Từ láy

Lý thuyết

Câu 1 (Trang 43 SGK)

Đọc đoạn đầu văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê

a. Tìm các từ láy trong đoạn văn đó.
b. Xếp các từ láy theo bảng phân loại

Hướng dẫn giải

a. Các từ láy trong đoạn đầu văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê: bần bật, thăm thẳm, chiêm chiếp. nức nở, tức tưởi, rón rén, nhảy nhót, ríu ran, nặng nề. 
b. Bảng phân loại

 

Câu 2 (Trang 43 SGK) 

Điền các từ láy vào trước hoặc sau các tiếng gốc để tạo thành từ láy.
… ló, …nhỏ, … nhức, … khác, ... thấp, … chếch, … ách.

Hướng dẫn giải

Có thể điền vào chỗ trống như sau:
lấp ló, nho nhỏ, nhưng nhức, khang khác, thâm thấp, chênh chếch, anh ách.

Câu 3 (Trang 43 SGK)

 Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống
- Nhẹ nhàng, nhẹ nhõm

• Bà mẹ … khuyên bảo con.
• Làm xong công việc, nó thở phào … như trút được gánh nặng.

- xấu xí, xấu xa

• Mọi người đều căm phần hành động … của tên phản bội.
• Bức tranh cua nó vẽ nghuệch ngoạc, ….

- Tan tành, tan tác

• Chiếc lọ rơi xuông đất, vỡ …
• Giặc đến, dân làng … mỗi người một ngả.

Hướng dẫn giải

• Làm xong công việc nỏ thở phào nhẹ nhõm như trút được gánh nặng.
• Mọi người đều căm phẫn hành động xấu xa của tên phản bội.
• Bức tranh nó vẽ nguệch ngoạc xấu xí
• Chiếc lọ rơi xuống đất vỡ tan tành
• Giặc đến, dân làng tan tác mỗi người một nơi.

Câu 4 (Trang 43 SGK)

 Đặt câu với mỗi từ: nhỏ nhắn, nhỏ nhặt, nhỏ nhẻ, nhỏ nhen, nhỏ nhoi.

Hướng dẫn giải

Đặt câu:

• Dáng người bạn ấy rất nhỏ nhắn, đáng yêu
• Tính tình bạn ấy nhỏ nhặt, hay để ý những việc cỏn con.
• Giọng nói em bé rất nhỏ nhẻ
• Chị hãy bỏ qua lỗi lầm cho anh ấy, đừng nhỏ nhen như vậy.
• Trong xã hội phong kiến, thân phận người phụ nữ thật nhỏ nhoi và yếu đuối

Câu 5 (Trang 43 SGK)

 Các từ máu mủ, mặt mũi, tóc tai, râu ria, khuôn khổ, ngọn ngành, tươi tốt, nấu nướng, ngu ngốc, mệt mỏi, nảy nở là từ láy hay từ ghép? 

Hướng dẫn giải

Các từ trên về hình thức giống với từ láy nhưng thực chất đó là những từ ghép đẳng lập, do hai tiếng trong từ đều có nghĩa.

Câu 6 (Trang 43 SGK)

 Các tiếng chiền (trong chùa chiền), nê (trong no nê), rớt (trong rơi rớt), hành (trong học hành) có nghĩa là gì? Các tiếng chùa chiền, no nê, rơi rớt, học hành là từ ghép hay từ láy?

Hướng dẫn giải

• Từ “chiền” trong chùa chiền có nghĩa tương đương là chùa, đây là từ cổ
• Từ “nê” trong no nê có nghĩa, đây là từ cổ, có nghĩa là chán, con người ăn vào nhưng ko tiêu hóa được thức ăn.
• Rớt: rơi ra một vài giọt (còn sót lại, hỏng, không đỗ) hoặc cũng có nghĩa là rơi.
• Hành: thực hành.

==> Tất cả những từ đó đều là từ ghép, bởi vì cả hai tiếng trong từ đều có nghĩa

Bài tham khảo thêm

Viết một đoạn văn ngắn có sử dụng từ láy và từ ghép. Chỉ ra các từ ghép và từ láy đước sử dụng.

Hướng dẫn giải

Bài tham khảo 1:

Buổi sáng mùa hè ở quê hương thật yên lành và trong trẻo. Sau một đêm dài, ông mặt trời thức giấc từ từ nhô lên sau lũy tre làng, chiếu những tia nắng yếu ớt đầu tiên đánh thức nhân gian. Vạn vật đang ngủ say bỗng bừng lên trong nắng sớm. Những giọt sương như hạt ngọc trời long lanh vẫn còn đọng lại trên những chiếc lá, giăng mắc trên những lùm cây tạo một sự huyền ảo mơ hồ. Chú gà trống dường như cũng thức giấc cùng ông mặt trời, đứng trên đống rơm gáy vang bài ca quen thuộc chào đón ngày mới. Màu xanh của cây được ánh nắng chiếu vào trở nên tươi tắn, rực rỡ hơn, tràn đầy nhựa sống. Những chú chim cũng rời tổ bay lượn khắp trời, vui vẻ hót lên những khúc ca hay nhất để ca ngợi quê hương yên bình và hạnh phúc.

• Từ láy: vui vẻ, long lanh,..
• Từ ghép: mặt trời, ánh nắng,...

Bài tham khảo 2:

Trong hơi sương còn đang phàng phất đâu đây, biển mơ màng dịu dàng, vài cơn gió nhè nhẹ thổi vào đất liền mang theo cái vị mặn đặc trưng của biển. Đứng trước biển tôi cảm nhận được cái vì cái nồng nồng khó tả phả vào người. Trên không trung, những con hải âu trắng chao nghiêng đôi cánh, mải miết bay về phía chân trời xa thẳm, nơi bình minh hồng tươi đang hắt những tia nắng hình dẻ quạt xuống mặt nước. Từng đợt sóng nhẹ nhẽ vỗ vào bờ, nước biển trong xanh, bờ cát trắng trải dài tít phía xa. Tôi bước đi với đôi chân trần trên cát, cảm giác mát dịu xuyên thấu vào da thịt tôi. Một cảm giác lạ lan tỏa khắp cơ thể tôi. Từng hạt cát mịn màng, mát rượi lùi lại dưới đôi chân của tôi. Tôi tìm, nhặt nhạnh từng chiếc vỏ óc lăn lóc trên cat. Mỗi cái vỏ là nơi chứa đựng những kỉ niệm của quê hương.

• Từ ghép: bình minh, trong xanh, mát dịu
• Từ láy: nồng nồng