ĐỀ THI HSG MÔN ĐỊA LÝ LỚP 10

1Ề ỐKì thi ch HSG các tr ng THPT chuyên vùng Duyên ng ng ,ọ ườ ộĐ THI CHÍNH TH C, môn LÍ 10, năm 2011 2012Ề ọTh gian làm bài 180 phút, không th gian giao để ềCâu (5 m)a. ngh aủ góc nh pậ nh góc pậ xạ lúc 12h tr aư tạ các iộ (21 002’B) vàThành ph Chíồ Minh (10 047’B) tế ngằ khi đó tặ tr iờ đang lên thiên nh Đà ng (16ẵ 002’B).b. Phân tích tác ng aộ hình nh tệ vàộ lư ng aư tr ên t?Câu (5 m)a. Các dòng bi nể trên thế iớ yả theo quy lu tậ nào? Phân tích nhả hư ng aủ dòng bi nể khíếh uậ vùng ven .ờb. iạ sao ên thế iớ sự phân sinhố tậ tấ theo độ ca Ch ngứ nh ngằ nư ta cũng cósự phân tố theo cao.ộCâu (2 m)Chỉ rõ nhữ mể khác nhau về cơ uấ dân số theo i,ớ cơ uấ dân số theo tu iổ và quá trình ôt hị hoá gi aữ nhóm nư phát tr nể đang phát tr n.ể Vì sao nệ nay nh uề nư đang phát tr nểc ph iầ uề nh quá trình đô thị hoá?Câu (4 m)a. iả ích sự khác bi tệ về cặ mể phân aố ngành nông ngh pệ và công nghi p.ệ iạ sao nảxu tấ nông nghi pệ có tí ùa cònụ nả xu tấ công nghi pệ thì không?b. Cho BSL sau:S ng n,ệ than, trênầ thế iớ giai 1950 2003ạN ăm 1950 1960 1970 1980 1990 2003Đ (ệ KWh) 967 2304 4962 8247 11832 14851Than (tr uệ n)ấ 1820 2603 2936 3770 3387 5300D uầ (tr uệ n) 523 1052 2336 3066 3331 3904V uể đồ phù pợ nh tấ hể nệ cố ăng ng nả ng n,ệ than và cầ th gế iớ từ1950 2003.D aự vào nế th cứ đã cọ và uể tế em hãy iả thích về sự ăng ng ủa sả ng nệthế iớ ai đo nạ trên.Câu (4 m)a. Thị ng là gì? Tạ sao giá ên thị rư ng luôn bi nế ng?ộb. Vì sao các thành phố nớ nh tấ hế iớ như Niu- Ooc, Luân Đôn, Tôkyô... cũng ng th iồ là ctrung tâm ch nớ tấ hi nệ y?c. iạ sao nói, để phát tr nể kinh ,ế ăn hóa nề núi, giao thông nậ iả ph iả đi cướ bộ c?ớ-------------------H T-------------------ẾĐÁP ÁN 1Ề ỐCâu Đáp án Đi mể1a ng hĩ góc hậ xạ nh góc hậ lúc 12h các đị m:ểHà (2 002’B) và Thành Hồ Chí Minh (16 047’B) bi tế ng khi ttr iờ ang lên thiên nỉ ng (1 002’B)2- Khái ni góc pậ (góc i,ớ góc chi uế sáng) iạ là góc oạ iở tiasáng tặ iờ iớ ti pế tuy nế tặ trái iấ ó.- ng hĩ góc pậ :ạ+ Cho bi tế ngượ ánh sáng và nh tệ em iớ tặ t. Gócấ pậ cànggầ thì lượ nh tệ và ánh sáng em iớ tấ càng nớ+ Cho bi tế cao tặ tr iờ so iớ Trái t.ấ- Tính góc nh pậ ạ+ Công th cứ ng quát: h0 α+ Trong đó:h0 góc iớφ đị cầ tính góc iớα: góc nghiêng tia sáng tặ tr iờ iớ tặ ngẳ xích tạ tr iờ lê thiê nđỉ nh iạ cứ 16 002’+ Hà TP Hồ Chí Minh uề thuộ bán uầ mùa hè+ Hà (2 002’B) có nớ nơ Đà ng=> h0 αThay vào ta có h0 002’ 002’ 0+ TP Hồ Chí Minh (10 047’B) có nơ Đà ngẵ=> h0 αThay vào ta có h0 047’ 002’ 045’( uư ý: Thí sinh có làm theo cách kh c: hình, tính toán chính xác oặ ígi i: Cả đị mể uề thuộ bá cầ u, tr iờ lên thiên đỉ nh tạ Đà Nẵ ngnên góc nh xạ Đà là 90 0, Hà Nộ chênh chệ so iớ Đà nẵ 21 002’ –16 002’ nên góc hậ xạ Hà ũn nh nơ góc nh xạ Đà g5 ngh là 0. ươ tự đố iớ TP Hồ Chí Minh thì cho mể đa) 0,250,250,250,250,250,250,250,25bPhân tích tác độ ng đị hình nế nh tệ và ngợ trên Trái t.ấ3* hình tác nộ nế nh tệ độ- Độ cao đị hình: Trong u,ư càng lên cao, nhitệ không khí cànggi m, trung bình cứ lên cao 100 nh tệ gộ mả 0, 0C- Hướ n:ườ nườ ph iơ (ho cặ sư đó ng) cóắ nh tệ cao nơ nờkhu tấ ng- Độ dố và ướ n:ườ+ Khi nướ ph iơ nườ nh nhau: Độ dố nớ nơ th nh pấ nơ+ nờ đó ng dố càng nớ th nh tệ càng cao+ nờ khu tấ ng dố cà nớ th nh tệ càng pấ- tặ đị hình: ên nh tệ thay đổ theo địa hình+ iơ tấ ngằ biên nh tệ nơ iơ tấ tr ũng+ ên cao nguyên không khí loãng nơ nồ ngằ nên nhị êt thay đổ inhanh nơ nồ ng.* hình tác nộ nế lượ a- Độ cao: càng lên cao lượ càng tăng do nhi gộ iơ cướ ễn nế ca tấ đị nh khôn kh gi mả nh uề sẽkhông còn a- Hướ n:ườ nườ đó aư nh u,ề nườ khu tấ gió ít. 0,50,50,750,250,50,52a Các dòng bi nể trên iớ theo quy nào? Phân tích nả hư ngởc dòng bi nể nế khí hậ vùng ven ờ3* Quy lu tậ phân bố dòng nể- Các dòng nể nóng phát sinh bên Xích o,ạ ch theoả ngướ Tây, pặ a0,25thì chu nể ngướ yả phía cự- Dòng bi nể lạ xu tấ phát từ kh nế 40 oC th uộ khu cự nầ ờphía Đông các iạ ươ rồ yả ch o. Bá uầ có dòng bi nểlạ xu tấ phát từ vùn c,ự men theo tây các iạ ngươ yả Xích oạ- Các dòng nóng, dòng oạ thành hệ hố ng hoàn uư trên các iạ ởt ngừ bán u:ầ BCB hoàn uư yả eo chi uề kim nồ BCN thì cượ iạ- Vùng có gió còn có dòng bi nể đổ chi uề theo mùa.- Các dòng nóng và dòng nhạ yả đố ngứ nhau qua iạ ươ ng.- khu cự và ôn iớ uầ c, dòng binể nóng và nhạ yả đố ix ngứ iạ ươ nh ng cượ iớ đố vùng nh tệ iớ và nậnh tệ* ngở- Vùng ven bi nể iơ có dòng bi nể nón qua ườ nh u,ề khí uậ ápdo nhi tệ tăng, nợ nớ- Vùng ven bi nể iơ có dòng qua ngườ khô do nh tệ th p,ấ iơnư cớ không bố lên đư c,ợ nh tệ iả ườ nghình thành các hoang c- ng gi dòng nóng và dòng nh ng nên khác nhauự ươ ựnhi ng gi => phân hoá khí theo chi kinh tuy =>ệ ượ ếlà trong nh ng nhân nên quy lu phi iộ ớ- Ví :ụ+ Khu nhi và nhi BBC, dòng nóng ch phía Tây Tâyự ạD ng nên khu Mĩ áp, dòng nh ch phía Đông Tây ngươ ươhình thành hoang Xaharaạ+ Vùng ôn và BBC có dòng nh ch phía Tây ng nênớ ươvùng Mĩ và Gr nlen nh còn phía Đông ng là dòng nóng nênắ ươkhu Tây Âu áp n.ự ơ(L ý: Thí sinh ví khác đúng cho đi đa)ư 0,50,50,250,250,250,250,250,250,25bT sao trên thế iớ có sự phân sinh và đấ theo cao? hứ ng minhrằ ng cướ ta ng có phân theo cao và thích.2* Nguyên nhân sự phân sinh tậ và tấ theo cao- Sự phân sinh và tấ eo cao phụ th uộ uế vào sự phân khíh u,ậ tấ là nh tệ và m.+ Các uế tố khí uậ ngưở cự ti pế nế quá trình hình thành tấ thông quaquá trình phong hoá á, hư ngở gián thôngế qua sinh t.ậ+ Nh tệ độ m, a, ánh sáng nả ngưở cự ti nế sự phát tr n,ểphân sinh tậ do loài thích nghi iớ nh t,ệ nhấ đị nh, cót pậ tính sinh ng ri ng.- Sự thay đổ nhi tệ và ượ theo cao oạ nên các vành ai tấ và sinhv tậ theo cao+ Nh tệ độ càng lên cao nh tệ càng gi cứ lên cao 100m nh iệ mả0, oC+ ượ a: Cà lên cao ượ càng tăng, lên ca tấ đị nhthì iạ gi m- Các nướ nườ khác nhau, ượ nh t,ệ và ánh sáng nh nậ cượ là khácnhau nên ưở iớ cao tắ vàầ thúcế các ành ai sinh t,ậ ừđ ngưở gián pế iớ sự hình thành tấ* phân tấ theo ai cao ta- Độ cao iướ 60 700 nề c,ắ dư iớ 90 1000 nề Nam uếl tấ feralit (ch 65% nệ tíc tấ tự nhiên)- Từ 60 70 nế 1600 1700 có tấ ùn vàng trênỏ núi (đ tấ mùn feralit)- Trên 1600 1700m là tấ mùn thô trên núi cao (đtấ mùn alit trên núi cao) 0,250,250,250,250,250,250,250,253 nh nữ mể khác nhau về dâ theo i,ớ dâ số theotu và quá trình hoá gi nhóm cướ phát tri nể và ang phát ri n.ể Vìsao hi nệ nay nh uề nư cớ đan phát tri nể phả uề hỉ nh quá trình ôt hị hoá?2* rõ khác nhau cơ cấ dân số theo gi i,ớ theo uổ i, hoá aữ 2nhóm c- uấ dâ số theo i:ớ+ phát tr n:ể lệ hườ ng cao hơ tỉ lệ nam+ ang phát tr n:ể lệ nam ngườ cao nơ tỉ lệ ữ- uấ dâ số theo uổ i+ ang phát tr n:ể ngườ có uấ dân số ẻ+ phát tr n:ể ngườ có cơ uấ dân số già- Quá trình hoá:+ phát tr n:ể hoá nễ ra m, lệ dân thành cao,ị xu hư ngớchuy nể cư trung tâm ra ngo iạ ô, hị hoá ang hậ iạ+ ang phát tr n:ể Đô hoá di nễ ra hơ n, dânệ thành thị p,ấ xuh ướ nh pậ cư từ nôn hô và thàn nhị hoá ang tấ nhanh* Các nướ ang phát tri nể nầ uề hỉ nh quá trình hoáị vì:- tấ nượ hoá pấ- Đô hoá phát còn n,ế hư cự tấ phá côngừ ngh pệ hoá=> Gây nên nhi uề uậ qu tiêu c: tầ khôngị áp ng,ứx nố p,ấ tấ ngh p,ệ th uế nhà tấ ượ ng uộ ng không cượ đả mb o,ả nạ i, ườ ôị nh m...ễ 0,250,250,50,50,54a Gi thích sự khác tệ đặ mể phân ngành nông ngh pệ vàcông nghi p.ệ xu nông ngh pệ có tính mùa vụ còn sả xuấ côngngh pệ thì không?2* Gi iả thích sự khác tệ đặ phâ nông ngh pệ công ngh pệ- Nông nghi p:ệ phân phân tán do cặ tấ ng là li uư nả xu tấ ủy uế và không thay ế- Công nghi p:ệ phân pậ trun (t rừ công ngh pệ khai thác gỗ lâm và khaikhoáng) do cặ nả xu tấ tín trungcao vố n, uệ nả xu t,ấ nhân công và nả phẩ m* nả xu tấ nông ngh pệ có tính nả xu tấ công ngh pệ không có tính vì- Nông nghi p:ệ tượ nả xu tấ nông nghi pệ là cây tr ng, tậ nuôi, làn tậ ng có sự phát tr n,ể sinh ưở ng theo quy tậ tấ đị nh => phụth uộ vào uề nệ nhiên,ự gianờ nả xu tấ dài iờ gian lao độ ng => cótính ụ- Công nghi p:ệ tượ nả xu tấ nông nghi pệ là các iạ nguy u,ệkhoáng n,ả uệ nả xu tấ là máy c, thi tế bị, uề là nữ tậ khôngsố ng, nả xu tấ ti nế hành giai đo khôngạ tuân theo trình tấ đị nh, có ểcùng nả xu tấ iớ kh ng cách xa không gian, iờ gian lao độ ng và nả tấchênh lệ ch không áng kể => không có tính 0,50,50,50,5bV uể đồ gi thích2* Vẽ uể đồ :- Xử lí u:ệ Thí sinh pậ lí u,ệ coi nă 1950 là 100%, các nă mkhác tính theo uầ tiên Năm 1950 1960 1970 1980 1990 2003Đi nệ 100 238 513 853 1224 1536Than 100 143 161 207 186 291D uầ 100 201 447 586 637 746- Vẽ uể đồ Yêu uể ng,ườ chính xác, đủ p.Vẹ uể kháckhông cho mTh uế trong các uế số u,ệ tên bi uể đồ ghi chú, gố O, tên cáctr c, nă hoành, nơ vị rụ tung... tr 0,25ừ Tr tung chia lệ sai ừ0, đ* Gi iả thíchS nả lượ nệ tăng nhanh nh tấ do- Nhu uầ sử dụ ng cho sinh ho hàng ngày và nả xutấ khi uộ ng ngàycàng nệ iạ- Sự phát tr nể khoa th tậ nên ngày càng tìm cượ nh iề ngu cung0,510,250,25c pấ năn lượ ng5a ngườ là gì? Tạ sa cả trên ngườ luôn nế ng?1- ng: là iơ pặ iữ iườ mua và gư bánờ- Giá trên ng luôn nế nộ ph thu vào quan hệ ng câu+ uế cung uầ thì hàng hoá a,ừ giá cả (g iả m) uế cung uầ thì hàng hoá khan hi iá tắ (tăng) 0,250,250,250,25bVì sao các thành nớ nhấ iớ như Niu- Ooc, Luân Đôn, Tôkiô... cũn gđồ ng iờ là các trung tâm dị ch vụ nhấ hi nay?ệ1- Các thà này pậ trun ông dân iớ nố caoấ nên nhu uầ tiêudùng phát tri nể mạ nh- Các thà nớ nồ iờ là nh ngữ trung tâm công ngh p,ệ trung tâm du ch,trung tâm kinh tế nớ nên các lo iạ hình dị ch nả xu t,ấ kinh doanh phát tr nểm nhạ và tấ đa dạng- Các thà nớ ng là các trung tâm hành chính, ăn hoá, giáo c, khoa họ c... nên các dị ch hành chính, ăn hoá, giáo dụ cũn pậ trung phát tr nể 0,50,250,25cĐể phát tr nể kinh ,ế hóa nề núi, giao thông ph tr cướ mộ tb cướ vì1* kinh tế xã hộ nề núi- Dân ng uế aự vào ngành tr nồ t, ăn nuôi, khai thác nếlâm nả- nề kin tế nề nú nầ nớ trong nh ngạ hậ phát tri nể mang tính ựcung, p,ấ uư tru nề từ iờ này sang nhà khác* ng hĩ vi phát tr nể giao thông mi nề núi- Thúc sự giao uư aữ cá đị ươ núi có nhi uề ng iạdo đị hình; aữ nề nú iớ đồ ng sẽ giúp phá cượ cô p,ậtự pấ tự túc nề kinh ,ế tă ng ngườ thu hút dân từ nồ ngằ lênm nề nú phân iạ dân iữ các vùng- Khai thác các tài nguyên là thế nớ nề núi, hình thành cácnông- lâm ng,ườ thúc sự phát tri nể nông ngh p,ệ hị húc yẩ sựphân công ng theo lãnh th nh thành uấ kin tế nề núi, khaithác có hi uệ qu ng tài nguyên, nâng cao tấ lượ cuộ ng iườ dân.- PT sở ng,ầ ăn hoá nâng cao uể t,ế trình độ ng iườ dân. Các tạđ nộ ch cả ăn hoá, ,ế giáo c) ng có uề nệ phát triển mb tớ ênh lệch gi aữ các vùng, ăng ngờ ti uố phòng cho tấ c=> PT GTVT nề núi không có ng hĩ kinh mà còn có ngh xã hộ ivà ăn hoá. 0,250,250,250,25-------------------H T-------------------Ế®