Giáo án Số phận con người
Gửi bởi: 2019-05-10 15:06:34 | Được cập nhật: 2021-02-20 21:39:40 Kiểu file: DOC | Lượt xem: 455 | Lượt Download: 0
Nội dung tài liệu
Tải xuống
Link tài liệu:
Có thể bạn quan tâm
Thông tin tài liệu
Đọc văn:
SỐ PHẬN CON NGƯỜI (Sô-lô-khốp)
1-Kiến thức
Hiểu được tính cách Nga kiên cường và nhân hậu.
Nắm được nghệ thuật kể chuyện,khắc hoạ tính cách và sử dụng chi tiết của Sô-lô-khốp.
2-Kĩ năng: Đọc hiểu và phân tích một truyện ngắn.
3-Thái độ: Thấu hiểu: Số phận con người thường éo le ,trắc trở ,phải có đủ bản lĩnh kiên
cường và lòng nhân hậu để vượt lên.
B-PHƯƠNG TIỆN VÀ PHƯƠNG PHÁP:
1-Phương tiện: SGK, SGV, giáo án.
2-Phương pháp:
Phần Tiễu dẫn: thuyết trình kết hợp SGK.
Phần Văn bản: Thuyết trình kết hợp phát vấn đàm thoại.
1-Công việc chính
Giáo viên: SGK, SGV, GA, tài liệu, công cụ.
Học sinh: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới.
2-Nội dung tích hợp: Lí luận về thể loại truyện ngắn, bài nghi luận về một tác phẩm văn xuôi,
kiến thức về tác giả Sô-lô-khốp, tác phẩm Sông Đông êm đềm.
D- Tiến trình:
1- Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số:
2- Kiểm tra bài cũ:
3-Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của
giáo viên và học
sinh
Tìm hiểu phần
tiểu dẫn: Em
hãy cho biết
cuộc đời đã ảnh
hưởng đến sự
nghiệp
văn
chương của tác
giả Sô-lô-khốp
như thế nào?
Nội dung cần đạt
I –Tìm hiểu chung:
1- Tác giả :
-M.A.Sôlôkhôp (1905-1984)là nhà văn Nga lỗi lạc. Ông sinh ra và lớn
lên ở tỉnh Rôxtôp thuộc vùng thảo nguyên sông Đông và gắn bó v ới
vùng đất trù phú đậm bản sắc văn hoá của ng ười cô dắc này trong
những bước chuyển mình đau đớn và phức tạp của lịch sử. Chưa
được 17 tuổi nhưng trong nội chiến Sô-lô-khôp đã làm thư kí uỷ
ban xã, xoá nạn mù chữ, trưng thu lương thực chống đói… Năm 17
tuổi, ông lên Mat-xcơ-va làm nhiều nghề vất vả nh ư đập đá, khuân
vác, kế toán để thực hiện giấc mơ viết văn. Năm 21 tuổi, Sô-lôkhốp đã có hai tập truyện ngắn viết về vùng sông Đông là Truyện
sông Đông và Thảo nguyên xanh. Năm 22 tuổi, Sô-lô-khốp trở về quê
và bắt đầu viết bộ tiểu thuyết sử thi 4 tập Sông Đông êm đềm. Bộ
tiểu thuyết hoàn thành năm 1940 lúc Sô-lô-khốp 35 tuổi và ngay lập
tức được tặng giải thưởng quốc gia.
-Chiến tranh vệ quốc chống phát xít Đức bùng nổ, Sô-lô-khốp
tham gia với tư cách là phóng viên chiến tranh theo sát Hồng quân
trên nhiều mặt trận. Sau chiến tranh, ông lại lăn mình vào những
hoạt động xã hội ở địa phương. Vốn sống ấy giúp ông viết thành
công tác phẩm Số phận con người thể hiện cách nhìn về cuộc sống
và chiến tranh một cách toàn diện, chân thực.
-Nét nổi bật trong phong cách nghệ thuật của Sô-lô-khốp là viết
đúng sự thật dù đôi khi sự thật đó khắc nghiệt, cay đắng. Ông coi sứ
mạng cao cả nhất của nghệ thuật là ca ngợi nhân dân . Do những
cống hiến nghệ thuật to lớn, năm 1965, Sô-lô-khốp được nhận giải
Noben về văn học.
2- Tác phẩm:
a-Hoàn cảnh ra đời :
Giáo viên gọi 3
học sinh đọc văn
bản (chỉ đọc
đoạn chính), giáo
viên
đọc
và
hướng dẫn cho
các em tóm tắt.
Truyện ngắn Số phận con người của Sôlôkhốp hoàn thành năm 1957
mở ra một chân trời mới cho văn học Nga, thể hiện cách nhìn cuộc
sống và chiến tranh một cách toàn diện ,chân thực.
b-Tóm tắt tác phẩm:
Sô-lô-khốp là một chiến sĩ Hồng quân Liên xô từng tham gia nội
chiến. Cha mẹ, anh chị của anh đều chết trong nạn đói. Xôcôlốp trải
qua nhiều nghề để kiếm sống. Rồi anh có vợ, có ba con và xây đ ược
một ngôi nhà, sống hạnh phúc.
Khi chiến tranh vệ quốc chống phát xít bùng nổ, anh ra trận. Chiến
đấu chừng một năm, anh bị thương hai lần rồi bị bắt làm tù binh, bị
đoạ đày trong các trại tập trung của phát xít Đức. Năm 1944, bọn
phát xít Đức thua to, phải dùng cả tù binh làm lái xe. Sô-lô-khốp đã
cướp xe, bắt sống tên thiếu tá phát xít, trốn thoát. Về tới đợn vị, anh
mới hay tin ngôi nhà anh bị bom phát xít nổ tan tành, vợ và hai con
gái bị bom giết hại. Niềm hi vọng cuối cùng của anh là đứa con trai
bây giờ đã là một đại uý pháo binh nh ưng rồi nó cũng hi sinh ngay
trong ngày chiến thắng.
Hoàn cảnh và
tâm trạng của
nhân vật Anđrây Xô-cô-lốp
sau khi chiến
tranh kết thúc
và trước khi
gặp bé Vania
được miêu tả
như thế nào.
Chiến tranh kết thúc, Sô-lô-khốp giải ngũ. Anh không về quê hương
mà đến ở nhờ nhà một người bạn và làm nghề lái xe để kiếm sống.
Ở đây, anh đã nhận Vania, một đứa bé mồ côi năm tuổi làm con nuôi.
Việc chăm sóc bé tuy vất vả nhưng có nó anh mới thấy hạnh phúc.
Trái tim rệu rã của anh dường như êm dịu lại. Còn bé Vania tưởng
tìm được bố ruột của mình nên quấn quít bên bố không rời. Trong
một lần lái xe, anh va phải một con bò và bị tước bằng lái. Hai bố
con lại dắt nhau đi nơi khác kiếm sống. Bé Vania hồn nhiên vô t ư
còn anh phải gượng chống chọi với nỗi đau buồn và bệnh tim để
sống và làm chỗ dựa cho chú bé.
II – Đọc -hiểu đoạn trích:
1-Nhân vật An-đrây Xô-cô-lốp.
a-Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lôp sau khi chiến tranh k ết
thúc và trước khi gặp bé Vania:
Hoàn cảnh của Xôcôlốp khi chiến tranh kết thúc thật bi đát: Vợ và
hai con gái bị bom phát xít giết hại, ngôi nhà êm ấm xưa kia nay chỉ
còn là một hố bom. Niềm vui sướng và niềm hi vọng cuối cùng của
anh cũng tắt hẳn khi đứa con trai đang là sĩ quan pháo binh hi sinh
ngay trong ngày chiến thắng. Anh thấy như trong con người mình
“có cái gì đó vỡ tung ra ”, anh sống như người mất hồn. Bản thân
anh lại đã hai lần bị th ương, bị đày đoạ trong trại tập trung của phát
xít, bây giờ lại còn bị bệnh tim hành hạ.
-Trước nỗi đau thể xác và tinh thần quá lớn nh ư thế nên điều dễ
hiểu là anh đã quen với việc mượn rượu giải sầu. Sự tuyệt vọng và
nỗi cô đơn rất dễ đẩy anh đến vực thẳm của sự nghiện r ượu và
chán đời nếu không có nghị lực. Biểu dương nhân dân anh hùng
nhưng Sô-lô-khốp cũng đã không ngần ngại khi nói đến cái giá
rất đắt của chiến thắng, đến nỗi đau tột cùng của con ng ười do
chiến tranh gây ra.
Việc Xô-cô-lôp
nhận bé Vania
làm con nuôi đã
tác động lớn lao
đến hai cha con
như thế nào?.
Xô-cô-lôp
đã
vượt lên nỗi đau
và sự cô đơn như
thế nào (khó
khăn trong đời
thường,
chiêm
bao ám ảnh và
nỗi đau khôn
nguôi)?
b-Việc Xôcôlốp nhận bé Va-ni-a làm con nuôi đã có tác đ ộng
mạnh mẽ và lớn lao đến hai cha con . Trước khi gặp Xôcôlốp, bé
Vania là một chú bé mồ côi không nơi nương tựa, ai cho gì thì ăn
nấy, bạ đâu ngủ đó. Trong cái nhìn của Xôcôlốp thì “…thằng bé
rách bươm xơ mướp. Mặt mũi thì bê bết nước dưa hấu, lem luốc
bụi bặm, bẩn như ma lem, đầu tóc rối bù nhưng cặp mắt - cứ như
những ngôi sao sáng ngời sau trận mưa đêm!”. Những chi tiết nghệ
thuật trên được chọn lọc để bộc lộ sự xót thương và lòng yêu mến
của Xôcôlốp đối với chú bé.
Khi nghe tin bố mẹ nó đều chết trong chiến tranh,những giọt n ước
mắt nóng hổi sôi lên trong mắt Xôcôlốp và lập tức anh quyết định sẽ
nhận chú bé làm con. “Ngay lúc ấy tâm hồn tôi bỗng nhẹ nhõm và
bừng sáng lên”. Phút giây hạnh phúc bất ngờ khiến cả hai đều
choáng váng: “Nó áp sát vào người tôi, toàn thân cứ run lên như
ngọn cỏ trước gió. Còn mắt tôi thì cứ mờ đi, cả người cũng run
lên ,hai bàn tay lẩy bẩy…”. Bé Vania vô cùng hạnh phúc vì t ưởng
đã tìm lại được người cha ruột của mình còn anh tr ước hoàn
cảnh ấy, lòng nhân hậu đã giúp anh quên nỗi đau riêng để lo cho
nó. Đêm đêm, khi ngắm nhìn nó ngủ, thơm mái tóc xù của nó, anh
thấy trái tim mình êm dịu lại. Từ nay, anh đã có người để chăm sóc
yêu thương và để được yêu thương. Lòng nhân hậu đã giúp Xôcôlôp
vơi bớt nỗi đau riêng và có lí do để tiếp tục sống bởi bé Vania còn
khổ hơn anh vì quá nhỏ.
c-Hai con người cô đơn côi cút đã vượt qua số phận bi kịch của
chính mình nhờ biết nương dựa vào nhau, tìm đến và sưởi ấm
cho nhau. Nhưng nỗi đau của Xôcôlốp là nỗi đau quá lớn, không
thể nào nguôi quên được. Đêm nào anh cũng chiêm bao thấy những
người thân đã quá cố và thức giấc dậy thì thấy gối đẫm n ước mắt…
Cuộc mưu sinh của hai cha con cũng gặp nhiều vất vả khó khăn, vì
vô tình va phải một con bò, anh bị tước bằng lái xe, hai cha con lại
phải dắt díu nhau đi nơi khác kiếm sống. Bé Vania cứ hồn nhiên
ngây thơ còn anh phải gượng che giấu bệnh tim và nỗi đau để tiếp
tục sống và làm chỗ dựa cho chú bé. Không ngừng vươn lên trong ý
thức nhưng vết thương lòng của Xôcôlôp khó có thể hàn gắn được.
Đó chính là bi kịch của Xôcôlốp,và cũng là tính chân th ật c ủa s ố
Qua đoạn trích, phận con người sau chiến tranh.
Sô-lô-khốp nghĩ
gì về số phận d-Qua đoạn trích, Sô-lô-khốp cho thấy số phận con người gặp
con người? Ý rất nhiều bất hạnh, nỗi đau và sự mất mát. Theo ông, con người
nghĩa của việc cần phải biết dựa vào nhau để có hạnh phúc . Hai cha con
hai
cha
con Xôcôlốp đã tìm đến với nhau, những người bạn đã giúp đỡ Xôcôlôp
Xôcôlốp nương đã nói lên quan diểm đó. Đó cũng là niềm tin và hy vọng ở hạnh
tựa vào nhau?
phúc con người của Sô-lô-khốp, một quan điểm có tính nhân văn sâu
sắc.
2-Đặc sắc nghệ thuật:
Cốt truyện và chi tiết
Cốt truyện và chi
tiết thể hiện
phong cách nghệ
thuật
của
Sôlôkhôp
như
thế nào?
Truyện ngắn Số phận con người được xây dựng theo lối truyện lồng
trong truyện và thể hiện rõ phong cách nghệ thuật của Sôlôkhôp là
tôn trọng tính chân thật. Tác phẩm không tô hồng hiện thực bằng lối
kết thúc có hậu mà báo trước vô vàn khó khăn trở ngại mà con người
phải vượt qua trên con đường tìm kiếm hạnh phúc. Sô-lô-khốp đã
miêu tả chiến tranh trong bộ mặt thật của nó, trong “đau khổ ,chết
chóc , máu me” (Lời L.Tôn-Xtôi), thể hiện một cách nhìn mới, cách
mô tả mới hiện thực cuộc sống sau chiến tranh.Tác giả đã sáng tạo
nhiều tình huống nghệ thuật,nhiều chi tiết tình tiết cảm động để
khám phá chiều sâu tính cách nhân vật (cảnh nhận con, những giọt
nước mắt của vợ người bạn, giấc ngủ của bé Vania…)
Cách kể chuyện:Truyện ngắn Số phận con người được xây dựng
theo lối truyện lồng trong truyện, ở đây có hai người kể chuyện.
Người thứ nhất là Xôcôlốp, nhân vật chính; người thứ hai là tác giả.
Thái độ của người kể chuyện là đồng cảm sâu sắc với nhân vật
chính, xúc động mãnh liệt trước số phận nhân vật này tạo nên chất
trữ tình sâu sắc của tác phẩm.
Nhận xét về thái
độ của người kể
chuyện.Ý nghĩa
lời trữ tình ngoại
đề ở cuối tác
phẩm.
Truyện cũng có một đoạn trữ tình ngoại đề ở phần cuối bày tỏ sự
đồng cảm, lòng tin tưởng và sự khâm phục của tác giả đối với một
tính cách Nga kiên cường và nhân hậu. Nhà văn tin tưởng vào một
thế hệ tương lai qua hình ảnh chú bé Vania: Thiết nghĩ rằngcon
người Nga đó,con người có ý chí kiên c ường sẽ đứng vững được và
sống bên cạnh bố, chú bé kia một khi lớn lên sẽ đ ương đầu với mọi
thử thách. Đó cũng là lời nhắc nhở, kêu gọi sự quan tâm của toàn xã
hội đối với mỗi số phận cá nhân sau chiến tranh. Cách kể chuyện
này tạo ra một phương thức miêu tả lịch sử mới: Lịch sử trong mối
quan hệ mật thiết với số phận cá nhân.
Nhân vật trong tác phẩm là những con người bình thường, thậm chí
nhỏ bé với tất cả các quan hệ phức tạp đa dạng tiêu biểu cho số
phận con người trong chiến tranh. Tác giả ví hai cha con Sôcôlốp là
“hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị bão tố chiến tranh thổi bạt
tới những miền xa lạ”. Hoàn cảnh đau khổ ghê gớm của Xôcôlốp đã
Nhân vật trong làm nổi bật tâm hồn nhân hậu và tính cách kiên cường của anh. Đó là
tác phẩm là những con người bình thường mà vĩ đại, hình ảnh của nhân dân Nga.
những
người
bình thường hay 3-Chủ đề:
vĩ đại?
Qua tác phẩm,với một dung lượng không lớn, Sô-lô-khốp đã khám
phá chiều sâu chiến công hiển hách của nhân dân Xô viết trong cuộc
chiến tranh giữ nước vĩ đại với tất cả những khó khăn t ưởng chừng
như không vượt qua được. Và trong hoàn cảnh ấy, tác giả ca ngợi
bản lĩnh kiên cường và nhân hậu của con người Xô viết. Đó cũng là
lời nhắc nhở, kêu gọi sự quan tâm của toàn xã hội đối với mỗi số
Qua tìm hiểu phận cá nhân sau chiến tranh.
đoạn trích, hãy
rút ra chủ đề tác III_TỔNG KẾT:
phẩm.
Bản lĩnh kiên cường và nhân hậu của con người Xô-Viết.
Sô-lô-khốp là nhà văn dũng cảm khám phá sự thật.
4-Củng cố
Khái quát lại kiến thức cơ bản của tác phẩm.
Đọc kĩ lại tác phẩm, nhớ chi tiết.
5. Dặn dò:
Tiết đến trả bài viết số 6.
* Rút kinh nghiệm
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………