Tìm hiểu chung về văn tự sự
Lý thuyết
Mục lục
* * * * *
Bài 1 (Trang 28 – SGK)
Đọc mẩu chuyện sau và trả lời câu hỏi:
Ông già và thần chết
Một ông già đẵn xong củi và mang về. Phải mang đi xa ông già kiệt sức, đặt bó củi xuống rồi nói:
- Chà, giá thần chết đến mang ta đi có phải hơn không!
Thần Chết đến và bảo:
- Ta đây, lão cần gì nào?
Ồng già sợ hãi bảo:
- Lão muốn ngài nhấc hộ bó củi lên cho lão.
(Lép Tôn-xtôi, Kiến và chim bồ câu)
Hãy cho biết: Trong truyện này, phương thức tự sự thể hiện như thế nào? Câu chuyện thể hiện ý nghĩa gì?
Hướng dẫn giải
Diễn biến các sự việc chính - cũng là diễn biến trong suy nghĩ của ông già:
- Ông già mang củi mang về nhưng kiệt sức
- Ông già than thở, nhắc đến Thần Chết, mong có thần chết mang đi.
- Thần Chết xuất hiện;
- Ông già kinh hãi và nhờ nhấc hộ bó củi lên, lái câu chuyện sang hướng khác để không phải chết.
Truyện ngụ ý về lòng yêu cuộc sống, dù khó khăn cực nhọc thì con người vẫn rất coi trọng sự sống của mình.
Bài 2 (Trang 29 – SGK)
Bài thơ này có phải sử dụng phương thức tự sự không, vì sao? Hãy kể lại câu chuyện bằng miệng:
Sa bẫy
Bé Mây rủ mèo con
Đánh bẫy bầy chuột nhắt
Mồi thơm: cá nướng ngon
Lửng lơ trong cạm sắt.
Lũ chuột tham hoá ngốc
Chẳng nhịn thèm được đâu!
Bé Mây cười tít mắt
Mèo gật gù, rung râu.
Đêm ấy Mây nằm ngủ
Mơ đầy lồng chuột sa
Cùng mèo con đem xử
Chúng khóc ròng, xin tha !
Sáng mai vùng xuống bếp:
Bẫy sập tự bao giờ
Chuột không, cá cũng hết
Giữa lồng mèo nằm... mơ !
(Nguyễn Hoàng Sơn, Dắt mùa thu qua phố )
Hướng dẫn giải
- Bài thơ kể về việc bé Mây cùng mèo con bẫy chuột nhưng mèo con thèm ăn quá đã chui vào bẫy ăn cả phần của chuột và bị sập bẫy. Bài thơ Sa bẫy kể lại câu chuyện có mở đầu, diễn biến và kết thúc cho nên phương thức biểu đạt của bài thơ này là tự sự.
- Kể lại câu chuyện:
Vì trong nhà có nhiều chuột nhắt đang phá hoại đồ đạc nên bé Mây cùng mèo con quyết định đánh bẫy chuột nhắt.Bé Mây cùng mèo con đoán chắc chuột sẽ vì mồi ngon mà sa bẫy. Đêm đó, bé Mây mơ ngủ thấy cảnh chuột sa bẫy và cùng mèo con xử tội lũ chuột. Nhưng sáng hôm sau khi tỉnh dậy, Mây thấy chiếc bẫy đã bị sập. Kết quả là mèo con vì tham ăn nên đã ăn hết phần cá trong bẫy chuột và đang nằm ngủ trong đó.
Bài 3 (Trang 29 – SGK)
Hai văn bản Huế: Khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ ba và Người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược có nội dung tự sự không? Vì sao? Tự sự ở đây có vai trò gì?
Hướng dẫn giải
- Hai văn bản đều sử dụng phương thức tự sự làm phương thức cơ bản để biểu đạt:
- Văn bản thứ nhất là dạng bản tin, thuật lại cuộc khai mạc trại điêu khắc quốc tế tại Huế.
- Văn bản thứ hai thuộc loại văn bản lịch sử, kể lại chiến công đánh bại quân Tần của người Âu Lạc.
- Cả hai văn bản đều có những sự việc được trình bày theo trình tự diễn biến từ mở đầu cho đến kết thúc. Qua đó, giúp người đọc nắm rõ được các thông tin trong diễn biến của nó.
Bài 4 (Trang 30 – SGK)
Kể lại câu chuyện để giải thích vì sao người Việt Nam tự xưng là con Rồng cháu Tiên.
Hướng dẫn giải
Bài viết tham khảo
Truyền thuyết kể lại rằng tổ tiên người Việt xưa là Hùng Vương, lập nên nước Văn Lang, đóng đô ở Phong Châu. Hùng Vương là con trai của Long Quân và Âu Cơ. Long Quân ở Lạc Việt (là Bắc Bộ Việt Nam bây giờ), thuộc nòi Rồng thường ở dưới nước. Bấy giờ, ở vùng núi cao phương Bắc, có nàng Âu Cơ thuộc dòng họ Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần. Nghe tiếng vùng đất Lạc có nhiều hoa thơm cỏ lạ, nàng bè tìm đến thăm. Âu Cơ và Lạc Long Quân gặp nhau đem lòng yêu nhau rồi trở thành vợ chồng, cùng chung sống trên cạn ở cung điện Long Trang.
Ít lâu sau, Âu Cơ có mang. Đến kỳ sinh, chuyện thật lạ, nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng; trăm trứng nỏ ra một trăm người con hồng hào, đẹp đẽ lạ thường. Đàn con không cần bú mớm mà tự lớn lên như thổi, mặt mũi khôi ngô, khỏe mạnh như thần. Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đồ ở đất Phong Châu đặt tên nước là Văn Lang; triều đình có tướng văn, tướng võ; con trai vua gọi là lang, con gái gọi là Mị Nương khi cha chết thì ngôi được truyền cho con trưởng. Mười mấy đời truyền nôi ngôi vua đều lây hiệu là Hùng Vương, không hề thay đổi.
Cũng bởi sự tích này mà về sau, người Việt Nam ta con cháu vua Hùng - khi nhắc đến nguồn gốc của mình, thường xưng là con Rồng, cháu Tiên.
Bài 5 (Trang 30 – SGK)
Trong cuộc họp lớp đầu năm Giang đề nghị bầu Minh làm lớp trưởng, vì bạn Minh đã chăm học, học giỏi, lại thường giúp đỡ bạn bè. Theo em, Giang có nên kể vắn tắt một vài thành tích của Minh dể thuyết phục các bạn cùng lớp hay không?
Hướng dẫn giải
Giang nên kể vắn tắt một vài thành tích thông qua những câu chuyện cụ thể để các bạn trong lớp thấy được những ưu điểm nổi bật của Minh:
- Chăm học và đạt nhiều thành tích cao trong học tập.
- Học giỏi, thường giúp đỡ các bạn hiểu những bài tập khó
- Hòa đồng với bạn bè và được nhiều người yêu mến
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
