Bài 7 : Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX
BÀI 7: PHONG TRÀO CÔNG NHÂN QUỐC TẾ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX
1. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỷ XIX :
* Sau thất bại của Công xã Pa ri, phong trào công nhân vẫn tiếp tục phát triển vì :
- Cùng với sự phát triển công nghiệp tư bản chủ nghĩa , giai cấp công nhân tăng nhanh về số lượng và chất lượng .
- Mác và Ang ghen với uy tín lớn lao vẫn tiếp tục lãnh đạo phong trào công nhân .
- Học thuyết Mác đã thâm nhập vào phong trào công nhân .
- Ý thức giác ngộ của công nhân lên cao
* Những sự kiện chứng tỏ phong trào công nhân thế giới vẫn tiếp tục phát triển trong những năm cuối thế kỷ XIX
- Bãi công của công nhân khuân vác Luân Đôn buộc chủ tăng lương 1899.
- Công nhân Pháp thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội 1893 .
- 1-5- 1886 hơn 350.000 công nhân đình công , đòi ngày làm 8 giờ ,đặc biệt là biểu tình của 40 vạn công nhân Si ca gô , tuy bị đàn áp, nhưng đã có 50.000 người được quyền làm việc 8 giờ ngày, từ năm 1889 ,ngày 1-5 là ngày Quốc tế lao động
*Nhận xét về phong trào công nhân so với trước Công xã Pari: phát triển rộng, hoạt động trên phạm vi lớn hơn ở nhiều nước.
2. Quốc tế thứ hai 1889-1914 .
a. Hoàn cảnh
- Sự ra đời của những tổ chức công nhân và chính đảng của giai cấp công nhân ra đời (như 1875 :Đảng cã hội dân chủ Đức ; 1879 Đảng Công nhân Pháp ; 1883 nhóm Giải phóng lao động Nga hình thành .)
- Đòi hỏi phải thành lập một tổ chức quốc tế mới thay cho Quốc tế thứ nhất, nên ngày 14-7-1889 kỷ niệm 100 năm ngày phá ngục Ba xti , 400 đại biểu công nhân của 22 nước họp Đại hội ở Pa ri tuyên bố thành lập Quốc tế thứ hai
b. Hoạt động từ 1889-1914
-1889- 1895 : dưói sự lãnh đạo của Ang ghen , Quốc tế thứ hai đóng góp vào sự phát triển của công nhân thế giới .
- 1895- 1914 : sau khi Ang ghen mất 1895 đã xa rời đường lối đấu tranh cách mạng , thỏa hiệp với tư sản , không tích cực chống chiến tranh đế quốc , đẩy quần chúng vào những cuộc chiến tranh vì quyền lợi của bọn đế quốc nên Quốc tế thứ hai rã , trừ Đàng Công nhân xã hội dân chủ Nga với lãnh tụ là Lê nin .
2. Phong trào công nhân và cuộc cách mạng Nga 1905 - 1907
a. Lênin và việc thành lập đảng vô sản kiểu mới ở Nga.
- Lê nin ( 1870-1924) tham gia tuyên truyền chủ nghĩa Mác
- 1903 thành lập Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga
* Nội dung Cương lĩnh của Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga
- Cương lĩnh khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của Đảng là tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa .
- Đánh đổ chính quyền của giai cấp tư sản thành lập chuyên chính vô sản .
- Trước mắt là đánh đổ chế độ Nga Hoàng thành lập nước Cộng hòa, thi hành nhữngcải cách dân chủ, giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân .
* Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga là Đảng kiểu mới vì:
- Vì Đảng triệt để đấu tranh cho quyền lợi của giai cấp công nhân, mang tính giai cấp, tính chiến đấu triệt để .
- Vì Đảng chống chủ nghĩa cơ hội và tuân theo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác .
- Vì Đảng biết dựa vào nhân dân và lãnh đạo nhân dân đấu tranh cách mạng.
b. Cách mạng Nga 1905-1907.
* Nguyên nhân dẫn đến cuộc cách mạng Nga 1905 -1907 .
- Đầu thế kỷ XX nước Nga khủng hỏang .
- Mâu thuẫn giai cấp gay gắt , nhân dân căm ghét chế độ Nga Hoàng thối nát.
- Thất bại của Nga trong chiến tranh Nga – Nhật làm cho kinh tế, chính trị xã hội khủng hoảng trầm trọng.
*Diễn biến của Cách mạng Nga 1905-1907
|
Thời gian |
Sự kiện |
|
Cuối 1904 |
Bãi công, đả đảo chuyên chế, đả đảo chiến tranh, ngày làm 8 giờ . |
|
9-1-1905 |
14 vạn công nhân Pê téc bua và gia đình không mang vũ khí kéo đến cung điện mùa đông để đưa bản yêu sách đến nhà vua , Nga Hòang bắn vào đòan biểu tình, trở thành ngày “Chủ nhật đẫm máu” . |
|
5-1905 |
Nông dân nổi dậy đánh phá dinh cơ của địa chủ phong kiến, thiêu hủy văn tự, lấy của nhá giàu chia cho nhà nghèo . |
|
6-1905 |
Thủy thủ chiến hạm Pô tem kin khởi nghĩa, hải lục quân khác nổi dậy. |
|
12-1905 |
Cuộc chiến anh dũng ở Mat xcơ va, nhưng thất bại vì lực lượng chênh lệch |
|
1907 |
Kết thúc |
*Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Nga 1905 -1907
- Đối với nước Nga:
+ Giáng 1 đòn chí tử vào nền thống trị của địa chủ và tư sản .
+ Làm suy yếu chế độ Nga Hòang .
+ Là bước chuẩn bị cho cuộc CMXHCN sẽ diễn ra vào năm 1917
- Đối với thế giới: ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở thuộc địa và phụ thuộc .
* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân bắt đầu từ khi nào ?
Trả lời :
Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân bắt đầu ngay từ khi giai cấp công nhân ra đời.
2. Vì sao sau thất bại của Công xã Pari 1871, phong trào công nhân vẫn tiếp tục phát triển vào cuối thế kỉ XIX ?
Trả lời :
Phong trào công nhân vẫn tiếp tục phát triển vào cuối thế kỉ XIX vì :
- Vào năm 30 cuối thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa tư bản độc quyền, giai cấp tư sản tăng cường bóc lột giai cấp công nhân, mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản ngày càng trở nên sâu sắc.
- Cùng với sự phát triển của công nghiệp tư bản chủ nghĩa, số lượng và chất lượng công nhân tăng lên nhanh chóng.
- Mác và Ăng - ghen với uy tín lớn lao vẫn tiếp tục lãnh đạo phong trào
- Chủ nghĩa Mác đã thâm nhập vào phong trào công nhân ý thức giác ngộ của công nhân lên cao.
3. Quan sát hình 34 (SGK trang 46), em có nhận xét gì về dòng người biểu tình được thể hiện trong bức ảnh ?
Trả lời :
Bức ảnh trong SGK mô tả dòng người biểu tình ở Niu Oóc ngày 1-5-1882. Hôm đó, hơn 8 vạn công nhân đổ xuống đường mang theo biểu ngữ đấu tranh đòi giới chủ phải đảm bảo quyền lợi cho người lao động và hát vang bài hát tự sáng tác. Giao thông đường bộ, đường sắt của thành phố hoàn toàn ngưng trệ. Mọi nhà kho đều đóng cửa. Các nhà máy ngừng hoạt động. Viên thị trưởng thành phố tức giận ra lệnh đàn áp công nhân bằng bạo lực và cuộc biểu tình bị dìm trong biển máu.
4. Kết quả lớn nhất của phong trào công nhân cuối thế kỉ XIX là gì ?
Trả lời :
Kết quả lớn nhất của phong trào công nhân cuối thế kỉ XIX là các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời ở mỗi nước.
5. Kể tên các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời vào cuối thế kỉ XIX ?
Trả lời :
Các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời vào cuối thế kỉ XIX :
- Đảng Xã hội dân chủ Đức ra đời năm 1875
- Đảng Công nhân Pháp được thành lập năm 1870
- Nhóm giải phóng lao động Nga hình thành năm 1883
6. Các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời vào cuối thế kỉ XIX có ý nghĩa gì ?
Trả lời :
Các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời vào cuối thế kỉ XIX ở mỗi nước đã chứng tỏ phong trào công nhân đã có sự phát triển mạnh và chủ nghĩa Mác đã có ảnh hưởng sâu rộng trong phong trào công nhân quốc tế
7. Hoàn cảnh ra đời của Quốc tế thứ hai ?
Trả lời :
- Phong trào công nhân quốc tế thế kỉ XIX đã phát triển rộng rãi, hoạt động trên phạm vi lớn ở nhiều nước.
- Nhiều tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời ở các nước
- Phong trào công nhân đòi hỏi phải có một tổ chức quốc tế mới để thống nhất lực lượng của giai cấp công nhân trên thế giới
Dựa trên những điều kiện trên, tổ chức Quốc tế thứ hai ra đời.
8. Quốc tế thứ hai được thành lập như thế nào ?
Trả lời :
Ngày 14-7-1889, kỉ niệm 100 năm ngày phá ngục Ba-xti, gần 400 đại biểu công nhân của 22 nước họp đại hội ở Pa-ri, tuyên bố thành lập Quốc tế thứ hai.
Đạo hội đã thông qua các nghị quyết quan trọng. Sự cần thiết phải thành lập chính đảng của giai cấp vô sản ở mỗi nước. Đấu tranh giành chính quyền, đòi ngày làm 8 giờ và lấy ngày 1-5 hằng năm làm ngày đoàn kết và biểu dương lực lượng của giai cấp vô sản thế giới.
9. Đại hội thành lập Quốc tế thứ hai đã thông qua những vấn đề nào ?
Trả lời :
Đại hội thành lập Quốc tế thứ hai đã thông qua các nghị quyết quan trọng như :
- Sự cần thiết phải thành lập chính đảng của giai cấp vô sản ở mỗi nước
- Đấu tranh giành chính quyền
- Đòi ngày làm 8 giờ và lấy lấy ngày 1-5 hằng năm làm ngày đoàn kết và biểu dương lực lượng của giai cấp vô sản thế giới
10. Nêu những đóng góp của Quốc tế thứ hai đối với sự phát triển của phong trào công nhân quốc tế ?
Trả lời :
Quốc tế thứ hai tồn tại và hoạt động chủ yếu dưới hình thức đại hội. Quốc tế thứ hai đã góp phần quan trọng trong việc truyền bá rộng rãi chủ nghĩa Mác trong giai cấp công nhân, thúc đẩy phong trào công nhân phát triển cũng như thúc đẩy việc thành lập các chính đảng vô sản ở nhiều nước.
11. Tại sao Quốc tế thứ hai tan rã?
Trả lời :
Sau khi Ăng-ghen qua đời, chủ nghĩa cơ hội, xét lại dần dần chiếm ưu thế trong Quốc tế thứ hai. Dưới chiêu bài xét lại học thuyết Mác, những người theo chủ nghĩa cơ hội, đa số các đảng của Quốc tế thứ hai, trừ Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga, đứng về phía giai cấp tư sản, ủng hộ chính phủ tư sản nước mình, tiến hành chiến tranh, từ bỏ quyền lợi của giai cấp công nhân lao động, đẩy vô sản và nhân dân lạo động nước mình vào cuộc chiến tranh đế quốc. Quốc tế thứ hai tan rã khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ.
12. Trình bày những hiểu biết của em về cuộc đời và hoạt động cách mạng của Lê-nin ?
Trả lời :
- V.I.Lê-nin sinh ngày 22-4-1870 trong một gia đình nhà giáo tiến bộ. Ngay từ thời sinh viên Lên - nin đã tham gia phong trào cách mạng chống Nga hoàng.
- Năm 1893, Lê-nin đến thủ đô Pê-téc-bua và trở thành người lãnh đạo nhóm công nhân mácxit ở đây.
- Năm 1895, Lê-nin thống nhất các nhóm mác xít ở Pê-tec-bua thành Hội liên hiệp đấu tranh giải phóng công nhân. Đây là mầm móng của Đảng mác xít cách mạng.
- Sau khi bị bắt và đi đày ở Xi-bia, Lê-nin sống ở nước ngoài một thời gian, đến năm 1903 thành lập Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga với Cương lĩnh cách mạng.
13. Đại hội thành lập Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga đã thông qua những vấn đề gì ?
Trả lời :
- Đại hội đã thông qua Cương lĩnh và khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của Đảng là tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, đánh đổ chính quyền của giai cấp tư sản, thành lập chuyên chính vô sản.
- Đồng thời, Đảng đã đề ra nhiệm vụ trước mắt là đánh đổ chế độ Nga hoàng, thành lập nước cộng hòa, thi hành những cải cách dân chủ, giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân.
14. Những điểm nào sau đây chứng tỏ Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga là Đảng kiểu mới ?
Trả lời :
- Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga đấu tranh vì quyền lợi của giai cấp công nhân, mang tính giai cấp, tính chiến đấu triệt để.
- Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga chống chủ nghĩa cơ hội và tuân theo những nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa Mác (đánh đổ chính quyền của giai cấp tư sản, thành lập chuyên chính vô sản, xây dựng xã hội cộng sản)
- Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga dựa vào quần chúng nhân dân và lãnh đạo nhân dân đấu tranh cách mạng.
15. Nguyên nhân nào dấn đến cuộc Cách mạng Nga ( 1905-1907)?
Trả lời :
- Nguyên nhân sâu xa :
Do sự bóc lột của chế độ Ngan hoàng đã làm mâu thuẫn giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội Nga với chế độ Nga hoàng ngày càng sâu sắc. Thất bại của Nga trong chiến tranh với Nhật (1904-1905) làm cho đời sông nhân dân càng thêm cơ cực, mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc thêm, bộ mặt phản động của chế độ Nga hoàng ngày càng bộc lộ rõ.
- Nguyên nhân trực tiếp :
Cuộc biểu tình ngày 9-1-1905 của 14 000 công nhân và gia đình bị Nga hoàng đàn áp đẫm máu.
16. Trình bày diễn biến của cuộc biểu tình ngày 9-1-1905 ?
Trả lời :
Ngày chủ nhật 9-1-1905, 14 vạn công nhân Pê-tec-bua và gia đình không mang theo vũ khí kéo đến trước cung điện Mùa Đông (cung điện của Nga hoàng) để đưa bản yêu sách lên nhà vua. Nga hoàng Ni-cô-lai II ra lệnh cho quân đội và cảnh sát nổ súng vào đoàn biểu tình. Gần 1000 người chết, 2000 người bị thương. Làn sóng căm phẫn của nhân dân lan ra khắp nơi. Hưởng ứng lời kêu gọi của những người Bôn-sê-vích, công nhân nổi dậy cầm vũ khí, dựng chiến lũy khởi nghĩa. Xung đột đổ máu giữa công nhân và cảnh sát Nga hoàng diễn ra trên các đường phố.
17. Trình bày diễn biến chính của cuộc Cách mạng Nga ( 1905-1907)
Trả lời :
- Tháng 5 - 1905, nông dân nhiều vùng nổi dậy, đánh phá dinh cơ của địa chủ phong kiến, thiêu hủy văn tự, kế ước, lấy của người giàu chia cho người nghèo.
- Tháng 6 -1905, thủy thủ trên chiến hạm Pô-tem-kin khởi nghĩa. Nhiều đơn vị hải quân, lục quân khác cũng nổi dậy.
- Đỉnh cao của cuộc đấu tranh là khởi nghĩa vũ trang bùng nổ ở Mát-xcơ-va tháng 12-1905. Các chiến sĩ cách mạng đã chiến đấu vô cùng anh dũng trong gần hai tuần lễ. Cuối cùng, cuộc khởi nghĩa bị thất bại vì lực lượng quá chênh lệch.
- Phong trào đấu tranh trên toàn nước Nga còn kéo dài đến giữa năm 1907 mới chấm dứt.
18. Nêu nguyên nhân thất bại của Cách mạng Nga ( 1905-1907) ?
Trả lời :
Các mạng Nga ( 1095-1907) không đi đến thắng lợi là do :
- Tương qua lực lượng quá chênh lệch về phía Nga hoàng.
- Những người công nhân khởi nghĩa thiếu kinh nghiệm đấu tranh vũ trang, thiếu vũ khí, thiếu sự thống nhất trên toàn quốc, không chuẩn bị kĩ càng.
- Sự hoạt động chia rẽ của người Men-sê-vích làm cho Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga thiếu sự thống nhất, làm yếu sự lãnh đạo của giai cấp công nhân.
- Các nước đế quốc châu Âu giúp Nga hoàng đàn áp cách mạng.
19. Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Nga ( 1905-1907) ?
Trả lời :
- Đối với nước Nga, Cách mạng Nga ( 1905-1907) đã giáng một đòn chí tử vào nền thống trị của địa chủ và tư sản. Nó làm suy yếu chế độ Nga hoàng và là bước chuẩn bị cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa sẽ xảy ra. Nó là cuộc tổng diễn tập, tạo nên điểm xuất phát cho cách mạng năm 1917.
- Đối với thế giới, nhờ ảnh hưởng của Cách mạng Nga ( 1905-1907), các cuộc đấu tranh cách mạng ở các nước Tây Âu và châu Á đã phát triển mạnh hơn. Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc bước vào một thời kì đấu tranh mới.
20. Lập bảng so sánh Cách mạng Nga (1905-1907) với các cuộc cách mạnh tư sản khác (giai cấp lãnh đạo), lực lượng chính tham gia cách mạng, kết quả và xu thế phát triển của cách mạng ?
Trả lời :
| Nội dung so sánh | Cách mạng Nga ( 1905-1907) | Các cuộc cách mạng tư sản khác |
| - Lãnh đạo | Giai cấp vô sản | Giai cấp tư sản |
| - Lực lượng chủ yếu tham gia cách mạng | Công nhân, nông dân, binh lính | Tư sản, nông dân, bình dân, thành thị |
| - Mục đích | Lật đổ chế độ phong kiến, thực hiện các nhiệm vụ dân chủ; mở đường cho sản xuất phát triển | Lật đổ chế độ phong kiến, thực hiện các nhiệm vụ dân chủ; mở đường cho sản xuất phát triển |
| - Kết quả | Thiết lập chuyên chính vô sản | Thiết lập chuyên chính tư sản |
| - Xu thế phát triển | Tiếp tục làm cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội | Xây dựng chủ nghĩa tư bản |
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
