B. SƠ LƯỢC VỀ MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC
Câu 1. Các thể loại chính:
- Truyền thuyết: là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh gái của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
- Truyện cổ tích: Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc: nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ và có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch, nhân vật là động vật. Thường có yếu tố hoang đường, thể hiện niềm tin của nhân dân về chiến thắng của cái thiện với cái ác, cái tốt với cái xấu, sự công bằng với bất công.
- Truyện cười: là loại truyện kể về những hiện tương đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội.
- Truyện ngụ ngôn: là loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn lời về loài vật hoặc chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.
- Ca dao, dân ca: Các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
- Tục ngữ: Những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện kinh nghiệm sống của nhân dân về mọi mặt, được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ, lời ăn tiếng nói hằng ngày.
Câu 2. Ví dụ về các loại nhân vật trong truyện cổ tích:
- Dũng sĩ: Thạch Sanh
- Tài năng đặc biệt: Em bé thông minh, Năm chàng dũng sĩ…
- Ngốc nghếch: Chàng Ngốc, Con chim ánh sáng…
- Hình dáng xấu xí: Sọ Dừa, Công chúa Ếch, Người lấy cóc…
Câu 3. Quy tắc về niêm luật của thơ Đường:
- Câu 1 và 2 đối nhau về thanh điệu.(khác nhau về bằng trắc ở các chữ thứ 2,4,6)
- Câu 3 và 3 niêm với nhau ( giống nhau về bằng, trắc ở các chữ thứ 2,4,6)
- Cặp câu 3 và 4, 5 và 6 đối nhau về âm thanh và hình ảnh.
- Các vần được gieo ở cuối câu 1, 2, 4, 6, 8.
Câu 4. Hai truyện thơ Nôm: Truyện Kiều và Lục Vân Tiên.
- Tóm tắt truyện Lục Vân Tiên:
Lục Vân Tiên là một chàng trai văn võ song toàn. Một lần đi ngang qua xóm nhỏ, Tiên gặp phải đảng trộm cướp, chàng đánh đuổi chúng, cứu được Kiều Nguyệt Nga, một cô gái nết na thùy mị, con một quan tri huyện nhỏ. Nga đem lòng yêu chàng trai thông minh quả cảm này, tiếc thay nàng bị gả cho tên quan gian ác, không đành lòng và muốn giữ trọn tình yêu với Tiên, nàng ôm tranh chàng gieo mình xuống sông tự vẫn.
Còn Vân Tiên, sau một thời gian dùi mài kinh sử trên đi thi, chàng không may quen phải tên bạn đường xấu xa Trịnh Hâm. Mẹ Tiên mất, chàng khóc thương đến mù mắt. Hâm thừa cơ ra tay mưu hại chết Tiên. May thay chàng được lão ngư cứu sống.Tai bay vạ gió, người vợ chàng đã hứa hôn phản bội chàng, cha hắn còn đem Tiên vào thả vào rừng hòng mưu chàng bị thú dữ ăn thịt. Ở hiền gặp lành, cuối cùng Vân Tiên và Nguyệt Nga đều được bảo toàn tính mạng, họ gặp lại nhau và sống hạnh phúc mãi mãi.
- Tóm tắt Truyện Kiều: Truyện Kiều có 3 phần:
Phần 1: Gặp gỡ và đính ước
Thúy Kiều, Thúy Vân và Vương Quan là ba chị em sinh ra trong gia đình trung lưu. Nhân tiết Thanh Minh, ba chị em cùng nhau đi du xuân. Kiều gặp chàng thư sinh Kim Trọng, giữa hai người đã chớm nở một mối tình thật đẹp. Kim Trọng đã dọn đến ở trọ cạnh nhà Kiều để tìm cơ hội bày tỏ tình cảm. Nhân trả chiếc thoa rơi, Kim – Kiều đã gặp gỡ và tự do đính ước với nhau.
Phần 2. Gia biến và lưu lạc
Kim Trọng phải về Liêu Dương chịu tang chú. Khi ấy, gia đình Kiều bị thằng bán tơ vu oan. Kiều buộc phải bán mình để cứu cha và em. Kiều bán mình làm vợ lẽ cho Mã Giám Sinh nào ngờ bị Tú Bà và hắn lừa gạt vào lầu xanh. Kiều tự vẫn. Tú Bà can ngăn và giam lỏng nàng ở lầu Ngưng Bích, chờ thực hiện âm mưu mới. Tú Bà cho Sở Khanh lừa gạt, dụ dỗ nàng bỏ chốn. Thúy Kiều bỏ trốn và bị Tú Bà bắt quả tang, Kiều bị buộc ép tiếp khách. Tại lầu xanh, Kiều gặp Thúc Sinh – một khách làng chơi hào phóng đã chuộc nàng về. Kiều làm vợ lẽ nhưng lại bị Hoạn Thư – vợ cả của Thúc Sinh ghen tuông, đọa đày, đánh cho thừa sống thiếu chết. Kiều phải bỏ trốn, nương nhờ cửa Phật. Kiều được sư Giác Duyên cưu mang nhưng sư vô tình gửi nàng cho Bạc Bà, Bạc Hạnh – cũng là những kẻ buôn sáp bán hương. Kiều lại rơi vào lầu xanh lần hai. Tại đây, Kiều gặp Từ Hải – một người anh hùng trong trời đất. Từ Hải chuộc nàng ra, lấy nàng làm vợ và giúp nàng báo ân báo oán. Kiều nghe lời dụ dỗ của Viên quan tổng đốc Hồ Tôn Hiến, khuyên Từ Hải ra hàng, Từ Hải mắc lừa Hồ Tôn Hiến mà chết đứng. Kiều bị bắt hầu đàn hầu rượu và bán cho viên thổ quan. Nàng u uất mà tự vẫn. Nàng lại được sư Giác Duyên cứu và nương nhờ cửa Phật lần hai.
Phần 3. Đoàn tụ
Sau nửa năm về quê chịu tang chú, trở lại tìm Kiều thì Kim hay tin nàng phải bán mình chuộc cha. Kim vô cùng đau khổ nhưng cũng nghe lời khuyên và sự gửi gắm của Kiều mà nối mối duyên với Vân. Nhưng chàng vẫn không nguôi nhớ về mối tình đầu đắm say, vẫn lặn lội đi tìm tung tích của Kiều. Kim gặp được sư Giác Duyên và găp lại được Kiều. Sau 15 năm lưu lạc đầy sóng gió, Kiều cũng được đoàn tụ cùng gia đình. Mọi người khuyên Kim – Kiều nối lại mối duyên nhưng Kiều quyết định duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy, hai người chỉ là bạn, ngày ngày cùng nhau đánh đàn, thưởng trà, ngắm trăng và làm thơ.
Câu 5:
- Ví dụ: Đoạn thơ trong Truyện Kiều thể hiện sự linh hoạt trong nghệ thuật tả thực nhân vật phản diện và kể chuyện, tường thuật sự việc: đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều.
- Đoạn thơ thể hiện tâm trạng: Nỗi thương mình, Kiều ở lầu Ngưng Bích.
- Ca dao :
Mình nói với ta mình hãy còn son
Ta đi qua ngõ thấy con mình bò
Con mình những đất cùng tro
Ta đi múc nước tắm cho con mình.
Câu 6.
Được cập nhật: hôm kia lúc 12:32:54 | Lượt xem: 498
