Tuần 23. Đoạn văn trong bài văn miêu tả cây cối

TẬP LÀM VĂN ĐOẠN VĂN TRONG BÀI VĂN MIÊU TẢ CÂY CỐI (Tiết 46 trang 52 Sách giáo khoa Tiếng Việt 4 tập 2) Giáo viên: Nguyễn Đình Khuyên Trường Tiểu học Đức Giang – Vũ Quang KHỞI ĐỘNG 1. Khi quan sát cây cối ta cần sử dụng những giác quan nào? A. Không cần sử dụng các giác quan nào. B. Sử dụng càng nhiều các giác quan càng tốt. C. Chỉ cần quan sát bằng mắt. Chúc mừng Rất tiếc Chưa đủ KHỞI ĐỘNG 2. Để bài văn miêu tả sinh động, hấp dẫn ta thường sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? So sánh Nhân hóa So sánh và nhân hóa 3. Ý nào dưới đây là chính xác về trình tự miêu tả cấy cối a. Tả cây từ lúc còn non đến lúc kết trái là cách tả từng bộ phận của cây b. Tả thân, cành, lá, hoa, quả là cách tả từng bộ phận của cây 4. Trong các câu dưới đây câu nào không giới thiệu về một cây cụ thể? a. Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những quả đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. b. Bên vệ đường sừng sững một cây sồi. c. Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. I. NHẬN XÉT 1. Đọc lại bài cây gạo của nhà văn Vũ Tú Nam sách Tiếng Việt 4, tập 2 trang 32 2. Tìm các đoạn văn trong bài văn nói trên. 3. Cho biết nội dung chính của mỗi đoạn là gì? Cây gạo Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp. Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới. (1) Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp. (2) Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. (2) Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. (3) Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới. Tả cây gạo khi quả đã già. Mỗi đoạn văn giống và khác nhau như thế nào? Giống nhau: Đều miêu tả cây gạo. Khác nhau: Mỗi đoạn văn lại miêu tả cây gạo ở từng thời kì phát triển khác nhau Ghi nhớ Trong bài văn miêu tả cây cối: 1.Mỗi đoạn văn có một nội dung nhất định, chẳng hạn: tả bao quát, tả từng bộ phận của cây hoặc tả cây theo từng mùa, từng thời kì phát triển, … 2.Khi viết, hết mỗi đoạn văn cần xuống dòng. III. Luyện tập Bài 1. Xác định các đoạn văn và nội dung chính của từng đoạn trong bài văn dưới đây: Ở đầu bản tôi có mấy cây trám đen. Thân cây cao vút, thẳng như một cột nước trừ trên trời rơi xuống. Cành cây mập mạp, nằm ngang, vươn tỏa như những gọng ô. Trên cái gọng ô ấy xòa tròn một chiếc ô xanh ngút ngát. Lá trám đen chỉ to bằng bàn tay đứa trẻ lên ba, nhưng dài chừng một gang . Trám đen có hai loại. Quả trám đen tẻ chỉ bằng nửa quả nhót to, nhưng hai đầu nhọn hơn. Cùi trám đen tẻ mỏng, cứng, có phần hơi khô, xác, không ngon bằng trám đen nếp. Trám đen nếp cũng màu tím như trám đen tẻ, nhưng quả mập, mỡ màng, cùi dày, bấm ngập móng ngón tay cái mà không chạm hạt. Cùi trám đen có chất béo, bùi và thơm. Trám đen rất ưa xào với tóp mỡ. Trám đen còn được dùng làm ô mai, phơi khô để ăn dần. Người miền núi rất thích món trám đen trộn với xôi hay cốm. Chiều chiều, tôi thường ra đầu bản nhìn lên những vòm cây trám ngóng chim về. Người bản tôi nhìn lên cái ô xanh treo lơ lửng lưng trời ấy mà biết được sức gió. Xa quê đã ngót chục năm trời, tôi vẫn nhớ da diết những cây trám đen ở đầu bản. Theo Vi Hồng, Hồ Thùy Giang LUYỆN TẬP Đoạn 1: Giới thiệu và tả từng bộ phận thân, cành và lá của cây trám đen. (1) Ở đầu bản tôi có mấy cây trám đen. Thân cây cao vút, thẳng như một cột nước trừ trên trời rơi xuống. Cành cây mập mạp, nằm ngang, vươn tỏa như những gọng ô. Trên cái gọng ô ấy xòa tròn một chiếc ô xanh ngút ngát. Lá trám đen chỉ to bằng bàn tay đứa trẻ lên ba, nhưng dài chừng một gang. Đoạn 2: Tả hai loại trám đen (2). Trám đen có hai loại. Quả trám đen tẻ chỉ bằng nửa quả nhót to, nhưng hai đầu nhọn hơn. Cùi trám đen tẻ mỏng, cứng, có phần hơi khô, xác, không ngon bằng trám đen nếp. Trám đen nếp cũng màu tím như trám đen tẻ, nhưng quả mập, mỡ màng, cùi dày, bấm ngập móng ngón tay cái mà không chạm hạt. Đoạn 3: Ích lợi của trám đen (3) Cùi trám đen có chất béo, bùi và thơm. Trám đen rất ưa xào với tóp mỡ. Trám đen còn được dùng làm ô mai, phơi khô để ăn dần. Người miền núi rất thích món trám đen trộn với xôi hay cốm. (4) Chiều chiều, tôi thường ra đầu bản nhìn lên những vòm cây trám ngóng chim về. Người bản tôi nhìn lên cái ô xanh treo lơ lửng lưng trời ấy mà biết được sức gió. Xa quê đã ngót chục năm trời, tôi vẫn nhớ da diết những cây trám đen ở đầu bản. Tình cảm của tác giả đối với cây trám đen 2. Hãy viết một đoạn văn nói về lợi ích của một loài cây mà em biết. Khi miêu tả loài cây cần miêu tả những đặc điểm nổi bật, khác biệt giữa loài cây này với loài cây khác. Còn miêu tả một cây cụ thể thì miêu tả những đặc điểm nổi bật khác biệt giữa cây này với cây khác trong một loài. Nội dung viết ích lợi một loài cây, hình thức một đoạn văn. Gợi ý Bước 1: Tìm ý Xác định loài cây muốn nêu lợi ích. Cây bóng mát Cây ăn quả Cây hoa …… Kể ra các lợi ích của loài cây đã chọn. Bước 2: Viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh. Trình bày: Lùi vào ở đầu đoạn và kết thúc đoạn có dấu chấm. Nội dung: Nêu lợi ích một loài cây mà em biết. Câu mở đoạn: Giới thiệu chung về lợi ích của cây Vui chơi Cho bóng mát Ngồi dưới bóng mát Như chiếc điều hòa không khí Làm đẹp: Làm đẹp Góp phần làm cho … Tô điểm cho cuộc sống Câu kết đoạn: Nên lồng cảm xúc của người viết Câu mở đoạn: Giới thiệu chung về lợi ích của cây Chế biến món ăn Nấu chè Củ, hạt Hoa Lá Làm mứt Ướp trà Trang trí Gói xôi Gói cốm Làm thuốc Câu kết đoạn: Nên lồng cảm xúc của người viết Tiêu chí đánh giá: Viết được một đoạn văn: Nội dung: Nói về lợi ích của một loài cây. Bố cục: Mở đoạn – Thân đoạn – Kết đoạn Hình thức: Câu văn rõ ràng mạch lạc. Trình bày sạch đẹp