Hướng dẫn soạn bài TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP

HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI NGỮ VĂNBÀITỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPA TỪ LOẠII. Danh từ, động từ, tính từ1. Trong số các từ in đậm những câu dưới đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ?a) Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ )b) Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.(Kim Lân, Làng )c) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.(Kim Lân, Làng )d) Đối với cháu, thật là đột ngột […].(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa )e) Vâng! Ông giáo dạy phải Đối với chúng mình thì thế là sung sướng .(Nam Cao, Lão Hạc )Gợi :- Danh từ: lần, lăng, làng- Động từ: đọc, nghĩ ngợi, phục dịch, đập- Tính từ: hay, đột ngột, phải, sung sướng2. Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc loại từ loại nào.a) những, các, mộtb) hãy, đã, vừac) rất, hơi, quá/…/ hay/…/ đọc/…/ lần/…/ nghĩ ngợi /…/ cái (lăng)/…/ phục dịch/…/ làng/…/ đập /…/ đột ngột/…/ ông giáo/…/ phải/…/ sung sướngGợi :/ rất, hơi, quá/ hay/ hãy, đã, vừa/ đọc/ những, các, một lần/ hãy, đã, vừa nghĩ ngợi những, các, một cái (lăng)/ hãy, đã, vừa phục dịch/ những, các, một làng/ hãy, đã, vừa đập rất, hơi, quá đột ngột/ những, các, một ông giáo/ rất, hơi, quá phải/ rất, hơi, quá sung sướngCác từ đứng sau những, các, một là những từ thuộc loại danh từ (hoặc loại từ); đứng sau hãy, đã, vừa là những từ thuộc từ loại động từ; đứng sau rất, hơi, quá là những từ thuộc từ loại tính từ.3. Như vậy, danh từ có thể đứng sau những, các, một /, động từ có thể đứng sau hãy, đã, vừa /, tính từ có thể đứng sau rất, hơi, quá /.4. Bảng tổng kết về khả năng kết hợp của danh từ, động từ, tính từ:ý nghĩa kháiquát Khả năng kết hợpKết hợp về phía trước Từ loại Kết hợpvề phía sauChỉ sự vật (người, vật, hiện tượng, khái niệm) những, các, một Danh từChỉ hoạt động, trạng thái của sự vật hãy, đã, vừa Động từChỉ đặc điểm,tính chất của sự vật, hoạt động, trạng thái rất, hơi, quá Tính từ5. Trong những đoạn trích sau đây, các từ in đậm vốn thuộc từ loại nào và đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào?a) Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà )b) Làm khí tượng, được cao thế mới là lí tưởng chứ.(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa )c) Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội hoạ không nhận xétđược gì cô con gái ngồi trước mặt đằng kia.(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)Gợi :- (a): tròn vốn là tính từ, đây được dùng như động từ.- (b): lí tưởng vốn là danh từ, đây được dùng như tính từ.- (c): băn khoăn vốn là tính từ, đây được dùng như danh từ.II. Các từ loại khác1. Các từ trong những câu dưới đây thuộc từ loại nào?a) Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ dưới lần lượt chạy lên.(Nguyễn Minh Châu, Bến quê )b) Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ tôi bị xúc động như lần ấy .(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà )c) Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt.(Nguyễn Minh Châu, Bến quê )d) Trời ơi chỉ còn năm phút!(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa )e) Quê anh đâu thế Hoạ sĩ hỏi.(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa )g) Đã bao giờ Tuấn… sang bên kia chưa hả ?(Nguyễn Minh Châu, Bến quê )h) Bố đang sai con làm cái việc gì lạ thế?(Nguyễn Minh Châu, Bến quê )2. Với kết quả từ loại đã xác định được, hãy điền các từ in đậm trong các đoạn trích trên vào bảng sau:Sốtừ Đại từ Lượng từ Chỉ từ Phótừ Quan hệ từ Trợ từ Tình tháitừ Thán từGợi :Sốtừ Đại từ Lượng từ Chỉ từ Phó từ Quan hệ từ Trợ từ Tình tháitừ Thán từba,năm tôi, bao nhiêu, bao giờ, bấy giờ những ấy,đâu đã, mới, đã, đang ở, của,nhưng, như chỉ,cả, ngay, chỉ hả Trời ơi3. Tìm các từ chuyên dùng cuối câu để tạo câu nghi vấn. Hãy cho biết các từ này thuộc loại nào.Gợi Các tình thái từ chuyên dùng cuối câu để tạo câu nghi vấn: à, ư, hử, hở, hả,…B CỤM TỪ1. Xác định phần trung tâm của các cụm danh từ (in đậm) trong những đoạn trích dưới đây.a) Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại.(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị )b) Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập làng .(Kim Lân, Làng )c) Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.(Kim Lân, Làng )Gợi Trung tâm của các cụm danh từ:- (a): ảnh hưởng, nhân cách, lối sống- (b): ngày- (c): Tiếng2. Dựa vào đâu để nhận biết được các cụm từ trên là cụm danh từ?Gợi Dựa vào những lượng từ đứng trước danh từ trung tâm: những, một, một (a), những (b), có thể thêm những vào trước (c).3. Xác định phần trung tâm của các cụm từ in đậm trong những đoạn trích dưới đây.a) Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh sẽ ôm chặt lấy cổ anh .(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà )b) Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính …(Kim Lân, Làng )Gợi :- (a): đến, chạy, ôm- (b): lên4. Căn cứ vào đâu để xác định các cụm từ trên là cụm động từ?Gợi Dựa vào những từ đứng trước phần trung tâm: đã, sẽ, sẽ (a); vừa (b).5. Xác định phần trung tâm của các cum từ in đậm trong những đoạn trích sau đây. Đây là những cụm từ thuộc loại nào? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?a) Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam mộtlối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại .(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị )b) Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi )c) Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn .(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ )Gợi :- Trung tâm của các cụm từ:+ (a): Việt Nam (vốn là danh từ, được dùng như tính từ), bình dị Việt Nam (vốn là danh từ, được dùng như tính từ), phương Đông (vốn là cụm danh từ, được dùng như tính từ), mới hiện đại .+ (b): êm ả+ (c): phức tạp, phong phú, sâu sắc- Dấu hiệu nhận biết các cụm từ này là cụm tính từ: rất (a), cóthể thêm rất vào trước phần trung tâm (b, c).Trên đây chỉ là phần trích dẫn 10 trang đầu của tài liệu và có thế hiển thị lỗi font, bạn muốn xem đầyđủ tài liệu gốc thì ấn vào nút Tải về phía dưới.