Giáo án PTNL Giáo dục công dân lớp 11

GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 TIẾT PPCT :01 Bài 1: CÔNG DÂN VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ (2 tiết) Tiết 1 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Học xong bài này, học sinh cần đạt được: 1. Về kiến thức - Nêu được thế nào là sản xuất của cải vật chất và vai trò của sản xuất của cải vật chất đối với đời sống xã hội. - Nêu được các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất và mối quan hệ giữa chúng. 2. Về kỹ năng Biết tham gia xây dựng kinh tế gia đình phù hợp với khả năng của bản thân. 3. Về thái độ - Tích cực tham gia kinh tế gia đình và địa phương. - Tích cực học tập để nâng cao chất lượng lao động của bản thân, góp phần xây dựng kinh tế đất nước. II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN Ở HỌC SINH -Năng lực tự học, năng lực tư duy, phân tích , năng lực hợp tác. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC. -Phương pháp thuyết trình. -Phương pháp đàm thoại -Phương pháp nêu vấn đề -Phương pháp thảo luận nhóm. IV.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC -Sách giáo khoa, sách giáo viên GDCD lớp 11. -giấy khổ lớn, bút dạ… -Máy chiếu, giấy. -Phiếu học tập V. TỔ CHỨC DẠY HỌC Hoạt động của GV và HS Nội dung 1.KHỞI ĐỘNG: *Mục tiêu: -Học sinh nhận biết được thế nào là phát triển kinh tế và Trang 1 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 ý nghĩa của phát triển kinh tế đối với cá nhân, gia đình và xã hội. -Rèn luyện năng lực phân tích, tư duy,liên hệ thực tiễn *Cách tiến hành: -Gvcho học sinh xem một số hình ảnh về vai trò của sự phát triển kinh tế đối với cá nhân, gia đình và xã hội. -GV hỏi HS : Theo em vì sao trong những năm gần đây đất nước ta phát triển trên các lĩnh vực như vậy. -HSTL. -GVKL: Kinh tế phát triển và đó chính là cơ sở, tiền đề thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của đất nước. 2.HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. * Hoạt động 1: Sử dụng phương pháp đàm thoại để tìm hiểu khái niệm sản xuất của cải vật chất và vai trò của sản xuất của cải vật chất. + Mục tiêu: -HS nắm được khái niệm của cải vật chất và vai trò của sản xuất của cải vật chất. 1. Sản xuất của cải vật chất - Hình thành kỹ năng phân tích, tư duy. + Cách tiến hành: - HS nghiên cứu SGK phần 1 - GV đưa ra hệ thống câu hỏi, HS trả lời - Em hiểu thế nào là của cải vật chất? Cho ví dụ về a. Thế nào là sản xuất của cải những của cải vật chất trong thực tế mà em thường gặp. vật chất? - Thế nào là sản xuất của cải vật chất? Cho ví dụ ? - Trả lời. - VD: Lúa, gạo, quần áo, xe cộ, giày dép… Là sự tác động của con người vào - Trả lời. tự nhiên, biến đổi các yếu tố của tự - VD: Con người sử dụng công cụ lao động tác động vào nhiên để tạo ra các sản phẩm phù đất trồng để làm ra thực phẩm, lúa gạo. Hay, con người hợp với nhu cầu của mình. khai thác đất sét để nung thành gạch, gốm phục vụ cho nhu cầu xây dựng, trang trí… b. Vai trò của sản xuất của cải - Theo em, sản xuất của cải vật chất có những vai trò gì? vật chất - Tại sao nói : Sản xuất của cải vật chất là cơ sở của đời Trang 2 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 sống xã hội? - Vì để duy trì sự tồn tại, phát triển của con người và xã - Là cơ sở tồn tại và phát triển của hội loài người. xã hội loài người. - Sản xuất của cải vật chất không chỉ để duy trì sự tồn tại của con người và xã hội loài người, mà thông qua lao động sản xuất, con người được cải tạo, phát triển và hoàn thiện cả về thể chất và tinh thần. - Sản xuất của cải vật chất có phải là hoạt động trung tâm của xã hội loài người hay không? Vì sao như vậy? - Là trung tâm, là tiền đề thúc đẩy các hoạt động khác của xã hội phát triển. - Ví dụ: Lấy nguồn vốn thu được từ hoạt động sản xuất vật chất đầu tư vào hoạt động văn hoá, giáo dục, nghiên - Quyết định mọi hoạt động của xã cứu khoa học – công nghệ, làm cho các lĩnh vực này hội. phát triển theo, dẫn đến đời sống vật chất, tinh thần của xã hội được cải thiện, nâng cao. - Lịch sử xã hội loài người là một quá trình phát triển và hoàn thiện liên tục của các phương thức sản xuất của cải vật chất, là quá trình thay thế các phương thức sản xuất cũ lạc hậu bằng phương thức sản xuất tiến bộ hơn. *Hoạt động 2: GV sử dụng phương pháp đàm thoại tìm hiểu các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. *Mục tiêu: => Là cơ sở để xem xét và giải quyết -HS nắm được các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. các quan hệ kinh tế, chính trị, văn hoá -Hình thành kỹ năng phân tích, liên hệ thực tiễn. trong xã hội. *Cách tiến hành: - GV sử dụng sơ đồ dạy học về các yếu tố cơ bản của quá trính sản xuất và mối quan hệ giữa chúng. GV chia HS làm 2 nhóm rồi cho các em thảo luận theo các câu hỏi sau: - Để thực hiện quá trình lao động sản xuất, cần phải có những yếu tố cơ bản nào? - Cần sức lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động. Trang 3 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 - Sức lao động là gì? - Hãy phân biệt sức lao động với lao động? - Nhận xét, chốt lại. - Lao động là khái niệm có nội hàm rộng hơn. Sức lao động mới chỉ là khả năng của lao động, còn lao động là sự tiêu dùng sức lao động trong hiện thực. Để thực hiện được quá trình lao động thì không chỉ 2. Các yếu tố cơ bản của quá cần có sức lao động mà còn phải có tư liệu sản xuất. Hay nói cách trình sản xuất khác, chỉ khi nào sức lao động kết hợp được với tư liệu sản xuất thì mới có lao động. Người có sức lao động muốn thực hiện quá trình lao động thì phải tích cực, chủ động tìm kiếm việc làm. Mặt khác, nền sản xuất xã hội phải phát triển, tạo ra nhiều việc làm để thu hút sức lao động. - Lao động là hoạt động bản chất nhất của con người, phân biệt con người với loài vật. Ý thức của con người trong lao động thể a. Sức lao động hiện: lao động có mục đích, có kế hoạch, tự giác sáng tạo ra - Khái niệm: Là toàn bộ những năng phương pháp và công cụ lao động, có kỷ luật và cộng đồng trách lực thể chất và tinh thần của con nhiệm… người được vận dụng vào quá trình - Đối tượng lao động là gì ? Có mấy loại ? Cho ví dụ sản xuất. minh họa. - Phân biệt sức lao động với lao động: - Ví dụ: đất trồng, gỗ rừng, quặng kim loại, tôm cá dưới + Sức lao động: là khả năng của sông, dưới biển… lao động. - Ví dụ: sợi để dệt vải, sắt thép để chế tạo máy, xi măng + Lao động: để xây dựng .... gọi là nguyên liệu. . Là sự tiêu dùng sức lao động trong - Mọi đối tượng lao động đều bắt nguồn từ tự nhiên nhưng hiện thực. có phải mọi yếu tố tự nhiên đều là đối tượng lao động không ? Vì sao ? - Không phải mọi yếu tố của tự nhiên đều là đối tượng lao động. Bởi vì chỉ những yếu tố tự nhiên nào mà con người đang tác động trong quá trình sản xuất nhằm biến đổi nó cho phù hợp với mục đích của mình thì mới gọi là đối tượng lao động. Những yếu tố tự nhiên mà con người chưa biết đến, chưa khám phá, chưa tác động thì chưa trở thành đối tượng lao động. . Là hoạt động có mục đích, có ý Trang 4 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 thức của con người làm biến đổi - Tư liệu lao động là gì ? những yếu tố của tự nhiên cho phù hợp với nhu cầu của mình. - Tư liệu lao động được chia thành mấy loại? Nêu nội dung cụ thể? b. Đối tượng lao động - Công cụ lao động cũng là yếu tố cách mạng nhất, biến - Khái niệm: Là những yếu tố của tự động nhất và là một trong những căn cứ cơ bản để phân nhiên mà lao động của con người tác biệt các thời đại kinh tế. C.Mác viết: “Những thời đại kinh động vào nhằm biến đổi nó cho phù tế khác nhau không phải là ở chỗ chúng sản xuất ra cái gì, hợp với mục đích của con người. mà là ở chỗ chúng sản xuất bằng cách nào, với những tư liệu - Phân loại (có 2 loại đối tượng lao lao động nào”. “Cái cối xay quay bằng tay đưa lại xã hội có động): lãnh chúa phong kiến, cái cối xay chạy bằng hơi nước đưa + Loại có sẵn trong tự nhiên. lại xã hội có nhà tư bản công nghiệp”. - Ví dụ về các công cụ lao động: cày, cuốc, máy gặt đập + Loại đã trải qua tác động của lao liên hợp, máy bơm nước… động, được cải biến ít nhiều. - Ví dụ về hệ thống bình chứa của sản xuất: ống, thùng, hộp, két, vại, giỏ… - Ví dụ về kết cấu hạ tầng của sản xuất: đường giao thông, bến cảng, sân bay, nhà ga, phương tiện giao thông c. Tư liệu lao động vận tải, điện, nước, thủy lợi, bưu điện, thông tin liên - Khái niệm: Là một vật hay hệ lạc… thống những vật làm nhiệm vụ - Theo em, ranh giới phân chia giữa đối tượng lao động truyền dẫn sự tác động của con và tư liệu lao động là có tích tương đối hay tuyệt đối người lên đối tượng lao động, (rạch ròi)? nhằm biến đổi đối tượng lao động - Có tính tương đối vì một vật trong mối quan hệ này là thành sản phẩm thoả mãn nhu cầu đối tượng lao động, nhưng trong mối quan hệ khác lại là của con người. tư liệu lao động. Ví dụ: Ngày xưa, con trâu là tư liệu lao - Phân loại (ba loại): động của người nông dân, nhưng lại là đối tượng lao + Công cụ lao động (hay công cụ động của lò giết mổ. sản xuất), là yếu tố quan trọng - Trong các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất, yếu tố nhất. nào quan trọng và quyết định nhất? Vì sao? - Sức lao động là yếu tố quan trọng và quyết định nhất vì giữ vai trò chủ thể, sáng tạo, là nguồn lực không cạn kiệt; xét cho cùng, trình độ phát triển của tư liệu sản xuất chính là sự biểu + Hệ thống bình chứa của sản xuất. Trang 5 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 hiện sức sáng tạo của con người. - Nhận xét, chốt lại. 3.Hoạt động luyện tập: + Kết cấu hạ tầng của sản xuất. *Mục tiêu: -Luyện tập để củng cố những gì học sinh đã biết về khái niệm, vai trò của sản xuất của cải vật chất; các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. -Rèn luyện năng lực tư duy phân tích, liên hệ thực tiễn. *Cách tiến hành: => Trong các yếu tố cơ bản của -GV tổ chức cho học sinh làm bài tập 2,3 SGK trang 12. quá trình sản xuất, sức lao động là -GV đưa ra tình huống cho học sinh giải quyết để thấy rõ yếu tố quan trọng và quyết định được chỉ có con người mới lao động còn hoạt động của nhất con vật là hoạt động bản năng của loài. 4.Hoạt động vận dụng: * Mục tiêu: -Tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào thực tiễn cuộc sống -Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích, năng lực công dân. *Cách tiến hành: 1.GV nêu yêu cầu: a. Tự liên hệ: - GV nêu câu hỏi:Tại sao nước Nhật nguồn tài nguyên thiên nhiên khan hiếm, điều kiện tự nhiên không thuận lợi nhưng tại sao nước Nhật là nước có nền kinh tế phát triển mạnh, đi đầu về lĩnh vực khoa học công nghệ. -HSTL -GVKL:Vì họ biết đầu tư, khai thác nguồn lực con người, phát huy vai trò của yếu tố sức lao động (thể lực và trí lực), nguồn lực giữ vai trò chủ thể. Trong đó, trí lực của con người, nếu càng được thường xuyên sử dụng thì nó càng được nâng cao, phát triển, trau dồi nhiều hơn. b.Nhận diện xung quanh: Bằng kiến thức đã học và kiến thực thực tiễn, em có nhận xét gì về tình hình phát triển kinh tế ở địa phương em? c. GV định hướng HS: Trang 6 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 -HS làm bài tập 1, SGK trang 12. 2. HS chủ động thực hiện các yêu cầu trên. 5.Hoạt động mở rộng. -Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức vào các vấn đề trong cuộc sống, thể hiện năng lực của bản thân. -GV cung cấp địa chỉ và hướng dẫn học sinh tìm hiểu về vai trò của phát triển kinh tế trong đời sống xã hội. -HS thực hiện nhiệm vụ. -GV củng cố, đánh giá, dặn dò: về nhà học và làm bài tập, chuẩn bị tiết 2, bài 1. * Rút kinh nghiệm sau tiết giảng: - Về nội dung:................................................................................................................................ - Về phương pháp:......................................................................................................................... -Về phương tiện:............................................................................................................................ - Về thời gian: ............................................................................................................................... - Về học sinh: ................................................................................................................................ Lang Chánh, ngày 01 tháng 9 năm 2020 DUYỆT CỦA BGH DUYỆT CỦA TỔ TRƯỞNG NGƯỜI SOẠN TIẾT PPCT :02 Bài 1: CÔNG DÂN VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ( 2 tiết) Tiết 2 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Trang 7 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 Học xong bài này, học sinh cần đạt được: 1.Về kiến thức: - Nêu được thế nào là phát triển KT và ý nghĩa của phát triển KT đối với cá nhân, gia đình và xã hội. 2. Về kỹ năng: Biết tham gia xây dựng kinh tế gia đình phù hợp với khả năng của bản thân. 3.Về thái độ: - Tích cực tham gia kinh tế gia đình và địa phương. - Tích cực học tập để nâng cao chất lượng lao động của bản thân, góp phần xây dựng kinh tế đất nước. II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN Ở HỌC SINH -Năng lực tự học, năng lực tư duy, phân tích , năng lực hợp tác. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC. -Phương pháp thuyết trình. -Phương pháp đàm thoại -Phương pháp nêu vấn đề -Phương pháp thảo luận nhóm. IV.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC -Sách giáo khoa, sách giáo viên GDCD lớp 11. -giấy khổ lớn, bút dạ… -Máy chiếu, giấy. -Phiếu học tập V. TỔ CHỨC DẠY HỌC Hoạt động của GV và HS 1.KHỞI ĐỘNG: Nội dung 3. Phát triển kinh tế và ý nghĩa *Mục tiêu: của phát triển kinh tế đối với cá -Học sinh nhận biết được thế nào là phát triển kinh tế và nhân, gia đình và xã hội ý nghĩa của phát triển kinh tế đối với cá nhân, gia đình và xã hội. -Rèn luyện năng lực phân tích, tư duy,liên hệ thực tiễn *Cách tiến hành: -GV dẫn câu nói của C.Mác: “Kinh tế là nhân tố quyết định cuối cùng của mọi sự biến đổi của lịch sử”. -GV: Em hiểu như thế nào về câu nói trên của C.Mác. Trang 8 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 -HSTL. -GVKL: Kinh tế phát triển và đó chính là cơ sở, tiền đề thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của đất nước. 2.HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. * Hoạt động 1: Sử dụng phương pháp vấn đáp, trực quan để tìm hiểu khái niệm phát triển kinh tế. + Mục tiêu: -HS nắm được khái niệm phát triển kinh tế là gì, nội dung của phát triển kinh tế a. Phát triển kinh tế - Hình thành kỹ năng phân tích, tư duy. * Khái niệm: Là sự tăng trưởng + Cách tiến hành: kinh tế gắn liền với cơ cấu kinh - HS nghiên cứu SGK phần 3 tế hợp lý, tiến bộ và công bằng xã - GV đưa ra hệ thống câu hỏi, HS trả lời hội. - Theo em thế nào là phát triển kinh tế? *Phát triển kinh tế gồm 3 nội -HSTL: dung: -GVKL: +Phát triển kinh tế biểu hiện -GV hỏi: Vậy để biết một nước có nền kinh tế phát triển trước hết ở sự tăng trưởng kinh hay không em phải dựa vào đâu? tế. -HSTL: - Tăng trưởng kinh tế là sự tăng lên + Tăng trưởng kinh tế. về số lượng, chất lượng sản phẩm và + Cơ cấu kinh tế hợp lý. các yếu tố của quá trình sản xuất ra + Công bằng xã hội. nó trong một thời kỳ nhất định. - GV hỏi: Sự tăng trưởng kinh tế được thể hiện như thế nào? Cho ví dụ. -HSTL: -GVKL: Sự tăng trưởng lên về số lượng, chất lượng sản phẩm, các yếu tố của quá trình sản xuất ra nó. VD: Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2005 của - Cơ sở của tăng trưởng kinh Việt Nam là 8.43%. tế: - Để phản ánh sự tăng trưởng kinh tế, hiện nay trên thế giới . Dựa trên cơ cấu kinh tế hợp lí, tiến người ta dùng tiêu chí: tổng sản phẩm quốc dân (GNP), hoặc bộ để đảm bảo tăng trưởng kinh tế tổng sản phẩm quốc nội (GDP). bền vững. - Giải thích khái niệm: tổng sản phẩm quốc dân và tổng . *Phát triển kinh tế đi đôi với công sản phẩm quốc nội (SGV, tr. 24). bằng và tiến bộ xã hội, tạo điều kiện Trang 9 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 GNP = GDP + thu nhập ròng từ tài sản nước ngoài. cho mọi người có quyền bình đẳng Trong đó, thu nhập ròng từ tài sản nước ngoài = thu trong đóng góp và hưởng thụ kết nhập chuyển về nước của công dân nước đó làm việc ở quả của tăng trưởng kinh tế. nước ngoài trừ đi thu nhập của người nước ngoài làm . Phù hợp với sự biến đổi nhu cầu việc tại nước đó. phát triển toàn diện của con -GV: Tăng trưởng kinh tế phải dựa trên những cơ sở người và xã hội, bảo vệ môi nào, phải gắn với những vấn đề nào? Vì sao? Cho ví dụ trường sinh thái. minh hoạ. . Gắn với chính sách dân số phù hợp. *Hoạt động 2: Sử dụng phương pháp thảo luận *Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp nhóm tìm hiểu ý nghĩa của phát triển kinh tế. + Mục tiêu: lý, tiến bộ: ( không học) -HS nắm được nội dung phát triển kinh tế có ý nghĩa như thế nào đối với cá nhân, gia đình và xã hội. - Hình thành kỹ năng phân tích, tư duy, liên hệ thực tiễn đời sống. + Cách tiến hành: - GV sử dụng phương pháp thảo luận nhóm. -GV chia lớp thành 4 nhóm , Gv hướng dẫn HS thảo luận cho các em thảo luận theo các câu hỏi sau: * Hãy nêu ý nghĩa của phát triển kinh tế đối với cá nhân, gia đình và xã hội? Đưa ra các số liệu, dẫn chứng phù hợp để minh họa; hoặc liên hệ thực tiễn để lấy ví dụ minh họa về ý nghĩa của phát triển kinh tế đối với đời sống. (Tổ 1: thảo luận mục a: đối với cá nhân; tổ 2: thảo luận mục b: đối với gia đình; tổ 3, 4: thảo luận mục c: đối với xã hội). - Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận. - Cho các nhóm tranh luận, bổ sung. + GV chốt lại các kiến thức cơ bản. - Phát triển kinh tế tạo điều kiện cho mỗi người có việc làm và thu nhập ổn định, cuộc sống ấm no. Ví dụ: GDP tăng, thu nhập bình quân đầu người ở nước ta tăng: từ 5.7 triệu đồng năm 2000 lên trên 10 triệu đồng năm 2005. b. Ý nghĩa của phát triển kinh Năm 2000, bình quân thu nhập đầu người đạt trên 300 USD/ tế đối với cá nhân, gia đình và Trang 10 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 người/năm; năm 2004: 562 USD/người/năm; năm 2007: xã hội 729 USD/người/năm. Nếu GDP tăng từ 7.5 đến 8%/năm thì thu nhập bình quân ở nước ta năm 2009 dự kiến là 950 USD/ người/năm và năm 2010 là 1050 – 1100 USD/người/năm. - Nhờ kinh tế phát triển, đời sống văn hóa được nâng cao và - Đối với cá nhân: Tạo điều kiện lĩnh vực y tế được đầu tư phát triển phục vụ tốt hơn cho đời cho mỗi người nâng cao chất sống con người, nên tuổi thọ trung bình của dân số nước ta lượng cuộc sống và phát triển ngày càng tăng (từ 67.8 tuổi năm 2000 lên 71.5 tuổi năm toàn diện cá nhân. 2005). - Phát triển kinh tế tạo điều kiện đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh - Đối với gia đình: Là tiền đề, cơ thần ngày càng phong phú cho con người. Ví dụ: thỏa mãn nhu cầu sở quan trọng để thực hiện tốt các ăn ngon, mặc đẹp, giải trí, vui chơi, du lịch cho từng cá nhân. chức năng của gia đình; xây dựng - Phát triển kinh tế còn giúp con người có điều kiện học gia đình văn hóa. tập, tham gia các hoạt động xã hội, có điều kiện phát - Đối với xã hội: triển toàn diện. Ví dụ: tạo điều kiện vật chất, tiền bạc cho + Làm tăng thu nhập quốc dân và các cá nhân theo đuổi ước mơ học đại học và sau đại học phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc (trang trải tiền học phí, ăn ở, sinh hoạt…) để nâng cao trình sống của cộng đồng được cải độ; quyên góp làm từ thiện... thiện. - Nhắc lại các chức năng gia đình: chức năng duy trì nòi + Tạo điều kiện giải quyết các giống; chức năng kinh tế; chức năng tổ chức đời sống vấn đề an sinh xã hội. gia đình; chức năng nuôi dưỡng, giáo dục con cái. + Là tiền đề vật chất để củng cố an ninh - Nhờ phát triển kinh tế, cuối năm 2005, tỷ lệ hộ quốc phòng, giữ vững chế độ chính trị, nghèo theo chuẩn Việt Nam cho giai đoạn 2001 – tăng cường hiệu lực quản lí của Nhà 2005 giảm xuống còn 7%. nước, củng cố niềm tin của nhân dân - Ví dụ: tạo điều kiện giải quyết công ăn việc làm, giảm đối với Đảng. tỉ lệ thất nghiệp, giảm tệ nạn xã hội. + Là điều kiện tiên quyết để khắc - Phát triển kinh tế tạo ra nguồn vốn đầu tư vào lĩnh vực an phục sự tụt hậu xa hơn về kinh tế ninh quốc phòng: trang bị súng ống, đạn dược, máy móc, so với các nước tiên tiến trên thế thuyền, xe cộ, trả lương cho những người làm trong lĩnh giới; xây dựng nền kinh tế độc vực an ninh, quốc phòng. Kinh tế phát triển, chính trị ổn lập tự chủ, mở rộng quan hệ quốc định, làm cho đời sống nhân dân ngày càng tốt hơn, nhân tế, định hướng xã hội chủ nghĩa. dân càng tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Tóm lại: Tích cực tham gia phát 3.Hoạt động luyện tập: triển kinh tế vừa là quyền lợi vừa *Mục tiêu: là nghĩa vụ của công dân, góp Trang 11 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 -Luyện tập để củng cố những gì học sinh đã biết về khái phần thực hiện dân giàu, nước niệm phát triển kinh tế, ý nghĩa của phát triển kinh tế. mạnh, xã hội công bằng, dân -Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích, liên hệ thực tiễn. chủ, văn minh. *Cách tiến hành: -GV tổ chức cho học sinh làm bài tập 6 SGK trang 12. -HSTL -GVKL: Phát triển kinh tế phải gắn với chính sách kinh tế phù hợp bởi vì yêu cầu phát triển kinh tế là tốc độ tăng trưởng kinh tế phải cao hơn tốc độ tăng dân số, có như vậy mới có thể đảm bảo chất lượng cuộc sống ngày càng cao. -Phát triển kinh tế phải gắn với bảo vệ môi trường để đảm bảo sự phát triển bền vững. 4.Hoạt động vận dụng: * Mục tiêu: -Tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào thực tiễn cuộc sống -Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích, năng lực công dân. *Cách tiến hành: 1.GV nêu yêu cầu: a. Tự liên hệ: - Vì sao nói tăng trưởng kinh tế lại đi đôi với công bằng xã hội? -HSTL -GVKL:Tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với công bằng xã hội, tạo điều kiện cho mọi người có quyền bình đẳng trong đóng góp và hưởng thụ kết quả của tăng trưởng kinh tế. Đồng thời tăng trưởng kinh tế phù hợp với sự biến đổi nhu cầu phát triển toàn diện của con người và xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái. b.Nhận diện xung quanh: Bằng kiến thức đã học và kiến thực thực tiễn, em hãy lấy ví dụ cụ thể để làm rõ ý nghĩa của phát triển kinh tế đối với gia đình em? c. GV định hướng HS: -HS làm bài tập 4, SGK trang 12. - HS sưu tầm tác phẩm truyện ngắn “Đời thừa” của nhà văn Nam Cao. 2. HS chủ động thực hiện các yêu cầu trên. Trang 12 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 5.Hoạt động mở rộng. -Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức vào các vấn đề trong cuộc sống, thể hiện năng lực của bản thân. -GV cung cấp địa chỉ và hướng dẫn học sinh tìm hiểu về ý nghĩa của phát triển kinh tế. -HS thực hiện nhiệm vụ. -GV củng cố, đánh giá, dặn dò: về nhà học và làm bài tập, chuẩn bị tiết 2, bài 1. * Rút kinh nghiệm sau tiết giảng: - Về nội dung:................................................................................................................................ - Về phương pháp:......................................................................................................................... -Về phương tiện:............................................................................................................................ - Về thời gian: ............................................................................................................................... - Về học sinh: ................................................................................................................................ Lang Chánh, ngày 10 tháng 9 năm 2020 DUYỆT CỦA BGH DUYỆT CỦA TỔ TRƯỞNG NGƯỜI SOẠN TIẾT PPCT :03 BÀI 2: HÀNG HÓA – TIỀN TỆ - THỊ TRƯỜNG (2 tiết) Tiết 1 I.MỤC TIÊU BÀI HỌC. Học xong bài này, học sinh cần đạt được: 1.Về kiến thức - Hiểu được khái niệm hàng hóa và hai thuộc tính của hàng hóa. -Nêu được nguồn gốc , bản chất , chức năng của tiền tệ 2.Về kĩ năng. - Biết phân biệt giá trị với giá cả của hàng hóa. - Biết nhận xét tình hình sản xuất và tiêu thụ một số sản phẩm hàng hóa ở địa phương. 3.Về thái độ Trang 13 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 - Quan tâm đến tình hình phát triển sản xuất hàng hóa. - Coi trọng đúng mức vai trò của hàng hóa II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN Ở HỌC SINH. - Năng lực nhận thức về kinh tế - Năng lực tư duy phê phán - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác. -Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông … III. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HOC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG -Thảo luận -Xử lý tình huống. IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC. - SGK, SGV GDCD 11 - Sách bài tập tình huống GDCD 11 - Những nội dung có liên quan đến bài học - Chuẩn kiến thức kĩ năng 11 .V. TỔ CHỨC DẠY HỌC Họat động của giáo viên và học sinh Nội dung chính của bài học 1.KHỞI ĐỘNG: * Mục tiêu: - Kích thích học sinh tìm hiểu các em đã biết gì về hàng hóa. - Rèn luyện năng lực tư duy phê phán cho học sinh * Cách tiến hành Học sinh quan sát 1 ít vật phẩm như: xà phòng, kem đánh răng, kẹo, bánh....điện thoại thông minh...một ít thóc ở nhà làm, 1 bó rau hái ở vườn.... Hỏi: Các em đã mua chúng ở đâu, giá , mục đích sử dụng của chúng? HS: trả lời theo gợi ý của gv. 2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Sử dụng phương pháp thuyết trình, gợi mở, trực quan, tình huống để Tìm hiểu khái niệm và hai thuộc tính của hàng hóa (giá trị sử dụng và giá trị của hàng hóa). - Mục tiêu: học sinh nêu được khái niệm hàng hóa, khái niệm giá trị sử dụng và giá trị của hàng hóa; phân biệt được sự khác nhau giữa hai thuộc tính của hàng hóa… - Phương pháp: giải quyết vấn đề, kết hợp với thuyết trình, gợi mở. - Ví dụ: Ông A nuôi 100 con gà. Khi gà đã lớn, ông đã đem bán đi 80 con để thu hồi vốn tái sản xuất và mua lấy các sản phẩm tiêu dùng khác và giữ lại 20 con để giết thịt, cải thiện bữa ăn cho bản thân và gia đình. Vậy, phần gà nào của ông A được gọi là hàng hóa? - 80 con gà mà ông A đem bán, trao đổi lấy các sản 1. Hàng hóa phẩm tiêu dùng khác được gọi là hàng hóa. - Em hiểu thế nào là hàng hóa? Cho ví dụ những hàng a. Hàng hóa là gì? hóa trong thực tế mà em thường gặp. - KN: Là sản phẩm của lao động có Trang 14 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 thể thoả mãn một nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi mua - bán. - Từ khái niệm hàng hóa, hãy cho biết: để một sản phẩm trở thành hàng hóa, phải đảm bảo những điều kiện gì? - Sản phẩm chỉ trở thành hàng hóa khi đảm bảo đủ 3 điều kiện: do lao động tạo ra; có công dụng nhất định để thỏa mãn một nhu cầu nào đó của con người; trước khi đi vào tiêu dùng phải thông qua mua - bán. - Hãy nêu một ví dụ thực tiễn để chứng minh rằng: thiếu một trong 3 điều kiện trên thì sản phẩm không thể trở thành hàng hóa. - Theo em hàng hóa là phạm trù lịch sử hay là phạm trù vĩnh viễn? Vì sao? - Hàng hóa là một phạm trù lịch sử, vì chỉ trong điều kiện sản xuất hàng hóa thì sản phẩm mới được coi là hàng hóa. * Hàng hóa có thể tồn tại ở mấy dạng trong thực tế ? Cho ví dụ? - VD về hàng hóa dạng vật thể, các sản phẩm được trao đổi, mua – bán trên thị trường như: quần áo, giày dép, gạo, thịt, sữa, trứng, khoai, đậu, rau, cải… - VD về hàng hóa dịch vụ: dịch vụ môi giới nhà đất, dịch vụ giới thiệu việc làm, dịch vụ bưu điện… - Chuyển ý: Hàng hóa có những thuộc tính nào? Bản chất của từng thuộc tính đó là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu ở mục b. - Cho học sinh xem sơ đồ về nhu cầu của con người, trong đó có: + Nhu cầu cho sản xuất: máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu… + Nhu cầu tiêu dùng cá nhân: . Về vật chất (lương thực, quần áo, xe cộ…). . Về tinh thần (giải trí, du lịch, đọc sách báo, học tập nâng cao trình độ…). - Yêu cầu học sinh lấy ví dụ về một số sản phẩm thỏa mãn từng nhu cầu nói trên. - Yêu cầu học sinh tìm ra các công dụng của từng sản phẩm hàng hóa mà các em đã nêu. Ví dụ: lương thực dùng để cho con người ăn; cho gia súc, gia cầm ăn; làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. - Chính công dụng của sản phẩm đã làm cho hàng hóa có giá trị sử dụng. Vậy, giá trị sử dụng của hàng hóa là gì? - Một hàng hóa có thể có một hoặc nhiều giá trị sử dụng. Ví dụ: Than đá, dầu mỏ lúc đầu chỉ dùng làm chất đốt, sau đó dùng làm nguyên liệu cho một số ngành công nghiệp để chế biến ra nhiều loại sản phẩm khác phục vụ cho đời sống. - Công dụng của vật phẩm do thuộc tính tự nhiên của vật chất quyết định. Khoa học kỹ thuật càng phát triển, người - Các dạng tồn tại: + Dạng vật thể (hữu hình). + Dạng phi vật thể (hàng hóa dịch vụ). b. Hai thuộc tính của hàng hóa - Giá trị sử dụng của hàng hóa: là công dụng của sản phẩm có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người. Trang 15 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 ta càng phát hiện thêm những thuộc tính mới của sản phẩm và lợi dụng chúng để tạo ra những giá trị sử dụng mới. Giá trị sử dụng chỉ thể hiện ở việc sử dụng hay tiêu dùng, không phải cho người sản xuất ra hàng hóa đó mà cho người mua, cho xã hội. Nó là nội dung vật chất của của cải và là phạm trù vĩnh viễn. Vật mang giá trị sử dụng cũng đồng thời là vật mang giá trị trao đổi. - Theo em, giá trị của hàng hóa được biểu hiện ra bên ngoài thông qua hình thức nào? - Giá trị trao đổi là gì? - Ví dụ: 1 m vải (2 giờ lao động hao phí để sản xuất ra nó) = 5 kg thóc (2 giờ lao động hao phí để sản xuất ra nó). Trên thị trường, tỉ lệ trao đổi giữa các hàng hóa có thể thay đổi. VD: 1 m vải (2 giờ lao động hao phí để sản xuất ra nó) = 10 kg thóc (2 giờ lao động hao phí để sản xuất ra nó) hoặc 2 m vải (2 giờ lao động hao phí để sản xuất ra nó) = 5 kg thóc (2 giờ lao động hao phí để sản xuất ra nó). Như vậy, nội dung, cơ sở của giá trị trao đổi là gì? - Giá trị trao đổi là một quan hệ về số lượng, hay tỉ lệ trao đổi giữa các hàng hóa có giá trị sử dụng khác nhau - Giá trị của hàng hóa là gì? - Là căn cứ vào lao động hao phí để sản xuất ra hàng hóa ẩn chứa (kết tinh) trong các hàng hóa ấy, hay căn cứ vào giá trị của hàng hoá. - Thực chất của quan hệ trao đổi là trao đổi lượng lao động hao phí của mình chứa đựng trong các hàng hóa. Nên giá trị là biểu hiện quan hệ giữa những người sản xuất hàng hóa, là một phạm trù lịch sử, gắn liền với nền sản xuất hàng hóa, là thuộc tính xã hội của hàng hóa. Hoạt động 2: Tìm hiểu nguồn gốc, bản chất, chức năng và quy luật lưu thông của tiền tệ. + Mục tiêu: -Học sinh nêu được nguồn gốc, bản chất, chức năng và quy luật lưu thông của tiền tệ. -Rèn luyện năng lực tư duy,phân tích. +Cách tiến hành : - GV sử dụng phương pháp đặt và giải quyết vấn đề kết hợp với thuyết trình, gợi mở. - Có phải khi sản xuất và trao đổi hàng hóa xuất hiện thì tiền tệ cũng xuất hiện? - Khi nào tiền tệ xuất hiện? - Nhận xét, chốt lại. - Bản chất của tiền tệ là gì ? - Giá trị của hàng hóa: + Được biểu hiện ra bên ngoài thông qua giá trị trao đổi của nó. + Là lao động xã hội của người sản xuất hàng hóa kết tinh trong hàng hóa. => Hàng hóa là sự thống nhất của hai thộc tính: giá trị sử dụng và giá trị, nhưng là sự thống nhất của hai mặt đối lập, thiếu một trong hai thuộc tính thì sản phẩm không thể trở thành hàng hóa. 2. Tiền tệ a. Nguồn gốc và bản chất của tiền tệ *Nguồn gốc: - Tiền tệ xuất hiện là kết quả của quá trình phát triển lâu dài của sản xuất, trao đổi hàng hóa và của các hình thái giá trị. - Có 4 hình thái giá trị phát triển từ thấp lên cao dẫn đến sự ra đời của tiền tệ: + Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên. + Hình thái giá trị đầy đủ hay mở rộng. + Hình thái chung của giá trị. Trang 16 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 3. Hoạt động luyện tập + Hình thái tiền tệ. * Mục tiêu : (HS đọc thêm) - Luyện tập để học sinh củng cố những gì đã biết về * Bản chất: hàng hóa và tiền tệ Tiền tệ là hàng hóa đặc biệt được - Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tách ra làm ra làm vật ngang giá chung tác, năng lực giải uyết vấn đè cho hs thống nhất, là sự tsự thể hiện chung của * Cách tiến hành : giá trị và biểu hiện quamối quan hệ giữa - GV tổ chức cho học sinh làm bài tập : những người sản xuất hàng Câu 1. Một sản phẩm trở thành hàng hóa cần có mấy Hóa. điều kiện ? A. Hai điều kiện. B. Bốn điều kiện. C. Ba điều kiện. D. Một điều kiện. Câu 2. Hàng hóa có hai thuộc tính là : A. giá trị và giá cả. B. giá trị trao đổi và giá trị sử dụng. C. giá cả và giá trị sử dụng. D. giá trị và giá trị sử dụng. Câu 3. Vật phẩm nào dưới đây không phải là hàng hóa ? A. Điện. B. Nước máy. C. Không khí. D. Rau trồng để bán. 4. Hoạt động vận dụng * Mục tiêu - Tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức và kĩ năng có được để có thể tham gia sản xuất hàng hóa. - Rèn luyện năng lực công dân, năng lực phát triển bản thân. - Cách tiến hành : 1. GV nêu yêu cầu : a.Tự liên hệ -Trong cuộc sống các em phải phân biệt được hàng hóa và đâu không phải là hàng hóa và vai trò của tiền tệ. b.Nhận diện xung quanh Nêu nhận xét của em về chất lượng hàng hóa ở địa phương em c.GV định hướng HS - Hằng ngày phải biết quý trọng đồng tiền tiêu đúng mục đích, biết tiết kiệm đồng tiền, giữ và vai trò của tiền tệ…. đep. tôn trọng tiền lẻ… -Hs làm bài tập bài tập 5 trong SGK -Hs chủ động thực hiện những yêu cầu trên 5.Hoạt động mở rộng Theo dõi bản tin tài chính hôm nay, ghi lại thông tin về một số thông tin hàng hóa, về chứng khoán... * Rút kinh nghiệm sau tiết giảng: - Về nội dung:................................................................................................................................ - Về phương pháp:......................................................................................................................... -Về phương tiện:............................................................................................................................ Trang 17 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 - Về thời gian: ............................................................................................................................... - Về học sinh: ................................................................................................................................ Lang Chánh, ngày 16 tháng 9 năm 2020 DUYỆT CỦA BGH DUYỆT CỦA TỔ TRƯỞNG NGƯỜI SOẠN Trang 18 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 TIẾT PPCT: 04 BÀI 2: HÀNG HÓA – TIỀN TỆ - THỊ TRƯỜNG (2 tiết) Tiết 2 I.MỤC TIÊU BÀI HỌC. Học xong bài này, học sinh cần đạt được: 1.Về kiến thức - Chức năng của tiền tệ -Nêu được khái niệm thị trường, các chức năng cơ bản của thị trường 2.Về kĩ năng. - Biết phân biệt được thị trường ở dạng đơn giản và thị trường ở dạng hiện đại. 3.Về thái độ - Quan tâm đến tình hình phát triển sản xuất hàng hóa. - Coi trọng đúng mức vai trò của hàng hóa II. CÁC NĂNG LỰC HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN Ở HỌC SINH. - Năng lực nhận thức về kinh tế - Năng lực tư duy phê phán, - Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác. - Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông … III. PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HOC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG -Thảo luận -Xử lý tình huống. IV. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN. - SGK, SGV GDCD 11 - Sách bài tập tình huống GDCD 11 - Những nội dung có liên quan đến bài học - Chuẩn kiến thức kĩ năng 11 - Máy chiếu .V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.KHỞI ĐỘNG: * Mục tiêu: - Kích thích học sinh tìm hiểủ về các chức năng của tiền tệ, các loại thị trường, tìm hiểu các chức năng cơ bản của thị trường. - Rèn luyện năng lực tư duy phê phán cho học sinh * Cách tiến hành Học sinh quan sát tranh ảnh thị trường trao đổi hàng hóa Hỏi: Việc trao đổihàng hóa diển ra ở đâu? HS: trả lời theo gợi ý của gv. 2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC HĐ1 Sử dụng phương pháp thuyết trình, gợi mở, trực quan, 2. Tiền tệ tình huống để Tìm hiểu các chức năng của tiền tệ. b. Chức năng của tiền tệ *Mục tiêu: học sinh nêu được các chức năng cơ bản của tiền tệ. *Thước đo giá trị * Cách tiến hành: + Tiền được dùng để đo - GV nêu VD thực tiễn phân tích 5 chức năng của tiền tệ: lường và biểu hiện giá trị của (sơ đồ) HH.(giá cả). ®Thước đo giá trị + Giá cả HH quyết định bởi Trang 19 GIÁO ÁN PTNL GDCD 11 ®Phương tiện lưu thông các yếu tố: giá trị HH, giá trị ®Phương tiện cất trữ tiền tệ, quan hệ cung – cầu HH ®Phương tiện thanh toán *Phương tiện lưu thông ®Tiền tệ thế giới. Theo công thức: H - T - H (tiền - HS: Phát biểu ý kiến, lấy dẫn chứng để phân tích minh là môi giới trao đổi) hoạ. Trong đó, H-T là quá trình bán, T-H là quá trình mua. VD: sgk. *Phương tiện cất trữ Tiền rút khỏi lưu thông và được cất trữ, khi cần đem ra mua hàng; vì tiền đại biểu cho của cải xã hội dưới hình thái giá trị * Phương tiện thanh toán Tiền dùng để chi trả sau khi giao dịch, mua bán (trả tiền mua chịu HH, trả nợ, nộp thuế...) VD: sgk * Tiền tệ thế giới Tiền làm nhiệm vụ di chuyển của cải từ nước này sang nước khác, việc trao đổi tiền nước này với nước khác theo tỉ giá hối đoái. VD: 1USD = 19.100đ VN (thời giá 2010)  Năm chức năng của tiền tệ *Hoạt động 2: GV sử dụng phương pháp đặt và giải quyết có quan hệ mật thiết với nhau. vấn đề kết hợp với thuyết trình, gợi mở .Tìm hiểu khái c. Quy luật lưu thông tiền tệ niệm và các chức năng cơ bản của thị trường. (Không học) *Mục tiêu: học sinh nêu được khái niệm và các chức năng 3. Thị trường cơ bản của thị trường. * Cách tiến hành: a. Thị trường là gì ? *Bước 1:GV hướng dẫn học sinh đọc nội dung phần a. *Bước 2: GV đưa ra hệ thống câu hỏi - Thị trường xuất hiện khi nào? => Sự xuất hiện và phát triển của thị trường gắn liền với sự ra đời và phát triển của sản xuất và lưu thông hàng hóa Trang 20