Ôn tập thơ Đường - trình chiếu Ngữ Văn 7

¤n tËp th¬ §­êng Th¬ §­êng 1/ Th¬ §­êng: - §êi §­êng Trung Quèc (618 – 907) th¬ ca ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu cùc k× rùc rì, liÖt vµo hµng th¬ ca ­u tó nhÊt cña nh©n lo¹i. Víi h¬n 2300 thi sÜ, ®Ó l¹i mét nói th¬ h¬n 48 000 bµi, trong ®ã næi tiÕng nhÊt lµ c¸c nhµ th¬ LÝ B¹ch, §ç Phñ…víi c¸c t¸c phÈm Xa ng¾m th¸c nói L­; C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh; NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª; Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸; - C¸c t¸c gi¶ ®· häc: + LÝ B¹ch, 701 - 762, mét trong nh÷ng nhµ th¬ næi tiÕng nhÊt, ®­îc mÕn mé lµ thi tiªn. Lµ nhµ th¬ phãng kho¸ng, ®Çy hïng t©m tr¸ng khÝ, giµu t×nh yªu ®êi, yªu thiªn nhiªn, coi th­êng c«ng danh, sèng hµo hiÖp, nghÜa khÝ träng t×nh b»ng h÷u. §Ó l¹i trªn 1 ngµn bµi th¬ l·ng m¹n, giaï t­ëng t­îng k× vÜ hµo hïng + H¹ Tri Ch­¬ng, mét trong nh÷ng thi sÜ lín ®êi §­êng, b¹n vong niªn cña LÝ B¹ch , quª ë Cèi Kª, TriÕt Giang, Trung Quèc. §ç tiÕn sÜ n¨m 36 tuæi, lµ ®¹i quan ®­îc §­êng Th¸i T«ng vµ quÇn thÇn träng dông + §ç Phñ, 712 – 770, mét trong nh÷ng nhµ th¬ vÜ ®¹i nhÊt, ®­îc t«n vinh thi th¸nh. Tõng tr¶I nhiÒu bÊt h¹nh: c«ng danh lËn ®Ën, con chÕt, l­u l¹c tha h­¬ng, cuèi ®êi cµng nghÌo tóng, ®ãi kh«ng c¬m ch¸o, èm kh«ng thuèc thang, chÕt trªn chiÕc thuyÒn r¸ch n¬i quª ng­êi. Lµ nhµ th¬ yªu n­íc, th­¬ng d©n, lo ®êi, ghÐt c­êng quyÒn b¹o ng­îc, tÝnh hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o d¹t dµo trong h¬n 1400 bµi th¬ cña nhµ th¬ d©n ®en -C¸c v¨n b¶n ®· häc: Xa ng¾m th¸c nói L­; C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh, NgÊu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ 2/ H×nh thøc: Gîi Ýt t¶ nhiÒu (c©u ch÷ h¹n ®Þnh nh­ng gîi sù liªn t­ëng réng s©u) ThÓ th¬ th­êng thÊy lµ Tø tuyÖt, b¸t có, cæ thÓ cã niªm luËt chÆt chÏ, vËn dông nhiÒu vµo VN C©u ch÷ chän läc c«ng phu , ý hµm xóc Th­êng sö dông bót ph¸p ®iÓm nh·n, t¶ c¶nh ngô t×nh, vÏ m©y n¶y tr¨ng, ­a dïng phÐp ®èi Chuéng ®iÓn cè ®iÓn tÝch 3/ Néi dung: Ca ngîi vÎ ®Ñp vµ t×nh yªu thiªn nhiªn (Xa ng¾m th¸c nói L­); lßng yªu quª h­¬ng s©u ®Ëm da diÕt (C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh, NgÊu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª), t×nh c¶m nh©n ¸i vÞ th a v× con ng­êi (Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸) 3- Cô thÓ: V¨n b¶n T¸c gi¶ Néi dung NghÖ thuËt Xa ng¾m LÝ B¹ch, 701 - 762, mét trong C¶m nhËn vÎ ®Ñp tr¸ng lÖ huyÒn ¶o Quan hÖ g¾n bã gi­· th¸c nói L­ nh÷ng nhµ th¬ næi tiÕng nhÊt, cña th¸c L­. T×nh yªu thiªn nhiªn c¶nh vµ t×nh, gi÷a miªu (LÝ B¹ch) ®­îc mÕn mé lµ thi tiªn. Lµ say ®¾m, t©m hån hµo phãng, tµi t¶ (trÝ t­ëng t­îng m·nh nhµ th¬ phãng kho¸ng, ®Çy quan s¸t vµ trÝ t­ëng t­îng m·nh liÖt t¸o b¹o, t¹o c¸c h×nh hïng t©m tr¸ng khÝ, giµu t×nh liÖt cña nhµ th¬, béc lé lßng yªu quª ¶nh th¬ phi th­êng) vµ yªu ®êi, yªu thiªn nhiªn, coi h­¬ng s©u ®Ëm da diÕt biÓu c¶m (qua t¶ c¶nh) th­êng c«ng danh, sèng hµo trong v¨n th¬ cæ C¶m nghÜ hiÖp, nghÜa khÝ träng t×nh C¶m nhËn: T×nh c¶m tha thiÕt víi Th¬ cè mÉu mùc, lêi Ýt ý trong ®ªm b»ng h÷u. §Ó l¹i trªn 1 ngµn tr¨ng, víi thiªn nhiªn thanh khiÕt nhiÒu. Hµi hoµ gi÷a thanh tÜnh bµi th¬ l·ng m¹n, giaï t­ëng trong t©m hån nhµ th¬. Nçi nhí quª miªu tr¶ (ph­¬ng tiÖn) t­îng k× vÜ hµo hïng (LÝ B¹ch) s©u nÆng cña kÎ tha h­¬ng trong víi biÓu c¶m (môc ®Ých) ®ªm thanh tÜnh. NgÉu H¹ Tri Ch­¬ng, mét trong nh÷ng thi sÜ lín ®êi T×nh c¶m quª h­¬ng th¾m PhÐp ®èi lµ nÐt ®éc nhiªn ... §­êng, b¹n vong niªn cña LÝ B¹ch, quª ë Cèi thiÕt, thuû chung khi vÒ quª ®¸o trong bµi th¬. quª (H¹ Kª, TriÕt Giang, Trung Quèc. §ç tiÕn sÜ n¨m sau bao n¨m xa c¸ch. Quª YÕu tè tù sù lµ c¬ Tri 36 tuæi, lµ ®¹i quan ®­îc §­êng Th¸i T«ng vµ h­¬ng lµ nhu cÇu t×nh c¶m së ®Ó biÓu c¶m Ch­¬ng) quÇn thÇn träng dông kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong trong th¬ tr÷ t×nh cuéc ®êi mçi ng­êi. Bµi ca §ç Phñ, 712 – 770, mét trong nh÷ng nhµ th¬ T×nh c¶nh khèn khã cña kÎ Sù ®an xen nhiÒu nhµ vÜ ®¹i nhÊt, ®­îc t«n vinh thi th¸nh. Tõng tr¶ I sÜ nghÌo trong x· h«Þ cò. ph­¬ng thøc biÓu tranh bÞ nhiÒu bÊt h¹nh: c«ng danh lËn ®Ën, con chÕt, Kh¸t väng nh©n ®¹o cao c¶ ®¹t (biÓu c¶m qua giã thu l­u l¹c tha h­¬ng, cuèi ®êi cµng nghÌo tóng, cña nhµ th¬: v­ît lªn bÊt tù sù, miªu t¶) ph¸ (§ç ®ãi kh«ng c¬m ch¸o, èm kh«ng thuèc thang, h¹nh b¶n th©n ®Ó mong cã Phñ) chÕt trªn chiÕc thuyÒn r¸ch n¬ i quª ng­êi. Lµ ®­îc m¸i nhµ che cho mäi nhµ th¬ yªu n­íc, th­¬ng d©n, lo ®êi, ghÐt ng­êi nghÌo trong thiªn h¹. c­êng quyÒn b¹o ng­îc, tÝnh hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o d¹t dµo trong h¬n 1400 bµi th¬ cña nhµ th¬ d©n ®en Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 1 ¤n tËp th¬ §­êng Phong KiÒu d¹ b¹c (Tr­¬ng KÕ) C¸c ®Ò kiÓm tra: §Ò 1: C¶m nhËn vÒ néi dung hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o trong “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸” cña §ç Phñ. 1- Më bµi: Bµi ca …lµ bµi th¬ tiªu biÓu cho c¶m høng hiÖn thùc vµ néi dung nh©n ®¹o trong th¬ §ç Phñ 2- Th©n bµi: a- HiÖn thùc: vÏ ra sèng ®éng thù c tÕ ®­¬ng thêi, 3 ®o¹n ®Çu - HiÖn thùc ®êi sèng: C¶nh gia ®×nh ®ãi rÐt, thiÕu thèn vµ cïng cùc khi tai biÕn xÈy ra, t¸c gi¶ giµ yÕu bÊt lùc C¶nh x· héi xuèng cÊp vÒ ®¹o ®øc, lo¹n l¹c v× chiÕn tranh khiÕn t¸c gi¶ lo l¾ng mÊt ngñ - HiÖn thùc t©m tr¹ng: Sù cam chÞu thiªn tai, ®ãi r¸ch v× tuæi giµ søc yÕu Sù bÊt lùc tr­íc bän ®¹o tÆc v× chóng hoµnh hµnh qu¸ d÷ Sù lo l¾ng v× d©n t×nh lo¹n l¹c - Ý nghÜa: Cho thÊy cuéc ®êi bÊt h¹nh cña §ç Phñ vµ t×nh c¶nh cña ng­êi d©n Trung Quèc thêi lo¹n, khiÕn ta th­¬ng c¶m Cho thÊy c¶nh lo¹n l¹c x· héi ®­¬ng thêi khiÕn ta kh«ng ®ång t×nh b- Nh©n ®¹o: c¶m th«ng chia sÎ, mong muèn ®iÒu tèt ®Ñp cho mäi ng­êi, ®o¹n cuèi - ¦íc m¬ cao c¶: cã ng«i nhµ réng tr¨m gian, v÷ng nh­ bµn th¹ch cho kÎ sÜ nghÌo trong thiªn h¹ - Sù hi sinh cao c¶: m×nh ta chÞu rÐt, mäi ng­êi yªn Êm lµ ®ñ l¾m råi - Ý nghÜa: cho thÊy tÊm lßng nh©n ¸i vÜ ®¹i v­ît lªn hoµn c¶nh cña §ç Phñ khiÕn ta tr©n träng c¶m phôc c- §¸nh gi¸: C¬ së cña néi dung hiÖn thùc nh©n ®¹o trong th¬ cña §ç Phñ lµ ¤ng suèt ®êi sèng trong c¶nh khæ ®au bÖnh tËt nªn dÔ ®ång c¶m Thêi ®¹i cña «ng cã nhiÒu biÕn lo¹n nªn d©n t×nh v« cïng cùc khæ Tµi n¨ng th¬ xuÊt chóng cña «ng 3- KÕt bµi: B»ng tµi n¨ng kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t, qua viÖc chän läc c¸c chi tiÕt tiªu biÓu, sèng ®éng, bµi th¬ ®· thÓ hiÖn c¶m høng hiÖn thùc, nh©n ®¹o s©u s¾c, t«n vinh §ç Phñ lµ nhµ th¬ hiÖn thùc nh©n ®¹o chñ nghÜa lín nhÊt Trung Quèc §Ò 2: ViÕt bµi v¨n biÓu c¶m vÒ t×nh yªu quª h­¬ng trong hai bµi th¬ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh (Lý B¹ch) vµ Håi h­¬ng ngÉu th­ (H¹ TrÝ Ch­¬ng) Dµn ý: 1- Më bµi: T×nh yªu quª h­¬ng lu«n lµ c¶m høng d¹t dµo cho c¸c thi nh©n. Tõ cuéc ®êi thùc cña m×nh, hai nhµ th¬ §­êng ®· viÕt nªn hai bµi th¬ ®Æc s¾c: TÜnh d¹ tø vµ Håi h­¬ng ngÉu th­ 2- Th©n bµi: a – Víi lý B¹ch: T×nh yªu quª h­¬ng lu«n g¾n liÒn víi vÇng tr¨ng (3,0 ®iÓm) LÝ B¹ch vèn xa quª tõ nhá, phiªu l·ng suèt cuéc ®êi vµ khi chÕt n¬i quª ng­êi vÉn «m Êp mèi t×nh quª ch¸y báng Th­ë nhá th­êng lªn nói Nga Mi ng¾m tr¨ng nªn “nh×n tr¨ng nhí quª” lµ c¶m høng chÝnh c ña TÜnh d¹ tø (Väng nguyÖt hoµi h­¬ng) §ªm thu cµng khuya cµng l¹nh, t¸c gi¶ m¬ mµng, nh×n tr¨ng ngì lµ s­¬ng, h×nh ¶nh th¬ méng nh­ng Èn chøa t©m t­. Cµng nh×n, tr¨ng cµng s¸ng, vÇng tr¨ng ®¬n c«i nh­ chÝnh cuéc ®êi c« ®¬n l­u l¹c; vÇng tr¨ng trßn tá trong s¸ng vÑn nguyªn nh­ mèi t×nh quª; vÇng tr¨ng yªn lÆng nh­ niÒm t©m sù kh«ng thÓ chia sÎ. Tuy ®èi mÆt víi thùc t¹i nh­ng t¸c gi¶ câi lßng t¸c gi¶ lu«n h­íng vÒ quª h­¬ng. Gièng nh­ KhuÊt Nguyªn ®· tõng viÕt: “§­êng vÒ ®Êt DÜnh xa x«i Mét ®ªm hån méng ng­îc xu«i mÊy lÇn” b- Víi H¹ Tri Ch­¬ng: T×nh yªu quª h­¬ng s©u ®Ëm thuû chung, kh«ng thÓ phai mê (3,0 ®iÓm) Nçi nhí quª l¹i ®­îc ghi nhËn khi trë vÒ quª cuèi ®êi, sau 50 n¨m lµm quan chèn kinh thµnh. Bµi th¬ lµ c©u chuyÖn nhá. Hai dßng ®Çu tù thuËt vÒ cuéc ® êi xa quª víi c¶m høng ngËm ngïi. Hai dßng cuèi lµ kÓ l¹i c¶nh hµi h­íc b»ng giäng hãm hØnh mµ ®au xãt: nhµ th¬ bÞ lò trÎ coi lµ kh¸ch ngay t¹i quª h­¬ng m×nh. §»ng sau lêi miªu t¶ tù sù lµ nçi xãt xa, tñi hæ, tÊm lßng thuû chung s©u nÆng víi quª h­¬ng. C¶ hai nhµ th¬ dï viÕt theo c¶m høng l·ng m¹n hay hiÖn thùc, ®Òu thÓ hiÖn t×nh quª s©u nÆng, lu«n th­êng trùc. Cµng xa quª cµng nhí. Dï cã vinh hoa ®Õn mÊy nh­ng t×nh quª vÉn lµ v« gi¸. Yªu Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 2 ¤n tËp th¬ §­êng quª h­¬ng tr­íc hÕt lµ yªu thiªn nhiªn, yªu lò trÎ. C¸ch t¹o h×nh ¶ nh ®èi lËp cµng t« ®Ëm sù thuû chung. Hai bµi th¬ ®Òu lµ mÉu mùc cho th¬ §­êng. §óng nh­ ChÕ Lan Viªn ®· viÕt: “ Khi ta ë chØ lµ n¬i ®Êt ë Khi ta ®i ®Êt bçng ho¸ t©m hån” §Ò 3: T×m c¸c cÆp tõ ®ång nghÜa trong 2 dßng th¬ sau: “Ng­ìng ®Çu kh¸n minh nguyÖt”/ “Cö ®Çu väng minh nguyÖt” lµ: ng­ìng – cö (ngÈng), väng – kh¸n (nh×n) §Ò 4: C¶m nhËn vÎ ®Ñp t©m hån cña LÝ B¹ch vµ Hå ChÝ Minh qua 2 bµi th¬ TÜnh d¹ tø vµ C¶nh khuya Häc sinh cã thÓ s¾p xÕp tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, cã thÓ cã nh÷ng ý kiÕn, c¶ m thô riªng miÔn sao ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña ®Ò bµi. Cô thÓ cÇn nªu ®­îc mét sè ý nh­ sau : 1/ Bµi th¬ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh (TÜnh d¹ tø ) , t¸c gi¶ võa vÏ ra ®­îc c¶nh ®ªm tr¨ng s¸ng, võa thÓ hiÖn ®­îc kh«ng khÝ ®ªm thu l¹nh vµ ®éc ®¸o nhÊt lµ lµ t×nh c¶m tha thiÕt víi quª h­¬ng, nçi nhí quª cña ng­êi ®i xa. + §ã c¶nh ¸nh tr¨ng räi ®Çu gi­êng gîi mét cuéc ng¾m tr¨ng ®ét ngét, vÒ khuya, cã thÓ do tr»n träc kh«ng ngñ hay tØnh giÊc . + Tõ ¸nh tr¨ng huyÒn ¶o “ngì mÆt ®Êt phñ s­¬ng” g©y c¶m gi¸ c l¹nh trong ®ªm + NgÈng ®Çu, cói ®Çu thÓ hiÖn diÔn biÕn t©m lÝ cña t¸c gi¶ tõ ¸nh tr¨ng gîi nhí quª cò. TÊm lßng yªu quª h­¬ng ®­îc gãi gän trong hai ch÷ “cè h­¬ng”. - T×nh c¶m s©u nÆng víi quª h­¬ng cña t¸c gi¶ lµm cho mçi ch÷ mçi c©u ®Òu trµn ®Çy c¶m xóc. ChØ mét ¸nh tr¨ng còng ®ñ kh¬i dËy c¶ mét trêi th­¬ng nhí. 2/ Bµi th¬ mang tiªu ®Ò “C¶nh khuya” nh­ng l¹i nÆng “nçi n­íc nhµ” rÊt ®Ëm t×nh cña B¸c thÓ hiÖn sù hµi hoµ trong t©m hån ng­êi nghÖ sÜ yªu c¸i ®Ñp vµ t©m hån ng­êi chiÕn sÜ yªu n­íc lu«n lo cho d©n, cho n­íc. + C©u th¬ thø nhÊt chØ víi mét ©m thanh, c©u th¬ cu¶ B¸c ®· gîi ®­îc c¶nh ®ªm khuya yªn tÜnh “TiÕng suèi trong….xa” . §©y lµ nghÖ thuËt dïng c¸i ®éng ®Ó diÔn t¶ c¸i tÜnh. C©u th¬ t¶ ®­îc c¶nh rõng khuya tÜnh mÞch mµ kh«ng hoang v¾ng, l ¹nh lÏo. + C©u thø hai lµ mét bøc ho¹ c¶nh tr¨ng s¸ng trong rõng khuya thËt lung linh huyÒn ¶o, ¸nh s¸ng vµ bãng tèi, c©y vµ tr¨ng … tÊt c¶ nh­ ®an lång vµo nhau t¹o ra mét bøc tranh tinh tÕ, ®Æc s¾c. + Tr­íc c¶nh ®Ñp lµm lßng ng­êi rung ®éng, ®¾m say, t ©m hån ng­êi nghÖ sÜ réng më yªu c¸i ®Ñp, ®ãn nhËn c¸i ®Ñp “ C¶nh khuya nh­ …ch­a ngñ” ng­êi nghÖ sÜ thao thøc kh«ng nì ngñ v× yªu vÎ ®Ñp ®Çy quyÕn rò cña ®ªm tr¨ng nói rõng. + Tõ ch­a ngñ ë c©u th¬ thø ba ®­îc l¸y l¹i ë c©u thø t­. Hai tõ “ch­a ngñ” nh­ hai c¸i b¶n lÒ cña mét c¸nh cöa më ra cho ta thÊy vÎ ®Ñp cña t©m hån B¸c: ®ã lµ sù hµi hoµ gi÷a t©m hån nghÖ sÜ vµ t©m hån chiÕn sÜ. Tr­íc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, ng­êi nghÖ sÜ, chiÕn sÜ Hå ChÝ Minh kh«ng ngñ. Ng­êi kh«ng ngñ kh«ng chØ v× thiªn nhiªn ®Ñp mµ ng­êi kh«ng ngñ v× “lo nçi n­íc nhµ” . 3/ a- Sù kh¸c biÖt: Lý B¹ch: ng¾m tr¨ng khi xa quª, buån, c« ®¬n, mang c¶m høng l·ng m¹n, coi lµ tiªn th¬ Hå ChÝ Minh: ng¾m tr¨ng khi lo viÖc n­íc, tù tin, h­íng vÒ cuéc sèng, mang c¶m høng l¹c quan c¸ch m¹ng, coi lµ nhµ th¬ chiÕn sÜ b- Sù t­¬ng ®ång: Lý B¹ch vµ Hå ChÝ Minh lµ hai nhµ th¬ thuéc d©n téc, hai thêi ®¹i kh¸c nhau nh­ng ®Òu lµ nh÷ng nghÖ sü tµi hoa, cã t©m hån nh¹y c¶m, lµ nh÷ng con ng­êi mang t­ t­ëng nh©n v¨n lín, nªn cïng gÆp nhau tr­íc thiªn nhiªn ®Ñp ®Ï vµ ®ång c¶m víi cuéc ®êi (d­êng nh­ nh÷ng nhµ t­ t­ëng lín th­êng gÆp nhau ë nh÷ng ch©n lý lín). Lý B¹ch nh×n tr¨ng buån v× nhí quª lµ t×nh riªng ®¸ng träng, Hå ChÝ Minh tr­íc ®ªm tr¨ng ®Ñp mµ lo n­íc thËt lµ ®¸ng kÝnh. Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 3 ¤n tËp th¬ §­êng Thêi gian lµm bµi 120 phót ®Ò thi m«n ng÷ v¨n 7 I/ PhÇn 1, tr¾c nghiÖm: gåm cã 35 c©u, tæng 8,75 ®iÓm, mçi c©u ®óng ®­îc 0, 25 ®iÓm. Yªu cÇu: Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt b»ng c¸ch khoanh trßn ch÷ c¸i ®Çu c©u C©u 1: Sè t¸c gi¶ - sè v¨n b¶n th¬ §­êng ®· ®­îc trÝch trong SGK Ng÷ v¨n 7 tËp 1 lµ A- 3 - 3 B– 4-4 C- 4 - 5 D–5-5 C©u 2: Tªn th¬ §­êng lµ c¸ch gäi theo A- §Æc ®iÓm th¬ rÊt c« ®äng hµm xóc B – Hoµn c¶nh ra ®êi: thêi nhµ §­êng (618 – 907), th¬ ca ph¸t triÓn v« cïng m¹nh mÏ C- Néi dung ph¶n ¸nh x· héi nhµ §­êng ë Trung D – Phiªn ©m ra tiÕng ViÖt Quèc C©u 3: §Ó miªu t¶ c¶nh th¸c nói L­ sèng ®éng hïng vÜ, Lý B¹ch ®· dïng rÊt nhiÒu c¸c ®éng tõ. Dßng nµo sau ®©y liÖt kª ®ñ, ®óng nhÊt c¸c ®éng tõ ®ã A- Väng, chiÕu, sinh, khan, phi, h¸, nghi, l¹c B – Väng, chiÕu, sinh, khan, phi, nghi, l¹c C- Väng, chiÕu, sinh, khan, phi, trùc, h¸, nghi, l¹c D – Väng, chiÕu, sinh, khan, qu¶i, phi, h¸, nghi, l¹c C©u 4: Gièng nh­ “h¹”, nghÜa lµ “r¬i xuèng, ®á xuèng” chØ ®éng tõ nµo A- h¸ B –khan C- sinh D –nghi C©u 5: Hai dßng ®Çu trong TÜnh d¹ tø kh«ng thuÇn tuý lµ t¶ c¶nh bëi v× A- Chñ thÓ vÉn lµ con ng­êi. Gîi t¶ ho¹t B- Cã tõ “sµng” lµ gi­êng, gîi t­ thÕ n»m nh­ng kh«ng ngñ cña ®éng nhiÒu mÆt cña chñ thÓ chñ thÓ. Cã tõ “nghi”, chØ kho¶nh kh¾c suy nghÜ cña c hñ thÓ C- “Nh­ s­¬ng” ë ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc ®iÓm cã thùc mµ chØ lµ ¶o ¶nh D – C¶ A, B, C C©u 6: PhÐp ®èi (tiÓu ®èi) trong 2 dßng ®Çu cña bµi th¬ Håi h­¬ng ngÉu th­ kh«ng cã t¸c dông nµo A- T¹o nh¹c ®iÖu B – NhÊn m¹nh c¶nh ngé ®¸ng th­¬ng: xa quª mét th êi gian qu¸ dµi (60 n¨m), mäi thø (tuæi t¸c, vãc d¸ng) ®Òu sù thay ®æi lín, duy chØ cã t×nh quª lµ kh«ng ®æi C- Gîi t©m tr¹ng ngËm ngïi, t« ®Ëm mèi t×nh quª son D – Gîi t¶ h×nh ¶nh vui t­¬i ®Ó thÓ hiÖn t×nh c¶m ngËm s¾t ngïi C©u 7: Thi tiªn lµ tªn gäi cña nhµ th¬ A- §ç Phñ B – H¹ Tri Ch­¬ng C- Lý B¹ch D –Tr­¬ng KÕ C©u 8: C©u th¬ “D¹ b¸n qui lai nguyÖt m·n thuyÒn” trong “Nguyªn tiªu” cña Hå ChÝ Minh ®­îc dÞch lµ “Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn” gièng víi c©u th¬ nµo sau ®©y A- Nghi thÞ Ng©n Hµ l¹c cöu thiªn B – D¹ b¸n chung thanh ®¸o kh¸ch thuyÒn C- Sµng tiÒn minh nguyÖt quang D – TiÕu vÊn kh¸ch tßng hµ xø lai C©u 9: KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t lµ ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nµo sau ®©y A- Väng L­ S¬n béc bè B – TÜnh d¹ tø C- Håi h­¬ng ngÉu th­ D – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 10: Th¬ §ç Phñ mang bót ph¸p hiÖn thùc vµ tinh thÇn nh©n ®¹o chñ nghÜa cao c¶, ¶nh h­ëng s©u réng ®Õn th¬ ca Trung Quèc ®êi sau lµ v×: A- ¤ng suèt ®êi sèng trong c¶nh khæ ®au bÖnh tËt nªn B – Thêi ®¹i cña «ng cã nhiÒu biÕn lo¹n nªn d©n t×nh dÔ ®ång c¶m v« cïng cùc khæ C- Tµi n¨ng th¬ xuÊt chóng cña «ng D – C¶ A, B, C C©u 11: Lín, ®Ñp, k× diÖu, sèng ®éng lµ vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn trong bµi th¬ nµo A- Väng L­ S¬n béc bè B – TÜnh d¹ tø C- Phong KiÒu d¹ b¹c D – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 12: CÆp ®èi nµo trong bµi Håi h­¬ng ngÉu th­ lµm râ sù thay ®æi rÊt lín vÒ vãc d¸ng ng­êi Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 4 ¤n tËp th¬ §­êng A- ThiÕu – l·o B – TiÓu - ®¹i C- Li gia – håi D – (H­¬ng ©m) v« c¶i – (mÊn mao) tåi C©u 13: C¶m høng trong Th¬ §ç Phñ lµ: A- C¶m høng l·ng m¹n B – C¶m høng hiÖn thùc C- C¶m høng nh©n ®¹o chñ nghÜa D – C¶m høng hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o chñ nghÜa C©u 14: Th¬ luËt §­êng, lo¹i cæ thÓ cã ®Æc ®iÓm lµ: kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè c©u, kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè ch÷ trong mét c©u, sè vÇn kh«ng h¹n ®Þnh. §ã lµ bµi th¬ nµo mµ em ®· ®­îc häc A- C«n S¬n ca B – Mao èc thu phong së ph¸ ca C- TÜnh d¹ tø D – Phong KiÒu d¹ b¹c C©u 15: Nãi nhµ th¬ hiÖn thùc lµ chØ t¸c gi¶ A- Lý B¹ch B – §ç Phñ C- H¹ Tri Ch­¬ng D – Tr­¬ng KÕ C©u 16: C¶m høng nh©n ®¹o trong th¬ §ç Ph ñ kh«ng ph¶i lµ A- V­ît lªn bÊt h¹nh c¸ nh©n, béc lé kh¸t väng cao c¶ B – Quªn ®i nçi khæ cña m×nh ®Ó cho mäi ng­êi ®­îc h©n hoan C- Th«ng c¶m víi nçi khæ cña kÎ sÜ kh¾p thiªn h¹ D – ThÓ hiÖn sinh ®éng nçi khæ cña b¶n th©n C©u 17: ViÕt vÒ thiªn nhiªn, th Ó hiÖn t©m hån hµo phãng, h×nh ¶nh th¬ th­êng mang tÝnh t­¬i s¸ng k× vÜ lµ nãi tíi v¨n b¶n nµo A- Thiªn Tr­êng v·n väng B – Väng L­ S¬n béc bè C- TÝnh d¹ tø D – Håi h­¬ng ngÉu th­ C©u 18: Dßng th¬ “D¹ b¸n chung thanh ®¸o kh¸ch thuyÒn” trong Phong KiÒu d ¹ b¹c cña Tr­¬ng KÕ gièng víi mét c©u th¬ ®· häc cña t¸c gi¶ A- NguyÔn KhuyÕn B – Hå ChÝ Minh C- NguyÔn Tr·i D – §ç Phñ C©u 19: NÐt ®Æc s¾c cña C¶nh khuya kh«ng ph¶i lµ A- T¶ c¶nh ngô t×nh B – Cæ ®iÓn mµ hiÖn ®¹i C- Hµi hoµ t©m hån thi sÜ víi chiÕn sÜ D – LÊy ®éng t¶ tÜnh C©u 20: Côm tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ thµnh ng÷ A- Ba ch×m b¶y næi B – Ng­êi ta lµ hoa ®Êt C- Tèi löa t¾t ®Ìn D – Da måi tãc s­¬ng C©u 21: KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t lµ ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nµo sau ®©y A- Väng L­ S¬n béc bè B – TÜnh d¹ tø C- Håi h­¬ng ngÉu th­ D – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 22: CÆp ®èi nµo trong bµi Håi h­¬ng ngÉu th­ lµm râ sù thay ®æi rÊt lín vÒ vãc d¸ng ng­êi A- ThiÕu – l·o B – TiÓu - ®¹i C- Li gia – håi D – (H­¬ng ©m) v« c¶i – (mÊn mao) tåi C©u 23: Th¬ luËt §­êng, lo¹i cæ thÓ cã ®Æc ®iÓm lµ: kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè c©u, kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè ch÷ trong mét c©u, sè vÇn kh«ng h¹n ®Þnh. §ã lµ bµi th¬ nµo mµ em ®· ®­îc häc A- C«n S¬n ca B – Mao èc thu phong së ph¸ ca C- TÜnh d¹ tø D – Phong KiÒu d¹ b¹c C©u 24: “TÜnh d¹ tø” cña Lý B¹ch cïng thÓ th¬ víi A- Qua §Ìo Ngang B- Bµi ca C«n S¬n C- S«ng nói n­íc Nam D- Phß gi¸ vÒ kinh C©u 25: Chñ dÒ cña bµi th¬ “TÜnh d¹ tø” A- §¨ng s¬n h÷u øc (lªn nói nhí b¹n) B- Väng nguyÖt hoµi h­¬ng C- T¶ kh¸ch h×nh chñ D- Tøc c¶nh sinh t×nh C©u 26: Ch÷ väng trong “TÜnh d¹ tø” nghÜa lµ A- ¸nh s¸ng B- Tr«ng xa C- Cói xuèng D- C¶m nghÜ C©u 27: Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña “TÜnh d¹ tø” A- Tù sù B- Miªu t¶ C- BiÓu c¶m D- NghÞ luËn C©u 28: Bµi th¬ Håi h­¬ng ngÉu th­ cña H¹ Tri Ch­¬ng NghÜa cña “håi” nµo trong c¸c tõ sau ®©y kh«ng cïng nghÜa A- Håi h­¬ng B- Håi hép C- Håi ©m D- Håi c­ C©u 29: CÆp tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cÆp tõ ®èi A- Li – håi B- VÊn - lai C- ThiÕu – l·o D- TiÓu - ®¹i C©u 30: Bµi th¬ trªn ®­îc viÕt trong hoµn c¶nh nµo Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 5 ¤n tËp th¬ §­êng A – Rêi quª B- Xa quª C- Sèng t¹i quª D- Míi vÒ quª C©u 31: T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ A- Vui mõng B- LuyÕn tiÕc C- NgËm ngïi D- Buån th­¬ng C©u 32: CÆp tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cÆp tõ tr¸i nghÜa A TrÎ – giµ B- S¸ng – tèi C- Sang - hÌn D- Ch¹y - nh¶y C©u 33: T×nh huèng ®­îc kÓ l¹i trong hai c©u cuèi cña bµi cã ý nghÜa A- Lò trÎ trong lµng mÕn kh¸ch B- T¸c gi¶ vui v× ®­îc chµo ®ãn niÒm në C- T¸c gi¶ buån v× c¶m thÊy l¹c lâng gi÷a quª m×nh D- C¶nh lµng quª thay ®æi nhiÒu v× b¹n cò kh«ng thÊy ai C©u 34: CÆp tõ tr¸i nghÜa nµo ®iÒn ®­îc vµo chç trèng: Non cao tuæi vÉn ch­a giµ/ Non sao...n­íc, n­íc mµ...non A- Xa – gÇn B- §i – vÒ C- Nhí – quªn D- Cao – thÊp C©u 35: Trong c¸c c¸ch trÝch dÉn sau, c¸ch nµo ch­a ®óng A- T¸c phÈm Chinh phô ng©m khóc cña §Æng TrÇn C«n viÕt b»ng ch÷ H¸n do §o µn ThÞ §iÓm dÞch sang ch÷ N«m. B- T¸c phÈm: “Chinh phô ng©m khóc” cña : “§Æng TrÇn C«n” viÕt b»ng ch÷ H¸n do §oµn ThÞ §iÓm dÞch sang ch÷ N«m. C- “Chinh phô ng©m khóc” cña §Æng TrÇn C«n viÕt b»ng ch÷ H¸n do §oµn ThÞ §iÓm dÞch sang ch÷ N«m. D- T¸c phÈm Chinh phô ng©m khóc (§Æng TrÇn C«n) viÕt b»ng ch÷ H¸n do §oµn ThÞ §iÓm dÞch sang ch÷ N«m. ---------------------------------------------------------- tr­êng trung häc c¬ së Yªn l¹c Hd chÊm m«n ng÷ v¨n … Bµi KT Ngµy th¸ng 11 n¨m 2006 Thêi gian lµm bµi 30 phót I/ I/ PhÇn 1, tr¾c nghiÖm: gåm cã 14 c©u, tæng 3,5 ®iÓm, mçi c©u ®óng ®­îc 0, 25 ®iÓm. Yªu cÇu: Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt b»ng c¸ch khoanh trßn ch÷ c¸i ®Çu c©u C©u 1: Sè v¨n b¶n - sè t¸c gi¶ th¬ §­êng ®· ®­îc trÝch trong SGK Ng÷ v¨n 7 tËp 1 lµ C- 4 - 5 C©u 2: Tªn th¬ §­êng lµ c¸ch gäi theo B – Hoµn c¶nh ra ®êi: thêi nhµ §­êng (618 – 907), th¬ ca ph¸t triÓn v« cïng m¹nh mÏ C©u 3: §Ó miªu t¶ c¶nh th¸c nói L­ sèng ®éng hïng vÜ, Lý B¹ch ®· dïng rÊt nhiÒu c¸c ®éng tõ. Dßng nµo sau ®©y liÖt kª ®ñ, ®óng nhÊt c¸c ®éng tõ ®ã D – Väng, chiÕu, sinh, khan, qu¶i, phi, h¸, nghi, l¹c C©u 4: Gièng nh­ “h¹”, nghÜa lµ “r¬i xuèng, ®á xuèng” chØ ®éng tõ A- h¸ C©u 5: Hai dßng ®Çu trong TÜnh d¹ tø kh«ng thuÇn tuý lµ t¶ c¶nh bëi v× D – C¶ A, B, C A- Chñ thÓ vÉn lµ con ng­êi. Gîi t¶ ho¹t ®éng nhiÒu mÆt cña chñ thÓ B- Cã tõ “sµng” lµ gi­êng, gîi t­ thÕ n»m nh­ng kh«ng ngñ cña chñ thÓ. Cã tõ “nghi”, chØ kho¶nh kh¾c suy nghÜ cña chñ thÓ C- “Nh­ s­¬ng” ë ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc ®iÓm cã thùc mµ chØ lµ ¶o ¶nh C©u 6: PhÐp ®èi (tiÓu ®èi) trong 2 dßng ®Çu cña bµi th¬ Håi h­¬ng ngÉu th­ kh«ng cã t¸c dông nµo D – Gîi t¶ h×nh ¶nh vui t­¬i ®Ó thÓ hiÖn t×nh c¶m ngËm ngïi C©u 7: Thi tiªn lµ tªn gäi cña nhµ th¬ C- Lý B¹ch C©u 8: C©u th¬ “D¹ b¸n qui lai nguyÖt m·n thuyÒn” trong “Nguyªn tiªu” cña Hå ChÝ Minh ®­îc dÞch lµ “Khuya vÒ b¸t ng¸t tr¨ng ng©n ®Çy thuyÒn” gièng víi c©u th¬ nµo sau ®©y B – D¹ b¸n chung thanh ®¸o kh¸ch thuyÒn C©u 9: KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thø c biÓu ®¹t lµ ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nµo sau ®©y D – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 10: Th¬ §ç Phñ mang bót ph¸p hiÖn thùc vµ tinh thÇn nh©n ®¹o chñ nghÜa cao c¶, ¶nh h­ëng s©u réng ®Õn th¬ ca Trung Quèc ®êi sau lµ v×: D – C¶ A, B, C A- ¤ng suèt ®êi sèng trong c¶nh khæ ®au bÖnh tËt nªn dÔ ®ång c¶m B – Thêi ®¹i cña «ng cã nhiÒu biÕn lo¹n nªn d©n t×nh v« cïng cùc khæ C- Tµi n¨ng th¬ xuÊt chóng cña «ng C©u 11: Lín, ®Ñp, k× diÖu, sèng ®éng lµ vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn trong bµi th¬ nµo A- Väng L­ S¬n béc bè C©u 12: CÆp ®èi nµo trong bµi Håi h­¬ng ngÉu th­ lµm râ sù thay ®æi rÊt lín vÒ vãc d¸ng ng­êi B – TiÓu - ®¹i C©u 13: C¶m høng trong Th¬ §ç Phñ lµ: D – C¶m høng hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o chñ nghÜa C©u 14: Th¬ luËt §­êng, lo¹i cæ thÓ cã ®Æc ®iÓm lµ: kh«ng h¹n ®Þnh v Ò sè c©u, kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè ch÷ trong mét c©u, sè vÇn kh«ng h¹n ®Þnh. §ã lµ bµi th¬ nµo mµ em ®· ®­îc häc B – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 15: Nãi nhµ th¬ hiÖn thùc lµ chØ t¸c gi¶ B – §ç Phñ C©u 16: C¶m høng nh©n ®¹o trong th¬ §ç Phñ kh«ng ph¶i lµ D – ThÓ hiÖn sinh ®éng nçi khæ cña b¶n th©n Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 6 ¤n tËp th¬ §­êng C©u 17: ViÕt vÒ thiªn nhiªn, thÓ hiÖn t©m hån hµo phãng, h×nh ¶nh th¬ th­êng mang tÝnh t­¬i s¸ng k× vÜ lµ nãi tíi v¨n b¶n nµo B – Väng L­ S¬n béc bè C©u 18: Dßng th¬ “D¹ b¸n chung thanh ®¸o kh¸ch thuyÒn” trong Phon g KiÒu d¹ b¹c cña Tr­¬ng KÕ gièng víi mét c©u th¬ ®· häc cña t¸c gi¶ B – Hå ChÝ Minh C©u 19: NÐt ®Æc s¾c cña C¶nh khuya kh«ng ph¶i lµ A- T¶ c¶nh ngô t×nh C©u 20: Côm tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ thµnh ng÷ B – Ng­êi ta lµ hoa ®Êt C©u 21: KÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t lµ ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n nµo sau ®©y D – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 22: CÆp ®èi nµo trong bµi Håi h­¬ng ngÉu th­ lµm râ sù thay ®æi rÊt lín vÒ vãc d¸ng ng­êi B – TiÓu - ®¹i C©u 23: Th¬ luËt §­êng, lo¹i cæ thÓ cã ®Æc ®iÓm lµ: kh«ng h¹n ® Þnh vÒ sè c©u, kh«ng h¹n ®Þnh vÒ sè ch÷ trong mét c©u, sè vÇn kh«ng h¹n ®Þnh. §ã lµ bµi th¬ nµo mµ em ®· ®­îc häc B – Mao èc thu phong së ph¸ ca C©u 24: “TÜnh d¹ tø” cña Lý B¹ch cïng thÓ th¬ víi D - Phß gi¸ vÒ kinh (Ngò ng«n) C©u 25: Chñ dÒ cña bµi th¬ “TÜnh d¹ tø” B- Väng nguyÖt hoµi h­¬ng C©u 26: Ch÷ väng trong “TÜnh d¹ tø” nghÜa lµ B - Tr«ng xa C©u 27: Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña “TÜnh d¹ tø” C - BiÓu c¶m C©u 28: Bµi th¬ Håi h­¬ng ngÉu th­ cña H¹ Tri Ch­¬ng NghÜa cña “håi” nµo trong c¸c tõ sau ®©y kh«ng cïng nghÜa B- Håi hép C©u 29: CÆp tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cÆp tõ ®èi B - VÊn – lai (hái - ®Õn) C©u 30: Bµi th¬ trªn ®­îc viÕt trong hoµn c¶nh nµo D - Míi vÒ quª C©u 31: T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ C- NgËm ngïi C©u 32: CÆp tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ cÆp tõ t r¸i nghÜa D- Ch¹y - nh¶y C©u 33: T×nh huèng ®­îc kÓ l¹i trong hai c©u cuèi cña bµi cã ý nghÜa C - T¸c gi¶ buån v× c¶m thÊy l¹c lâng gi÷a quª m×nh C©u 34: CÆp tõ tr¸i nghÜa nµo ®iÒn ®­îc vµo chç trèng: Non cao tuæi vÉn ch­a giµ/ Non sao...n­íc, n­íc mµ...non C- Nhí – quªn C©u 35: Trong c¸c c¸ch trÝch dÉn sau, c¸ch nµo ch­a ®óng B- T¸c phÈm: “Chinh phô ng©m khóc” cña §Æng TrÇn C«n viÕt b»ng ch÷ H¸n do §oµn ThÞ §iÓm dÞch sang ch÷ N«m. PhÇn 2: Tù luËn (7 ®iÓm) 1- a- PhÇn trÝch Sau phót chia li - §oµn ThÞ §iÓm. ChØ ra ®iÖp ng÷ : c¸c ®Þa danh Hµm D­¬ng, Tiªu T­¬ng ®­îc nh¾c l¹i, kiÓu ®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp (vßng) Nªu t¸c dông nghÖ thuËt: gîi kh«ng gian chia li ngµy cµng xa c¸ch vµ nçi ®au chia l×a ngµy cµng th¶m thiÕt b- PhÇn trÝch Ca dao. ChØ ra ®iÖp ng÷ : dßng 1 vµ 2, kiÓu ®iÖp ng÷ nèi tiÕp Nªu t¸c dông nghÖ thuËt: gîi t¶ kh«ng gian baola nh­ng h÷u t×nh ®Ó t«n thªm vÎ ®Ñp b×nh dÞ duyªn d¸ng cña c« g¸i m×nh th«n quª. 2- T×m c¸c cÆp tõ ®ång nghÜa trong 2 dßng th¬ sau: “Ng­ìng ®Çu kh¸n minh nguyÖt”/ “Cö ®Çu väng m inh nguyÖt” lµ: ng­ìng – cö (ngÈng), väng – kh¸n (nh×n), ming nguyÖt – minh nguyÖt (tr¨ng s¸ng) 3- C¶m nhËn vÎ ®Ñp t©m hån cña LÝ B¹ch vµ Hå ChÝ Minh qua 2 bµi th¬ TÜnh d¹ tø vµ C¶nh khuya Häc sinh cã thÓ s¾p xÕp tr×nh bµy theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, cã thÓ cã nh÷ng ý kiÕn, c¶m thô riªng miÔn sao ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña ®Ò bµi. Cô thÓ cÇn nªu ®­îc mét sè ý nh­ sau : 1/ Bµi th¬ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh (TÜnh d¹ tø ) , t¸c gi¶ võa vÏ ra ®­îc c¶nh ®ªm tr¨ng s¸ng, võa thÓ hiÖn ®­îc kh«ng khÝ ®ªm thu l¹nh vµ ®éc ®¸o nhÊt lµ lµ t×nh c¶m tha thiÕt víi quª h­¬ng, nçi nhí quª cña ng­êi ®i xa. + §ã c¶nh ¸nh tr¨ng räi ®Çu gi­êng gîi mét cuéc ng¾m tr¨ng ®ét ngét, vÒ khuya, cã thÓ do tr»n träc kh«ng ngñ hay tØnh giÊc . + Tõ ¸nh tr¨ng huyÒn ¶o “ngì mÆt ®Êt ph ñ s­¬ng” g©y c¶m gi¸c l¹nh trong ®ªm + NgÈng ®Çu, cói ®Çu thÓ hiÖn diÔn biÕn t©m lÝ cña t¸c gi¶ tõ ¸nh tr¨ng gîi nhí quª cò. TÊm lßng yªu quª h­¬ng ®­îc gãi gän trong hai ch÷ “cè h­¬ng”. - T×nh c¶m s©u nÆng víi quª h­¬ng cña t¸c gi¶ lµm cho mçi ch÷ mçi c©u ®Òu trµn ®Çy c¶m xóc. ChØ mét ¸nh tr¨ng còng ®ñ kh¬i dËy c¶ mét trêi th­¬ng nhí. 2/ Bµi th¬ mang tiªu ®Ò “C¶nh khuya” nh­ng l¹i nÆng “nçi n­íc nhµ” rÊt ®Ëm t×nh cña B¸c thÓ hiÖn sù hµi hoµ trong t©m hån ng­êi nghÖ sÜ yªu c¸i ®Ñp vµ t©m hån ng­êi chiÕn sÜ yªu n­íc lu«n lo cho d©n, cho n­íc . + C©u th¬ thø nhÊt chØ víi mét ©m thanh, c©u th¬ cu¶ B¸c ®· gîi ®­îc c¶nh ®ªm khuya yªn tÜnh “TiÕng suèi trong….xa” . §©y lµ nghÖ thuËt dïng c¸i ®éng ®Ó diÔn t¶ c¸i tÜnh. C©u th¬ t¶ ®­îc c¶nh rõng khuya tÜnh mÞch mµ kh«ng hoang v¾ng, l¹nh lÏo. + C©u thø hai lµ mét bøc ho¹ c¶nh tr¨ng s¸ng trong rõng khuya thËt lung linh huyÒn ¶o, ¸nh s¸ng vµ bãng tèi, c©y vµ tr¨ng … tÊt c¶ nh­ ®an lång vµo nhau t¹o ra mét bøc tranh tinh tÕ, ®Æc s¾c. + Tr­íc c¶nh ®Ñp lµm lßng ng­êi rung ®éng, ®¾m say, t©m hån ng­êi nghÖ sÜ réng më yªu c¸i ®Ñp, ®ãn Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 7 ¤n tËp th¬ §­êng nhËn c¸i ®Ñp “ C¶nh khuya nh­ …ch­a ngñ” ng­êi nghÖ sÜ thao thøc kh«ng nì ngñ v× yªu vÎ ®Ñp ®Çy quyÕn rò cña ®ªm tr¨ng nói rõng. + Tõ ch­a ngñ ë c©u th¬ thø ba ®­îc l¸y l¹i ë c©u thø t­. Hai tõ “ch­a ngñ” nh­ hai c¸i b¶n lÒ cña mét c¸nh cöa më ra cho ta thÊy vÎ ®Ñp cña t©m hån B¸c: ®ã lµ sù hµi hoµ gi÷a t©m hån nghÖ sÜ vµ t©m hån chiÕn sÜ. Tr­íc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, ng­êi nghÖ sÜ, chiÕn sÜ Hå ChÝ Minh kh«ng ngñ. Ng­êi kh«ng ngñ kh«ng ch Ø v× thiªn nhiªn ®Ñp mµ ng­êi kh«ng ngñ v× “lo nçi n­íc nhµ” . Lý B¹ch vµ Hå ChÝ Minh lµ hai nhµ th¬ thuéc d©n téc, hai thêi ®¹i kh¸c nhau nh­ng ®Òu lµ nh÷ng nghÖ sü tµi hoa, nh÷ng con ng­êi mang t­ t­ëng nh©n v¨n lín, nªn cïng gÆp nhau tr­íc thiªn nhi ªn ®Ñp ®Ï vµ ®ång c¶m víi cuéc ®êi, (d­êng nh­ nh÷ng nhµ t­ t­ëng lín th­êng gÆp nhau ë nh÷ng ch©n lý lín). Lý B¹ch nh×n tr¨ng buån v× nhí quª lµ t×nh riªng ®¸ng träng, Hå ChÝ Minh tr­íc ®ªm tr¨ng ®Ñp mµ lo n­íc thËt lµ ®¸ng kÝnh. Nguyễn Phương Bắc - THCS Lâm Thao - Lương Tài - Bắc Ninh Http://BắcThắ[email protected] 8