Tóm tắt văn bản nghị luận

Lý thuyết

Câu 1 phần II (trang 117 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Vấn đề được đem ra bàn bạc (nghị luận) là gì? Dựa vào đâu mà anh (chị) biết được điều đó?

Hướng dẫn giải

Vấn đề được đưa ra bàn bạc đó là "Xã hội luân lí thật trong nước ta tuyệt nhiên không ai biết đến."

Câu 2 phần II (trang 118 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Mục đích viết văn bản này của nhà chí sĩ Phan Châu Trinh là gì? Phần nào trong văn bản thể hiện rõ nhất điều này?

Hướng dẫn giải

Mục đích viết văn bản này của Phan Châu Trinh đó là nhằm thể hiện dũng khí của một người yêu nước và đề cao tư tưởng tiến bộ, vạch trần thực tại đen tối của xã hội, hướng về một ngày mai tươi sáng của đất nước. Phần thể hiện rõ nhất mục đích đó là phần mở đầu và phần kết bài.

Câu 3 phần II (trang 118 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Để dẫn người đọc đến mục đích ấy, tác giả đã trình bày những luận điểm nào? Hãy tìm các câu thể hiện rõ nhất những luận điểm ấy?

Hướng dẫn giải

• Luận điểm tác giả trình bày: 
  • Khác với châu Âu, dân Việt Nam không có luân lí xã hội.
  • Nguyên nhân của tình trạng trên là do sự suy đồi của giai cấp phong kiến thống trị từ vua đến quan, từ quan đến sĩ tử.
  • Muốn Việt Nam tự do, độc lập, trước hết dân Việt Nam phải có đoàn thể, cần truyền bá tư tưởng tiến bộ.

Câu 4 phần II (trang 118 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Hãy tìm các luận cứ làm sáng tỏ cho từng luận điểm trong bài viết của tác giả.

Hướng dẫn giải

Các luận cứ làm sáng tỏ luận điểm đó là: sự đối lập giữa Việt Nam và châu Âu.

Câu 5 phần II (trang 118 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Hãy trình bày các luận điểm, luận cứ bằng lời văn của mình

Hướng dẫn giải

Xã hội luân lí thật trong nước ta tuyệt nhiên không ai biết đến. Học trò học vì vinh hoa, nên ưa nịnh hót, giả dối. Vua thi hành chính sách ngu dân dễ bề cai trị. Những kẻ có máu mặt trong làng thì lo lót để có chức tước, nên đè đầu cưỡi cổ người dân. Dân không có ý thức đoàn kết, đấu tranh đòi quyền lợi.

LUYỆN TẬP 1 (trang 118 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Căn cứ vào nhan đề và phần mở đầu, xác định chủ đề nghị luận của văn bản:

a) Có lẽ trên thế giới hiếm có một đất nước nào vừa thật đa dạng mà cũng vừa thật thống nhất như In-đô-nê-xi-a. Sự đa dạng và thống nhất ấy được thể hiện trên nhiều yếu tố: từ địa hình, khí hậu tới thành phần dân tộc, từ đời sống con người tới lịch sử văn hóa.

(Theo Ngô Văn Danh, Tâm lí hướng tới sự thống nhất trong đa dạng của người In-đô-nê-xi-a)

b) Bên cạnh một Xuân Diệu - một nhà thơ, một Xuân Diệu - văn xuôi, còn có một Xuân Diệu - nghiên cứu, phê bình văn học. Cả về mẳ này, thành tựu ông đạt được cũng không kém phần bề thế, thậm chí phong phú và có chất hơn sự nghiệp của nhiều cây bút nghiên cứu, phê bình chuyên nghiệp.

(Nguyễn Đăng Mạnh, Kinh nghiệm viết một bài văn, NXB Giáo Dục, 2006)

Hướng dẫn giải

- Trong đoạn văn (a) của tác giả Ngô Văn Doanh trích "Tâm lí hướng tới sự thống nhất trong đa dạng của người In-đô-nê-xi-a". Ta có thể thấy rằng: chủ đề nghị luận của văn bản này chính là trong đất nước In-đô-nê-xi-a có đa dạng rất nhiều dân tộc nhưng họ hòa hợp, thống nhất với nhau.

- Trong đoạn văn (b) của tác giả Nguyễn Đăng Mạnh trong "Kinh nghiệm viết một bài văn". Mục đích của văn bản nghị luận này là: Nói về Xuân Diệu là một tác giả chuyên nghiệp, đa tài. Ông có thể sáng tác trong nhiều lĩnh vực, một con người rất nhiều kinh nghiệm và nhiệt huyết.

LUYỆN TẬP 2 (trang 119 sgk Ngữ văn 11 tập 2)

Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu: (Theo dõi đoạn trích trong sgk trang 119)

Yêu cầu:

a) Xác định vấn đề và mục đích nghị luận

b) Tìm các luận điểm trong văn bản trên

c) Tóm tắt văn bản bằng ba câu

Hướng dẫn giải

a, Vấn đề và mục đích nghị luận

- Vấn đề lãng phí nước- tài sản quý giá của đời sống

- Kêu gọi bảo vệ nước, tiết kiệm nước

b, Các luận điểm trong bài

- Nhận thức sai lầm của con người về nước (nước từ trời sinh, có thể dùng thoải mái)

- Thực tế, nguồn nước ngọt trên trái đất có hạn, không phải quốc gia nào cũng có đủ nước dùng

- Cần tiết kiệm nước

c, Tóm tắt

Nước ngọt trên trái đất là có hạn, nhiều quốc gia không có nguồn nước, nhiều nơi cũng đang xảy ra tranh chấp nguồn nước. Dân số tăng nhanh, công nghiệp phát triển làm cho nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề, nhân loại sẽ thiếu nước nghiêm trọng. Hãy bảo vệ nguồn nước, giữ gìn cho chúng ta, mai sau