Sinh 9 tiết 1,2

Tuần: 1 p Tiết: 1 -jgvfcdhhsgbgz Ngày soạn: 24/08/2019 Ngày dạy: 26/08/2019 DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ Chương I: CÁC THÍ NGHIỆM CỦA MENĐEN Bài 1: MENĐEN VÀ DI TRUYỀN HỌC I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức. - Nêu được,nhiệm vụ, nội dung và vai trò của di truyền học. - Giới thiệu Menđen là người đặt nền móng cho di truyền học - Nêu được phương pháp nghiên cứu di truyền của Menđen (phương pháp phân tích các thế hệ lai) 2. Kĩ năng. - Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích kênh hình. - Phát triển tư duy phân tích so sánh. - Hệ thống hóa kiến thức Kĩ năng sống: - Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc SGK, biết và nắm được các k/n về di truyền, biến dị, các thuật ngữ, các kí hiệu cơ bản của di truyền học. - Kĩ năng lắng nghe tích cực - Kĩ năng tự tin khi trình bày trước nhóm, tổ, lớp 3. Thái độ: Xây dựng ý thức tự giác và thói quen học tập. II/ Phương pháp: - Động não -Trực quan - Vấn đáp tìm tòi - Dạy học nhóm - Nêu vấn đề III/ Chuẩn bị: GV: Tranh phóng to hình 1.2 SGK HS: Xem trước nội dung bài. IV/ Tiến trình lên lớp: 1/Ổn định.(1’) 2/Kiểm tra bài cũ. 3/Các hoạt động dạy học. a/Khám phá: Gv: Nhắc lại sơ lược chương trình 6,7,8 và nội dung cần nghiên cứu ở chương trình SH lớp 9. Thực vật Ngành ĐVVS - SH 6 Nấm - SH 7 ĐVKXS RK Vi khuẩn Giun Địa y Thân Mềm Chân Khớp ĐVCXS - SH 8 Cơ thể người Vệ sinh Tế bào Mô Cơ quan Lớp cá Lớp Lưỡng cư Lớp Bò sát Lớp Chim Lớp Thú Hệ cơ quan Chức năng của từng hệ cơ quan… - Nội dung cần nghiên cứu trong SH 9 Di truyền và Biến dị (Gồm 6 chương) Tại sao con cái lại mang những đ2 giống bố mẹ. DT học có tầm quan trọng như thế nào đối với sx và đời sống con người Sinh vật và Môi trường (Gồm 4 chương) Giữa các SV với nhau và với môi trường Tại sao mỗi người cần phải có ý thức bảo vệ có quan hệ ra sao? môi trường? b/ Kết nối: Di truyền tuy mới hình thành từ đầu TK XX nhưng nó chiếm vị trí rất quan trọng trong môn sinh học. Menđen là nười đặt nền móng cho di truyền học. T gian Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - Gv: Nêu vấn đề. (?) Vì sao con cái sinh ra lại có những đặc điểm giống hay khác với bố mẹ. 15’ Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm di truyền và biến dị. - Gv: Cho hs đọc thông tin và thảo luận nhóm. (?) Hãy liên hệ với bản thân và xác định xem mình giống và khác với bố mẹ ở điểm nào. (?) Vậy đặc điểm giống bố mẹ gọi là hiện tượng gì. (?) Đặc điểm khác với bố mẹ. - Gv: y/c hs tự rút ra kết luận 2 hiện tượng: DT và BD  - Gv: cần nhấn mạnh. + Di truyền và biến dị là 2 hiện tượng song song gắn liền với quá trình sinh sản. (?) Hãy trình bày mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học. - Mục đích: Đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội. - Nhiệm vụ nghiên cứu cơ sở vc, cơ chế, qui luật của hiện tượng di truyền. - Có ý nghĩa to lớn đối với y học.Đặc biệt là trong công nghệ SH. - Gv: Có thể nêu một vài TD về giá trị thực tiễn của di truyền và biến trong y học và chọn giống. Hoạt động 2:Tìm hiểu pp phân tích các thế hệ lai của Menđen. - HS: Do di truyền và biến dị I/ Di truyền học - HS: Tự thu nhận thông tin - HS: Có thể lập bảng và tự rút ra nhận xét. - HS: Hiện tượng di truyền - HS: Hiện tượng biến dị. - Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố mẹ cho các thế hệ con cháu. - Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ. - Di truyền và biến dị là 2 hiện tượng song song gắn liền với quá trình sinh sản - Di truyền học nghiên cứu csvc, cơ chế, tính qui luật của hiện tượng dt và bd. 13’ - Gv: Cho hs đọc thông tin quan sát hình 1.2 và giới thiệu sơ lược các cặp tính trạng trong thí nghiệm của Menđen. - Gv: y/c hs thảo luận: (?) Nêu nhận xét về đặc điểm của từng cặp tính trạng đem lai. (?) Tại sao Menđen thí nghiệm thành công nhất là ở cây đậu Hà Lan. II/Menđen- người đặc nền móng cho di truyền học. - HS: Tự thu nhận thông tin - HS: Từng cặp TT Trong thí nghiệm là tương phản với nhau. - HS: Tự suy nghĩ trả lời (?) Tại sao công trình của Menđen được công bố từ 1865 mãi đến 1900 các nhà KH mới thừa nhận. (sau ông qua đời). - Gv: y/c hs tự rút kết luận  - Gv cần nhấn mạnh nội dung cơ bản của pp phân tích các thế hệ lai của Menđen.  Hoạt động 3:Tìm hiểu các thuật ngữ và kí hiệu của di truyền học. - Gv: Hướng dẫn một số thuật ngữ và y/c hs lấy TD minh họa cho từng thuật ngữ. - Gv: Lấy thí dụ minh họa P : Hoa đỏ x Hoa trắng AA aa G: A , A a,a F1 : Aa - HS: Vì lĩnh vực tế bào học trong thời điểm đó còn rất hạn chế cho nên người ta chưa nhận thức được giá trị công trình của ông, không phải là lãng quên. - Bằng pp phân tích các thế hệ lai.Menđen đã phát minh ra các qui luật di truyền từ thực nghiệm, đặt nền móng cho di truyền III/Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học 1/ Một số thuật ngữ. - HS: Tự lấy TD cụ thể. - Tính trạng - Cặp tính trạng tương phản - Nhân tố di truyền - Giống (dòng) thuần chủng 10’ 2/ Một số kí hiệu - P: Cặp bố mẹ xuất phát - X: Kí hiệu phép lai - G: Giao tử + ♂ : Giao tử đực + ♀ : Giao tử cái - F: Thế hệ con 5’ 1’ 4. Củng cố và tóm tắt bài - Nêu khái niệm di truyền và biến dị? - Trình bày mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học? - Nêu nội dung cơ bản phương pháp phân tích các thế hệ lai của Menđen? - Cho biết một số thuật ngữ kí hiệu cơ bản của di truyền học? 5. Hướng dẫn học ở nhà - Học thuộc bài, xem trước nội dung bài 2 (Không học câu 4 trang 7 – SGK). - Kẽ bảng 2 và sơ đồ 2.3 vào vở bài tập. Tuần 1 - Tiết: 2 - Ngày soạn: 24/08/2019 - Ngày dạy: 28/08/2019 Bài 2: LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG I/Mục tiêu 1/Kiến thức - Trình bày và phân tích được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen và rút ra nhận xét - Phát biểu được nội dung qui luật phân li và nêu được ý nghĩa 2/ Kĩ năng - Phát triển kĩ năng phân tích kênh hình - Rèn luyện kĩ năng phân tích bảng số liệu Kĩ năng sống - Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ - Kĩ năng hợp tác lắng nghe tích cực - Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin khi đọc sách SGK, để tìm hiểu thí nghiệm và giải thích kết quả thí nghiệm, đồng thời nắm được nội dung qui luật phân li của Menđen. 3/ Thái độ - Củng cố niềm tin vào khoa học nghiên cứu tính quy luật của hiện tượng sinh học. II/ Phương pháp - Động não -Trực quan - Vấn đáp tìm tòi - Dạy học nhóm - Giải quyết vấn đề III/ Chuẩn bị - GV: Tranh phóng to hình 2.3 SGK - HS: Xem trước nội dung bài, kẽ bảng 2 vào vở bài tập IV/ Tiến trình lên lớp 1/ Ổn định (1’) 2/ Kiểm tra bài cũ (5’) - Nêu khái niệm di truyền và biến dị? Trình bày mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học? - Cho biết một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học? 3/ Các hoạt động dạy học a/ Khám phá Chúng ta đã biết MenĐen là người đặt nền móng cho di truyền học. Trong công trình nghiên cứu của ông, thành công và hoàn chỉnh nhất là nghiên cứu trên cây đậu Hà Lan. b/ Kết nối Vậy phương pháp n/c của ông trên đối tượng này như thế nào? Thí nghiệm và giải thích kết quả thí nghiệm ra sao ? Chúng ta cùng n/c lai một cặp tính trạng của MenĐen. Thời Hoạt động của thầy Hoạt động của trò gian 20’ Hoạt động 1:Tìm hiểu thí nghiệm của Menđen I. Thí nghiệm của Menđen - Gv: cho hs đọc nội dung thí nghiệm - HS: tự thu nhận thông tin - Gv: Hướng dẫn hs quan sát hình 2.1 và giới thiệu thụ phấn nhân tạo trên hoa đậu Hà lan. - Gv: y/c hs kẽ bảng 2 để phân tích kiểu hình ở F1 và tỉ lệ KH ở F2 - Gv: Cho hs thảo luận để hoàn thành bảng. (?) Hãy nhận xét tỉ lệ kiểu hình ở F1. (?) Hãy xác định tỉ lệ KH ở F2 trong từng trường hợp ở bảng 2. - Gv: Gợi ý cách xác định tỉ lệ: - Hoa đỏ = 705 = 3,14 ≈ 3 (đỏ) Hoa trắng 224 1 1 (trắng) - Thân cao = 787 = 2,9 ≈ 3 (thân cao) Thân lùn 277 1 1 (thân lùn) - Quả lục = 428 = 2,9 ≈ 3 (quả lục) Quả vàng 152 1 1 ( quả vàng) - Gv: cần nhấn mạnh: + Các tính trạng của cơ thể như hoa đỏ hoa trắng, thân cao thân lùn, quả lục, quả vàng... được gọi là kiểu hình. + Vậy KH là tổ hợp toàn bộ các TT của cơ thể. + Menđen gọi TT biểu hiện ngay ở F1 là TT trội còn TT lặn ở F2 mới được biểu hiện. - Gv: y/c hs hoàn thành bt như SGK và cho hs tự rút ra kết luận:  Hoạt động 2: Tìm hiểu kết quả thí nghiệm của Menđen - Gv: y/c hs nghiên cứu thông tin, quan sát sơ đồ 2.3, giải thích kết quả thí nghiệm lai 1 cặp TT của Menđen và cho hs thảo luận: - HS: Tự kẽ bảng vào vở bài tập - HS: Có tỉ lệ ngang nhau (KH ở F1 mang TT trội của bố hoặc mẹ) - HS: Tự xác định tỉ lệ F2 theo sự hướng dẫn của gv. - HS: Từng cặp tính trạng trong thí nghiệm đều có tỉ lệ trung bình 3 : 1 - Bằng pp phân tích các thế hệ lai Menđen thấy rằng: Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp TT thuần chủng tương phản thì F2 phân li TT theo tỉ lệ trung bình 3 trội, 1 lặn. - Thí dụ SGK - Kiểu hình là tổ hợp toàn bộ các TT của cơ thể II. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm - HS: Tự thu nhận thông tin, quan hình vẽ, thảo luận nhóm và thống nhất ý kiến 13’ (?) Tỉ lệ các loại giao tử ở F1 và tỉ lệ các loại hợp - HS: Tỉ lệ giao tử F1: 1A, 1a tử ở F2. - Hợp tử ở F2 : 1AA, 2Aa, 1aa (?) Tại sao F2 lại có tỉ lệ 3 đỏ 1 trắng. - Gv: Cần nhấn mạnh: - HS: vì Aa (thể dị hợp) biểu hiện KH trội giống như AA + Giải thích rõ kết quả thí nghiệm của Menđen. + Từ kết quả thí nghiệm Menđen đã phát hiện ra qui luật phân li. - HS: Chú ý lắng nghe + Ý nghĩa của quy luật phân li:  Xác định được các tính trạng trội và tập trung nhiều gen trội quý vào một kiểu gen để tạo giống có ý nghĩa kinh tế  Trong sản xuất để tránh sự phân li tính trạng diễn ra trong đó xuất hiện tính trạng xấu ảnh hưởng đến phẩm chất và năng xuất của vật nuôi, cây trồng, người ta phải kiểm tra độ thuần chủng của giống. 5’ 1’ - Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm của mình bằng sự phân li và tổ hợp các cặp nhân tố di truyền (gen) quy định cặp tính trạng tương phản thông qua các quá trình phát sinh giao tử và thụ tinh. Đó là cơ chế di truyền các tính trạng. - Từ đó ông phát hiện ra qui luật phân li với nội dung: Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng P. - Gv: y/c hs tự rút ra kết luận  4. Củng cố và tóm tắt bài - Nêu khái niệm kiểu hình và cho thí dụ minh họa? Theo Menđen tính trạng trội và tính trạng lặn được biểu hiện như thế? - Bố mẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 sẽ như thế nào về tính trạng bố hoặc mẹ? tỉ lệ F2 trung bình là bao nhiêu? - Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm trên đậu Hà lan như thế nào? - phát biểu nội dung qui luật phân li ? 5. Hướng dẫn học ở nhà - Học thuộc bài, xem trước nội dung bài 3, (Không làm bài tập 4 trang 10 – SGK). - Chép nội dung bài tập phần điền khuyết mục III vào vở bài