Bài 5. Luyện tập: Tính chất hóa học của oxit, axit

Lý thuyết

Bài 5.1 Trang 7 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Có những chất sau : Cu, Zn, MgO, NaOH, Na₂CO₃ Hãy dẫn ra những phản ứng hoá học của dung dịch HCl và dung dịch H₂SO₄ loãng với những chất đã cho để chứng minh rằng hai axit này có tính chất hoá học giống nhau.

Hướng dẫn giải

Các dung dịch HCl, H₂SO₄ loãng tác dụng với kim loại (Zn), oxit bazơ (MgO), bazơ (NaOH) và muối (Na₂CO₃). Các dung dịch HCl, H₂SO₄ loãng không tác dụng với Cu.

Phương trình hóa học :

\(Zn + 2HCl \to ZnC{l_2} + {H_2}\) ; \(MgO + 2HCl \to MgC{l_2} + {H_2}O\)

\(NaOH + HCl \to NaCl + {H_2}O\) ; \(N{a_2}C{O_3} + 2HCl \to 2NaCl + C{O_2} \uparrow  + {H_2}O\)

\(Zn + {H_2}S{O_4} \to ZnS{O_4} + {H_2} \uparrow \) ; \(MgO + {H_2}S{O_4} \to MgS{O_4} + {H_2}O\)

\(2NaOH + {H_2}S{O_4} \to N{a_2}S{O_4} + 2{H_2}O\) ; \(N{a_2}C{O_3} + {H_2}S{O_4} \to N{a_2}S{O_4} + {H_2}O + C{O_2} \uparrow \)

Bài 5.2 Trang 8 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Để phân biệt được hai dung dịch Na₂SO₄ và Na₂CO₃, người ta dùng :

A. BaCl₂;             B. HCl ;                  C. Pb(NO₃)₂;                   D. NaOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án B. HCl

- Có bọt khí thoát ra, nhận ra dung dịch Na₂CO₃

- Không có bọt khí, nhận ra dung dịch Na₂SO₄

Bài 5.3 Trang 8 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Cho những chất sau :

A. CuO;           B. MgO;              C. H₂O;               D. SO₂;                         E. CO₂.

Hãy chọn những chất thích hợp đã cho để điền vào chỗ trống trong các phương trình hoá học sau :

1. 2HCl + ...                 —>           CuCl₂ + ...

2. H₂SO₄ + Na₂SO₃      —>           Na₂S0₄ + … + …

3. 2HCl + CaCO₃          —>           CaCl₂ +….. + …

4. H₂SO₄ + ...              —>           MgSO₄ + ...

5.  ... + ...$\overrightarrow{\leftarrow }$ H₂SO₃

Hướng dẫn giải

1. A. CuO vàC. H₂O.

2. D. SO₂ và C. H₂O.

3. E. CO₂ và C. H₂O.

4. B. MgO và C. H₂O.

5. D. SO₂ và C. H₂O

Bài 5.4 Trang 8 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Cho các chất: Cu, Na₂SO₃, H₂SO₄.

a)  Viết các phương trình hoá học của phản ứng điều chế S0₂ từ các chất trên.

b)   Cần điều chế n mol SO₂, hãy chọn chất nào để tiết kiệm được H₂SO₄. Giải thích cho sự lựa chọn.

Hướng dẫn giải

a) Các phản ứng điều chế SO₂:

Na₂SO₃ + H₂SO₄ --------> Na₂SO₄ + H₂O + SO₂ \( \uparrow \) (1)

2H₂SO₄ (đặc) + Cu —------> CuSO₄ + 2H₂O + SO_{2 \( \uparrow \)} (2)

b) Chọn Cu hay Na₂SO₃ ?

Theo (1) : Điều chế n mol SO₂ cần n mol H₂SO₄.

Theo (2) : Điều chế n moi SO2 cần 2n mol H₂SO₄.

Kết luận : Dùng Na₂SO₃ tiết kiệm được H₂SO₄.

Bài 5.5* Trang 8 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

a) Viết các phương trình hoá học của phản ứng điều chế khí hiđro từ những chất sau : Zn, dung dịch HCl, dung dịch H₂SO₄.

b)  So sánh thể tích khí hiđro (cùng điều kiện t° và p) thu được của từng cặp

phản ứng trong những thí nghiệm sau :

Thí nghiệm 1:

0,1 mol Zn tác dụng với dung dịch HCl dư.

0,1 mol Zn tác dụng với dung dịch H₂SO₄ dư.

Thí nghiệm 2 :

0,1 mol H₂SO₄ tác dụng với Zn dư.

0,1 mol HCl tác dụng với Zn dư.

Hướng dẫn giải

a) Các phương trình hoá học điều chế khí hiđro :

Zn + 2HCl —------> ZnCl₂ + H₂ \( \uparrow \)(1)

Zn + H₂SO₄ —-------> ZnSO₄ + H_{2 \( \uparrow \)} (2)

b) So sánh thể tích khí hiđro sinh ra

TN1 : Dùng dư axit để toàn lượng Zn tham gia phản ứng.

Theo (1) : 0,1 mol Zn điều chế được 0,1 mol H₂.

Theo (2) : 0,1 mol Zn điều chế được 0,1 mol H₂

Kết luận : Những thể tích khí hiđro thu được trong thí nghiệm 1 là bằng nhau.

TN 2 - Dùng dư Zn để toàn lượng axit tham gia phản ứng.

Theo (1) : 0,1 mol HCl điều chế được 0,05 mol H₂.

Theo (2) : 0,1 mol H₂SO₄ điều chế được 0,1 mol H₂.

Kết luận . Những thể tích khí hiđro thu được trong thí nghiệm 2 là không bằng nhau. Thể tích khí hiđro sinh ra ở (2) nhiều gấp 2 lần ở (1).

Bài 5.6 Trang 8 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Để tác dụng vừa đủ với 44,8 gam hỗn hợp gồm FeO, Fe₂O₃, Fe₃O₄ cần phải dùng 400 ml dung dịch H₂SO₄ 2M. Sau phản ứng thấy tạo ra a gam hỗn hợp muối sunfat. Hãy tính a.

Hướng dẫn giải

Theo bài số mol H₂SO₄ đã phản ứng là : n_H2SO4= 0,4.2 = 0,8 (mol)

=>\({m_{{H_2}S{O_4}}}\) = 0,8.98 = 78,4 (gam)

Theo các phương trình hoá học và định luật bảo toàn khối lượng ta có : m_oxit + m_axit = m_muối +  m_H2O

và \({n_{{H_2}O}} = {n_{{H_2}S{O_4}}}\) --------> \({m_{{H_2}O}}\)= 0,8 x 18 = 14,4 (gam)

Vậy 44,8 + 78,4 = m_muối + 14,4

=> m_muối = 108,8 (gam)

Bài 5.7 Trang 8 Sách bài tập (SBT) Hóa học 9

Từ 80 tấn quặng pirit chứa 40% lưu huỳnh, người ta sản xuất được 73,5 tấn axit sunfuric.

a)  Tính hiệu suất của quá trình sản xuất axit sunfuric.

b) Tính khối lượng dung dịch H₂SO₄ 50% thu được từ 73,5 tấn H₂SO₄ đã được sản xuất ở trên.

Hướng dẫn giải

a) Khối lượng lưu huỳnh chứa trong 80 tấn quặng:

\({m_S} = {{80 \times 40} \over {100}} = 32\) (tấn)

Điều chế H₂SO₄  theo sơ đồ sau

\(S \to S{O_2} \to S{O_3} \to {H_2}S{O_4}\)

32g                                     98g

32 tấn                                ? tấn 

\({m_{{H_2}S{O_4}}} = {{32 \times 98} \over {32}} = 98\) (tấn )

Hiệu suất phản ứng: \(H = {{73,5} \over {98}} \times 100 = 75\% \)

b) Khối lượng dung dịch H₂SO₄ 50% thu được :

100 tấn dung dịch có 50 tấn H₂SO₄

x tấn       \( \leftarrow \)               73,5 tấn 

\(x = {{73,5 \times 100} \over {50}} = 147\)( tấn)