Bài 20: Các dạng cân bằng. Cân bằng của một vật có mặt chân đế
1. Các dạng cân bằng
a. Cân bằng không bền
Một vật cân bằng không bền là khi nó bị lệch khỏi vị trí cân bằng đó thì trọng lực tác dụng lên nó kéo nó ra xa khỏi vị trí đó.
Một vật bị lệch khỏi trạng thái cân bằng không bền thì không tự trở về được vị trí đó.
b. Cân bằng bền
Một vật cân bằng bền là khi nó bị lệch khỏi vị trí cân bằng đó thì trọng lực tác dụng lên nó kéo nó trở về vị trí đó.
VD : con lật đật,…
c. Cân bằng phiếm định
Một vật cân bằng phiếm định lả khi nó bị khỏi vị trí cân bằng đó thì trọng lực tác dụng lên nó giữ nó ở vị trí cân bằng mới.
2. Cân bằng của vật rắn trên giá đỡ nằm ngang (có mặt chân đế)
a. Mặt chân đế
Mặt chân đế của một vật là mặt đáy có hình đa giác lồi nhỏ nhất chứa tất cả các điểm tiếp xúc.
b. Điều kiện cân bằng của một vật có mặt chân đế
- Giá của trọng lực phải đi qua mặt chân đế hay trọng tâm rơi trên mặt chân đế.
* Chú ý :Trọng tâm càng thấp và mặt chân đế càng rộng thì vật càng bền vững.
3. Trọng tâm của một vật rắn
a. Định nghĩa
Trọng tâm của vật rắn là điểm đặt của trọng lực tác dụng lên vật.
b. Tính chất của trọng tâm
Mọi lực tác dụng vào vật mà có giá đi qua trọng tâm sẽ làm vật chuyển động tịnh tiến.
Mọi lực tác dụng vào vật mà có giá không đi qua trọng tâm sẽ làm vật chuyển động vừa quay vừa tịnh tiến.
Khi một vật chuyển động tịnh tiến ta có thể tính gia tốc chuyển động của nó như tính gia tốc của một chất điểm:
\(\vec{a}=\dfrac{{\vec{F}}}{m}\Rightarrow a=\dfrac{F}{m}\)
Trong đó: \(m\) = khối lượng vật rắn; \(F\) = hợp lực có giá đi qua trọng tâm.
c. Phương pháp xác định trọng tâm của vật rắn phẳng nhỏ
Dùng dây dọi xác định 2 phương trọng lực(thẳng đứng) từ hai điểm treo khác nhau của thuộc vật. Giao điểm của phương 2 dây dọi chính là trọng tâm của vật.
Bài tập
- Câu C1 trang 104 (Bài 20: Các dạng cân bằng. Cân bằng của một vật có mặt chân đế) SGK Vật lý 10
- Câu C2 trang 104 (Bài 20: Các dạng cân bằng. Cân bằng của một vật có mặt chân đế) SGK Vật lý 10
- Bài 1 (SGK trang 110)
- Bài 2 (SGK trang 110)
- Bài 3 (SGK trang 110)
- Bài 4 (SGK trang 110)
- Bài 5 (SGK trang 110)
- Bài 6 (SGK trang 110)