Quá trình văn học và phong cách văn học
Lý thuyết
Mục lục
* * * * *
Câu 1 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Quá trình văn học là gì? Nêu các quy luật chung của quá trình văn học?
Hướng dẫn giải
- Quá trình văn học là diễn biến hình thành tồn tại, phát triển, thay đổi của văn học qua các thời kì lịch sử.
- Quá trình văn học luôn tuân theo những quy luật chung:
+ Thứ nhất: Văn học gắn bó với đời sống, thời đại nào văn hoá ấy, những chuyển biến của lịch sử xã hội thường kéo theo những biến động trong lịch sử phát triển của văn học.
+ Thứ hai: Văn học phát triển trong sự kế thừa và cách tân: Văn học dân gian là cội nguồn của văn học viết, người sau kế thừa giá trị văn học của người trước và tạo nên giá trị mới.
+ Thứ ba: Văn học của một dân tộc tồn tại vận động trong sự bảo lưu và tiếp biến, là một dòng chảy của văn học thế giới.
Câu 2 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Xác định những đặc trưng cơ bản của văn học Phục hưng, chủ nghĩa cổ điển, chủ nghĩa lãng mạn, chủ nghĩa hiện thực phê phán, chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa. Nói vắn tắt về các trào lưu văn học hiện đại trên thế giới và các trào lưu văn học ở Việt Nam.
Hướng dẫn giải
- Trào lưu văn học là hoạt động nổi bật của quá trình văn học, thuật ngữ chỉ phong trào sáng tác tập hợp những tác giả, tác phẩm, gần gũi nhau về cảm hứng, tư tưởng, nguyên tác miêu tả hiện thực, tạo thành dòng sông rộng lớn trong đời sống văn học.
- Trào lưu văn học là hoạt động nổi bật của quá trình văn học, thuật ngữ chỉ một số phong trào sáng tác tập hợp tác giả, tác phẩm gần gũi về cảm hứng, tư tưởng tạo thành luồng trong đời sống văn học một thời đại
- Một số trào lưu văn học lịch sử thế giới:
+ Văn học phục hưng: đề cao con người, giải phóng cá tính, chống lại hệ tư tưởng cổ hủ, khắc nghiệt thời Trung Cổ
VD: Đôn-ki-hô-tê (Xéc-van-tec) ; Ro-me-o & Giu-li-et(Sếch-xpia)
+ Chủ nghĩa cổ điển: luôn đề cao lí trí, sáng tác theo qui phạm chặt chẽ
Ví dụ: Hóa thân Kafka, Lão hà tiện của Mô-li-e
+ Chủ nghĩa lãng mạn: đề cao những nguyên tắc chủ quan, đề tài cũng như cách xây dựng hình tượng nghệ thuật đều do tác gải tưởng tượng nhằm đề cao tự do, hạnh phúc, mộng tưởng.
VD: Chiến tranh và hòa bình (L. Tôn-x tôi), Tội ác và trừng phạt ( Đôn-tôi-ep-xki)
- Văn học Việt Nam cũng có những trào lưu: trào lưu lãng mạn và trào lưu hiện thực phê phán ( 1930 – 1945), trào lưu văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa (Cách mạng tháng Tám 1945)
+ Chủ nghĩa siêu thực
+ Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo
+ Chủ nghĩa hiện sinh
Câu 3 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Thế nào là phong cách văn học?
Hướng dẫn giải
- Khái niệm phong cách văn học: là những nét riêng biệt, độc đáo của một tác giả trong quá trình nhận thức và phản ánh cuộc sống, thể hiện trong các yếu tố nội dung và hình thức của từng tác phẩm.
- Phong cách văn học nảy sinh do chính những nhu cầu của cuộc sống, vì cuộc sống luôn đòi hỏi sự xuất hiện những cái mới, những cái không lặp lại bao giờ, nảy sinh do nhu cầu của quá trình sáng tác văn học.
- Quan hệ giữa phong cách văn học và quá trình văn học: quá trình văn học được đánh dấu bằng những nhà văn kiệt xuất với phong cách độc đáo của họ; phong cách in đậm dấu ấn riêng biệt của tác giả.
Câu 4 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Phân tích những biểu hiện của phong cách văn học?
Hướng dẫn giải
Những biểu hiện của phong cách văn học:
- Giọng điệu riêng biệt, cách nhìn, sự cảm thụ có tính khám phá
- Sự sáng tạo về mặt nội dung
- Phương thức biểu hiện, thủ pháp nghệ thuật tạo ra dấu ấn riêng
- Thống nhất cốt lõi, nhưng có sự triển khai đa dạng đổi mới
- Có phẩm chất thẩm mĩ cao, giàu tính nghệ thuật
LUYỆN TẬP 1 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Nhận xét vắn tắt sự khác biệt về đặc trưng của văn học lãng mạn và văn học hiện thực phê phán qua truyện Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia (trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng)
Hướng dẫn giải
* Văn học lãng mạn qua Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân:
- Tình huống gặp gỡ đầy éo le, mâu thuẫn giữa người tử tù và viên quản ngục. Cảnh cho chữ là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có với nhiều ý nghĩa và nét đẹp
- Nguyễn Tuân xây dựng hình tượng Huấn Cao phù hợp với lí tưởng, sự sáng tạo nghệ thuật của tác giả
* Văn học hiện thực phê phán
Hạnh phúc của một tang gia (Vũ Trọng Phụng)
- Xoáy sâu vào hiện tại, ghi lại chân thực những cái đồi bại, lố lăng, vô đạo đức của xã hội tư sản lúc bấy giờ.
+ Mâu thuẫn trào phúng nằm ngay trong nhan đề, thể hiện sự mỉa mai, hài hướng và đau xót, đám con cháu hạnh phúc trước cái chết của cụ cố vì chúng chờ đợi quá lâu để được hưởng thụ gia sản
LUYỆN TẬP 2 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Nêu những nét chính về phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân và Tố Hữu.
Hướng dẫn giải
* Phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân:
- Khẳng định cái tôi độc đáo khác thường.
- Tiếp cận thế giới nghiêng về phương diện văn hoá, thẩm mĩ, tiếp cận con người nghiêng về phương diện tài hoa nghệ sĩ.
- Nghệ thuật điêu luyện, thành công trong thể tùy bút, cách sử dụng ngôn từ
* Nét chính về phong cách nghệ thuật của Tố Hữu
+ Nội dung thường viết về cách mạng nên đậm chất trữ tình, chính trị
+ Tính dân tộc được biểu hiện rõ rệt, sâu đậm
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
