Đề thi thử THPT quốc gia môn Ngữ văn năm 2018 trường THPT chuyên Nguyễn Quang Diêu - Đồng Tháp (Lần 4)

SỞ GDĐT TỈNH ĐỒNG THÁP TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN QUANG DIÊU KỲ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2018 Môn thi: Ngữ văn Thời gian: 120 phút (không kể thời gian phát đề) Ngày kiểm tra: .... /6/2018 ĐỀ CHÍNH THỨC (Đề thi gồm 02 trang) I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm): Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi từ Câu 1 đến Câu 4: Ralph Waldo Emerson đã khẳng định: “Không có một thành công lớn lao nào lại thiếu bóng dáng của lòng nhiệt huyết ”. Khi mình tìm thấy niềm đam mê của mình, toàn bộ tâm trí, năng lượng của bạn sẽ hòa quyện cùng quyết tâm, tạo nên đ ộng l ực l ớn đ ể bạn hoàn thành nó một cách triệt để. Lòng nhiệt huyết giúp con ng ười xác định đ ược h ướng đi và có được một khởi đầu đúng đắn. Nhiệt huyết là một quá trình chứ không phải là một trạng thái. Nó có th ể đ ược truyền từ người này sang người khác một cách dễ dàng. Vượt qua mọi lý l ẽ, quy t ắc, lòng nhiệt huyết giúp bạn thu hút được sự chú ý và có được sự ủng hộ của những người xung quanh. Làn sóng của lòng nhiệt huyết sẽ kết nối mọi người thành một khối thống nhất và tạo ra động lực thúc đẩy tất cả tiến về phía trước. Đa số chúng ta sinh ra đều có đầy đủ tâm hồn, trí tu ệ và s ự quy ết tâm. Nh ưng ch ỉ những ai biết tập hợp tất cả những yếu tố này vào một m ục đích nào đó thì h ọ m ới có th ể đạt được mục tiêu đề ra. Vì thế, hãy nuôi dưỡng ngọn lửa nhiệt huy ết trong b ạn ngay t ừ ngày hôm nay, và hãy duy trì ngọn lửa ấy trong suốt cuộc đời mình. Nhiều người tin rằng thành công là kết quả của những bước ngoặt may mắn. Dù không thể phủ nhận sự may mắn, nhưng nếu chỉ trông chờ vào yếu tố này, thì gần như bạn sẽ luôn thất vọng. Bước ngoặt duy nhất mà bất kỳ ai cũng có thể dựa vào là bước ngo ặt do chính họ tạo ra hoặc biết nắm bắt cơ hội mà cuộc sống mang lại cho mình. Để làm được điều này, trước hết bạn hãy cố gắng nhận ra cơ hội của mình, đồng thời phân tích những thuận lợi và thách thức mà nó mang lại. Bi ến c ơ h ội thành hi ện th ực nghĩa là bạn sẵn lòng làm những công việc, từ đơn giản nhất, và cố gắng hoàn thành chúng một cách triệt để. Điều này cũng đúng nghĩa với việc bạn phải biết tận dụng t ừng phút giây quý báu của mình và làm phần việc được giao tốt hơn phạm vi trách nhiệm của bạn. Những việc lớn lao thường tiềm ẩn và bắt đầu từ những cơ hội nhỏ nhặt mà chỉ người can đảm, kiên nhẫn mới có thể nhìn thấy. N ếu bỏ l ỡ hoặc không nh ận ra c ơ h ội trong quá khứ thì bạn sẽ khó lòng nắm bắt được cơ hội trong tương lai, khi chúng ng ụy trang dưới những dạng thức khác nhau. Khi biết tận dụng c ơ hội nh ỏ nh ất thì nh ững c ơ hội lớn sẽ đến với bạn một cách tự nhiên, và bạn hoàn toàn có thể nắm bắt được chúng. Cuộc sống hiện đại mang đến cho con người nhiều c ơ hội đ ể v ươn lên và t ự kh ẳng định bản thân. Bạn sẽ làm gì với những cơ hội ấy, nắm bắt và tận d ụng chúng hay đ ể chúng trôi qua trong vô nghĩa? Cơ hội luôn nằm trong tầm tay những người can đảm và kiên nhẫn nhưng lại thành “chuyện đã rồi” của kẻ hèn nhát. Thế nên, hãy tìm ki ếm c ơ h ội c ủa mình bằng cách chịu khó suy nghĩ, lắng nghe và quan sát cuộc sống chung quanh. (Đánh thức khát vọng, Hạt giống tâm hồn, NXB Hồng Đức, 2018) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên? (0,5 điểm) Câu 2. Theo anh / chị, tại sao tác giả cho rằng : Nhiệt huyết là một quá trình chứ không phải là một trạng thái.? (0,5 điểm) Câu 3. Anh / chị hiểu như thế nào về quan niệm : Cơ hội luôn nằm trong tầm tay những người can đảm và kiên nhẫn nhưng lại thành “chuyện đã rồi” của kẻ hèn nhát.? (1,0 điểm) Câu 4. Thông điệp có ý nghĩa nhất mà anh / chị rút ra từ văn bản trên ? Vì sao ? (1,0điểm) II. LÀM VĂN (7,0 điểm): Câu 1 (2,0 điểm). Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh / ch ị v ề ý ki ến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: Lòng nhiệt huyết giúp con người xác định được hướng đi và có được một khởi đầu đúng đắn. Câu 2 ( 5,0 điểm). Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua đoạn trích thơ sau: Con sóng dưới lòng sâu Con sóng trên mặt nước Ôi con sóng nhớ bờ Ngày đêm không ngủ được Lòng em nhớ đến anh Cả trong mơ còn thức Dẫu xuôi về phương Bắc Dẫu ngược về phương Nam Nơi nào em cũng nghĩ Hướng về anh - một phương (Trích Sóng, Xuân Quỳnh, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017) Từ đó liên hệ đoạn trích thơ sau trong bài “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử để nhận xét về quan niệm tình yêu của hai nhà thơ: Mơ khách đường xa, khách đường xa Áo em trắng quá nhìn không ra Ở đây sương khói mờ nhân ảnh Ai biết tình ai có đậm đà? (Trích Ngữ văn 11, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2017) -HẾTThí sinh không được sử dụng tài liệu.Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Họ và tên thí sinh: ...........................................;Số báo danh:..................................… ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm) Hướng dẫn chấm Điểm Câu 1 Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên? 0,5 0,5 (0,5 điểm) Trả lời đúng theo một trong các cách: Phương thức biểu đạt nghị luận / Phương thức nghị luận / Nghị luận. Trả lời sai hoặc không trả lời 0 Câu 2 Theo anh / chị, tại sao tác giả cho rằng : Nhiệt huyết là 0,5 (0,5 điểm) một quá trình chứ không phải là một trạng thái? HS có nhiều cách diễn đạt khác nhau, nhưng cần dựa trên các ý cơ bản sau : - Lòng nhiệt huyết giúp con người xác định được hướng đi và có được một khởi đầu đúng đắn. 0,25 - Lòng nhiệt huyết có thể được truyền từ người này sang người khác một cách dễ dàng. Vượt qua mọi lý lẽ, quy tắc, lòng nhiệt huyết giúp bạn thu hút được sự chú ý và có được sự ủng hộ của những người xung quanh. - Làn sóng của lòng nhiệt huyết sẽ kết nối mọi người thành một khối thống nhất và tạo ra động lực thúc đẩy tất cả tiến về 0,25 phía trước. Trả lời sai hoặc không trả lời. 0 Câu 3 Anh / chị hiểu như thế nào về quan niệm : Cơ hội luôn 1,0 (1,0 điểm) nằm trong tầm tay những người can đảm và kiên nhẫn nhưng lại thành “chuyện đã rồi” của kẻ hèn nhát ? - Với người can đảm và kiên nhẫn thì bước ngoặt duy nhất mà 0,5 bất kỳ ai cũng có thể dựa vào là bước ngoặt do chính h ọ t ạo ra hoặc biết nắm bắt cơ hội mà cuộc sống mang lại cho mình. Họ luôn biết nhận ra cơ hội của mình, đồng thời phân tích nh ững thuận lợi và thách thức mà nó mang lại. Biến cơ hội thành hiện thực nghĩa là bạn sẵn lòng làm những công việc, từ đơn giản nhất, và cố gắng hoàn thành chúng một cách triệt để. - Với kẻ hèn nhát thì cơ hội sẽ là “chuyện đã rồi”, bởi họ không đủ can đảm và kiên nhẫn để nắm bắt cơ hội. Khi họ bỏ lỡ 0,5 hoặc không nhận ra cơ hội trong quá khứ thì họ sẽ khó lòng nắm bắt được cơ hội trong tương lai. Trả lời sai hoặc không trả lời. 0 Câu 4 Thông điệp sâu sắc nhất anh/ chị rút ra cho bản thân từ 1,0 văn bản trên? (1,0 điểm) - HS biết tạo lập một đoạn văn, không sai các lỗi diễn đạt, không quá dung lượng quy định. - HS rút ra một trong số những thông điệp sau đây: 0,25 + Không có một thành công lớn lao nào lại thiếu bóng dáng của lòng nhiệt huyết. + Phải duy trì ngọn lửa nhiệt huyết ngay từ bây giờ và trọn đời. + Hãy biến cơ hội thành hiện thực từ những việc làm đơn giản nhất. ….. *Chú ý: Xác định được thông điệp tâm đắc, lí giải được vì sao. 0,75 II. Làm văn. 7,0 điểm Câu 1: Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ (2,0 điểm) của anh / chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở ph ần Đọc hiểu: Lòng nhiệt huyết giúp con người xác định được hướng đi và có được một khởi đầu đúng đắn. a. 0,25 - Đảm bảo yêu cầu đoạn văn: HS biết cách tạo lập một đoạn điểm văn nghị luận khoảng 200 chữ theo một trong các hình thức sau: Diễn dịch, Quy nạp, Tổng-phân-hợp…. Đoạn văn sử dụng kết hợp nhiều thao tác lập luận, có lí lẽ và dẫn chứng hợp lí, thuyết phục; đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu, trình bày được suy nghĩ riêng của mình. b. 0,25 - Xác định đúng vấn đề nghị luận: Lòng nhiệt huyết giúp điểm con người xác định được hướng đi và có được một khởi đầu đúng đắn. -Xác định sai hoặc nêu vấn đề chung chung, chưa dẫn đ ược ý kiến. c. 1,0 - Triển khai vấn đề: HS có thể trình bày suy nghĩ của mình theo nhiều hướng khác nhau như phải có lập luận thuyết phục, điểm đúng đắn không đi ngược với pháp luật, đạo đức. HS có thể lập luận theo một trong các hướng sau: - Giải thích: + Lòng nhiệt huyết: Nhiệt huyết là sự tận tâm, tận lực làm một việc gì đó, làm việc đó bằng tất cả sự nhiệt tình và phải đổ hết tâm huyết vào đó → Có lòng nhiệt huyết, con người sẽ xác định được con đường tương lai đúng hướng, và sẽ có một khởi đầu đúng đắn. - Bàn luận: + Lòng nhiệt huyết là một kỹ năng có thể rèn luyện được đối với người có niềm tin vào con đường họ vạch ra cho mình một cách đúng đắn. Từ đó, giúp con người xác định được hướng đi và hình thành lối sống có mục tiêu để hướng tới và chinh phục mục tiêu. + Lòng nhiệt huyết giúp con người có được một khởi đầu đúng đắn. Người có lòng nhiệt huyết luôn suy nghĩ, trăn trở, tìm kiếm ý tưởng sáng tạo mới cho công việc của mình. Họ cũng thường là những cá nhân ham học hỏi, luôn tìm kiếm những hướng mới để giải quyết tốt công việc của mình. + Duy trì lòng nhiệt huyết khi làm việc không phải là k ỹ năng mà ai cũng có được. - Điều này đã được chứng minh trong thực tiễn cuộc sống ở nhiều lĩnh vực, trong những hoàn cảnh khác nhau - Bài học nhận thức và hành động: + Lòng nhiệt huyết là thước đo nhân cách con người, là động lực để hướng tới tương lai và có khởi đầu đúng đắn cho tuổi trẻ khi bước vào đời. + Luôn rèn luyện và duy trì lòng nhiệt huyết trong công việc và cuộc sống. d. 0,25 đ - Bài viết có sáng tạo, ấn tượng, có dấu ấn cá nhân. e. 0,25 đ -Không sai Chính tả, dùng từ, đặt câu ( Hoặc có 1 vài lỗi nhỏ, không đáng kể) 2,0 0,25 0,25 0 0,25 0,25 Câu 2 (5,0 đ) a. 0,25 b. 0,5 c. 3,5 Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu qua đoạn trích thơ sau: Con sóng dưới lòng sâu (…)Hướng vế anh một phương Từ đó liên hệ đoạn trích thơ sau trong bài “ Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử để nhận xét về quan niệm tình yêu của hai nhà thơ. Mơ khách đường xa, khách đường xa (…) Ai biết tình ai có đậm đà? * Yêu cầu chung: Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng bài nghị luận văn học để tạo lập văn bản. Bài vi ết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; thể hiện kh ả năng cảm thụ văn học tốt; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. - Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Trình bày đầy đủ các phần Mở bài, Thân bài, Kết luận. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần Thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đ ề; phần Kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân. Trình bày đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết luận, nhưng các phần chưa thể hiện được đầy đủ yêu cầu trên; phần Thân bài chỉ có 1 đoạn văn. Thiếu Mở bài hoặc Kết luận, Thân bài chỉ có 1 đoạn văn hoặc cả bài viết chỉ có 1 đoạn văn. - Xác định đúng vấn đề cần nghị luận : Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ đáng yêu trong bài Sóng và liên hệ với “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử để nhận xét về quan niệm tình yêu của mỗi nhà thơ. - Xác định chưa rõ vấn đề cần nghị luận, chỉ nêu chung chung 0,25 0,25 0 0,5 0,25 - Xác định sai vấn đề cần nghị luận, trình bày lạc đề. 0 - Chia vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp; các luận điểm được triển khai theo trình tự hợp lí, có sự liên kết chặt chẽ; sử dụng tốt các thao tác lập luận để triển khai các luận điểm (trong đó phải có thao tác phân tích, so sánh); bi ết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng - Đảm bảo các yêu cầu trên; có thể trình bày theo đ ịnh h ướng sau: 1. Giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh và tác phẩm Sóng, 0,5 đoạn trích 2. Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ 2,0 trong tình yêu qua hình tượng Sóng * Về nội dung: + Vẻ đẹp tâm hồn với nỗi nhớ nhung nồng nàn và mãnh liệt. Những đòi hỏi, khao khát yêu đương vừa mãnh liệt vừa giản dị - Sóng khao khát tới bờ cũng như em luôn khao khát có anh. + Vẻ đẹp của một tình yêu chung thủy, duy nhất. Bất chấp những thăng trầm, biến động của cuộc đời, những quy luật về địa lý, trái tim người phụ nữ luôn hướng về người yêu bằng một tình yêu mạnh mẽ, vượt mọi thử thách. *Về nghệ thuật : + Thể thơ 5 chữ, nhịp thơ đa dạng, linh hoạt, các khổ thơ không đồng đều về số dòng… diễn tả đắc địa nỗi nhớ + Giọng điệu vừa tha thiết, dịu dàng, giàu nữ tính vừa nồng nàn, mạnh mẽ. + Các tương phản, đối lập, điệp từ, điệp ngữ, ẩn dụ được khai thác tồi đa… 3. Nhận xét về quan niệm tình yêu của hai nhà thơ : + Liên hệ khổ thơ cuối bài “Đây thôn Vĩ Dạ” – Hàn Mặc Tử: Nhân vật trữ tình khao khát được sống, được yêu, được hạnh phúc, được giao cảm với đời. Khổ thơ tập trung vào bi ểu đạt nỗi tuyệt vọng trong tình yêu và tình đời của Hàn Mặc Tử, nhưng hơn cả là một tấm lòng, một tâm hồn giao cảm, yêu đ ời yêu người mãnh liệt.  Một tâm hồn sống đầy nghị lực, vượt lên nỗi đau thể xác, vượt qua cái chết đang cận kề để hướng về cuộc sống trần thế với tất cả nỗi khao khát dồn nén. + Nhận xét về quan niệm tình yêu của hai nhà thơ: _ Điểm giống nhau: Dù hướng về hạnh phúc lứa đôi hay con người và cuộc sống thì cả hai nhà thơ đều thể hiện một niềm yêu, một khát khao vượt lên hoàn cảnh, số phận vô cùng mãnh liệt. _ Điểm khác biệt: * Với Xuân Quỳnh: Tình yêu gắn liền với nỗi nh ớ, v ới s ự th ủy chung; tình yêu có sức mạnh băng qua mọi không gian, thời gian và những trắc trở của phận người để tạo nên những gắn bó bền lâu và hạnh phúc. * Với Hàn Mặc Tử: Tình yêu đau đớn hướng về cuộc đời trần thế, một tình yêu mãnh liệt và cũng là sản phẩm của một tâm hồn mang mặc cảm chia lìa, nhưng luôn khát khao s ống, khát khao yêu thương con người và cuộc sống trần thế mãnh liệt, dù trong hoàn cảnh bi thương, đau khổ, đối diện với cái chết cận kề.  Quan niệm tình yêu gieo vào lòng người những suy nghĩ tích cực nhất, lạc quan nhất. - Cơ bản đáp ứng được các yêu cầu trên, song một trong các luận điểm (giải thích, chứng minh, bình luận) còn chưa đầy đủ hoặc liên kết chưa thật chặt chẽ. - Đáp ứng 1/2 đến 2/3 các yêu cầu trên. - Đáp ứng được 1/3 các yêu cầu trên 1,0 1,5 – 1,75 1,01,25 0,5 – 0,75 -Không đáp ứng được bất kì yêu cầu nào trong các yêu cầu trên. 0 d. 0,5 e. 0,25 - Sáng tạo: Có nhiều cách diễn đạt độc đáo và sáng t ạo (vi ết câu, sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố biểu cảm,...) ; văn viết giàu cảm xúc; thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt; có liên hệ so sánh trong quá trình phân tích, có quan đi ểm và thái độ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. - Có một số cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo; thể hiện được một số suy nghĩ riêng sâu sắc nhưng không trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. - Không có cách diễn đạt độc đáo và sáng tạo; không có quan điểm và thái độ riêng hoặc quan điểm, thái độ trái với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. - Không sai Chính tả, dùng từ, đặt câu ( Hoặc có 1 vài lỗi nhỏ, không đáng kể) - Mắc một số lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,5 0,25 0 0,25 0,0