Bài 22. Vệ sinh hô hấp
BÀI 22: VỆ SINH HÔ HẤP
I. Lý thuyết
1. Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại
Ví dụ về các tác nhân gây hại hệ hô hấp:
|
Tác nhân |
Nguồn gốc tác nhân |
Tác hại |
|
Bụi |
Từ các cơn lốc, núi lửa phun, đám cháy rừng, khai thác than, khai thác đá, khí thải các máy móc động cơ sử dụng than hoặc dầu |
Khi hàm lượng bụi quá nhiều (>100000 hạt/ml không khí) sẽ quá khả năng lọc sạch của đường dẫn khí à bệnh bụi phổi |
|
Nito oxit |
Khí thải oto, xe máy |
Gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây tử vong ở liều cao |
|
Lưu huỳnh oxit |
Khí thải sinh hoạt và công nghiệp |
Làm cho các bệnh hô hấp thêm trầm trọng |
|
Cacbon oxit |
Khí thải công nghiệp, sinh hoạt; khói thuốc lá |
Chiếm chỗ của oxi trong máu, làm giảm hiệu quả hô hấp, có thể gây chết |
|
Các chất độc hại (Nicotin, nitrozamin..) |
Khói thuốc lá |
Làm tê liệt lớp lông rung phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí. Có thể gây ung thư phổi |
|
Vi sinh vật gây bệnh |
Trong không khí ở bệnh viện và các môi trường thiếu vệ sinh |
Gây các bệnh viêm đường dẫn khí, làm tổn thương hệ hô hấp, có thể gây chết |
\(\rightarrow\) Biện pháp bảo vệ:
- Trồng nhiề cây xanh
- Đeo khẩu trang khi làm vệ sinh và ở những nơi có bụi
- Xây dựng hệ thống lọc khí thải
- Sử dụng các nguồn năng lượng, nhiên liệu sạch
- Không hút thuốc và vận động mọi người bỏ thuốc
- Giữ ấm cơ thể khi trời rét
- Thường xuyên dọn vệ sinh, không khạc nhổ bừa bãi
2. Cần tập luyện để có một hệ hô hấp khỏe mạnh
- Khi thở sâu và giảm nhịp thở trong mỗi phút lượng khí hữu ích sẽ tăng lên, lượng khí vô ích giảm từ đó tăng hiệu quả hô hấp
\(\rightarrow\) Tập thở sâu
- Tích cực tập thể dục thể thao vừa sức phù hợp với tuổi đồng thời phối hợp tập thở sâu để giảm nhịp thở thường xuyên từ bé.
II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK
Câu 1: Trồng cây xanh có lợi ích gì trong việc làm sạch bầu không khí quanh ta?
Hướng dẫn trả lời :
- Cây xanh điều hòa thành phần không khí (chủ yếu là tỉ lệ \(O_2\) và \(CO_2\) ) theo hướng có lợi cho hô hấp.
- Cây xanh quang hợp sẽ lấy khí cacsbonic và nhả ra khí oxi. Khí oxi cần cho hoạt động hô hấp của con người và các sinh vật khác trên Trái Đất. Cây xanh còn có tác dụng lọc bụi, làm giảm ô nhiễm môi trường, tạo bầu không khí mát mẻ (điều hòa khí hậu)
Câu 2: Hút thuốc lá có hại như thế nào cho hệ hô hấp ?
Hướng dẫn trả lời :
- Nicotin làm tê liệt lớp lông rung phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí, có thể gây ung thư phổi
- \(NO_x\) gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí, có thể gây chết ở liều cao
- CO chiếm chỗ của oxi trong hồng cầu, làm cho cơ thể ở trạng thái thiếu oxi, đặc biệt khi cơ thể hoạt động mạnh
- Thuốc lá gây tác hại đến hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hóa, bài tiết......từ đó gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tuổi thọ bản thân và của những người xung quanh.
Câu 3: Tại sao đường dẫn khí của hệ hô hấp đã có những cấu trúc và cơ chế chống bụi bào vệ phổi mà khi lao động hay đi đường vẫn cần đeo khẩu trang chống bụi ?
Hướng dẫn trả lời:
Trong đường dẫn khí của hệ hô hấp đã có những cấu trúc và cơ chế chống bụi bào vệ phổi mà khi lao động hay đi đường vẫn cần đeo khẩu trang chống bụi vì mật độ bụi, khói, các chấy gây nhiễm.... khi quá nhiều (>100 000 hạt/ml \(cm^3\) không khí) sẽ quá khả năng lọc sạch của đường dẫn khí trong hệ hô hấp gây ra bệnh bụi phổi
Câu 4: Dung tích sống là gì ? Quá trình luyện tập để tăng dung tích sống phụ thuộc vào yếu tố nào ?
Hướng dẫn trả lời:
- Dung tích sống là thể tích lớn nhất của không khí mà cơ thể hít vào và thở ra một lần
- Quá trình luyện tập để tăng dung tích sống phụ thuộc vào sự phát tiển của khung xương sườn (ở người trưởng thành xương không phát triển nữa) và khả năng co tối đa của các cơ thở ra.
III. Câu hỏi ôn tập
Câu 1: Nêu khái quát các biện pháp vệ sinh hô hấp ?
Câu 2: Hãy kể các bệnh về đường hô hấp ở trẻ em mà em biết ? Cách phòng chống các bệnh trên như thế nào ?
Câu 3: Thở sâu có lợi gì ? Làm thế nào để có một hệ hô hấp khỏe mạnh ?
Câu 4: Nêu các biện pháp bảo vệ và rèn luyện hệ hô hấp ?
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
