Giáo án Lịch sử lớp 12 bài 4: Các nước Đông Nam Á và Ấn Độ

GIÁO ÁN LỊCH SỬ LỚP 12 BÀI 4 CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á VÁ ẤN ĐỘ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1. Kiến thức: - Nắm được những nét chính về quá trình đấu tranh giành độc lập của các quốc gia Đông Nam Á, tiêu biểu là Lào và Campuchia. Tình đoàn kết ciến đấu gi ữa 3 n ước Việt Nam – Lào – Campuchia. - Biết được quá trình xây dựng, phát triển của các n ước Đông Nam Á. S ự ra đ ời, quá trình phát triển và vai trò của tổ chức ASEAN. - Nắm được những nét lớn về cuộc đấu tranh giành độc lập và công cu ộc xây dựng đất nước của Ấn Độ từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. 2. Kỹ năng: - Quan sát, khai thác lược đồ và tranh ảnh. - Rèn luyện các kỹ năng tư duy. 3. Tư tưởng: Hiểu, trân trọng, cảm phục những thành tựu đạt được trong công cu ộc đ ấu tranh giành độc lập và xây dựng phát triển đất nước của các quốc gia Đông Nam Á và Ấn Độ. Tự hào về những biến đổi lớn lao của bộ mặt khu vực Đông Nam Á hi ện nay. Rút ra những bài học cho sự đổi mới và phát triển của đất nước Việt Nam. II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY – HỌC: - Lược đồ khu vực Đông Nam Á sau Chiến tranh thế giới thứ hai. - Lược đồ các nước Nam Á. - Một số tranh ảnh có liên quan. - Tài liệu tham khảo. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY – HỌC: 1. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Hãy nêu những sự kiện chính trong những năm 1946 – 1949 dãn t ới s ự thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và ý nghĩa của sự thành lập nhà nước này. Câu 2: Nội dung cơ bản của đường lối cải cách – mở c ửa c ủa Trung Qu ốc và nh ững thành tựu chính mà Trung Quốc đạt được trong những năm 1978 – 2000? 2. Bài mới: Trong xu thế biến đổi không ngừng của các quốc gia trên thế giới từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, tình hình chính trị, kinh tế, xã h ội ở ku v ực Đông Nam Á và Nam Á có sự thay đổi sâu sắc: các nước trong khu vực đã giành được độc lập và bước vào thời kỳ xâ dựng đất nước với nhiều thành tựu rực rỡ. 1 Quá trình giành độc lập của các quốc gia Đông Nam Á và Ấn Đ ộ di ễn ra nh ư th ế nào? Các nước này đã thực hiện biện pháp gì để xây dựng, phát triển đất nước và thu được thành tựu to lớn ra sao? Đó là những vấn đ ề c ơ b ản chúng ta c ần làm sáng t ỏ qua bài này. 3. Tổ chức dạy – học bài mới: Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản * Hoạt động: Tìm hiểu nét chung về quá trình I. Các nước Đông Nam Á. đấu tranh giành độc lập của các nước Đông 1. Sự thành lập của các quốc Nam Á. gia độc lập ở Đông Nam Á sau - GV hướng dẫn HS khai thác lược đồ khu vực Chiến tranh thế giới thứ hai. Đông Nam Á sau Chiến tranh thế giới thứ hai và * Vài nét chung về quá trình đấu khai thác SGK bằng cách đưa ra câu hỏi: Qua quan tranh giành độc lập: sát lược đồ và SGK, em hãy cho biết Đông Nam Á là một khu vực như thế nào? Từ sau chiến tranh - Từ sau Chiến tranh thế giới thứ thế giới thứ hai, các nước Đông Nam Á phải đấu hai, các nước Đông Nam Á liên tranh chống lại những kẻ thù nào và thu được kết tục nổi dậy đấu tranh giành độc lập: quả gì? + Tháng 8/1945, nhân cơ hội - HS quan sát, suy nghĩ, phát biểu ý kiến. Nhật đầu hàng Đồng minh, nhiều - GV nhận xét, phân tích, kết luận: nước Đông Nam Á đã nổi dậy + Nhìn vào lược đồ, các em thấy Đông Nam Á là giành được độc lập (Inđônêxia, một khu vực thống nhất gồm 2 bộ phận: vùng bán Việt Nam, Lào) hoặc giải phóng đảo (còn gọi là Đông Nam Á lục địa hay bán đảo phần lớn lãnh thổ (Miến Điện, Trung Ấn) và quần đảo Mã Lai (Đông Nam Á hải Mã Lai, Philippin). đảo). Diện tích của Đông Nam Á rộng 4,5 triệu + Tiếp đó, nhân dân Đông Nam km2, gồm 11 nước với số dân 536 triệu người Á tiến hành kháng chiến chống (2002). thực dân Âu – Mỹ quay trở lại + Các nước trong khu vực Đông Nam Á gồm: xâm lược và đều giành được Philip1pin, Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam thắng lợi: Mianma, Brunây, Malaixia, Xingapo, Inđônêxia và  Việt Nam đánh bại thực dân Đông Timo. Pháp (1954) và đế quốc Mỹ + Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các (1975). nước Đông Nam Á đều là thuộc địa của các nước  Hà Lan phải công nhận độc thực dân phương Tây (Trừ Xiêm-Thái Lan). Trong lập của Inđônêxia (1949). những năm Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước  Các nước Âu – Mỹ phải Đông Nam Á bị biến thành thuộc địa của quân phiệt Nhật Bản. công nhận độc lập của Philippin + - GV dựa vào SGK tóm lược quá trình đ ấu tranh (7/1946), Miến Điện (1/1948), Mã chống quân phiệt Nhật Bản và chống chủ nghĩa Lai (8/1957), Xingapo (6/1959). thực dân Âu – Mỹ quay trở lại tái chiếm Đông Nam  Brunây tuyên bố độc lập Á. Sau đó, GV kết luận: Tóm lại, từ sau Chiến (1/1984). tranh thế giới thứ hai, trải qua quá trình đấu tranh  Đông Timo tách khỏi lâu dài và gian khổ, các quốc gia Đông Nam Á đ ều Inđônêxia (8/1999). đã giành được độc lập. Đây là một kết quả to lớn, 2 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản làm thay đổi sâu sắc cục diện khu vực Đông Nam Á , tạo điều kiện cho các nước bắt tay vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước đạt nhiều thành * Lào (1945 – 19754) tựu rực rỡ. * Hoạt động: Tìm hiểu về các giai đoạn phát * Campuchia (1945 – 1993) triển của cách mạng Lào và Campuchia. - GV chia lớp làm 2 nhóm với nhiệm vụ: + Nhóm 1: Lập bảng thống kê về các giai đoạn phát triển của cách mạng Lào (1945 – 1975). + Nhóm 2: Lập bảng thống kê về các giai đoạn phát triển của cách mạng Campuchia (1945 – 1993). - Các nhóm tiến hành thảo luận, thống nhất ý kiến, lập bảng thống kê, cử đại diện báo cáo. GV nhận xét, đưa ra thông tin phản hồi bằng bảng thống kê đã chuẩn bị sẵn. Bảng 1: Các giai đoạn phát triển của cách mạng Lào (1945 – 1975) Các giai đoạn phát triển Khởi nghĩa chống quân phiệt Nhật (1945) Thời gian Sự kiện chính và kết quả 23/8/1945 Nhân dân Lào nổi dậy giành chính quyền 12/10/1945 Chính phủ Lào tuyên bố độc lập 3/1945 Kháng chiến chống Pháp 1946 – 1954 Phối hợp với Việt Nam và Campuchia tiến hành kháng chiến chống Pháp. 7/1954 Pháp phải ký Hiệp định Giơnevơ công nhận các quyền dân tộc cơ bản của Lào. 22/3/1955 Đảng Nhân dân cách mạng Lào được thành lập, lãnh đạo nhân dân tiến hành kháng chiến chống Mỹ. 21/2/1973 Mỹ và tay sai phải ký hiệp định Viêng Chăn lập lại hòa bình, thực hiện hòa hợp dân tộc ở Lào. (1945 – 1954) Kháng chiến chống Mỹ (1955 – 1975) Thực dân Pháp trở lại xâm lược Lào Từ tháng 5 đến tháng 12/1975 Quân dân Lào nổi dậy giành chính quyền trong cả nước. 3 2/12/1975 Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào chính thức thành lập. Bảng 2: Các giai đoạn phát triển của cách mạng Campuchia (1945 -1993) Các giai đoạn phát triển Thời gian 10/1945 Kháng chiến chống Pháp (1945 – 1954) 1951 9/11/1953 7/1954 Thời kỳ trung lập (1954 – 1970) Kháng chiến chống Mỹ (1970 – 1975) Đấu tranh chống tập đoàn Khơme đỏ (1975 – 1979) Nội chiến (1979 – 1993) Sự kiện chính và kết quả Pháp trở lại xâm lược Campuchia. Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia thành lập, lãnh đạo nhân dân đấu tranh. Chính phủ Pháp ký hiệp ước trao trả độc lập nhưng quân Pháp vẫn còn chiếm đóng. Pháp ký hiệp định Giơnevơ công nhận các quyền dân tộc cơ bản của Campuchia. Chính phủ Xihanúc thực hiện đường lối hòa bình trung 1954 – 1970 lập; đẩy mạnh công cuộc xây dựng kinh tế, văn hóa, giáo dục của đất nước. 18/3/1970 Mỹ điều khiển tay sai lật đổ Chính phủ Xihanúc. Campuchia tiến hành kháng chiến chống Mỹ. 17/4/1975 Giải phóng thủ đô Phnôm Pênh. Đế quốc Mỹ bị đánh bại. Nhân dân Campuchia nổi dậy đánh đuổi tập đoàn Khơme đỏ do Pôn Pốt cầm đầu. 1975 – 1979 7/1/1979 Tập đoàn Pôn Pốt bị lật đổ. Nước Cộng hòa Nhân dân Campuchia được thành lập. 1979 Bùng nổ nội chiến giữa Đảng Nhân dân Cách mạng với các phe phái đối lập, chủ yếu là lực lượng Khơme đỏ . 23/10/1991 Được cộng đồng quốc tế giúp đỡ, Hiệp định hòa bình về Campuchia được ký kết tại Pari. 9/1993 Tổng tuyển cử bầu quốc hội mới, thành lập Vương quốc Campuchia do Xihanúc làm quốc vương. 4 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản * Hoạt động: Tìm hiểu về tình đoàn kết chiến đấu giữa 3 dân tộc Đông Dương. - GV đặt câu hỏi: Qua tìm hiểu quá trình đấu tranh giành độc lập của Lào và Campuchia, em hãy cho biết tình đoàn kết chiến đấu của nhân dân 3 nước Đông Dương được thể hiện như thế nào? - HS thảo luận, phát biểu ý kiến. - GV nhận xét và kết luận: Trong suốt tiến trình đấu tranh cách mạng, nhân dân 3 nước Việt Nam – Lào – Campuchia luôn sát cánh, kề vai, giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau. Chiến thắng đạt được ở mỗi nước đều có tác dụng cổ vũ, động viên hoặc cũng chính là thắng lợi của các nước bạn. Đặc biệt, trong chiến dịch Điện Biên Phủ (1954), quân dân Lào và Campuchia đã giúp đỡ đắc lực cho quân dân Việt Nam cả về vật chất lẫn tinh thần và thắng lợi vẻ vang của quân dân Việt Nam trong chiến dịch Điện Biên Phủ đã buộc đế quốc Pháp – Mỹ phải ký Hiệp định Giơnevơ, công nhận quyền cơ bản của cả 3 dân tộc Đông Dương… Tình đoàn kết tương trợ của cả 3 nước Đông Dương là một trong những nguyên nhân quan trọng đưa tới thắng lợi của cách mạng 3 nước. * Hoạt động: Tìm hiểu quá trình xây dựng và phát triển của nhóm các nước sáng lập ASEAN. - GV chia lớp thành 2 nhóm với nhiệm vụ: 2. Quá trình xây dựng và phát triển của các nước Đông Nam Á. + Nhóm 1: Tìm hiểu Chiến lược kinh tế hướng nội của nhóm 5 nước sáng lập a. Nhóm 5 nước sáng lập ASEAN: ASEAN. Quá trình xây dựng và phát triển đất nước + Nhóm 2: Tìm hiểu Chiến lược kinh tế trải qua 2 giai đoạn: hướng ngoại của nhóm 5 nước sáng lập - Sau khi giành dộc lập, nhóm nước này ASEAN. tiến hành công nghiệp hóa thay thế nhập - Các nhóm thảo luận, thống nhất ý kiến khẩu (chiến lược kinh tế hướng nội): 5 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản và cử đại diện trình bày. + Nội dung: Đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng - GV nhận xét, phân tích, kết luận: nội địa thay thế hàng nhập khẩu, chú trọng + Nhóm 1: Từ sau khi giành độc lập, quá thị trường trong nước. trình xây dựng và phát triển đất nước của + Thành tựu: Đáp ứng được nhu cầu cơ nhóm 5 nước sáng lập ASEAN (Inđônêxia, Malaixia,Philippin, Xingapo, Thái Lan) trải bản của nhân dân trong nước, góp phần giải quyết nạn thất nghiệp. qua 2 giai đoạn: + Hạn chế: Đời sống người lao động Ở giai đoạn đầu, nhóm nước này thực hiện công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu còn khó khăn, tệ tham nhũng, quan liêu (chiến lược kinh tế hướng nội) với nội phát triển; chưa giải quyết được quan hệ dung đẩy mạnh phát triển các ngành công giữa tăng trưởng với công bằng xã hội. nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng nội địa thay thế hàng nhập khẩu, chú trọng thị trường trong nước. Mặc dù hực hiện chiến lược kinh tế hướng nội đã đáp ừng được nhu cầu cơ bản của nhân dân trong nước, góp phần giải quyết nạn thất nghiệp, song chiến lược này ngày càng dẫn đến nhiều hạn chế được bộc lộ. Đó là tình trạng thiếu nguồn vốn, thiếu nguyên liệu và công nghệ, sản xuất thua lỗ, tệ tham những, quan liêu phát triển, đời sống người lao động gặp nhiều khó khăn… - Từ những năm 60 – 70 của thế kỷ XX trở đi, nhóm nước này chuyển sang chiến lược công nghiệp hóa, lấy xuất khẩu làm chủ đạo (chiến lược kinh tế hướng ngoại): + Nội dung: Tiến hành “mở cửa” nền kinh tế, thu hút vốn đầu tư và kỹ thuật của nước ngoài, tập trung cho xuất khẩu và phát triển ngoại thương. + Thành tựu: Làm cho bộ mặt kinh tế-xã hội các nước này biến đổi to lớn. Tỉ trọng công nghiệp và mậu dịch đối ngoại tăng nhanh, tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao. + Nhóm 2: Từ những năm 60 – 70 trở đi, Đặc biệt, Xingapo đã trở thành “con rồng” nhóm nước này chuyển sang chiến lược kinh tế nổi trội nhất của châu Á. công nghiệp hóa hướng ngoại: Tiến hành + Hạn chế: Xảy ra cuộc khủng hoảng “mở cửa” nền kinh tế, thu hút vốn đầu tư và kỹ thuật của nước ngoài, tập trung sản tài chính lớn (1997 – 1998). Song đã khắc xuất hàng hóa để xuất khẩu, phát triển phục được. ngoại thương. Thành tựu đạt được đã làm biến đổi sâu sắc bộ mặt các nước. Các nước này đều đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, đặc biệt Xingapo đã chuyển mình thành “con rồng” kinh tế nổi trội nhất châu Á. Mặc dù năm 1997 – 1998 các nước ASEAN đã trải qua cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng, song đã khắc phục được và tiếp tục phát triển. → Nhận xét về quá trình phát triển kinh tế của nhóm 5 nước sáng lập ASEAN. - GV đưa câu hỏi: Qua tìm hiểu về các chiến lược, đường lối phát triển kinh tế 6 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản của các nước Đông Nam Á cùng các thành tựu đạt được, em có nhận xét gì về quá trình xây dựng và phát triển của các nước Đông Nam Á? - HS trao đổi, phát biểu ý kiến. - GV nhận xét và tổng kết: Từ sau khi giành độc lập, có thể nói các nước Đông nam Á đã bước vào một quá trình xây dụng và phát triển kinh tế t\rất năng động. Các chiến lược, đường lối phát triển kinh tế lản lược được thử nghiệm và điều quan trọng là Chính phủ các nước thường xuyên có sự điều chỉnh để tìm ra đường lối phát triển tối ưu nhất. Do vậy, bộ mặt kinh tế xã hội của khu vực Đông Nam Á kể từ sau khi giành độc lập đã có biến đổi sâu sắc và toàn diện, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao. Hiện nay, Đông Nam Á trở thành một trong những khu vực có nền kinh tế phát triển năng động nhất thế giới. * Hoạt động: Tìm hiểu tổ chức ASEAN. - GV đặt câu hỏi: Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN ra đời trong hoàn cảnh lịch sử nào? - HS theo dõi SGK, trả lời câu hỏi. - GV căn cứ SGK chốt lại vần đề. b. Nhóm các nước Đông Dương. c. Nhóm các nước Đông Nam Á. 3. Sự ra đời và phát triển của tổ chức ASEAN. * Hoạt động: Tìm hiểu quá trình phát triển của tổ chức ASEAN. * Hoàn cảnh ra đời: - GV giảng: Trong giai đoạn đầu (1967 – - Sau khi giành độc lập, nhiều nước trong 1975, ASEAN là một tổ chức non yếu, sự khu vực bước vào phát triển kinh tế song hợp tác trong khu vực còn lỏng lẻo, chưa gặp nhiều khó khăn và thấy cần phải hợp có vị trí trên trường quốc tế. Sự khởi sắc tác với nhau để cùng phát triển. của ASEAN được đánh dấu từ Hội nghị cấp cao lần thứ nhất họp tại Bali - Họ muốn hạn chế ảnh hưởng của các (Inđônêxia) tháng 2/1976, với việc ký Hiệp cường quốc bên ngoài đối với khu vực. - Các tổ chức hợp tác khu vực trên thế giới định hữu nghị và hợp tác ở Đông Nam Á. - GV đặt câu hỏi: Nội dung chính của xuất hiện ngày càng nhiều đã cổ vũ các Hiệp ước Bali là gì và Hiệp ước này có nước Đông Nam Á liên kết với nhau. vai trò quan trọng như thế nào trong tiến - Do đó, ngày 8/8/1967, Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập tại trình phát triển của ASEAN? - HS tham khảo SGK, suy nghĩ trả lời câu Băng Cốc(Thái Lan, gồm 5 nước (Inđônêxia, Malaixia, Xingapo, Thái Lan, 7 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản hỏi. Philippin). - GV bổ sung, kết luận: * Quá trình phát triển: + Tại Hiệp ước Bali, các bên cam kết: “ Cố gắng phát triển và củng cố quan hệ hữu nghị cổ truyền, quan hệ văn hóa, lịch sử, láng giềng tốt và hợp tác đã từng ràng buộc họ với nhau và sẽ thực hiện trung thành những nhiệm vụ đề ra trong bản hiệp ước này”. - Giai đoạn 1967 – 1975: ASEAN là một tổ chức non yếu, hợp tác lỏng lẻo, chưa có vị trí trên trường quốc tế. + Hiệp ước thân thiện và hợp tác Bali là một bước tiến quan trọng trên quá trình phát triển của ASEAN. Thứ nhất, đây là một hiệp ước có tính chất pháp lý quốc tế. Tính chất ràng buộc cố kết giữa các thành viên chặt chẽ hơn. Thứ hai, văn kiện được ký kết bởi các nguyên thủ quốc gia thành viên. Thứ ba, nội dung Hiệp ước bao gồm 20 điều khoản với các chương, mục cụ thể hơn. hai nhóm nước này đã bắt đầu quá trình đối thoại, hòa dịu. - Tháng 2/1976, tại Hôi 5nghi5 cấp cao ASEAN lần thứ nhất họp tại Bali (Inđônêxia), Hiệp ước Bali được ký kết với nội dung chính là tăng cường quan hệ + Bản hiệp ước Bali đã vạch ra những hữu nghị và hợp tác ở Đông Nam Á. Từ điều khoản khá chi tiết nhằm củng cố và đây ASEAN có sự khởi sắc. tăng cường sự hợp tác trên tất cả lĩnh vực - Lúc đầu, ASEAN thực hiện chính sách giữa các nước ASEAN như kinh tế, xã hội, đối đầu với các nước Đông Dương. Song văn hóa, khoa học kỹ thuật và cả những từ cuối thập niên 80 của thế kỷ XX, khi lĩnh vực hành chính. “vấn đề Campuchia” được giải quyết giữa - Năm 1984, Brunây gia nhập và trở thành thành viên thứ 6 của ASEAN. - Tiếp đó, ASEAN kết nạp thêm Việt Nam(7/1995), Lào và Mianma (9/1997, Campuchia (9/1999). Như vậy, ASEAN từ 5 nước sáng lập ban đầu đã phát triển thành 10 nước thành viên - GV hướng dẫn HS theo dõi SGK và khai hợp tác ngày càng chặt chẽ về mọi mặt. thác hình 11. GV hỏi: Bức ảnh trên cho thấy điều gì? - Sau khi HS phát biểu, GV chốt lại: Hội nghị cấp cao (không chính thức) lần thứ 3 của ASEAN được tổ chức tại Manila (Philippin) vào 11/1999. Tham dự Hội nghị có nước chủ nhà Philippin, Brunây, Thái Lan, Xingapo, Inđônêxia, Mianma, Việt Nam, Lào, Campuchia. Hội nghị đã tăng cường hợp tác toàn diện giữa các nước thành viên. Trong ảnh là 10 nhà lãnh đạo đại diện cho 10 nước ASEAN đang nắm chặt tay nhau thể hiện một tinh thần hợp tác, hòa bình và cùng nhau phát triển. Như vậy là từ 5 nước sáng lập ban đầu, đến năm 1999 ASEAN đã phát triển thành 10 nước thành viên với quan hệ hợp tác ngày 8 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản càng chặt chẽ. * Hoạt động: Đánh giá về tổ chức ASEAN. * Vai trò: ASEAN ngày càng trở thành tổ - GV đặt câu hỏi: Em đánh giá như thế chức hợp tác toàn diện và chặt chẽ của nào về vai trò của tổ chức ASEAN? khu vực Đông Nam Á, góp phần tạo dựng một khu vực Đông Nam Á hòa bình, ổn - HS suy nghĩ, phát biểu ý kiến. định và phát triển. - GV nhận xét và kết luận: Trải qua hơn 40 năm phát triển, ASEAN đã trở thành tổ chức liên minh, hợp tác toàn diện của tất cả các nước trong khu vực Đông Nam Á, có đóng góp lớn trong việc tạo dựng một khu vực Đông Nam Á hòa bình, ổn định và phát triển. * Hoạt động: Tìm hiểu về cuộc đấu tranh giành độc lập ở Ấn Độ. - GV sử dụng lược đồ các nước Đông Nam Á và giới thiệu về Ấn Độ.: Ấn Dộ là quốc gia lớn nhất ở Nam Á, có 3 mặt giáp biển (Ấn Độ Dương), là một nước rộng lớn và đông dân thứ hai ở châu Á, với diện tích gần 3,3 triệu km2, dân số 1 tỉ 50 triệu người (2002). Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, cuộc đấu tranh chống thục dân Anh, đòi độc lập của nhân dân Ấn Độ đưới sự lãnh đạo của Đảng Quốc Đại phát triển mạnh mẽ. II. Ấn Độ: 1. Cuộc đấu tranh giành độc lập: - Sau chiến tranh thế giới thứ hai, dưới sự lãnh đạo của Đảng Quốc đại, cuộc đấu tranh chống thực dân Anh, đòi độc lập của nhân dân Ấn Độ phát triển mạnh mẽ. - GV đặt câu hỏi: Vì sao thực dân Anh phải nhượng bộ và trao quyền tự trị cho Ấn Độ? - HS theo dõi SGK trả lời. - GV bổ sung và nhấn mạnh: Do sức ép của phong trào đấu tranh mạnh mẽ của nhân dân Ấn Độ, đặc biệt là công nhân và nông dân, đã buộc thực dân Anh phải nhượng bộ. Về phong trào công nhân, trình bày như SGK. - GV bổ sung thêm về cuộc đấu tranh của nông dân Ấn Độ: Năm 1946 còn chứng kiến nhiều cuộc nổi dậy tự phát trên khắp - Do sức ép của phong trào đấu tranh, thực 9 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản các tỉnh của nông dân. Nông dân nhiều vùng xung đột vũ trang với địa chủ, cảnh sát. Tại các vùng Basti, Ballia…nông dân đòi cải cách ruộng đất. Ở Bengan, phong trào Tebhaga (“một phần ba”) của nông dân đòi chủ đất hạ mức thuế xuống 1/3 thu hoạch. Phong trào lôi cuốn gần 5 triệu người tham gia. Phong trào nông dân đạt tới đỉnh cao hơn cả là ở Telingan. Tại đây, nông dân nổi dậy đòi thủ tiêu chính quyền của lãnh vương Nidam, thành lập chính quyền nhân dân. dân Anh buộc phải nhượng bộ: Ngày 15/8/1947 đã chia Ấn Độ thành 2 quốc gia tự trị trên cơ sở tôn giáo: Ấn Độ của người theo đạo Ấn Độ giáo, Pakixtan của người theo Hồi giáo. - Không thỏa mãn với quy chế tự trị, trong những năm 1948 – 1950, Đảng Quốc đại tiếp tục lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành thắng lợi hoàn toàn. - Ngày 26/1/1950, Ấn Độ tuyên bố độc lập và thành lập nước Cộng hòa. Cuộc đấu tranh mạnh mẽ của nông dân đã buộc thực dân Anh phải thông qua “Kế hoạch Maobáttơn”, chia Ấn Độ thành 2 quốc gia tự trị: Ấn Độ của người theo Ấn Độ giáo, Pakixtan của người theo Hồi giáo. - GV giảng: Ngày 30/1/1948, vị lãnh tụ kiệt xuất của nhân dân Ấn Độ: M. Ganđi bị bọn phản động ám sát, nên sau đó J.Nêru giữ vai trò lãnh đạo Đảng Quốc Đại. Sau khi Ấn Độ giành độc lập hoàn toàn. Tổng thống đầu tiên được bầu là một trong những nhà hoạt động lão thành nhất của Đảng Quốc Đại, bạn chiến đấu của Ganđi, ngài Ragieđra Pxaxat, còn thủ tướng là J.Nêru. - GV đặt câu hỏi: Sự thành lập nước Cộng hòa Ấn Độ có ý nghĩa lịch sử gì? - HS suy nghĩ trả lời. - GV nhận xét và chốt lại: Thắng lợi của cuộc đấu tranh giành độc lập và sự ra đời của nước Cộng hòa Ấn Độ là bước ngoặt trọng đại của lịch sử Ấn Độ, đưa Ấn Độ bước sang thời kỳ độc lập và xây dựng đất nước. Đồng thời sự kiện này đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. - Sự ra đời nước Cộng hòa Ấn Độ đánh dấu bước ngoặt quan trọng của lịch sử Ấn Độ, cổ vũ mãnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới. * Hoạt động: Tìm hiểu về công cuộc xây dựng đất nước của Ấn Độ. - GV hướng dẫn HS khai thác hình 13 (J.Nêru). GV đặt câu hỏi: Em biết gì về 10 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản J.Nêru và vai trò của gia đình ông đối với 2. Công cuộc xây dựng đất nước: công cuộc xây dựng, phát triển đất nước Ấn Độ? - Sau khi HS phát biểu, GV nah65 xét, bổ sung: + J.Nêru sinh 1889, mất 1964. Ông là người hoạt động tích cực và có đóng góp lớn trong việc lãnh đạo nhân dân Ấn Độ đấu tranh giành độc lập. Sau khi M. Ganđi qua đời (30/1/1948), J.Nêru trở thành lãnh tụ Đảng Quốc Đại, đã đưa sự nghiệp giải phóng Ấn Độ đền thắng lợi hoàn toàn, thành lập nước Cộng hòa Ấn Độ (26/1/1950). Ông được bầu làm Thủ tướng Ấn Độ. J.Nêru có những đóng góp lớn trong việc đề ra và thực hiện nhiều kế hoạch xây dựng kinh tế, phát triển đất nước như kế hoạch cải tạo nền công nghiệp, kế hoạch điện khí hóa đất nước. Ngày 27/5/1964, J.Nêru qua đời. Ngay sau đó, Ấn Độ lâm vào khủng hoảng kinh tế xã hội gay gắt. + Hai năm sau khi J.Nêru qua đời, cong gái ông là Inđira Ganđi lên làm thủ tướng Ấn Độ. Bà đã thực hiện nhiều chính sách khôi phục, phát triển kinh tế Ấn Độ trong bối cảnh khó khăn phức tạp, giúp Ấn Độ đạt được nhiều bước tiến mới. Ngày 31/10/1984 bà bị ám sát. Con trai bà là Ragip Ganđi trở thành thủ tướng mới của Ấn Độ, tiếp tục công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Tháng 5/1991, R. Ganđi bị ám sát, sự kiện bi thảm này đã chấm dứt hơn nửa thế kỷ Đảng Quốc Đại gắn liền với tên tuổi và sự lãnh đạo của gia đình J.Nêru . - GV đặt câu hỏi: Ấn Độ đã đạt được những thành tựu nổi bật như thế nào trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước? - HS khai thác SGK, trả lời câu hỏi. - GV bổ sung thêm: Mặc dù đạt nhiều thành tựu về xây dựng, phát triển đất 11 Hoạt động của GV và HS Kiến thức cơ bản nước, song một thực tế khác là Ấn Độ đã - Trong thời kỳ xây dựng đất nước, mặc dù và đang phải đối phó với nhiều khó khăn gặp nhiều khó khăn nhưng Ấn Độ đã đạt to lớn: Khó khăn kinh tế, vấn đề dân số, được nhiều thành tựu quan trọng: mâu thuẫn tông giáo Hồi - Ấn, các hoạt + Nông nghiệp: động khủng bố, xu hướng ly khai của các  Từ giữa thập niên 70 của thế kỷ bang Pengiáp, Casơmia… XX, Ấn Độ đã thực hiện cuộc “Cách mạng - Về chính sách đối ngoại, GV bổ sung xanh” trong nông nghiệp, nhờ đó đã tự túc thêm: Trong 40 năm qua, trên cơ sở lập được lương thực. trường độc lập, không liên kết, Ấn Độ chủ  Từ 1995, xuất khẩu gạo đừng thứ trương hợp tác, hữu nghị với tất cả các nước trên thế giới. Ấn Độ gắn bó và tích ba thế giới. cực giúp đỡ phong trào giải phóng dân tộc + Công nghiệp: Trong thập niên 80 của trên thế giới, ủng hộ mạnh mẽ cuộc kháng thế kỷ XX, Ấn Độ đứng hàng thứ 10 thế chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân giới về sản xuất công nghiệp, đã chế tạo Đông Dương, góp phần quan trọng trong được nhiều máy móc hiện đại. việc chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa + Khoa học, kỹ thuật: Đang cố gắng bình ở khu vực này. Sau chấm dứt Chiến tranh lạnh, Ấn Độ thực hiện “đa dạng hóa vươn lên hàng các cường quốc về công quan hệ, chủ trương cải thiện quan hệ nghệ phần mềm, công nghệ hạt nhân, láng giềng với Turng Quốc, Ấn Độ cũng công nghệ vũ trụ. tranh thủ Mỹ, Nhật Bản, tăng cường quan + Văn hóa, giáo dục: Thực hiện cuộc hệ với ASEAN. “Cách mạng xám” và trở thành một trong những cường quốc sản xuất phần mềm lớn nhất thế giới. - Đối ngoại: Ấn Độ theo đuổi chính sách hào bình, trung lập tích cực, ủng hộ phong trào cách mạng thế giới. 4. Sơ kết bài học: - Củng cố: GV yêu cầu tổng hợp kiến thức đã học, trả lời các câu hỏi sau 1. Lập bảng niên biểu về thời gian tuyên bố độc lập của các quốc gia Đông Nam Á. 2. Sau khi giành độc lập, các quốc gia Đông Nam Á tiến hành xây dựng và phát triển đất nước như thế nào? Đạt được thành tựu gì? 3. Hãy nêu những thành tựu chính mà nhân dân Ấn Độ đạt được trong quá trình xây dựng đất nước. 5. Dặn dò: - Sưu tầm tranh ảnh, tài liệu về một nước Châu Phi hoặc Mỹ-Latinh mà em quan tâm. - Bài tập: 12 1. Sau khi giành độc lập, chiến lược đầu tiên mà nhóm 5 nước sáng lập ASEAN thực hiện là: A. Chiến lược kinh tế hướng ngoại. B. Chiến lược kinh tế hướng nội. C. Cả hai chiến lược kinh tế trên. 2. Cho đến năm 1984, ASEAN có mấy thành viên? A. 5 thành viên. B. 6 thành viên. C. 7 thành viên. 3. Đảng nào lãnh đạo cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Ấn Độ? A. Đảng dân chủ. B. Đảng Cộng hòa. C. Đảng Quốc đại. 4. Nối sự kiện với thời gian sao cho đúng: Sự kiện Thời gian 1. Đông Timo tách khỏi Inđônêxia a. 2/12/1975 2. Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân Lào chính thức thành lập b. 8/1999 3. Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) ra đời c. 26/1/1950 4. Việt Nam gia nhập ASEAN d. 8/8/1967 5. Ấn Độ tuyên bố độc lập đ. 7/1995 13