I. SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
1. Tìm hiểu các tình huống sau:
a. Tuần trước do bị ốm, em không được cùng các bạn trong lớp xem bộ phim Chiếc lá cuối cùng. Em muốn nhờ bạn kể lại bộ phim đó một cách vắn tắt.
b. Để nắm chắc nội dung Chuyện người con gái Nam Xương, cô giáo yêu cầu tất cả học sinh phải đọc, tóm tắt văn bản ấy trước khi học trên lớp.
c. Trong buổi sinh hoạt câu lạc bộ văn học, em được phân công giới thiệu một tác phẩm văn học mà mình yêu thích. Công việc cần làm trước khi phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật là phải tóm tắt văn bản.
2.
a. Trong nhiều tình huống, một số người có nhu cầu nắm bắt ngắn gọn các nội dung chính của một tác phẩm tự sự. Từ đó nảy sinh hình thức tóm tắt tác phẩm tự sự.
b. Các tình huống khác cần tóm tắt văn bản tự sự như: Chuyện xảy ra khi ta vắng mặt, cần biết rõ đầu đuôi để hiểu người, hiểu việc. Thí dụ: Tìm hiểu nguyên nhân một vụ hỏa hoạn, một cuộc chiến tranh hay một án mạng...
II. THỰC HÀNH TÓM TẮT MỘT VĂN BẢN TỰ SỰ
1.
Sách giáo khoa nêu lên bảy sự việc khá đầy đủ của cốt truyện Chuyện người Con gái Nam Xương. Nhưng vẫn thiếu một sự việc rất quan trọng là sau khi vợ trẫm mình tự vẫn, một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là người hay tới với mẹ đêm đêm. Chính sự việc này làm chàng hiểu ra vợ mình đã bị oan. Đây chính là sự việc chưa hợp lí, cần bổ sung điều chỉnh trước khi viết văn bản tóm tắt.
2.
Xưa có một người tên là Trương Sinh, vừa cưới vợ xong đã phải đầu quân đi lính để lại mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết, bụng mang dạ chửa. Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương ma chay chu tất. Giặc tan, Trường Sinh trở về nhà, nghe lời con trai, nghi là vợ mình không chung thủy. Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Sau khi goá vợ, một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là người hay tới với mẹ đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu Vợ mình bị oan. Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống. Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi, Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa tai vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh nghe Phan Lang kể, thương nhớ Vợ vô cùng, bèn lập đền giải oan trên bờ Hoàng Giang, Vũ Nương trở về “ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng... lúc ẩn, lúc hiện”.
3.
Truyện kể về một người phụ nữ tên Vũ Thị Thiết ở huyện Nam Xương, tỉnh Hà Nam. Vốn là một người vợ xinh đẹp, nết na, đoan chính, nàng giữ lòng chung thủy, hầu hạ mẹ chồng, chăm sóc con thơ suốt thời gian chống phải đi lính xa nhà. Khi trở về, vì nghe lời ngây thơ của con trẻ, người chồng lầm tưởng nàng thất tiết nên đánh mắng, xua đuổi. Không thể phân giải được oan tình, nàng trầm mình ở sông Hoàng Giang. Cảm động vì lòng trung thực của nàng, Linh Phi (vợ vua biển) cứu nàng và cho ở lại Long cung. Người chồng sau đó hối hận lập đàn giải oan cho nàng. Vũ Nương hiện lên tạ từ rồi trở lại Long Cung.
GHI NHỚ
Tóm tắt nội dung văn bản tự sự là cách làm giúp người đọc và người nghe nắm được nội dung chính của văn bản đó. Văn bản tóm tắt phải nêu được một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ các nhân vật và sự việc chính phù hợp với văn bản được tóm tắt.
III. LUYỆN TẬP
1. Tóm tắt văn bản Lão Hạc:
Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó. Con trai lão đi phụ đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng". Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó. Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ trông coi mảnh vườn, Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó. Ông giáo rất buồn cho lão khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi lão bỗng nhiên chết - cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo.
2. Tóm tắt văn bản Chiếc lá cuối cùng:
“Chiếc lá cuối cùng” kể về câu chuyện giữa 3 người họa sĩ nghèo Xiu, Giôn-xi và Bơ-men. Giôn-xi bị lao phổi và trong mùa đông lạnh giá, nghèo, cô đã quyết định từ bỏ sự sống, gắn cuộc đời mình với những chiếc lá thường xuân trên tường: Khi nào chiếc lá cuối cùng rụng xuống cũng là lúc tôi lìa đời. Nhưng Xiu đã hết lòng chăm sóc. Cụ Bơ-men lại thức trong đêm giông bão để vẽ nên kiệt tác nghệ thuật trên tường đúng khi chiếc lá cuối cùng rụng xuống. Vì thế mà Giôn-xi đã có thêm động lực sống, từ từ khỏe lại. Giôn-xi khỏe lại mới biết cụ Bơ-men đã chết, chết sau cái đêm thức để vẽ chiếc lá trên tường.
Được cập nhật: hôm kia lúc 12:50:10 | Lượt xem: 605
