sách kinh tế mới là sự chuyển biến từ nền kinh tế Nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt, sang nền kinh tế nhiều thành phần nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của Nhà nước.

Hướng dẫn giải

S	Chính sách này quy định sẽ trưng thu lương thực thừa.
S	Chỉ trưng thu lương thực đối với những nông dân, địa chủ.
Đ	Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa, thay thế bằng chế độ thu thuế lương thực.
Đ	Cho nhân dân quyến tự do buôn bán, mở lại các chợ.
Đ	Không cho phép tư nhân thuê hoặc xây dựng những xí nghiệp nhỏ.
Đ	Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga.
Đ	Phần lớn các xí nghiệp chuyển sang hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lương nhằm nâng cao năng suất lao động.
S	Năm 1920, Nhà nước phát hành đồng tiền rúp mới, thay cho các loại tiến cũ.
Đ	Chính sách kinh tế mới là sự chuyển biến từ nền kinh tế Nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt, sang nền kinh tế nhiều thành phần nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của Nhà nước.

Bài tập 4 trang 48 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Từ năm 1917 đến năm 1925, Lê-nin và Đảng Bônsêvích đã thực hiện chủ trương, biện pháp gì để xây dựng và củng cố Chính quyến Xô viết, bảo vệ thành quả cách mạng ?

Hướng dẫn giải

 Lê-nin và Đảng Bônsêvích đã thực hiện Chính sách kinh tế mới để xây dựng và củng cố Chính quyến Xô viết, bảo vệ thành quả cách mạng. Đồng thời tháng 12/1922 Đại hội Xô viết toàn Nga đã tuyên bố thành lập Liên Bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) đã tạo sức mạnh tổng hợp cho cácdân tộc thuộc Nga trong công cuộc xây dựng đất nước.

* Hoàn cảnh lịch sử

- Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.

- Tình hình chính trị không ổn định. Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá gây bạo loạn ở nhiều nơi.

- Chính sách cộng sản thời chiến đã lạc hậu kìm hãm nền kinh tế,  khiến nhân dân bất bình.

- Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng.

- Tháng 3/1921 Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện Chính sách Kinh tế mới (NEP) do Lê-nin đề xướng.

* Nội dung

- Nông nghiệp: thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực, (ban hành thuế nông nghiệp).

- Công nghiệp:

+ Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng.

+ Tư nhân xây dựng những xí nghiệp nhỏ,dưới 20 công nhân.

+ Khuyến khích nước ngoài đầu tư vào nước Nga.

+ Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt.

- Thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước độc quyền sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát, khôi phục lại nền kinh tế hàng hóa..

* Tác dụng - ý nghĩa

- Thúc đẩy kinh tế quốc dân chuyển biến rõ rệt, giúp nhân dân Xô Viết vượt qua khó khăn, hoàn thành khôi phục kinh tế.

- Là bài học đối với công cuộc xây dựng của một số nước xã hội chủ nghĩa.

Bài tập 5 trang 49 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy nêu những biến đổi lớn vế các lĩnh vực của Liên Xô sau hai kế hoạch 5 năm đầu tiên.

Hướng dẫn giải

- Liên Xô hoàn thành sớm hai kế hoạch 5 năm, đưa nước này từ một nước nông nghiệp lạc hậu trở thành một cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa.

- Năm 1937, sản lượng công nghiệp chiếm 77,4% tổng sản phẩm quốc dân.

- Nông nghiệp: 93% số nông hộ với trên 90% diện tích canh tác đã được đưa vào nền nông nghiệp tập thể hóa, có quy mô sản xuất lớn và cơ sở vật chất-kĩ thuật được cơ giới hóa.

- Văn hóa-giáo dục, Liên Xô đã thanh toán nạn mù chữ, xây dựng hệ thống giáo dục thống nhất, hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học trong cả nước và thực hiện phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở các thành phố.

- Xã hôi: Các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân và nông dân tập thể cùng tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa.

Bài tập 6 trang 49 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Hãy nêu những nét lớn về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô từ năm 1925 đến năm 1941.

Hướng dẫn giải

-  Sau công cuộc khôi phục kinh tế Liên Xô vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu. Kinh tế bị bao vây, kỹ thuật, thiết bị lệ thuộc nước ngoài.

- Đảng Cộng sản đề ra nhiệm vụ công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.

- Mục đích: đưa Liên Xô trở thành một nước công nghiệp có những ngành công nghiệp chủ chốt

- Biện pháp:

*Công nghiệp

+ Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng.

+ Có mục tiêu cụ thể cho từng kế hoạch dài hạn, kế hoạch năm năm lần thứ nhất 1928 - 1932) và kế hoạch năm năm lần thứ  hai (1933 - 1937).

- Kết quả: Năm 1937 sản lượng công nghiệp chiếm 77,4% tổng sản phẩm quốc dân.

* Nông nghiệp: ưu tiên tập thể hóa nông nghiệp, đưa 93% số nông hộ với 90% diện tích đất canh tác vào nền nông nghiệp tập thể hóa, có qui mô sản xuất  lớn  và cơ giới hoá

* Văn hóa - giáo dục: thanh toán nạn mù chữ, phát triển mạng lưới giáo dục phổ thông, phổ cập tiểu học trong cả nước, phổ cập trung học cơ sở thành phố.

* Xã hội: cơ cấu giai cấp thay đổi xã hội chỉ còn 2 giai cấp lao động là công nhân, nông dân và trí thức xã hội chủ nghĩa.

- Từ năm 1937 Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch 5 năm lần ba, sang tháng 6/1941 Đức tấn công Liên Xô, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội bị gián đoạn.

        Mặc dù còn có những hạn chế song công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô 1925 - 1941 vẫn đạt được những thành tựu to lớn, tạo nên những biến đổi nhiều mặt, có lợi cho nhân dân, xây dựng lại lực lượng vũ trang hùng mạnh để bảo vệ tổ quốc, giúp đỡ phong trào cách mạng thế giới

Bài tập 7 trang 50 Sách bài tập (SBT) Lịch sử 11

Trình bày những nét chính vế quan hệ ngoại giao của Liên Xô trong những năm 1922 - 1933.

Hướng dẫn giải

Quan hệ ngoại giao của Liên Xô những năm 1922-1923:

- Liên Xô đã từng bước xác lập quan hệ ngoại giao với một số nước láng giềng châu Á, châu Âu.

- Từng bước phá vỡ chính sách bao vây cô lập về kinh tế và ngoại giao của các nước đế quốc.

- Bằng những biện pháp đấu tranh kiên quyết và mềm dẻo, chỉ trong vòng 4 năm (1922 - 1925)Liên Xô đã được các cường quốc tư bản: Đức, Anh, Italia, Pháp, Nhật, lần lượt công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao

- Thiết lập ngoại giao với 20 nước.

- Năm 1933, Mĩ công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô. Đó là thắng lợi lớn của nền ngoại giao Xô viết, khẳng định uy tín của Liên Xô trên trường quốc tế.