I. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a. Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?”.
b. Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.
1. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật nào? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì
Trả lời
- Phần in đậm ở ví dụ (a) là lời nói, vì trước đó có từ nói trong phần lời của người dẫn. - Nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai châm và dấu ngoặc kép.
2. Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật nào? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời
- Phần câu in đậm là ý nghĩ, vì trước đó có từ nghĩ. Dấu hiệu tách hai phần câu cũng là dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
3. Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không? Nếu được thì hai bộ phận ấy ngăn cách với nhau bằng những dấu gì?
Trả lời: Có thể thay đổi vị trí của hai bộ phận. Trong trường hợp ấy, hai bộ phận ngăn cách với nhau bằng dấu ngoặc kép và dấu gạch ngang. Hai ví dụ trên là lời dẫn trực tiếp.
- Phần in đậm trong ví dụ (a) là lời nói, vì có từ bảo. Phần này được tách ra khỏi phần đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
- Phần in đậm trong ví dụ (b) là ý nghĩ, vì có từ nghĩ của người dẫn. Dấu hiệu là dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
II. CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:
a. Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con hái đâu mà sợ.
b. Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
1. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ ? Nó có được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì không?
Trả lời
- Phần in đậm trong ví dụ (a) là lời nói, vì có từ khuyên. Trước phần này có thể đặt thêm từ rằng hoặc từ là sau từ nó.
2. Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ ? Nó có được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì không?
Trả lời
- Phần in đậm trong ví dụ (b) là ý nghĩ, vì có từ hiểu trong lời dẫn của người trước đó. Giữa phần ý được dẫn và phần lời của người dẫn có từ rằng. Có thể thay từ là vào vị trí của từ rằng trong trường hợp này.
GHI NHỚ
Có 2 cách dẫn lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) của một người, một nhân vật:
- Dẫn trực tiếp: là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép.
- Dẫn gián tiếp: là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có sự điều chỉnh cho thích hợp. Lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.
LUYỆN TẬP
Bài 1. Tìm lời dẫn trong những đoạn trích (trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp? [...]
Trả lời
- Đoạn (a): Phần trong dấu ngoặc kép ("A! lão già... thế này à?") là lời dẫn trực tiếp - dẫn lời (qua ý nghĩ của nhân vật gắn cho con chó).
- Đoạn (b): Phần trong dấu ngoặc kép (“Cái vườn... còn rẻ cả...") là lời dẫn trực tiếp - dẫn ý.
Bài 2. Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
Gợi ý trả lời:
Em tự chọn một trong ba ý kiến đã cho để viết một đoạn văn có dẫn ý kiến đó theo cách trực tiếp và một đoạn văn dẫn ý kiến đó theo cách gián tiếp.
Ví dụ
* Ý kiến (a):
- Dẫn theo cách trực tiếp: Trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Chúng ta phải ghi nhớ... của một dân tộc anh hùng".
- Dẫn theo cách gián tiếp: Trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy rằng chúng ta phải ghi nhớ... của một dân tộc anh hùng.
* Ý kiến (b):
- Dẫn theo cách trực tiếp: Khi nói về đức tính giản dị của Bác, Thủ tướng Phạm Văn Đông nhận định: “Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”.
- Dẫn theo cách gián tiếp: Thủ tướng Phạm Văn Đồng cho rằng Bác Hồ là một con người sống rất giản dị, giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, trong cả lời nói và bài viết, vì muốn nhân dân hiểu được, nhở được, làm được.
* Ý kiến (c):
- Dẫn theo cách trực tiếp: Ông Đặng Thai Mai khẳng định: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”.
- Dẫn theo cách gián tiếp: Nhà nghiên cứu Đặng Thai Mai khẳng định rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng của mình.
Bài 3. Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau đâu theo cách dẫn gián tiếp.
Gợi ý trả lời
- Trước hết, em cần xác định lời thoại trong đoạn văn là ai nói với ai, đối tượng được nói tới trong lời thoại là ai. Sau đó, em diễn đạt bằng cách thêm vào những thành phần câu, dấu câu thích hợp để hoàn chỉnh. Chú ý lời thoại của Vũ Nương. Đây là lời nói trực tiếp.
- Chẳng hạn, em có thể viết lại theo cách dẫn gián tiếp: Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan Lang ra khỏi nước, Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan Lang nói hộ với chàng Trương rằng nếu chàng còn nhớ đến chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây thần chiếu xuống nước, nàng sẽ trở về.
Được cập nhật: 11 tháng 4 lúc 22:41:21 | Lượt xem: 544
