Giáo án lịch sử lớp 7 bài 25 (tiếp)

TIẾT 56. BÀI 25: PHONG TRÀO TÂY SƠN IV. TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN THANH I.MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Kiến thức -Tài thao lược của Quang Trung và danh tướng Ngô Thì Nhậm -Những sự kiện lớn trong chiến dịch phá quân Thanh, đặc biệt là đ ại th ắng ở trận Ngọc Hồi- Đống Đa xuân Kỷ Dậu. 2.Kĩ năng: - Sử dụng lược đồ để thuật lại cuộc đại phá quân Thanh. - Đánh giá tầm vóc lịch sử của sự kiện mùa xuân Kỷ Dậu (1789) 3.Thái độ: - Giáo dục lòng yêu nước và tự hào về trang sử vẽ vang của dân tộc ta trong cuộc đại phá quân thanh xâm lược. - Cảm phục thiên tài quân sự Nguyễn Huệ. -Tích hợp: giáo dục HS ý thức bảo vệ các địa điểm, di tích lịch sử. II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: 1.Chuẩn bị của giáo viên: -Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong ki ến và ch ống quân xâm lược nước ngoài. -Lược đồ diễn biến trận đánh Ngọc Hồi – Đống Đa. 2.Chuẩn bị của HS: Học bài, soạn bài trước khi đến lớp III.DỰ KIÊN PHƯƠNG PHÁP 1.Chủ đạo: vấn đáp, trực quan, động nảo, trình bày 1 phút. 2.Bổ trợ: gợi mở, diễn giải. IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. HOẠT HOẠT CỦA GV 1. On định lớp (1p): Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài củ (5p) -H: Vì sao Nguyễn Huệ thu phục được Bắc Hà? HOẠT ĐỘNG CỦA HS -Lớp trưởng báo cáo. -Được nhân dân, nhiều sĩ phu nổi tiếng giúp đỡ. -Lực lượng Tây Sơn hùng mạnh. -Chính quyền phong kiến Trịnh Lê quá thối nát -H: Nêu vai tò của Nguyễn Huệ -Tiêu diệt thế lực họ trong phong trào Tây Sơn. Nguyễn ở Đàng trong, chính quyền họ Trịnh ở đàng ngoài, có công thống nhất đất nước. 3.Bài mới (39p)….. HĐ 1: Quân Thanh xâm lược -Tiếp nhận thông tin nước ta -H: Sau khi Nguyễn Huệ thu phục được Bắc Hà, vua Lê -Sai người sang cầu cứu nhà Chiêu Thống đã có hành động Thanh gì? -H; Nhà Thanh có bỏ qua cơ hội -Nhân cớ đưa quân về giúp này không? vua Lê Chiêu Thống, Càn Long thực hiện âm mưu xâm -GV chỉ lược đồ H57. lược nước ta. Năm 1788, Nhà Thanh cử Tôn -Quan sát lược đồ và lắng Sĩ Nghị đem 29 vạn quân tiến nghe tích cực. vào nước ta chia làm 4 đạo (mũi tên trắng chấm đen) + Đạo 1 do Tôn Sĩ Nghị chỉ huy từ Quãng Tây qua Lạng Sơn tiến vào. + Đào 2 theo đường Cao Bằng NỘI DUNG 1. Quân Thanh xâm lượ nước ta (10p). a. Hoàn cảnh: -Lê Chiêu Thống sai ngườ sang cầu cứu nhà Thanh. -Nhân cơ hội này vua Cà Long thực hiện âm mưu xâm lược nước ta. -Cuối năm 1788, nhà Than tiến hành xâm lược nước ta Tôn Sĩ Nghị chia quân thàn 4 đạo tiến vào nước ta. do Sầm Nghi Đống chỉ huy. + Đạo 3 theo đường Tuyên Quang. + Đạo 4 theo đường Qaũng Ninh tiến vào Hải Dương. -H: Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của quân Thanh cho cuộc xâm lược nước ta -Chuẩn bị chu đáo. + Lục lượng mạnh gồm bộ binh, kỵ binh, thủy binh. + Được bè lũ Lê Chiêu Thống dẫn đường ủng hộ lương thực, quân nhu, quân dụng. + Tướng giặc là những tên tướng giỏi, hiếu chiến, hăm hở muốn “lập công lớn” - Vua bán nước hèn hạ nhục -H: Em có suy nghĩ gì về bẻ lũ nhã. Lê Chiêu Thống? -Chỉ vì quyền lợi cá nhân mà bán rẻ Tổ Quốc, gây đau khổ cho nhân dân -H: Trước thế giặc mạnh quân -Rút khỏi Thăng Long. Tây Sơn đã hành động như thế -Lập phòng tuyến Tam nào? Điệp- Biện Sơn. -GV chỉ bản đồ H57 giới thiệu phòng tuyến Tam Điệp Biện Sơn (vị trí, đặc điểm) -H: Vì sao quân ta rút khỏi Thăng Long? Có ý kiến cho rằng quân Tây Sơn rút khỏi Thăng Long vì hèn nhát. Em có đồng ý với ý kiến đó không.? -H: Nhìn trên bản đồ vì sao nghĩa quân lập phòng tuyến Tam Điệp, Biện Sơn? -Không phải do hèn nhất, sợ giặc, đây là một kế hoạch sáng suốt, chu đáo. + Bảo toàn lực lượng (quân Thanh quá đông, hung hăng, quân ta chỉ có vài vạn.) + Làm kiêu lòng địch. + Chờ thời cơ - Phòng tuyến có chiều sâu, liên kết thủy bộ vững chắc. - Là bàn đạp cho quân Tây Sơn hội quân và tấn công ra Thăng Long diệt quân Thanh. -Cướp bóc, giết người, đốt nhà, kêu căn… b.Chuẩn bị của nghĩa quân. -Ngô Thì Nhậm, Ngô Văn Sở một mặt cho quân rút khỏ Thăng Long về xây dựn phòng tuyến ở Tam Điệp Biện Sơn, một mặt ch người về Phú Xuân cấp bá với Nguyễn Huệ. -Tại Thăng Long quân Than Long ra sức cướp bóc, giế người rất tàn bạo. Lê Chiê Thống tìm cách trả thù, bá oán rất tàn bạo... lòng dâ -H: Thái độ của quân Thanh khi vào xâm lược nước ta như thế nào? câm phẩn. 2. Quang Trung đại ph quân Thanh (1789). (14p) -Chuyển ý … HĐ 2: Quang Trung đại phá quân Thanh (1789). -H: Tại sao lúc lấy được chính quyền từ tay họ Trịnh, Nguyễn Huệ lại không lên ngôi mà bây giờ mới lên ngôi? -Lúc tiến quân ra Bắc, Nguyễn Huệ lấy khẩu hiệu “phù Lê, diệt Trịnh ”. -Bây giờ vua Lê bán nước, quân Thanh xâm lược nên Nguyễn Huệ lên ngôi là hợp lòng người. -Tập hợp được lòng dân, tạo sức mạnh đoàn kết dân tộc.. -Khẳng định chủ quyền của -H:Việc Nguyễn Huệ lên ngôi dân tộc và cho quân Thanh Hoàng đế có ý nghĩa gì? biết rằng nước ta có chủ. -Quan sát và lắng nghe tích cực. -GV chỉ bản đồ H57: mũi tên màu xanh là đường tiến quân của Quang Trung ra Bắc. Từ Phú Xuân ra Tam Điệp, Quang Trung vừa hành quân gấp, vừa bổ sung lực lượng, vừa động viên binh sĩ. -GV chỉ địa danh Nghệ An nơi Quang Trung mở cuộc duyệt binh lớn. -H: Vì sao Quang Trung mở cuộc duyệt binh ở Nghệ An? -GV chỉ địa danh Thanh Hóa – nơi Quang Trung đọc lời tuyên thệ (GV giải nghĩa từng câu cho HS hiểu). -H :Nhận xét về lời tuyên thệ của Quang Trung? -Để lấy khí thế và tinh thần cho binh lính -Quan sát và lắng nghe tích cực. -Thể hiện tinh thần quyết tâm chống giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc của quân Tây Sơn. -Quan sát và lắng nghe tích cực. -1788, Nguyễn Huệ lên ngô hoàng đế lấy niên hiệu l Quang Trung và lập tức tiế quân ra Bắc  Nghệ An Thanh Hoá Quang Trung đề tuyển thêm quân. -GV chỉ dãy núi Tam Điệp đây là ranh giới giữa Ninh Bình và Thanh Hóa ngày nay. Tại đây, Quang Trung đã động viên tướng sĩ, khen ngợi kế hoạch của Ngô Thì Nhậm. -H: Quang Trung dự định đánh quân Thanh vào thời gian nào? -H: Vì sao Quang Trung quyết định tiêu diệt quân Thanh vào dịp Tết Kỷ Dậu? -Vào dịp Tết Kỷ Dậu. -Quân Thanh mới chiếm được Thăng Long dễ dàng nên còn chủ quan kiêu ngạo. -Vào dịp Tết quân Thanh lơ là không đề phòng  quân địch bị bất ngờ. -Quang Trung chia làm 5 đạo -Từ Tam Điệp, Quang Trun chia quân làm 5 đạo: +Đạo chủ lực do Quan Trung chỉ huy  Thăn Long. +Đạo thứ 2,3: đánh vào Tâ -Quan sát và lắng nghe tích Nam Thăng Long. -H:Vua Quang Trung chuẩn bị cực. +Đạo thứ 4: tiến ra Hả cho cuộc đại phá quân Thanh Dương. như thế nào? +Đạo thứ 5: tiến ra Lạn -GV chỉ bản đồ H59 : 5 đạo Giang chặn đường rút củ quân của Quang Trung (mũi tên giặc. màu xanh) từ Tam Điệp tiến ra -Đêm 30 tết, quân ta vượ Bắc. sông Gián Khẩu, tiêu diệ -GV chỉ bản đồ H59, chỉ vào địch ở đồn Tiền Tiêu. Mờ cung Tây Long và nhấn mạnh: sáng mồng 5 ta đánh đồ nơi đây từ Tôn Sĩ Nghị đến bọn Ngọc Hồi, quân Than tướng soái quân Thanh đang chống cự không nổi, bỏ chúi đầu vào yến tiệc, hát chạy tán loạn. Cùng lúc đ xướng … đạo quân của đô đốc Lon Gv tuờng thuật lược đồ. đánh đồng Đống Đa, tướn -Đêm 30 Tết vượt sông Giáng giặc sầm Nghi Đống tự tử Khẩu, tiêu diệt địch ở đồn tiền Tôn Sĩ Nghị bỏ chạy san tiêu. Gia Lâm. Trưa mồng 5 - Đêm mồng 3 tết, bí mật vây Quang Trung cùng toàn quâ đồn Hà Hồi. Sau đó GV chỉ vị chiến thắng kéo vào Thăn trí nới quân ta tập kết ở phía Long. Nam Hà Hồi (cánh đồng Cung) trên bản đồ để chuẩn bị đánh đồn Ngọc Hồi. + GV chỉ cánh quân của đô đốc Bảo tập kết ở Đại Ang-phía Tây Nam Ngọc Hồi. - Ngày mồng 5 Tết, quân Tây Sơn không bao vây mà đánh mạnh ở mặt phía nam Ngọc Hồi, bịt hướng đông bắc bằng một cánh quân nghị binh, mở hướng tây bắc cho giặc chạy vào đầm Mực.. (GV nên nhấn mạnh cách tạo tấm lá chắn bằng gỗ quấn rơm tẩm nước để bảo vệ bộ binh). -H: Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa như thế nào? GV chỉ bản đồ: Trong khi quân Quang Trung đánh đồn Ngọc Hồi, mờ sáng mùng 5 Tết, đạo quân của đô đốc Long tấn công đồn Khương Thượng – Đống Đa. -H:Tại sao quân Tây Sơn tấn công đồng Ngọc Hồi - Khương Thượng vào cùng một thời điểm là mùng 5 Tết? Quân Tây Sơn giáp chiến, đốt lửa thiêu cháy trại giặc. Sầm Nghi Đống thắt cổ tự tử. - GV chỉ bản đồ hướng rút chạy của Tôn Sĩ Nghị (làm cầu phao, trốn sang Gia Lâm). - GV nêu kết quả chiến thắng. -Chuyển ý:… *HĐ 3: Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn -H: Vì sao quân Tây Sơn giành được nhiều thắng lợi như vậy? -Đây là vị trí quan trọng nhất của địch ở phía nam Thăng Long. -Cách đánh bất ngờ làm quân giặc hoảng loạn, khí thế chiến đấu của quân ta dâng cao như vũ bảo. -Thực hiện sự chỉ đạo của Quang Trung là các đạo quân phải hiệp đồng tác chiến, nếu đánh cùng một lúc thì Tôn Sĩ Nghị sẽ bối rối không kịp điều quân tiếp viện cho mặc trận phía nam được. -Quan sát và lắng nghe tích cực 3. Nguyên nhân thắng lợ và ý nghĩa lịch sử củ phong trào Tây Sơn (10p) a.Nguyên nhân thắng lợi -Nhớ ý chí đấu tranh, chốn áp bức bóc lột, tinh thần yê nước, đoàn kết và hi sinh ca cả của dân tộc ta. -Sự lãnh đạo tài tình, sán -Sự ủng hộ hưởng ứng của suốt của Quang Trung và bộ nhân dân. chỉ huy. -Sự lãnh đạo tài tình của vua Quang Trung và bộ chỉ huy nghĩa quân. - Tiến hành cuộc hành quân thần tốc (từ Phú Xuân ra Nghệ An.) b.Ý nghĩa lịch sử. -H: Suốt 17 năm (1771-1789) chiến đấu, phong trào Tây Sơn đã thu được những kết quả to lớn nào? -Tiên đoán ngày mùng 7 Tết khao quân. -Nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh: thần tốc, bất ngờ, táo bạo, chỉ đạo và tổ chức chiến đấu hết sức cơ động. -Đánh tan quân xâm lược Xiêm, Thanh, bảo vệ Tổ quốc. -Lật đổ các tập đoàn phong kiến Nguyễn, Trịnh, Lê. -Xóa bỏ sự chia cắt đất -H; Phong trào nông dân tây nước, lập lại thống nhất. Sơn kết thúc thắng lợi có ý -Quan sát và lắng nghe tích nghĩa lịch sử như thế nào ? cực -GV nhấn mạnh thắng lợi đại phá quân Thanh: giữ vững độc lập dân tộc, một lần nữa đập tan cuồng vọng xâm lược của -Dựa vào lược đồ trình bày. các đế chế quân chủ Phương Bắ.c *Nguyên nhân thắng lợi 4. Cũng cố (4p) -Nhớ ý chí đấu tranh, …của -H: Trình bày cuộc tiến công dân tộc ta. của vua Quang Trung đại phá -Sự lãnh đạo tài tình,… bộ quân Thanh vào diệp tết Kỉ Dậu chỉ huy. 1789? *Ý nghĩa lịch sử. -H: Phong trào nông dân tây - Lật đổ các tập đoàn phong Sơn kết thúc thắng lợi có ý kiến thối nát Trịnh – nghĩa lịch sử như thế nào ? Nguyễn, xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước, thống nhất quốc gia. - Đánh đuổi ngoại xâm Xiêm, Thanh giử vững độc lập dân tộc. - Lật đổ các tập đoàn phon kiến thối nát Trịnh Nguyễn, xoá bỏ ranh giớ chia cắt đất nước, thốn nhất quốc gia. - Đánh đuổi ngoại xâm Xiêm, Thanh giử vững độ lập dân tộc. 5. Dặn dò (1p) -Học thuộc bài, làm bài tập cuối bài -Soạn trước bài 26 *Rút kinh nghiệm sau tiết dạy: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………............................................................................................... ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………................................................................