Bài 44: Anđehit - Xeton
KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Anđehit là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm CH= O liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro nên có công thức tổng quát là: R(CHO)n.
- Xeton là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm –C=O- liên kết trực tiếp với hai gốc hidrocacbonR và R' nên có công thức tổng quát là RCOR’
- Danh pháp của anđehit:
+ Danh pháp thay thế: tên của hidrocacbon tương ứng với mạch chính+ al
+ Danh pháp thông thường: anđehit + tên axit tương ứng
+ Lưu ý: Mạch chính là mạch chứa nhóm -CH=O hoặc - C=O- và được đánh số từ phía gần với hai nhóm trên nhất
2. Cấu trúc: Anđehit, xeton đều có nhóm – CO- gọi là nhóm cacbonyl trong phân tử.
Liên kết đôi C=O gồm một liên kết δ và một liên kết π kém bền hơn, tương tự liên kết đôi C=C trong phân tử anken
3. Tính chất vật lý
- ở điều kiện thường các andehit đầu dãy đồng đẳng là chất khí và tan tốt trong nước; các andehit sau độ tan giảm dần theo chiều tăng của phân tử khối
- Dung dịch andehot fomic còn được gọi là focmon. Dung dịch bão hòa của andehit fomic ( nồng đôh 37-40%) còn được gọi là fomalin
4. Tính chất hóa học: anđehit, xeton tham gia phản ứng cộng vào nhóm - CO- (cộng H2, H2O, HCN); anđehit dễ bị oxi hóa hơn xeton (anđehit tác dụng với dung dịch bạc nitrat trong ammoniac; làm mất màu dung dịch brom).
4. Phương pháp điều chế: phương pháp chung để điều chế anđehit là oxi hóa nhẹ ancol bậc 1, điều chế xeton là oxi hóa nhẹ ancol bậc 2 bằng CuO. Các ahđehit và xeton thông thường được sản xuấ từ hidrocacbon như: điều chế HCH=O từ metan, CH3-CH=O từ atilen, CH3-CO-CH3 từ cumen.
5. Ứng dụng:
- Fomandehit được dùng làm nguyên liệu để sản xuất nhựa phenol - fomadehit; nhựa ure - fomandehit
- Dung dịch nước của fomadehit được dùng để làm chất tẩy uế, ngâm mẫu động vật làm tiêu bản, dùng trong kỹ nghệ da giày do có tính sát trùng
- Andehit axetic được dùng để sản xuất axit axetic làm nguyên liệu cho nhiều ngành sản xuất
- Nhiều andehit có sẵn trong tự nhiên được dùng làm hương liệu trong công nghiệp thực phẩm, mĩ phẩm,...
- Axeton được dùng làm dung môi trong quá trình sản xuất nhiều hợp chất trong công nghiệp mĩ phẩm, làm nguyên liệu tổng hợp cloform, idoform,...
Bài tập
Có thể bạn quan tâm
Có thể bạn quan tâm
