Giáo án lịch sử lớp 11 bài 8

BÀI 8 ÔN TẬP LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI I. Mục tiêu bài học 1. Về kiến thức - Củng cố những kiến thức cơ bản đã học một cách có hệ thống. 2. Về tư tưởng - Củng cố một số tư tưởng cơ bản được tiến hành giáo dục ở các bài học. 3. Về kỹ năng - Rèn luyện tốt hơn các kỹ năng học tập bộ môn, chủ yếu là h ệ thống hóa kiến thức, phân tích sự kiện, khái quát, rút ra kết luận, lập bản thống kê… II. Thiết bị, tài liệu dạy - học - Bảng thống kê các sự kiện cơ bản của lịch sử thế giới cận đại - Tranh ảnh, lược đồ cho bài tổng kết - Dùng các câu hỏi trắc nghiệm, trò chơi lịch sử giúp hs ôn l ại ki ến th ức đã học. III. Gợi ý tiến trình tổ chức dạy học 1.Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi: Những tác động của việc ứng dụng những tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất? 2.Giới thiệu bài mới Phần lịch sử thế giới cận đại từ Cách mạng Hà Lan đ ến k ết thúc chi ến tranh thế giới thứ nhất và Cách mạng tháng Mười Nga có những n ội dung: - S ự thắng lợi của cách mạng tư sản và sự phát triển của CNTB; - S ự phát tri ển c ủa phong trào công nhân quốc tế và sự xâm lược của chủ nghĩa tư bản, phong trào đấu tranh của các dân tộc chống chủ nghĩa thực dân . Để hiểu được các nội dung trên bài học hôm nay chúng ta sẽ ôn l ại những kiến thức đã học. 3. Tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp Hoạt động của thày và trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm vững GV hướng dẫn HS xác định cụ thể I. Những kiến thức cơ bản của chương những sự kiện lịch sử cơ bản của thời trình cận đại - Sự thắng lợi của CMTS và sự phát triển Hoạt động 1. của CNTB Yêu cầu hs làm việc theo nhóm trả - Sự phát triển của phong trào công nhân lời các câu hỏi và điền vào bảng tổng quốc tế kết: - Sự xâm lược của CNTB và phong trào - Nhóm 1. Hãy nêu nguyên nhân đấu tranh của các dân tộc chống CNTD bùng nổ, động lực, lãnh đạo, hình thức, Lập bảng về Thắng lợi của cách mạng diễn biến, kết quả, ý nghĩa lịch sử, tư sản và sự xác lập chủ nghĩa tư bản hạn chế của các cuộc Cách mạng tư sản thế kỷ XVI – XIX ? - Nhóm 2. Hãy nêu những đặc điểm chung và đặc điểm riêng của các cuộc Cách mạng tư sản từ thế kỷ XVI – XIX? Các cuộc Nguy Hìn L L - Nhóm 3. Khái niệm cách mạng CMTS ên nhân h thức ãnh ực tư sản (phân biệt với cách mạng xã hội đạo lượ chủ nghĩa về nguyên nhân, mục đích, ng lực lượng tham gia, lực lượng lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa. - Các nhóm lên trình bày, GV chốt lại: - Nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp? CMTS Hà Lan CMTS Anh ết quả -ý nghĩ a Về nguyên nhân sâu xa làm bùng nổ Chiến cách mạng tư sản: GV gợi ý HS nhớ lại tranh giành rằng, trong lòng chế độ phong kiến đã độc lập ở hình thành và phát triển một lực lượng Bắc Mĩ sản xuất mới, tiến bộ - sản xuất tư bản CMTS chủ nghĩa. Mâu thuẫn giữa lực lượng Pháp sản xuất tư bản chủ nghĩa với quan hệ Thống phong kiến ngày càng sâu sắc, dẫn tới một số cuộc cách mạng xã hội, mở nhất Đức- ý đường cho chủ nghĩa tư bản được Nội thắng lợi và sự suy vong của chế độ chiến ở Mỹ phong kiến. Nguyên nhân chung này Cải cách được thể hiện cụ thể ở mỗi cuộc cách mạng. Ví như, cuộc chiến tranh giành Minh Trị độc lập của Mỹ nổ ra là do nhân dân đấu tranh đòi giải phóng, đòi tự do phát triển kinh tế, văn hóa, các cuộc cách -Nguyên nhân sâu xa: Mâu thuẫn giữa lực mạng khác có những nguyên nhân lượng sản xuất tư bản chủ nghĩa với quan hệ khác,... phong kiến ngày càng sâu sắc - Nguyên nhân trực tiếp dẫn tới sự - Nguyên nhân trực tiếp dẫn tới sự bùng nổ bùng nổ của mỗi cuộc cách mạng tư sản GV cần hướng dẫn HS nêu rõ cụ của mỗi cuộc cách mạng tư sản (Có nhiều thể (cách mạng tư sản Anh nổ a do vua nguyên nhân khác nhau tuỳ thuộc vào mỗi nước) Sác- lơ I tập hợp lực lượng chống VD... Quốc hội; Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ nổ ra - Động lực cách mạng : Quần chúng nhân nhân "sự kiện chè Bô - xtơn"…). dân, lực lượng thúc đẩy cách mạng tiến lên - Về hình thức diễn biến của các (điển hình là CMTS Pháp) cuộc cách mạng tư sản cũng không - Lãnh đạo cách mạng: Chủ yếu là giai cấp giống nhau. tư sản hoặc quí tộc tư sản hoá. VD... - GV hướng dẫn HS nhắc lại hình -Hình thức diễn biến của các cuộc cách thức các cuộc cách mạng tư sản đã học: Chiến tranh giải phóng dân tộc; Nội mạng tư sản cũng không giống nhau ( có thể là chiến; Chiến tranh cách mạng bảo vệ nội chiến, có thể là chiến tranh giải phóng dân Tổ quốc; Sự thống nhất đất nước (từ tộc, có thể là cải cách hoặc thống nhất đất trên xuống, từ dưới lên); cuộc Minh trị nước,...) - Kết quả: Đều xoá bỏ chế độ phong kiến ở duy tân; Cải cách nông nô ở Nga …) - Kết quả, tính chất, ý nghĩa của các những mức độ nhất định, mở đường cho CNTB phát triển cuộc cách mạng tư sản. GV hướng dẫn - Hạn chế: Hạn chế chung: chưa mang lại HS thấy rõ kết quả chung của các cuộc quyền lợi cho nhân dân lao động, sự bóc lột của cách mạng tư sản đã học, được diễn ra giai cấp tư sản với giai cấp vô sản ngày càng dưới nhiều hình thức khác nhau và kết tăng,... quả riêng của mỗi cuộc cách mạng. Từ - Hạn chế riêng ( tuỳ vào mỗi cuộc cách đó, HS có thể giải thích, vì sao cách mạng). Chỉ có cách mạng Pháp thời kỳ chuyên mạng Pháp cuối thế kỷ XVIII là cuộc chính Giacôbanh đã đạt đến đỉnh cao của cách cách mạng tư sản triệt để nhất, song mạng nên cuộc cách mạng này còn có tính triệt vẫn có những hạn chế. để nhưng vẫn còn hạn chế) - Các nhóm khác tiếp tục trình bày, GV nhận xét và chốt lại các ý cơ bản So sánh CMTS và Cách mạng XHCN Các vấn đề Cách mạng Cách mạng so sánh TS XHCN Mục đích Lãnh đạo Lực lượng tham gia Kết quả, ý nghĩa II. Nhận thức đúng về những vấn đề chủ yếu Hoạt động 1. a. Về cách mạng công nghiệp ở Anh và quá trình công nghiệp hóa ở Châu Âu vào thế kỷ XIX - Cách mạng công nghiệp khởi đầu ở nước - GV hướng dẫn HS trả lời các câu Anh vì CNTB sau CMTS có điều kiện phát hỏi: Vì sao sau cách mạng tư sản, giai triển. cấp tư sản lại tiến hành cách mạng - Hệ quả của cách mạng công nghiệp: công nghiệp? Vì sao cách mạng công nghiệp lại diễn ra sớm nhất ở Anh? Về hệ quả của cách mạng công + Sự phát minh máy móc, đẩy mạnh sản nghiệp, GV hướng dẫn HS nhận thức xuất làm cơ sở cho việc giữ vững, phát triển hai mặt quan trọng: sự phát minh máy chủ nghĩa tư bản móc, đẩy mạnh sản xuất làm cơ sở cho việc giữ vững, phát triển chủ nghĩa tư bản và sự phân chia xã hội thành hai giai cấp cơ bản đối lập nhau - giai cấp + Sự phân chia xã hội thành hai giai cấp cơ tư sản và giai cấp vô sản. bản đối lập nhau - giai cấp tư sản và giai cấp vô - Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản sản ở các nước lớn Âu - Mĩ vào những năm 1850 - 1870, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật vào cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX và việc các nước tư bản Âu - Mĩ chuyển lên giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, GV tập trung vào vấn đề: b. Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở + Sự phát triển kinh tế của các các nước lớn Âu - Mĩ vào những năm 1850 nước Anh, Pháp trong những năm 1870, sự tiến bộ của khoa học - kỹ thuật vào 1850 - 1860 thể hiện ở những sự kiện cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX và việc các nào? nước tư bản Âu - Mĩ chuyển lên giai đoạn đế + Vì sao vào những thập niên cuối quốc chủ nghĩa của thế kỷ XIX, các nước Mĩ, Đức + Sự phát triển kinh tế của các nước Anh, phát triển vượt Anh, Pháp? Pháp trong những năm 1850 - 1860 thể hiện ở + Những thành tựu về khoa học - kỹ những sự kiện => CNĐQ thuật? VD? + Vào những thập niên cuối của thế kỷ XIX, + Tình hình và đặc điểm của chủ các nước Mĩ, Đức phát triển vượt Anh, Pháp nghĩa đế quốc ở các nước Anh, Đức, (thể hiện quy luật phát triển không đều của chủ nghĩa tư bản):do Mĩ, Đức đã ứng dụng những Pháp, Mĩ và Nhật? + Những đặc điểm chủ yếu của chủ thành tựu KHKT vào sản xuất nghĩa đế quốc? + Những thành tựu về khoa học - kỹ thuật. + Tình hình và đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc ở các nước Anh, Đức, Pháp, Mĩ và Nhật Hoạt động 3. + Những đặc điểm chủ yếu của chủ nghĩa đế quốc. GV hướng dẫn HS nắm ở các vấn đề chủ yếu sau: Những mâu thuẫn cơ bản của chế độ tư bản chủ nghĩa? Các câu hỏi được GV hướng dẫn HS trả lời c. Những mâu thuẫn cơ bản của chế độ - Vì sao chế độ tư bản chứa đựng tư bản chủ nghĩa. Phong trào công nhân và nhiều mâu thuẫn? (xã hội tư bản là phong trào chống thực dân xâm lược. một bước tiến so với chế độ phong kiến, song vẫn là chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, thay hình thức bóc lột - Những mâu thuẫn cơ bản trong xã hội tư này bằng một hình thức bóc lột khác…) bản chủ nghĩa là -Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản với giai cấp vô sản. Hoạt động 4. Về Phong trào công nhân thế giới -GV đặt câu hỏi cho cả lớp làm việc Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là gì? - Mâu thuẫn giữa các tập đoàn tư bản - Mâu thuẫn giữa người giàu- người nghèo..... - Chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời trong điều kiện lịch sử như thế nào? Nêu một số nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (qua tuyên ngôn của Đảng cộng sản…) - Lập niên biểu về phong trào công nhân thế giới từ đầu thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX.? * Phong trào công nhân thế giới - Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là gì? - Chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời trong Thời Nơi gian diễn ra Mục Kết điều kiện lịch sử như thế nào? Nêu một số nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin đích quả (qua tuyên ngôn của Đảng cộng sản…) - Lập niên biểu về phong trào công nhân thế giới từ đầu thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX. Hoạt động 5 d. Phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân. Về Phong trào đấu tranh chống chủ - Vì sao các nước tư bản phương Tây tiến nghĩa thực dân. hành xâm lược các nước phương Đông? (do yêu ở phần này, GV hướng dẫn HS cầu phát triển của chủ nghĩa tư bản…) nhận thức những vấn đề cơ bản, qua - Chế độ thống trị của chủ nghĩa tư bản trao đổi và thực hiện các câu hỏi và bài được thiết lập ở các nước thuộc địa và phụ tập sau: thuộc như thế nào? (nêu những nét lớn về mặt - Vì sao các nước tư bản phương kinh tế, chính trị, xã hội …) Tây tiến hành xâm lược các nước - Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc phương Đông? (do yêu cầu phát triển của các nước á, Phi, Mỹ La tinh mang những của chủ nghĩa tư bản…) đặc điểm chung như thế nào? (trên cơ sở hiểu - Chế độ thống trị của chủ nghĩa biết đã học về tình hình đấu tranh của nhân dân tư bản được thiết lập ở các nước các nước thuộc địa và phụ thuộc) thuộc địa và phụ thuộc như thế nào? (nêu những nét lớn về mặt kinh tế, chính trị, xã hội …) - Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước á, Phi, Mỹ Latinh mang những đặc điểm chung như thế nào? - Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Trung Quốc? ấn Độ? Đông Nam á? ( giai cấp lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa?(trên cơ sở hiểu biết đã học về tình hình đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc, thái độ của giai cấp thống trị phong kiến ở các nước bị xâm lược, đô hộ; cuộc đấu tranh anh dũng của nhân dân chống chủ nghĩa thực dân, nguyên nhân thất bại, các hình thức đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước phương Đông vào cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX …) Cuối cùng GV hướng dẫn HS hoàn thành các câu hỏi, bài tập ở cuối bài mang tính tổng kết, khái quát kiến thức. 4. Sơ kết bài học -Củng cố: Hệ thống hóa những vấn đề đã học - Bài tập: Câu 1. Nội dung cơ bản của lịch sử thế giới cận đại nổi lên những vấn đề nào? Câu2. Lập bảng so sánh hệ thống kiến thức về các cuộc cách mạng tư sản từ thế kỷ XVII – XVIII Câu 3. Phong trào giải phóng dân tộc ở các nước châu á? Câu 4 .Những đóng góp của Mác, Ăng –ghen và Lê-nin đối với phong trào công nhân quốc tế? Phong trào công nhân thời kỳ này có đặc điểm gì?