Bài 1. Đặc điểm của cơ thể sống

Đồ vật, cây cối, con vật … mà hàng ngày chúng ta tiếp xúc đó chính là thế giới vật chất quanh ta.

I. Lý thuyết

1.  Nhận dạng vật sống và vật không sống

-         Vật sống (sinh vật):

Ví dụ:

    Đặc điểm: lớn lên, lấy thức ăn, sinh sản

-         Vật không sống:

Ví dụ:

                                                               

 

 

 

 

 

 

Đặc điểm: không lấy thức ăn, không lớn lên

2. Đặc điểm chung của cơ thể sống

 

STT	Ví dụ	Lớn lên	Sinh sản	Di chuyển	Lấy các chất cần thiết	Loại bỏ các chất thải	Xếp loại
							Vật sống	Vật không sống
1	Hòn đá	-	-	-	-	-		x
2	Con gà	+	+	+	+	+	x
3	Cây đậu	+	+	-	+	+	x
4	Cây lúa	+	+	-	+	+	x
5	Cái bàn	-	-	-	-	-		x

(+): có, (-): không

-         Có sự trao đổi vật chất với môi trường: lấy các chất cần thiết và loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể ​  tồn tại được

-         Lớn lên:

+ Sinh trưởng: sự tăng về kích thước, khối lượng, thể tích, sinh khối của cơ thể sống

VD: sự sinh trưởng của con gà:

Gà con kích thước nhỏ, khối lượng 0.3kg   \(\rightarrow\) gà trưởng thành kích thước lớn hơn, khối lượng 2 – 3kg

+ Phát triển: sự biến đổi về sinh lý, hình thái của cơ thể sống

VD: Sự phát triển của cây đậu

Cây đậu non \(\rightarrow\)   cây đậu trưởng thành xuất hiện thêm lá và hoa (sự biến đổi về hình thái)

-         Sinh sản:

VD: Sinh sản ở con gà: đẻ ra con tạo thế hệ mới

II. Hướng dẫn giải bài tập sách giáo khoa

Câu 1: Giữa vật sống và vật không sống có đặc điểm gì khác nhau

Hướng dẫn trả lời:

Sự khác nhau giữa vật sống và vật không sống

Vật sống	Vật không sống
-         Trao đổi chất với môi trường (lấy các chất cần thiết và loại bỏ chất thải -         Có khả năng cử động, di chuyển (đối với động vật) -         Lớn lên và sinh sản	-         Không có trao đổi chất với môi trường -         Không có khả năng cử động, di chuyển -         Không có lớn lên và sinh sản

 

Câu 2: Trong các dấu hiệu sau đây, theo em dấu hiệu nào là chung cho mọi cơ thể sống (đánh dấu / vào □ cho ý trả lời đúng):

□    a) Lớn lên

□    b) Sinh sản

□    c) Di chuyển

□    d) Lấy các chất cần thiết

□    e) Loại bỏ các chất thải

Từ đó cho biết các đặc điểm chung của cơ thể sống là gì?

Hướng dẫn trả lời:

-         Dấu hiệu chung cho mọi cơ thể sống là: a, b, d và e

Lưu ý: c) di chuyển chỉ gặp ở cơ thể sống là động vật

-         Đặc điểm chung của cơ thể sống là:

+ Có sự trao đổi chất với môi trường (lấy các chất cần thiết và loại bỏ các chất thải).

+ Lớn lên và sinh sản

III. Một số câu hỏi ôn tập

Câu 1: Hãy chọn các cụm từ phù hợp cho sẵn (sinh sản, trao đổi chất) và điền vào chỗ trống thay cho các số 1, 2 để hoàn chỉnh các câu sau:

Cơ thể sống có những đặc điểm quan trọng sau đây:

Có sự (1)……………với môi trường (lấy các chất cần thiết và loại bỏ các chất ra ngoài) thì mới tồn tại được. Lớn lên và (2)……………

Câu 2: Lấy ví dụ về vật sống và nêu rõ đặc điểm của từng vật sống. 

Bài tập

• Câu 2 (SGK trang 6)
• Câu 1 (SGK trang 6)