Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Bài 5 : Công xã Pari 1871

Bài 5: CÔNG XÃ PA RI


I.  Sự thành lập Công xã

1. Hoàn cảnh ra đời của Công xã

-  Công nghiệp phát triển nên lực lượng công nhân tăng lên và bị giai cấp tư sản bóc lột,mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và vô sản Pháp ngày càng sâu sắc

-  Na pô lê ông III gây chiến với Phổ và bị thất bại tại Xơ đăng (2- 9- 1870)

- Quần chúng lao động lật đổ chính quyền Na- pô- nê- ông III (4/9/1870), yêu cầu lập chế độ Cộng hòa và kháng chiến chống Phổ, một chính phủ tư sản lâm thời thành lập mang tên Chính phủ vệ quốc.
Tính chất:
+  Đây là cuộc cách mạng dân chủ tư sản.  
+  Chính phủ lâm thời đầu hàng Phổ, đóng quân ở Véc xai

2. Cuộc khởi nghĩa 18/3/1871. Sự thành lập Công xã

- Sáng 18/3/ 1871 Chie tấn công Quốc dân quân, nhưng bị thất bại phải rút về Vécxai để đối phó.
- Đây là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới.
- 26/3/1871 nhân dân Pa - ri bầu Hội đồng Công xã.

II.  Tổ chức bộ máy và chính sách của Công xã Pari

a. Cơ chế của bộ máy nhà nước

Sơ đồ bộ máy  Hội đồng Công xã (tháng 4-1871)
Sơ đồ bộ máy Hội đồng Công xã (tháng 4-1871)

Cơ quan cao nhất là Hội Đồng Công Xã vừa ban bố pháp luật, vừa lập các ủy ban thi hành pháp luật.

b. Các chính sách của công xã:
- Lực lượng vũ trang và lực lượng an ninh nhân dân để bảo vệ cách mạng.
- Tách nhà thờ khỏi trường học và nhà nước, giáo lý không dạy trong nhà trường.
- Giao xí nghiệp cho công nhân quản lý.
- Quy định tiền lương tối thiểu, giảm lao động ban đêm, cấm cúp phạt đánh đập công nhân,
- Hoãn trả tiền thuê nhà và hoãn nợ.
- Quy định giá bán bánh mì
- Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí
=> Chứng tỏ là nhà nước kiểu mới là một nhà nước vô sản, phục vụ nhân dân

III. Nội chiến ở Pháp. Ý nghĩa lịch sử của Công xã Pari.

1.  Nội chiến ở Pháp 

- Chie ký hiệp ước cắt đất ( An dát và Lo ren ) và bồi thường chiến phí cho Đức, Đức trả lại 10 vạn tù binh để chống lại Công xã (đầu tháng 5/1871).
- Từ 20 - 5 đến 28/5 chiến sự diễn ra ác liệt nhiều người ngã xuống, gọi là “Tuần lễ đẫm máu”.

2.  Ý nghĩa - Nguyên nhân thất bại - Bài học kinh nghiệm.

*Ý nghĩa:
- Là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới lật đổ chính quyền tư sản.
- Lập nhà nước kiểu mới – nhà nước vô sản.
*Nguyên nhân thất bại:
+  Do kém chuẩn bị và thiếu kiên quyết trấn áp phản cách mạng.
+  Vô sản Pari còn yếu. .
+  Chủ nghĩa tư bản Pháp còn mạnh 
+  Thiếu một chính đảng Mác-  xít lãnh đạo.
+  Chưa liên minh với nông dân
*Bài học kinh nghiệm
- Để thắng lợi cần phải:
+ có đảng cách mạng chân chính lãnh đạo.
+ liên minh với nông dân.
+ kiên quyết trấn áp kẻ thù

 

* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI

1. Công xã Pa-ri ra đời trong hoàn cảnh nào ?

Trả lời:

- Năm 1870, chiến tranh Pháp - Phổ bùng nổ. Do quân Pháp chưa chuẩn bị chu đáo nên bị thất bại liên tiếp. Ngày 2-9-1870, Na-pô-lê-ông III cùng toàn bộ quân chủ lực 10 vạn người bị bắt sống tại Xơ - đăng.

- Ngày 4-9-1870, nhân dân Pa-ri đã đứng lên khởi nghĩa lật đổ chính quyền Na-pô-lê-ông III đòi thành lập chế độ cộng hoà và "bảo vệ Tổ quốc lâm nguy". Chính phủ lâm thời tư sản được thành lập, mang tên " Chính phủ vệ quốc".

- Quân Phổ tiến sâu vào đất Pháp và bao vây Pa-ri. Chính phủ tư sản vội vã xin đình chiến. Ngược lại, nhân dân Pa-ri kiên quyết chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

2. Nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa 18-3-1871 ?

Trả lời :

- Do mâu thuẫn giữa chính phủ tư sản với nhân dân Pari ngày càng tăng. Nhân dân Pari chống lại sự đầu hàng của tư sản Pháp để bảo vệ Tổ quốc.

- Chie cho quân đánh úp đồi Mông-mác (Bắc Pari) nơi tập trung đại bác của Quốc dân quân.

3. Trình bày diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa ngày 18-3-1871 ?

Trả lời :

- 3 giờ sáng ngày 18-3-1871, Chie cho quân đánh úp đồi Mông - mác (Bắc Pari) nơi tập trung đại bác của Quốc dân quân, nhưng gặp phải sự phản kháng mạnh mẽ của nhân dân. Công nhân Pari và gia đình hộ kéo đến ngày càng đông để hỗ trợ các chiến sĩ Quốc dân quân. Quân Chie bị bao vây chặt. Bọn chỉ huy điên cuồng ra lệnh bắn vào nhân dân nhưng binh lính không tuân lệnh. Họ ngả về nhân dân, tước vũ khí của chúng.

Âm mưu chiếm đồi Mông - mác của Chi e bị thất bại. Chiến sự cũng diễn ra ở các nơi khác với thắng lợi của Quốc dân quân. Cuộc chiến đấu kết thúc. Nhân dân làm chủ Pa-ri. Quân chính phủ tháo chạy về Vec-xai. Uỷ ban Trung ương Quốc dân quân đảm nhiệm vai trò Chính phủ lâm thời.

4. Công xã Pari ra đời như thế nào ?

Trả lời :

Sau khi khởi nghĩa ngày 18-3-1871, thắng lợi ở Pa-ri, quân chính phủ Chi-e bỏ chạy về Vec-xai, đến ngày 26 tháng 3 năm 1871, nhân dân Pa-ri tiến hành bầu cử hội đồng công xã theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Kết quả có 86 đại biểu đã trúng cử, hầu hết là công nhân và trí thức, đại diện cho nhân dân lao động Pa-ri.

5. Hoàn thành sơ đồ bộ máy Hội đồng Công xã và nhận xét về bộ máy nhà nước này ?

Trả lời :

* Nhận xét :

- Cơ quan cao nhất của Nhà nước là Hội đồng Công xã, vừa ban bố pháp luật, vừa lập các Uỷ ban thi hành pháp luật.

- Cơ chế bộ máy nhà nước này đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân lao động. Nhân dân nắm mọi quyền thông qua Hội đồng Công xã, mọi thành viên của Công xã đều chịu trách nhiệm trước nhân dân.

- Hội đồng Công xã hoàn toàn khác biệt về bản chất so với bộ máy tư sản vì nó phục vụ cho lợi ích của quần chúng lao động.

6. Công xã Pa-ri đã thực hiện những chính sách gì ?

Trả lời :

- Công xã ra sắc lệnh giải tán quân đội và bộ máy cảnh sát của chế độ cũ, thành lập lực lượng vũ trang và lực lượng an ninh của nhân dân.

- Công xã đã ban bố và thi hành các sắc lệnh phục vụ quyền lợi của nhân dân như :

  + Tách nhà thờ ra khỏi hoạt động của nhà nước, nhà trường không được dạy kinh thánh.

  + Giao cho công nhân quản lí những xí nghiệp của bọn chủ bỏ trốn.

  + Quy định về tiền lương tối thiểu, giảm lao động ban đêm, cấm cúp phạt, đánh đập công nhân.

  + Hoãn trả tiền thuê nhà, hoãn trả nợ.

  + Quy định giá bán bánh mì.

  + Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí

7. Trước sự tồn tại của Công xã, Chính phủ Chi-e đã có hành động đối phó như thế nào ?

Trả lời :

- Từ đầu tháng 4-1871, quân Vec-xai bắt đầu tiến công Pari

- Đầu tháng 5-1871, chính phủ Chi-e kí hoà ước với Đức; cắt cho Đức tỉnh An-dát và một phần tỉnh Lo-ren giàu có, chịu bồi thường 5 tỉ frăng vàng. Đáp lại, Đức thả 120 vạn tù binh để Chi-e có thêm lực lượng chống lại Công xã.

8. Tại sao Đức ủng hộ Chính phủ Vec-xai trong việc chống lại Công xã Pa-ri ?

Trả lời :

Bản chất của Công xã Pari hoàn toàn đối lập với nhà nước của giai cấp tư sản, vì thế giai cấp tư sản Pháp đã điên cuồng chống phá Công xã. Chính phủ tư sản Đức vì quyền lợi chung của giai cấp tư sản, sợ ảnh hưởng của Công xã lan rộng ra Châu Âu nên đã sẵn sàng ủng hộ, cấu kết với chính phủ tư sản Pháp để tiêu diệt Công xã.

9. Cuộc chiến đấu giữa các chiến sĩ Công xã Pa-ri và quân Véc-xai diễn ra như thế nào ?

Trả lời :

- Ngày 20-5, quân chính phủ Vec-xai bắt đầu tổng tấn công vào thành phố.

- Từ đó diễn ra cuộc chiến ác liệt giành giật từng ngôi nhà, góc phố, kéo dài cho đến ngày 28-5-1871, lịch sử gọi là "Tuần lễ máu". Nhân dân lao động Pa-ri, kể cả người già, phụ nữ, trẻ em đều tham gia chiến đấu.

- Trận chiến đầu cuối cùng của các chiến sĩ Công xã diễn ra ở nghĩa địa Cha-la-se-dơ ngày 27-5.

10. Nguyên nhân thất bại của Công xã Pa-ri ?

Trả lời :

Công xã Pa-ri thất bại vì :

- Giai cấp vô sản Pháp chưa đủ lớn mạnh để lãnh đạo thành công cuộc cách mạng vô sản.

- Công xã không kiên quyết trấn áp kẻ thủ ngay từ đầu, không tước đoạt, tịch thu triệt để tài sản của bọn phản động.

- Chưa thực hiện tốt liên minh công nông

- Giai cấp tư sản Pháp còn mạnh và nhận được sự giúp đỡ của bọn quân phiệt Phổ.

11. Công xã Pari có ý nghĩa lịch sử gì ?

Trả lời :

Tuy chỉ tồn tại 72 ngày, nhưng Công xã Pa-ri có ý nghĩa thực sự lớn lao :

- Công xã là hình ảnh của một chế độ mới, xã hội mới

- Công xã cổ vũ nhân dân lao động toàn thế giới trong sự nghiệp đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp hơn.

- Công xã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho giai cấp vô sản thế giới.

Bài tập

Có thể bạn quan tâm