Ý nghĩa bát cháo hành trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao

Ý NGHĨA BÁT CHÁO HÀNH TRONG TÁC PHẨM CHÍ PHÈO – NAM CAO Ng ữ văn 11 Bát cháo hành là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm Chí Phèo góp ph ần th ể hi ện giá trị nhân đạo của tác phẩm: - Bát cháo ấy không những giúp Chí thoát khỏi trận ốm “thừa sống thiếu chết” mà h ơn h ết, nó là liều thuốc khai sáng cho quãng đời tội lỗi của Chí Phèo. - Chí sung sướng hạnh phúc khi cảm nhận được vị ngọt của tình yêu qua bát cháo hành c ủa Thị. Vì vậy, bát chào hành của Thị chất chứa tình yêu thương chân thành đã bi ến Chí t ừ m ột thằng lưu manh chuyên rạch mặt ăn vạ thành một anh nông dân lương thi ện v ới bi ết bao c ảm xúc, nghĩ suy của một con người khát khao được trở về với XH loài người. Bát cháo đ ầy tình yêu thương của Thị đã giúp Chí rũ bỏ lốt quỷ để trở lại làm người. - Tuy nhiên, hương vị của bát cháo hành cũng làm tăng thêm bi k ịch m ồ côi c ủa Chí Phèo. Hương vị bát cháo hành cũng là hương vị tình yêu của Th ị N ở, làm xúc đ ộng Chí,đây là l ần đầu tiên Chí có tình cảm của một con người: bâng khuâng buồn,vui hồn nhiên như đ ứa tr ẻ “muốn làm nũng với thị như với mẹ”. Tham khảo: Không hiểu sao khi đọc “Chí Phèo” của Nam Cao tôi luôn luôn hình dung ra m ột con đ ường in bóng hình những bước chân loạng choạng, ngật ngưỡng đầy phẫn uất của một Chí Phèo say – tỉnh. Và trên con đường – hành trình đời đầy nỗi đau và bi kịch ấy, những giây phút hạnh phúc, những cử chỉ yêu thương mà Chí được hưởng thật hiếm muộn như những giọt nước trên sa mạc mênh mông. Song dù chỉ là một giọt nước giữa sa mạc đời bao la c ủa Chí thì bát cháo hành của thị Nở vẫn làm tròn nhiệm vụ của một nguồn nước mát lành góp phần thức tỉnh, hồi sinh tâm hồn Chí sau bao tháng năm đọa đày trong kiếp sống c ủa con qu ỷ d ữ. Cùng v ới nh ững ám ảnh về bi kịch nhân sinh của con người, hương cháo hành thoang tho ảng trong“Chí Phèo” mãi mãi còn vương vấn trong hồn người đọc như một biểu tượng của tình c ảm nhân đ ạo sâu sắc đậm đà trong siêu phẩm này. Hình ảnh “bát cháo hành” mà nhân vật thị Nở mang cho Chí Phèo trong truy ện g ắn li ền v ới mối tình “đôi lứa xứng đôi” Chí Phèo – thị Nở. Trước khi gặp thị, Chí đã từng là m ột người nông dân lương thiện, hiền lành như cục đất. Con người ấy dù có tuổi thơ bất hạnh, b ị chuyên tay như một món hàng nhưng vẫn giữ trọn những vẻ đẹp tâm hồn cao quý, thiêng liêng của một đời lương thiện, biết phải trái, đúng sai, biết tự trọng. Nhưng bàn tay của bọn cường hào phong kiến (mà đại diện là Bá Kiến) và cái nhà tù thực dân không cho con ng ười hi ền ấy sống đời lương thiện. Chúng hùa với nhau, tước đi của Chí cả nhân hình, nhân tính c ủa ng ười nông dân lương thiện, để biến anh Chí thành thằng Chí Phèo, bi ến anh canh đi ền hi ền lành, chăm chỉ thành kẻ lưu manh có mỗi một nghề là rạch mặt ăn vạ. Sau 7, 8 năm đi kh ỏi làng Vũ Đại, Chí Phèo hồi hương trong tình cảnh vô sản “trần như nhộng”. Sự hiện hữu của Chí Phèo ở làng Vũ Đại là một con số “không” tròn trĩnh, không nhà không cửa, không b ạn bè ng ười thân, không một tấc đất cắm dùi, không được thừa nhận là một con người. Đó là cái bi k ịch đau đớn của con người cô đơn đi giữa đồng loại. Chí chửi mong nhận được sự hồi đáp – dù là sự hồi đáp thấp hèn nhất nhưng cũng không có. Chẳng ai cho Chí chút quan tâm, không ai coi hắn là người. Hắn chửi vào khoảng không bao la của sự vô tình, lạnh lẽo. Hắn chửi thì tai gần miệng đấy, hắn lại nghe. Chỉ còn một thằng say rượu cùng ba con chó d ữ. Còn gì thê th ảm hơn thân phận của con người ấy – thân phận của con người – vật. Cái lần đầu tiên ra tù rồi đến nhà Bá Kiến ch ửi đổng hình nh ư Chí Phèo đã l ờ m ờ nh ận ra k ẻ thù đã dìm mình xuống vũng bùn tha hóa. Nhưng ở cái mảnh đất “quần ngư tranh th ực” này, trước một Bá Kiến gian hùng, “khôn róc đời”, Chí Phèo thật thảm hại bi ết bao. Chí không những không trả thù được mà còn trở thành tay sai đắc l ực cho Bá Ki ến – k ẻ thù c ủa mình, tiếp nối đời Năm Thọ, Binh Chức. Từ đó Chí Phèo trượt dài trên con dốc tha hóa, xuống đáy vực của nó để thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Người ta tránh h ắn, s ợ h ắn vì h ắn làm bao nhiều việc cướp bóc, đốt phá, làm chảy máu và n ước mắt c ủa bao ng ười l ương thi ện. H ắn làm tất cả những việc ấy trong cơn say triền miên, vô tận, đến nỗi chính hắn không biết v ề chính bản thân mình. Gương mặt quỷ dữ, hành động tác quái theo ki ểu qu ỷ dữ c ủa Chí đã khiến con đường trở về của Chí cụt lối. Cánh cửa của xã hội lương thiện đã đóng sầm tr ước mặt hắn khi hắn hồi hương thì đến nay nó được chèn cài kỹ lưỡng, im ỉm như một khối băng. Chí hiện diện như một bóng hình hắc ám đi bên lề cuộc sống của làng Vũ Đại. Thế nhưng, phía cuối đường hầm vẫn còn chút ánh sáng le lói đ ể Chí hy v ọng. Trong cái làng Vũ Đại ấy vẫn còn một con người nhìn đến Chí, không s ợ Chí Phèo và luôn đi qua v ườn nhà Chí để kín nước. Đó là một người đàn bà khốn nạn, khổ đau, chịu nhi ều thi ệt thòi – th ị N ở. Chao ôi! Sao Nam Cao lại dùng những lời văn lạnh lùng đ ến tàn nh ẫn, m ỉa mai đ ể t ả ng ười đàn bà khốn khổ ấy? Đã mang một dung nhan “xấu ma chê quỷ hờn”, Thị lại còn dở hơi “ngẩn ngơ như những người đần trong cổ tích”, mà thị lại còn nghèo nếu trái lại thì ít nhất có một người đàn ông khổ sở. Chưa hết, thị Nở còn có dòng giống mả hủi nên người ta v ẫn tránh th ị như tránh một con vật rất tởm. Ngoài 30 tuổi thị vẫn chưa lấy chồng trong khi ở cái làng Vũ Đại người ta kết bạn từ lúc lên tám, lên chín, có con từ lúc 15, không đợi đến năm hai mươi đẻ đứa con thứ nhất. Trong tình hình đó ta có thể nói quách thị không có chồng. Ông trời nhiều khi run rủi, thương người nhưng thực sự ở trường hợp Chí Phèo – thị N ở này ta có thể nói ông thương hay ông ác, gây nghịch cảnh tr ớ trêu? Trách tr ời chi cho xa, trách nhà văn Nam Cao sao không tác thành cho mối tình “đôi l ứa x ứng đôi” ấy? Song làm sao mà tác thành được, ai cho phép họ đến với nhau. C ả một xã h ội v ới bao đ ịnh ki ến không cho h ọ đ ến với nhau, không cho họ hạnh phúc trọn vẹn. Xét đến cùng ta m ới th ấy Nam Cao th ương người, nếu không có ngòi bút của ông thì những kẻ tha hóa như Chí Phèo, những người đàn bà cùng khốn như Thị Nở chẳng bao giờ được biết đến chút ít hạnh phúc c ủa tình ái. H ọ đã g ặp nhau trong một đêm gió mát, rười rượi ánh trăng ở vườn chuối c ạnh bờ sông mà nh ững tàu chuối bị gió bay lại giẫy lên đành đạch như là hứng tình. Khung cảnh lãng mạn đang tác thành cho họ. Chí Phèo uống rượu ở nhà Tự Lãng đã say từ nửa đường; thị Nở đi kín n ước cũng h ớ hênh tựa vào gốc chuối ngủ trong cái gió mát như quạt hầu. Hai con ng ười d ị dạng, hai s ố phận trớ trêu đã trải qua một đêm tình lãng mạn đúng kiểu “Chí Phèo – th ị N ở”. Nh ưng Nam Cao dựng lên mối tình “người – ngợm” này không phải để câu khách r ẻ ti ền mà làm t ỏa sáng tình người, tình yêu thương và sự săn sóc ấm áp c ủa m ột ng ười đàn bà x ấu xí ngo ại hình nhưng lại có một tấm lòng vàng. Đêm tình ấy khiến thị Nở xao xuyến, suy nghĩ nhiều, đặc biệt về Chí Phèo, về trận ốm của Chí. Thị về nhà sau cuộc tình, sau khi dìu Chí vào nhà và tr ằn tr ọc không sao ng ủ đ ược. Th ị nghĩ “thổ trận ấy thật là phải biết. Cứ gọi là hôm nay nhọc nhừ”. Và thị thấy phải cho hắn ăn một tí gì mới được, “Đang ốm thế thì chỉ ăn cháo hành. Ra được mồ hôi thì là nhẹ nhõm người ngay đó mà”. Thế là vừa sáng thị đã chạy đi tìm gạo để nấu cháo cho Chí. Hành thì nhà thị may lại còn. Nam Cao đã miêu tả chiều sâu tâm lý nhân vật với nh ững rung cảm, nh ưng suy t ư tinh tế. Tâm lí của thị Nở vừa rất ngô nghê lại vừa sâu sắc. Đó là rung c ảm, những tình c ảm tha thiết của một người đàn bà, nhất là một người đàn bà đang yêu và mu ốn chăm sóc cho ng ười yêu của mình. Thị không dở hơi mà ta thấy thị rất lo cho Chí, lo với tình cảm của nhân tình, nhân ngãi, của người làm ơn và cũng là của người chịu ơn. Thị nghĩ: “mình b ỏ hắn lúc này cũng bạc. Dẫu sao cũng đã ăn nằm với nhau như “vợ ch ồng”. Ti ếng “v ợ ch ồng” th ấy ng ường ngượng mà thinh thích…”. Thiên tính nữ, thiên chức của người đàn bà th ức d ậy trong th ị. Th ị khao khát hạnh phúc, tình yêu như mọi người, dù chỉ là làm vợ của thằng… Chí Phèo. Cho nên bát cháo hành của thị Nở đem cho Chí không chỉ là trách nhi ệm mà còn là c ả m ột t ấm lòng. Hơn tất cả những người đẹp đẽ ở làng Vũ Đại, thị có một tấm lòng vàng, tấm lòng chân thành và cao cả. Trong thâm tâm của thị, thị lo cho Chí, một nỗi lo thực sự của những người thân yêu dành cho nhau. Thị còn thấy thương Chí: “cái thằng li ều lĩnh ấy k ể ra thì đáng th ương, còn gì đáng thương bằng đau ốm mà nằm còng queo một mình”. Đồng thời bát cháo ấy còn có lòng yêu, tình yêu: “Thị thấy như yêu hắn: đó là cái lòng yêu của một người làm ơn. Nhưng cũng có cả lòng yêu của một người chịu ơn”. Cho nên, thị đem cho Chí nồi cháo hành còn nóng nguyên để hắn ăn cho khỏi ốm. H ơn m ột chi tiết nghệ thuật, bát cháo hành của thị Nở đã trở thành m ột bi ểu t ượng ngh ệ thuật, m ột siêu mẫu trong văn học hiện đại Việt Nam. Bát cháo ấy do thị Nở nấu có th ể ch ẳng m ấy ngon nhưng quan trọng nó là tình thương, tình yêu, tình người ấm áp. Nó là sự chăm sóc ân c ần mang theo những nỗi lo âu thực sự của tấm lòng thị Nở dành cho Chí. Đặt trong quãng đời dài dặc đầy bi kịch của Chí, trong hoàn cảnh dưới đáy hiện tại c ủa Chí, bát cháo ấy là tình ng ười hiếm hoi mà Chí nhận được, là hạnh phúc tình yêu muộn mằn, quý giá vô ngần mà l ần đ ầu tiên trong đời hắn được hưởng. Hương vị cháo hành – hương vị tình yêu t ỏa sáng, v ượt lên hoàn cảnh, lên trên mọi định kiến của xã hội. Nó mãi mãi còn thoang thoảng, lan t ỏa theo su ốt cuộc đời của Chí. Một điều độc đáo ở đây là Nam Cao đã miêu t ả quá tình di ễn bi ến tâm lý nhân vật Thị Nở rất tinh, rất sâu theo một tiến trình, một quá trình. Cách miêu t ả tâm lý ấy cộng hưởng cùng nghệ thuật đối lập (giữa ngoại hình và tâm hồn nhân vật thị Nở) khiến mỗi người đọc cũng xúc động rưng rưng cùng nhân vật. Hóa ra Nam Cao không thóa mạ, hay h ạ thấp con người bằng những nét vẽ ngoại hình trần trụi, mà ngược l ại, ông đ ề cao, tôn vinh con người. Vẻ đẹp cao quý nhất của con người là vẻ đẹp tâm h ồn, là tình ng ười, là t ấm lòng cao cả. Đó là tiêu chuẩn, là thước đo giá trị người của con người. Nhìn như thế, ta sẽ th ấy Th ị Nở là người phụ nữ đẹp nhất làng Vũ Đại và đẹp nhất trong văn học Việt Nam. Nói Thị Nở đẹp không hề quá đáng bởi bát cháo hành kia đâu chỉ là tình thương, tình yêu, là sự chăm sóc ân cần mà nó có tác dụng diệu kỳ – cảm hóa con người, th ức tỉnh ph ần ng ười, ph ần nhân tính bị vùi lấp bao lâu nay trong Chí Phèo. Nói đúng h ơn là Th ị N ở đã th ức t ỉnh Chí, c ứu vớt Chí, làm hồi sinh tâm hồn, nhân tính trong Chí. Điều đó không ph ải ai cũng làm đ ược. Và như thế, ta thấy chi tiết bát cháo hành không thể thi ếu trong tác ph ẩm. Nó th ể hi ện tình c ảm, tư tưởng nhân văn sâu sắc của nàh văn Nam Cao. Ông luôn luôn băn khoăn, trăn trở v ề v ấn đ ề nhân tính của con người. Ông luôn mang trong mình niềm tin mãnh liệt vào con ng ười, vào phần lương thiện thiêng liêng, quý báu trong mỗi con người. Thiên lương ấy không bao gi ờ b ị mất đi, không một thế lực nào giết được. Nó như một thứ lửa luôn âm ỉ cháy trong trái tim của con người, kể cả những con người ở giữa vũng bùn lầy của sự tha hóa như Chí Phèo – không còn chút nhân hình, nhân tính nào nữa – theo cái nhìn từ bên ngoài, từ người ngoài. Những dòng Nam Cao miêu tả Chí Phèo ăn cháo hành có th ể nói là nh ững dòng văn sâu s ắc, xúc động nhất tác phẩm. Nhìn thấy bát cháo hành “Th ằng này r ất ng ạc nhiên. H ết ng ạc nhiên thì hắn thấy mắt hình như ươn ướt. Bởi vì lần này là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho. Xưa nay, nào hắn có thấy ai tự nhiên cho cái gì…”. Chí đi t ừ ngạc nhiên đ ến xúc đ ộng nghẹn ngào. Đây là lần thứ nhất trong đời hắn khóc sau những năm tháng bị đọa đày và cũng là lần thứ nhất trong đời hắn nhận được một thứ người ta cho, cho vô tư, không tính toán. Hắn không phải dọa nạt hay cướp giật mà vẫn có được. Quan trọng, đây là l ần đ ầu tiên trong đ ời Chí được một người đàn bà quan tâm, săn sóc, dành tình c ảm cho; cũng là l ần đ ầu tiên sau khi ra tù Chí được một con người nhìn nhận mình như một con người, đ ối x ử v ới mình theo cách con người dành cho nhau. Và hắn thấy thị có duyên bởi trong mắt k ẻ si tình ng ười yêu c ủa mình bao giờ chẳng đẹp, chẳng duyên. Để rồi sau đó, Chí Phèo tỉnh, t ỉnh đ ể suy t ư, chiêm nghiệm. Chí thực sự đã tỉnh rượu, đã tỉnh ngộ và ý thức được về cu ộc sống sau nh ững tháng năm say triền miên, vô tận, say để không biết có sự hiện hữu của mình trên cõi đời. “Hắn thấy vừa vui, vừa buồn. Và một cái gì nữa giống như là ăn năn”. Chí cảm nhận được tất cả vị thơm ngon của nồi cháo hành: “Trời ơi cháo mới thơm sao! Ch ỉ khói xông lên mũi cũng đ ủ làm người nhẹ nhõm. Hắn húp một húp và nhận ra rằng: Những người suốt đời không ăn cháo hành không biết rằng cháo hành rất ngon…”. Hơi cháo hành, bàn tay chăm sóc và tình cảm c ủa thị Nở đã làm cho Chí tỉnh, tỉnh để mà nhận ra mình, nhận thức về những việc mình đã làm. Hơi cháo làm Chí nhẹ người, chí khỏi ốm để ăn năn, sám hối. Hơn lúc nào, Chí c ảm thấu tình cảnh thê thảm, bi đát của mình cho nên hắn vừa vui lại vừa buồn. Vui vì tình yêu, h ạnh phúc muộn mằn, dù muộn nhưng đã đến; buồn vì thân phận, vì cuộc s ống quá loài v ật c ủa b ản thân. Cháo hành rất ngon nhưng “tại sao mãi đến tận bây giờ hắn mới nếm vị mùi cháo?”. Hắn hỏi rồi hắn tự trả lời: “có ai nấu cho mà ăn đâu? Mà còn ai n ấu cho mà ăn n ữa! Đ ời h ắn ch ưa bao giờ được săn sóc bởi một bàn tay “đàn bà”. Thê thảm quá! Bi kịch quá! Xót xa muôn ph ần! Một chút gì như cay đắng nghẹn lòng nữa! Chí nghĩ đến những tháng ngày nh ục nhã b ị bà ba nhà Bá Kiến – “con quỷ cái” cứ hay gọi hắn đấm l ưng, bóp chân “mà l ại c ứ b ắt bóp lên trên, trên nữa”. Hắn thấy nhục chứ sung sướng gì. “Hai mươi tuổi người ta không là đá, nh ưng cũng không hoàn toàn là xác thịt. Người ta không thích những cái ng ười ta khinh …”. Rõ ràng đến đây, Chí hiện lên là một chân dung con người đầy đủ, vẹn toàn có c ả quá kh ứ, hi ện t ại, có những suy nghĩ sâu xa, những tâm trạng phong phú, ý thức đầy đủ về bản thân. Ng ười nông dân lương thiện trong Chí đang trở về sau những năm tháng dài bị đi đày xa t ắp. Nh ưng có ai nhận thấy đâu, họa chăng chỉ có thị Nở vì thị thấy chí rất hi ền, “ai dám b ảo đó là cái th ằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém người?” Nam Cao vốn là một nhà văn có cái nhìn đời thấu suốt, tinh sắc. Ông không dừng lại ở s ự thức tỉnh của Chí Phèo nhờ bát cháo hành mà ông còn đưa người đọc đi xa h ơn đ ến chân tr ời ước mơ, hy vọng của Chí. Với ước mơ quá khứ sống dậy, ước mơ trong hiện tại bùng cháy thiêu đốt tâm can, Chí đã thực sự hồi sinh, là một con ng ười hoàn toàn theo đúng nghĩa c ủa hai ch ữ CON NGƯỜI viết hoa (chữ của M.Gorki). Bát cháo húp xong, thị Nở đỡ lấy bát và múc thêm bát nữa. Hắn thấy đ ẫm bao nhiêu m ồ hôi, những giọt mồ hôi to như giọt nước. Chí biết mình đã đến cái dốc bên kia của cuộc đời và chí thấy “thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể sống yên ổn với hắn sao người khác không th ể… H ọ s ẽ nh ận l ại h ắn vào cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện”. Hạnh phúc chớm n ở như hoa hàm tiếu và hy vọng được nhen lên rồi bùng cháy mãnh li ệt nh ư ng ọn l ửa đ ược ti ếp ôxi. Chí khao khát cuộc đời lương thiện, muốn làm hòa với mọi người. Thị Nở sẽ là cầu nối, là hy vọng, mở ra cánh cửa của thế giới lương thiện vẫn đóng im ỉm cho Chí. Bát cháo hành c ủa tình yêu, tình người đã làm tươi lại, thanh lọc tâm hồn Chí. Cái ước mơ của Chí rất giản d ị mà thiêng liêng, cao cả xiết bao. Nó mang tư tưởng nhân văn sâu s ắc, mới m ẻ c ủa nhà văn Nam Cao. Bởi đã là con người, dù dị dạng, dù tha hóa nhưng h ọ v ẫn có quy ền đ ược s ống l ương thiện, vẫn không thôi ước mơ, không hết sự khát thèm cuộc đời bình d ị trong h ạnh phúc và tình yêu. Song xã hội lương thiện mà Chí Phèo thấy bằng phẳng kia không hề bằng phẳng. Nó còn bao định kiến, bao sự cách ngăn, bao điều nghi kỵ. Tất cả đã không cho Chí một c ơ hội nào trở v ề cuộc đời bình thường như bao người bình thường. Bị thị Nở cự tuyệt, hắn phẫn uất, cùng cực tìm đến rượu. Nhưng hắn “càng uống lại càng tỉnh ra”. “H ơi r ượu không s ặc s ụa, h ắn c ứ thoang thoảng thấy hơi cháo hành”. Hơi cháo hành ấy là dư ảnh của bát cháo kia xuất hiện lần cuối để giữ Chí lại bên bờ tỉnh, để hắn tự ngấm, tự thấm bi kịch nhân sinh cu ộc đ ời. T ất c ả hy vọng của Chí đã tan biến theo làn khói hành mong manh, hư ảo. Nhưng hắn không thể sống như trước nữa vì hắn đã tỉnh, hắn vẫn không thôi ước mơ. Chí khóc r ưng r ức trong tuy ệt vọng, trong những tỳ vết tâm hồn, những vết cứa, vết xước của tội ác trong tim hắn biểu hiện lên khuôn mặt dị dạng của hắn vĩnh viễn không thể mất đi. Tất cả đưa Chí Phèo đến k ết c ục bi thảm, cùng cực khiến người đọc bao năm nay vẫn thôi day d ứt trong ám ảnh v ề nh ững câu nói của Chí: “Ai cho tao lương thiện? … Tao không thể làm người lương thiện nữa…” Mỗi tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật song chỉnh th ể ấy ch ỉ có đ ược t ừ s ự ph ối hợp hài hòa các yếu tố nhỏ hơn, thậm chí chỉ là một chi ti ết. M ột chi ti ết nhi ều khi mang s ức nặng, cất chứa toàn bộ tư tưởng, nghệ thuật của tác phẩm, là chìa khóa thâm nghập vào thế giới nghệ thuật trong tác phẩm. Chi tiết bát cháo hành mà nhân v ật th ị N ở mang cho Chí Phèo trong tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao thật ấn tượng, mang nhi ều ý nghĩa ngh ệ thu ật sâu sắc. Nó thúc đẩy sự phát triển, tạo bước ngoặt cho cốt truyện. Đồng thời, nó cũng đầy ám g ợi để khắc họa sắc nét, tinh tế thế giới tâm hồn, diễn biến tâm trạng phong phú, phức tạp c ủa các nhân vật. Từ đó, chi tiết làm bật nổi tính cách và bi kịch c ủa các nhân v ật ấy nh ư nh ững hồi chuông gióng giả, vang vọng đầy ám ảnh về con người. Bát cháo hành c ủa th ị N ở có th ể không thể toàn vẹn, thơm tho như chính con người nhân vật nhưng nó là bát cháo của tình yêu thương, của tình người ấm áp, của tình cảm nhân đạo sâu sắc và mối quan hoài thường trực mà nhà văn Nam Cao dành cho con người, nhất là con người có số phận bi k ịch. Chính cái nh ỏ nhoi, bình dị ấy là một trong những nhân tố quan trọng tạo nên tầm vóc kinh đi ển cho ki ệt tác “Chí Phèo”. Bài làm 2 Truyện ngắn "Chí Phèo" là một kiệt tác của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại c ủa nhà văn hi ện thực và nhân đạo Nam Cao. Qua tác phẩm, tác giả đã vẽ nên một bức tranh thê th ảm, đ ầy bi thương của những kiếp sống lương thiện nhưng đói nghèo đã bị tha hóa cả về thể xác lẫn linh hồn. Tiêu biểu cho những kiếp người đó chính là nhân vật "Chí Phèo" và nh ững bi k ịch mà hắn phải chịu đựng, nếm trải trong chặng đường đời của mình. Xuyên suốt toàn bộ tác phẩm, người đọc dõi theo từng bước chân của Chí t ừ m ột người dân lương thiện bình thường cho đến khi trở thành "con quỷ dữ" của làng Vũ Đại và cu ối cùng là cái chết tuy bi thảm nhưng lại là cách giải thoát tốt nhất khỏi những bi kịch mà Chí đang ph ải chịu đựng. Người đọc không thể quên hình ảnh của Chí lúc m ới ở tù ra v ới "cái đ ầu tr ọc l ốc, răng cạo trắng hớn, mặt đen lại", "cái ngực phanh ra đầy những nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm trùy trông gớm chết". Để rồi từ đó, cuộc đời hắn chìm trong men r ượu, trong cơn say hắn đã làm biết bao tội ác, hắn phá vỡ hạnh phúc của bi ết bao nhiêu gia đình, làm chảy máu và nước mắt của biết bao nhiêu người lương thiện. Những tưởng cuộc đời hắn sẽ trượt dài trong tội lỗi nhưng rồi ở phần cuối của tác phẩm, Chí Phèo đã có ý thức vươn lên khao khát được làm người lương thiện, đỉnh đi ểm c ủa khát khao đó là hành động xách dao đến nhà bà cô Thị Nở nhưng lại đi th ẳng đ ến nhà Bá Ki ến đ ể đòi lương thiện. Khi nhận ra một sự thật đau khổ đến mức tuyệt vọng là h ắn không th ể tr ở l ại làm người lương thiện được nữa thì hắn đã giết Bá Kiến - nguyên nhân chính t ạo nên m ọi bi kịch của cuộc đời Chí và tự kết liễu đời mình để giải thoát kh ỏi cu ộc s ống đau kh ổ hi ện t ại. Vậy động lực nào đã thúc đẩy Chí hoàn lương? Đó chính là tình th ương của Th ị N ở và bát cháo hành của Thị. Bát cháo hành của Thị Nở tuy giản đơn, mộc mạc chỉ có m ột chút cháo tr ắng v ới hành nh ưng có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự hồi sinh thức tỉnh c ủa Chí. Bát cháo đ ược n ấu lên b ằng tình yêu thương chân thành, sự cảm thông, thấu hiểu của Thị Nở dành cho Chí, chính vì v ậy mà nó có sức lay động mạnh mẽ bản chất lương thiện vốn đã bị vùi sâu trong tâm h ồn Chí. Nếu như trước đây, hắn chỉ biết uống rượu, rạch mặt, ăn vạ, rồi gây nên biết bao nhiêu t ội ác thì giờ đây sau khi ăn bát cháo hành của Thị Nở hắn thấy lòng thành tr ẻ con. Hắn mu ốn làm nũng với Thị như với mẹ. Chưa bao giờ ta thấy hắn hiền như lúc này...Khi nhận được bát cháo hành từ tay Thị, Chí rất ngạc nhiên, hết ngạc nhiên thì hắn th ấy m ắt mình ươn ướt. V ậy là Chí đã khóc, một con người đã lấy đi biết bao nhiêu n ước mắt c ủa ng ười khác v ậy mà gi ờ đây chính hắn lại khóc. Hắn đã khóc, khóc vì đây là lần thứ nhất hắn đ ược ng ười ta cho, l ại được cho bởi tay một người đàn bà. Trước đây, chỉ toàn là đi cướp giật c ủa người khác, h ắn thấy "xưa nay có thấy tự nhiên ai cho ai cái gì". H ắn nhìn bát cháo b ốc khói mà bâng khuâng, vừa vui vừa buồn và một cái gì nữa giống như là ăn năn, hối lỗi...Và đây cũng là l ần đ ầu tiên Chí biết đến cái duyên của một người, đó là khi Thị Nở múc cháo "nhìn trộm hắn rồi l ại c ười toe toét. Trông Thị thế mà có duyên". Nhìn Thị hắn nghĩ lại quá khứ khi mà hắn phải chăm sóc cho bà ba, phải làm những việc xấu xa hắn thấy nhục hơn là thích. Bát cháo hành c ủa Th ị N ở có sức mạnh thật kì diệu, nó đã làm cho một người như Chí ph ải suy nghĩ: "H ắn có th ể tìm bạn được, sao lại chỉ gây thù?". Đồng thời, bát cháo ấy đã lấy lại sức khỏe cho hắn bởi vì hắn càng ăn m ồ hôi lại càng ra nhiều. Và tất nhiên, điều này rất tốt đối với một người bị cảm gió nh ư hắn. Tuy ch ỉ là bát cháo hành bình thường thôi nhưng nó đã giúp Chí khỏi bệnh, hắn thấy bát cháo mới thơm ngon làm sao, những người suốt đời không ăn cháo hành sẽ không bi ết rằng cháo hành ăn r ất ngon...nhưng tại sao mãi đến tận bây giờ hắn mới nếm vị mùi cháo, t ự h ỏi đ ể rồi t ự mình tr ả lời. Đó chính là bởi vì đời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi tay một người đàn bà. Sự gặp gỡ với Thị Nở như là một điều kì diệu đối với Chí, hình ảnh c ủa Th ị gi ống như m ột vị c ứu tinh trong cuộc đời u ám, say triền miên với những chuỗi dài bi k ịch của Chí Phèo. Đi ều đ ặc bi ệt hơn, đây là tình cảm đáng trân trọng giữa những con người có cảnh ngộ khốn cùng. Tình yêu thương, sự đồng cảm của Thị Nở cùng bát cháo hành như một liều thuốc đã kéo Chí ra khỏi hàng loạt những bi kịch của cuộc đời, giúp Chí tìm lại được chính bản ch ất l ương thiện của mình vốn từ lâu đã bị vùi lấp trong sâu thẳm tâm hồn Chí, nay bỗng đ ược tái hi ện như một tia sáng trong cuộc đời tăm tối của Chí Phèo. Bài làm 3 Nam cao đã để lại cho kho tàng văn học Việt Nam m ột tác ph ẩm mang giá tr ị hi ện th ực và nhân đạo sâu sắc, đó là tác phẩm Chí Phèo. Các nhân vật trong truyện là những con người hiền lành lương thiện nhưng do xã hội xô đẩy khiến họ thành những con ng ười m ất h ết l ương tri. Hình ảnh bát cháo hành trong truyện chính là phần thưởng quý giá mà tác gi ả ban t ặng cho nhân vật, tạo cơ hội cho nhân vật trở về với cuộc sống đời thường. Hình ảnh Chí Phèo hiện lên trước mắt người đọc trong những trang đ ầu c ủa tác ph ẩm là m ột người ngang ngược, độc ác, xấu xa. Chí cứ sống trong men say và trở thành tay sai đắc l ực cho Bá Kiến. Rồi một ngày Chí gặp thị nở, bát cháo hành c ủa th ị đã th ức t ỉnh l ương tri đã m ất t ừ lâu của Chí. Nếu như trước đây, Chí chỉ biết uống rượu, chửi bới, d ọa n ạt, cướp gi ật, n ằm vạ... thì giờ đây khi được ăn bát cháo hành của thị Nở, hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn mu ốn làm nũng với thị như với mẹ. Ổi sao mà hắn hiền...? Bát cháo có gì đâu, m ột chút cháo, vài cọng hành và ba hạt muôi mà hiệu quả thật không ngờ, bát cháo hành qu ả là li ều thu ốc gi ải độc. Nó vừa giúp Chí Phèo thoát ra khỏi cơn Ốm sau khi say r ượu v ừa kh ơi d ậy b ản ch ất ý thức con người ở Chí. Phải chăng bát cháo hành đ ơn s ơ chân quê đó đã đ ược n ấu b ằng t ất c ả tấm lòng yêu thương chân thật của thị Nở? Đúng vậy, "bát cháo hành" tượng hình cho tình cảm của thị Nở với Chí Phèo, một tình cảm dịu dảng, giản dị nhưng đong đầy ân tình, nhân nghĩa... Đó là thứ tình cảm thiêng liêng giữa con người với con ng ười, th ứ tình c ảm đó có th ể cảm hóa được con người, khiến họ từ bỏ những cái xấu xa để sống đúng với bản chất vốn có của một con người. Từ khi biết làm người đến giờ Chí chưa được ai nấu cho ăn bao gi ờ, khi nh ận đ ược bát cháo của thị Nở, chẳng biết thị nấu ngon dở thế nào nhưng đối với hắn thì đó là bát cháo ngon nhất trong cuộc đời hắn. Chí ăn ngon lành, trong lúc đang húp bát cháo, ta thấy hiện lên trên nét m ặt hắn một niềm xúc động, cái thứ từ lâu đã không còn tồn tại trong con ng ười h ắn. Đ ỉnh đi ểm của sự xúc động ấy đã khiến Chí bật khóc. Hắn đã khóc vì "lần thứ nhật hắn được một người đàn bà cho. Xưa nay nào hắn có thấy tự nhiên ai cho cái gì... Hắn đã nhìn bát cháo b ốc khói mà "bâng khuâng, vừa vui vừa buồn và một cái gì nữa giông như là ăn năn... T ự bao gi ờ nh ững tình cảm con người đã thức dậy trong tâm can "con vật lạ, con quỷ dữ" c ủa làng Vũ Đại ấy. Bên cạnh Chí, thị Nở múc cháo "nhìn trộm hắn rồi lại cười toe toét. Trông thị th ế mà có duyên...". Lần đầu tiên, Chí đã biết đến cái duyên của một con người. Rồi h ắn nh ớ l ại khi xưa, nghĩ về quá khứ của mình khi phải săn sóc cho "bà ba", phải làm những việc xấu xa, hắn đã thấy nhục hơn là thích, rồi hắn thấy sợ. Xưa kia, cũng như bây gi ờ, h ắn th ật trong sáng, lương thiện. "Vì vậy bát cháo hành của thị Nở làm h ắn suy nghĩ nhi ều. H ắn có th ể tìm b ạn được, sao lại chỉ gây thù?" Thật kì diệu, những sự chăm sóc giản dị đ ầy ân tình và tình yêu thương mộc mạc chân thành của thị Nở đã đánh thức dậy bản chất lương thiện c ủa ng ười nông dân lao động trong hắn. Đây là một đoạn văn tuyệt bút, đầy chất thơ. Đoạn văn tả cảnh ăn cháo của Chí khiến Chí thành con người th ật đáng trân tr ọng. Bao ngày tăm tối của Chí giờ đã qua, Chí được trở thành một con người bình thường, được h ưởng những điều kiện tối thiểu của con người. Khi thị Nở bê cháo đến bên hắn, hắn nh ận bát cháo và ăn, "hắn càng ăn mồ hôi lại càng nhiều", và tât nhiên v ới m ột ng ười c ảm gió, m ồ hôi ra được nhiều là sẽ khỏi. Hắn cũng thế, đỡ khỏi bệnh. Hắn đã c ảm nh ận đ ược v ị ngon c ủa cháo: "Trời ơi! Cháo mới thơm làm sao... những người suốt đời không ăn cháo hành không bi ết rằng cháo ăn rất ngon... Nhưng tại sao mãi đến bây giờ hắn mới nếm vị mùi cháo". "Hắn t ự hỏi rồi lại tự trả lời... Đời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi một tay đàn bà..." Bát cháo hàng đã nói lên tình cảm mà thị dành cho hắn, Một tình cảm ngàn vàng gi ữa hai con ng ười cùng cảnh ngộ khốn cùng. Phải nói rằng tác giả đã dành rất nhiều tình cảm cho Chí, m ới có th ể l ột tả được nội tâm của Chí chi tiết đến như vậy. Nam Cao đã cho người đọc hình dung được bản chất tốt đẹp, rất đời thường vẫn luôn thường trực trong con người Chí, nó c ần có c ơ h ội m ới có thể bộc lộ được. Bài làm 4 Trong lí luận văn học có nói: "Chi tiết là hạt bụi vàng của tác phẩm" một tác phẩm văn h ọc có giá trị, phải được làm nên từ những chi tiết xuất sắc, có ý nghĩa và ấn tượng trong lòng người đọc. Để nhắc đến điều này, không ai không nghĩ tới Nam Cao, người c ả đời luôn trăn tr ở v ề vấn đề "sống và viết". Nam Cao có biệt tài viết ra truyện từ những điều nh ỏ nh ặt, vì v ậy m ỗi chi tiết trong truyện của Nam Cao đều ấn tượng và mang triết lý cao. Nhắc đến điều đó không thể không nghĩ tới truyện ngắn Chí Phèo, một trong những tác phẩm xuất sắc, đ ể lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc và đặc biệt là chi tiết bát cháo hành trong tác phẩm. Chí Phèo ngày trước là một con người hoàn toàn khác, vốn sinh ra đã không gặp may m ắn, mồ côi "một người đi thả ống lươn nhặt được" nhưng Chí Phèo nuôi được dưỡng trong vòng tay của dân làng Vũ Đại, lớn lên bằng tình yêu thương c ủa làng Vũ Đ ại. Nh ưng, s ố ph ận đã đ ịnh đoạt, Chí Phèo từ một anh canh điền hiền như đất, sau khi bị chế độ phong kiến bi ến đ ổi, tr ở thành con người biến chất là một kẻ chuyên đi "rạch mặt ăn vạ" và là con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Lúc Chí trở về, chẳng ai nhận ra nổi hắn là ai. Một gương mặt g ớm ghi ếc, v ới nh ững "nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chùy" và cả hai cánh tay cũng th ế. Hắn không chỉ bị biến đổi về thể xác, cả nhân tính cũng bị biến đổi. Ngày Chí tr ở v ề đã b ị Bá Ki ến mua chuộc, trở thành một cánh tay đắc lực, giúp Bá Kiến như hổ mọc thêm cánh, Chí Phèo chính thức là một con quỷ dữ, là ác nhân, khi "càng ngày càng hung hãn, ngang ng ược và say tri ền miên" hắn chuyên cướp đoạt và dọa nạt, và gần như đã bị chiếm mất trái tim và kh ối óc, h ắn