Đề thi học kì 2 Văn 10 tỉnh Quảng Nam năm 2017-2018

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
QUẢNG NAM

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ II, NĂM HỌC 2017 – 2018
MÔN: Ngữ văn; lớp 10
Thời gian làm bài: 90 phút (Không kể thời gian phát đề)

PHẦN ĐỌC HIỂU: (3,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Mẹ!
Có nghĩa là duy nhất
Một bầu trời
Một mặt đất
Một vầng trăng
Mẹ không sống đủ trăm năm
Nhưng đã cho con dư dả nụ cười tiếng hát […]

Mẹ!
Có nghĩa là ánh sáng
Một ngọn đèn thắp bằng máu con tim
Mẹ!
Có nghĩa là mãi mãi
Là cho - đi - không - đòi lại - bao giờ…
(Trích “Ngày xưa có mẹ” - Thanh Nguyên)

a. Xác định phong cách ngôn ngữ chủ yếu của văn bản. (0,5 điểm)
b. Nêu tên và tác dụng của 02 biện pháp tu từ trong văn bản. (1,0 điểm)
c. Anh / chị hiểu như thế nào về những câu thơ: “Mẹ! Có nghĩa là duy nhất. / Một bầu trời,
một mặt đất, một vầng trăng.” (0,5 điểm)
d. Từ dòng cuối của đoạn thơ “Mẹ! Có nghĩa là mãi mãi / Là cho – đi – không – đòi lại – bao
giờ”, anh / chị hãy viết đoạn văn ngắn từ 5 – 10 câu trình bày suy nghĩ của mình về tình mẹ. (1,0
điểm)
PHẦN TỰ LUẬN: (7,0 điểm)
Cảm nhận của bản thân về những câu thơ:
“Lòng này gửi gió đông có tiện?
Nghìn vàng xin gửi đến non Yên.
Non Yên dù chẳng tới miền,
Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.
Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong.
Cảnh buồn người thiết tha lòng,
Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun.”
(Trích “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ”, Ngữ văn 10, tập hai, NXB GD, Năm 2012, Tr.88)
------HẾT-----Họ và tên học sinh: ……………………………………………….
Số báo danh: ……………….
Chữ kí giám thị 1: …………………………………………………

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TỈNH / THÀNH PHỐ ………….
ĐÁP ÁN
CÂU

1
(3,0 điểm)

(7,0 điểm)

HƯỚNG DẪN CHẤM HỌC KỲ II
NĂM HỌC 2017– 2018
MÔN: Ngữ văn; lớp 10
(Hướng dẫn chấm có 03 trang)
NỘI DUNG

ĐIỂM

a/ Văn bản chủ yếu sử dụng phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.

0,25

b/ Kể tên hai biện pháp tu từ trong các
- So sánh: Mẹ - duy nhất / mãi mãi / ánh sáng.
- Phép điệp từ, lặp từ: một, mẹ, có nghĩa là.
- Ẩn dụ: Một ngọn đèn thắp bằng máu con tim.
- Phép liệt kê: bầu trời, mặt đất, vầng trăng,…
Lưu ý: Học sinh nêu được hai trong số các biện pháp nghệ thuật trên.
(0,5 điểm)

1,0

c/ Ý nghĩa những câu thơ: “Mẹ! Có nghĩa là duy nhất. / Một bầu trời,
một mặt đất, một vầng trăng.”: Khẳng định mẹ là duy nhất đối với mỗi
người trên đời cũng như chỉ có một bầu trời, một mặt đất, một vầng
trăng trong thế giới này mà thôi.

0,5

d/ Viết một đoạn văn ngắn từ 5 – 10 câu trình bày suy nghĩ của bản
thân về tình mẹ gợi ra từ các câu thơ “Mẹ! Có nghĩa là mãi mãi / Là
cho – đi – không – đòi lại – bao giờ”
- Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cầu nêu
được một số ý cơ bản:
+ Tiếng gọi “mẹ!” sẽ mãi mãi sống cùng năm tháng với người con, sẽ
không bao giờ tắt được trên thế gian khi tình cảm của con vẫn luôn
dành cho mẹ với niềm kính trọng, yêu thương mãi mãi bất diệt với thời
gian.
+ Mẹ hi sinh tất cả vì con, cho đi chứ không bao giờ cần nhận lại.
Khẳng định: Tình mẹ bao giờ cũng cao cả, lớn lao, không gì đo đếm
được.
+ Mỗi người con phải sống sao để xứng đáng với công lao trời bể ấy
của mẹ và không phụ lòng đấng sinh thành.
- Giám khảo cho điểm linh hoạt. Chỉ cho điểm tối đa khi bài viết có kết
cấu đoạn văn hoàn chỉnh; diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi ngữ pháp,
dùng từ, chính tả; có thái độ chân thành, nghiêm túc khi bày tỏ ý kiến.

1,0

1. Yêu cầu về kĩ năng: Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận về
một đoạn thơ; diễn đạt lưu loát, văn có xúc cảm tự nhiên, sâu sắc; đảm
bảo quy định về dùng từ, đặt câu, chính tả.
2. Yêu cầu về kiến thức:
a/ Mở bài: Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm và vị trí đoạn trích.
b/ Thân bài: Học sinh có nhiều hướng phân tích khác nhau, nhưng cần
đáp ứng các ý sau đây:
* Nỗi nhớ thương da diết người chồng ở phương xa:
- Người chinh phụ nghĩ đến chồng mình đang xông pha nơi chiến trận
ở phương xa, chợt nảy ra ý nghĩa: nhờ ngọn gió mùa xuân chuyển hộ

0,5

4,0

tình cảm nhớ nhung của nàng tới chồng nơi biên ải xa xôi.
- Nhưng khoảng cách giữa nàng và chồng nàng là một không gian quá
xa xôi cách trở, cho nên nỗi thương nhớ lại càng chồng chất trong lòng.
- Sự tương phản sâu sắc: trời thì quá xa, nỗi nhớ thương thì đau đáu,
cho nên trời đâu có thấu. Các từ láy thăm thẳm, đau đáu diễn tả cám
giác xót xa, cay đắng, ngầm ý oán trách.
- Hai câu lục bát cuối đoạn trích không còn là nỗi buồn vì nhớ nhung
nưa mà là nỗi đau đang dâng trào lên trong lòng người chinh phụ. Ý
thơ được gửi vào trong cảnh.
- Thiết tha ở đây có nghĩa là đau đớn, cảnh vật đã thấm đẫm cả nỗi
buồn của người chinh phụ. Câu thơ gợi đến câu thơ nổi tiếng của
Nguyễn Du trong Truyện Kiều:
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.
c/ Kết bài:
Nêu cảm nghĩ và mở rộng vấn đề.

------HẾT------

0,5