Tuần 12. Cấu tạo của bài văn tả người

Môn: Tiếng Việt
BÀI 12C: VẺ ĐẸP CỦA BÀ TÔI

Giáo viên: Nguyễn Thị Ánh

Em hãy nhắc lại dàn bài
chung Cấu tạo bài văn tả
người

CẤU TẠO CỦA BÀI VĂN TẢ NGƯỜI
Bài văn tả người thường có ba phần:
1.Mở bài: Giới thiệu người định tả.
2.Thân bài:
a) Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn
mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng,…)
b) Tả tính tình, hoạt động (lời nói, cử chỉ, thói quen,
cách cư xử với người khác,…).
3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.

1: Cùng đoán:
Những chi tiết dưới đây nói về một vị lãnh tụ của nước Việt
Nam. Đó là ai?
- Dáng cao cao, người thanh thanh, mái tóc bạc phơ, vầng trán
rộng, mắt sáng như sao, râu hơi dài, nước da nâu vì sương gió, tuy
đã già rồi nhưng vẫn vui tươi
- Việc quân việc nước đã bàn
Xách bương, dắt trả ra vườn tưới rau

- Dòng giới thiệu thứ nhất khiến em nghĩ tới bài hát nào?
- Dòng giới thiệu thứ 2 khiến em nghĩ tới bài thơ nào?
- Bài thơ và bài hát này đều nhắc tới một người duy nhất,
em hãy suy nghĩ để đoán.

- Dòng giới thiệu thứ nhất khiến chúng ta nghĩ tới bài hát “Ai yêu bác Hồ Chí Minh”

- Dòng giới thiệu thứ hai khiến chúng ta nghĩ tới bài
thơ “Vô Đề”
- Những chi tiết này nói về một vị lãnh tụ của Việt Nam
đó chính là Bác Hồ Chí Minh kính yêu của chúng ta.

2. Đọc hai đoạn văn tả người bà:
1) Quan sát tranh và nói tranh vẽ gì?

Bức tranh vẽ 2 bà cháu, người bà đang
chải tóc.

2) Đọc bài văn sau và ghi lại những đặc điểm ngoại
hình của người bà (mái tóc, đôi mắt, khuôn mặt,...)

Bà tôi
Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả
hai vai, xõa xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc
lên và ướm trên tay, bà đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa
bằng gỗ vào mớ tóc dày.
Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào
trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đóa hoa, cũng dịu dàng, rực rỡ,
đầy nhựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long
lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi
vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn
mặt của bà tôi hình như vẫn tươi trẻ.
Theo MÁC–XIM GO-RƠ-KI

- Bài văn tả những đặc điểm ngoại hình nào của người
bà?
+ Tả mái tóc, đôi mắt, khuôn mặt, giọng nói của người
bà.

Những đặc điểm ngoại hình của người bà
Mái tóc

Đôi mắt

Khuôn mặt

- đen, dày kì lạ, phủ kín hai vai, xõa xuống ngực,
xuống đầu gối ; mớ tóc dày khiến bà đưa chiếc lược
thưa bằng gỗ một cách khó khăn.
(Khi bà mỉm cười) Hai con ngươi đen sẫm nở ra, long
lanh, dịu hiền khó tả, ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi
vui.
đôi má ngăm ngăm, đã có nhiều nếp nhăn nhưng khuôn
mặt bà hình như vẫn tươi trẻ.

trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông; khắc sâu vào trí
Giọng nói nhớ cậu bé; dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống như những
đóa hoa.

3. Nhận xét về cách dùng từ ngữ
của tác giả trong hai đoạn văn ở
đoạt động 2.

- Những từ ngữ nào giàu sức gợi tả?
- Những chi tiết nào đáng chú ý?

- Những từ ngữ giàu sắc gợi tả là: phủ kín, xõa, nâng, ướm, đưa, nở ra.

- Những chi tiết đáng chú ý là
+ Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai,
xõa xuống ngực, xuống đầu gối.
+ Hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu
hiền khó tả, đôi mắt ánh lên như những tia
sáng ấm áp, tươi vui.

Nhận xét :
Tác giả ngắm bà rất kĩ và đã chọn lọc những chi tiết
tiêu biểu về ngoại hình của bà để miêu tả. Bài văn vì
thế ngắn gọn mà sống động, khắc họa rất rõ hình
ảnh của người bà trong tâm trí bạn đọc, đồng thời
bộc lộ tình yêu của cháu đối với bà qua từng lời tả.

4. tả ngoại hình một bạn trong lớp,
rồi đố bạn trong nhóm đoán được là
ai?

Tác dụng của việc
quan sát và chọn lọc
chi tiết để tả người
là gì?

Tác dụng:
- Tìm ra điểm riêng biệt, tiêu biểu khi
miêu tả sẽ làm cho đối tượng này
không giống với đối tượng khác.
Không lan man, dài dòng, bài viết sẽ
hấp dẫn hơn.

Dặn dò
Về nhà quan sát và ghi lại có chọn lọc
kết quả quan sát một người mà em
thường gặp ( ví dụ: thầy cô, hàng
xóm,...) để lập dàn ý cho bài văn tả
người trong tiết tập làm văn Luyện tập
tả người ( tả ngoại hình )