Đề kiểm tra HKI môn Ngữ Văn 10 năm học 2020-2021, trường THPT Ngô Gia Tự - Đắk Lắk

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ KIỂM TRA HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2020 – 2021 MÔN NGỮ VĂN, KHỐI 10 Thời gian 90 phút, không kể thời gian giao đề PHẦN MỘT – ĐỌC HIỂU (4.0 điểm) Đọc đoạn trích sau và trả lời từ câu 1 đến câu 4 Cuộc sống vốn có là như thế. Và có lẽ bất cứ ai trong chúng ta điều đã từng trải qua một lần khó khăn thất bại, đỗ vỡ. Đứng trước những biến cố khó đó, một số người nhanh chóng đầu hàng, bỏ cuộc, mất niềm tin nhưng những người có bãn lĩnh vững vàng vượt qua, bằng cách này hay cách khác vượt lên bóng đen của nghịch cảnh, bước trên con đường hạnh phúc. Điều quan trọng chính là ở thái độ, cách nhìn của chúng ta về cuộc sống. Sau mỗi thất bại luôn là một kinh nghiệm, trưởng thành. "Đi đến tận cùng của nỗi buồn, bạn sẽ gặp niềm vui" câu nói tưởng chừng đơn giản đó nếu suy nghĩ sâu hơn, bạn sẽ khám phá ra một triết lý sống đầy tự tin và lạc quan. Chỉ có sự trải nghiệm và niềm tin mới giúp chúng ta bình tâm vượt qua mọi biến cố của cuộc đời. Bởi rằng, lý do mạnh mẽ nhất để chúng ta tồn tại trong cuộc sống này là để trưởng thành, cảm nhận, khám phá và tìm ra những giá trị của cuộc sống. (Trích Gieo niềm tin cuộc sống – nguồn http://nghethuatsong.com.vn/v1319/gieo-niem-tin-cuoc-song.html) Câu 1 (0,5 điểm). Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích ? Câu 2 (1.0 điểm). Em hãy rút ra thông điệp của đoạn văn ? Giải thích vì sao lại chọn thông điệp đó ? Câu 3 (1.0 điểm). Em hiểu tác giả muốn nói gì qua câu: "Đi đến tận cùng của nỗi buồn, bạn sẽ gặp niềm vui" ? Câu 4 (1.5 điểm). Viết 5 đến 7 dòng thể hiện suy nghĩ của em về niềm tin trong cuộc sống. PHẦN HAI – LÀM VĂN (6.0 điểm) Nêu cảm nhận của em về bức tranh ngày hè qua đoạn thơ sau: Rồi hóng mát thuở ngày trường, Hoè lục đùn đùn tán rợp giương. Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ, Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. Lao xao chợ cá làng ngư phủ, Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương. (trích bài Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi) ……… Hết ……… Thí sinh không được sử dụng tài liệu, cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Họ và tên thí sinh : …………………………………………………………...……. SBD: ………….…………… Họ và tên giám thị : ……………………………………………………….……….. Ký tên: …………………… SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ KIỂM TRA HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2020 – 2021 MÔN NGỮ VĂN, KHỐI 10 Thời gian 90 phút, không kể thời gian giao đề HƯỚNG DẪN CHẤM KIỂM TRA (Bản Hướng dẫn chấm thi gồm 02 trang) I. Hướng dẫn chung - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. - Việc chi tiết hoá điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi ý và được thống nhất trong toàn tổ chấm. - Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 (lẻ 0,25 làm tròn thành 0,5; lẻ 0,75 làm tròn thành , điểm). II. Đáp án và thang điểm Phần Câu Nội dung Điểm 1 Phương thức biểu đạt chính là Nghị luận 0.5 Thông điệp của đoạn văn : học sinh có thể rút ra những thông điệp như sau : 1. Giá trị của cuộc sống vì : Đoạn văn nhắc chúng ta phải biết trân quý những phút giây của sự sống; biết vượt lên nghịch cảnh 2 1.0 để đi trên con đường hạnh phúc. 2. Cách nhìn của chúng ta về cuộc sống vì : Cuộc sống nhiều khó khăn, gian lao, thất bại, chúng ta tự vươn lên bằng cái nhìn lạc quan, tin vào bản thân, tin vào con người, … Em hiểu tác giả muốn nói gì qua câu: "Đi đến tận cùng của nỗi buồn, bạn sẽ gặp niềm vui" ? I - Trải nghiệm và niềm tin giúp chúng ta vượt qua mọi biến cố 3 1.0 của cuộc đời. - Chúng ta tồn tại trong cuộc sống này là để trưởng thành, cảm nhận, khám phá và tìm ra những giá trị đích thực của cuộc sống. Viết 5 đến 7 dòng thể hiện suy nghĩ của em về niềm tin trong cuộc sống. - Niềm tin là sự tin tưởng, tín nhiệm vào những điều có thể làm trong cuộc sống dựa trên cơ sở hiện thực nhất định. 4 1.5 - Niềm tim mang đến sức mạnh trong cuộc sống, giúp ta vượt qua mọi khó khăn, nghịch cảnh để bước trên con đường hạnh phúc. - Đừng quá tự tin vào bản thân mình mà dẫn đến chủ quan; đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ sẽ thất bại. Cảm nhận của em về bức tranh ngày hè trong đoạn trích 6.0 thuộc bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi II a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận 0.25 Mở bài nêu được vấn đề; thân bài triển khai được vấn đề; kết bài khái quát được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề nghị luận Bức tranh ngày hè tươi tắn đầy sức sống c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần thực hiện tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng đảm bảo yêu cầu sau: Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè, dẫn vào đoạn trích * Tâm trạng: thư thái, thanh thản, rồi- rỗi rãi ngồi hóng mát suốt ngày hè ngày trường , cảm nhận bức tranh thiên nhiên + Màu sắc: lục, đỏ, hồng → làm sinh động, tươi tắn không gian ngày hè. + Hương sắc : Hương hoa sen thơm ngát cả không gian + Âm thanh : Tiếng ve, tiếng những người ở chợ cá vọng lại =>Vận dụng những giác quan để cảm nhận bức tranh ngày hè. Động từ: đùn đùn, phun, tiễn → sự chuyển động của cảnh sắc khiến bức tranh như có hồn, gợi cảm giác sức sống trỗi dậy của cảnh vật mùa hè. * Không gian: hiên nhà hoa lựu đỏ, sân rộng được che mát bởi tán hoè và ao sen ngát hương thơm. Điểm nhìn từ gần đến xa → tâm hồn thư thái. * Tả bức tranh cuối hè, cuối ngày nhưng cảnh vật vẫn tươi tắn tràn đầy sức sống. Tình cảm của tác giả gắn bó và muốn hòa mình vào thiên nhiên. * Nghệ thuật: câu thơ thất ngôn, xen lục ngôn có kết câu chặt chẽ. Nghệ thuật thi trung hữu họa bài thơ như một bức tranh tuyệt đẹp về mùa hè sinh động qua hệ thống động từ, tính và cách ngắt nhịp. * Đánh giá - Đoạn thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi, đồng thời ca ngợi nhân cách của ông dù cáo quan về ở ẩn nhưng vẫn nặng lòng với đất nước. - Người đầu tiên đặt nền móng cho thơ chữ Nôm, thể thơ thất ngôn xen lục ngôn, đưa thơ ca về gần với đời sống dân tộc. d. Chính tả, ngữ pháp Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt e. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ. TỔNG ĐIỂM ………… Hết ………… 0.5 0.5 1.5 0.75 0.75 0.5 0.5 0.25 0.5 10.0