Cộng đồng chia sẻ tri thức Lib24.vn

Giáo án lịch sử lớp 11 bài 10

Gửi bởi: Trần Thị Minh Hằng 3 tháng 8 2019 lúc 16:10:40 | Được cập nhật: hôm kia lúc 16:48:32 Kiểu file: DOCX | Lượt xem: 957 | Lượt Download: 5 | File size: 0.027299 Mb

Nội dung tài liệu

Tải xuống
Link tài liệu:
Tải xuống

Các tài liệu liên quan


Có thể bạn quan tâm


Thông tin tài liệu

BÀI 10 LIÊN XÔ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA XÃ HỘI (1921 - 1941) I. Mục tiêu bài học 1. Về kiến thức Giúp học sinh nắm được những kiến thức cơ bản sau: - Với chính sách kinh tế mới, nhân dân Xô Viết đã vượt qua được nh ững khó khăn to lớn trong quá trình khôi phục đất nước sau chiến tranh. - Những nội dung và thành tựu chủ yếu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô trong vòng 2 thập niên (1921 - 1941). 2. Về tư tưởng - Bồi dưỡng giáo dục tình cảm cách mạng cho học sinh, giúp các em nhận thức được sức mạnh, tính ưu việt và những thành tựu vĩ đ ại c ủa công cu ộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. - Tránh tư tưởng phủ định lịch sử, phủ nhận những đóng góp to lớn của ch ủ nghĩa xã hội với tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại. 3. Về kỹ năng - Rèn kỹ năng tập hợp, phân tích tư liệu lịch sử, để hiểu bản chất c ủa s ự kiện lịch sử. - Tăng cường khả năng đối chiếu, so sánh các sự kiện lịch sử để hiểu rõ hơn đặc trưng lịch sử của từng sự kiện. II. thiết bị, tài liệu dạy - học - Lược đồ Liên Xô năm 1940. - Một số tranh ảnh về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. - Tư liệu, mẫu chuyện lịch sử về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô thời kỳ (1921-1941). Iii. Gợi ý tiến trình tổ chức dạy học 1. Kiểm tra bài cũ Câu 1: Nội dung chính sách “cộng sản thời chiến” và ý nghĩa lịch sử của nó. Câu 2: ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga. 2. Dẫn dắt vào bài mới Sau khi thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, nhân dân Xô Viết bắt tay vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã h ội. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đầy mới mẻ diễn ra ở Liên Xô như thế nào chúng ta cùng nghiên cứu bài 10. 3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản học sinh cần nắm được * Hoạt động 1: Cá nhân I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc - Giáo viên yêu cầu học sinh khôi phục kinh tế (1921 - 1925) theo dõi sách giáo khoa tình hình 1. Chính sách kinh tế mới nước Nga sau chiến tranh (năm * Hoàn cảnh lịch sử: 1921), tự ghi vào vở. - Học sinh theo dõi sách giáo khoa, tự tóm tắt tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ở Nga. - Giáo viên mở rộng: - Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh + Sau 7 năm chiến tranh (1920) tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng. sản xuất công nghiệp giảm 7 lần so với 1913 (còn 1/7 so với trước - Tình hình chính trị không ổn định. Các lực chiến tranh). lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá + Sản xuất nông nghiệp giảm gây bạo loạn ở nhiều nơi. một nửa so với trước chiến tranh (còn 1/2). + Lợi dụng tình hình kinh tế sa sút, một bộ phận nhân dân có thái độ bất bình với những chính sách của Nhà nước. Bọn phản động nổi - Chính sách cộng sản thời chiến đã lạc hậu dậy chống phá chính quyền. Chúng nổi loạn ở nhiều địa phương, có kìm hãm nền kinh tế, khiến nhân dân bất bình. nơi chúng đã chiếm được chính quyền cấp huyện. + Chính sách cộng sản thời chiến, một chính sách hoàn toàn - Nước Nga Xô Viết lâm vào khủng hoảng. cần thiết và phù hợp với thời nội chiến thì trong thời bình lại trở nên - 3 - 1921 Đảng Bônsêvích quyết định thực không phù hợp, đối lập với lợi ích hiện chính sách mới do Lênin đề xướng. của những người nông dân, gây trở * Nội dung: ngại đối với sự phát triển kinh tế của đất nước. Nông dân muốn tự do sử dụng sản phẩm của mình, tự do trao đổi ở thị trường và tự do mua hàng công nghiệp. - Nước Nga Xô Viết sau nội chiến khủng hoảng trầm trọng. Trước tình hình đó 3 - 1921 Đảng Bônsêvích quyết định thực hiện chính sách mới do Lênin đề xướng. * Hoạt động 2: Cả lớp - Giáo viên yêu cầu học sinh theo dõi sách giáo khoa nội dung cơ bản của chính sách kinh tế mới, để thấy được sự khác nhau cơ bản giữa chính sách kinh tế mới với chính sách cộng sản thời chiến, qua - Trong nông nghiệp ban hành thuế nông đó cho thấy: tác dụng ý nghĩa của nghiệp. chính sách cộng sản thời chiến. - Học sinh theo dõi sách giáo theo sự hướng dẫn của giáo viên, suy nghĩ trả lời. - Giáo viên kết luận về nội dung cơ bản của chính sách kinh tế mới: - Trong công nghiệp: Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng, tư nhân hóa những xí + Trong nông nghiệp: Thay thế nghiệp dưới 20 công nhân. Khuyến khích nước chế độ trưng thu lương thực thừa ngoài đầu tư vào nước Nga. bằng thuế lương thực. Thuế lương thực nộp bằng hiện vật. Sau khi nộp đủ thuế đã quy định từ trước mùa gieo hạt, nông dân được toàn quyền sử dụng số lương thực dư thừa và được tự do bán ra thị trường.  Thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà + Trong công nghiệp: Nhà nước nước độc quyền sang nền kinh tế hàng hóa tập trung khôi phục công nghiệp nhiều thành phần do nhà nước nhà kiểm soát. nặng, tư nhân hoá những xí nghiệp vừa và nhỏ hơn. Kiểm soát của nhà nước, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư vào Nga, nhà nước ngắm các ngành kinh tế, chủ chốt công nghiệp, giao thông vận tải, ngân hàng, ngoại thương. + Trong thương nghiệp và tiền tệ, cho phép tư nhân tự do buôn bán, trao đổi, mở các chợ, khôi phục đẩy mạnh, mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn. 1924 nhà nước phát hành đồng lúa. * Tác dụng - ý nghĩa - Thúc đẩy kinh tế quốc dân chuyến biến rõ  Như vậy cho thấy sự khác nhau cơ bản giữa chính sách cộng rệt, giúp nhân dân Xô Viết vượt qua khó khăn, sản thời chiến và chính sách kinh tế hoàn thành khôi phục kinh tế. mới là: Chính sách cộng sản thời chiến do nhà nước nắm độc quyền quản lý nền kinh tế quốc dân. - Còn chính sách kinh tế mới - Là bài học đối với công của xây dựng thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước độc quyền, sang nền kinh cảnh một số nước xã hội chủ nghĩa. tế nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát, khôi phục lại nền kinh tế hàng hóa, mà chính sách cộng sản thời chiến trước đây đã xóa bỏ. * Hoạt động 3: Cả lớp - Giáo viên yêu cầu học sinh theo dõi bảng thống kê một số nghành kinh tế của nước Nga 2. Liên Bang Xô Viết thành lập (1921 - 1923) cho nhận xét. - Học sinh theo dõi bảng thống kê và phát biểu nhận xét của mình. - 12 - 1922 Đại hội Xô Viết toàn Nga thành - Giáo viên nhận xét bổ sung: lập Liên Bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Từ 1921 - 1923 sản lượng nhiều Viết (Liên Xô) ngành kinh tế ở Nga tăng nhanh, chứng tỏ chính sách kinh tế mới có tác dụng thúc đẩy kinh tế quốc dân - gồm 4 nước cộng hòa  1940 có thêm 11 chuyển biến rõ rệt, giúp Liên Xô nước. khôi phục được kinh tế. - Học sinh phát biểu nhận xét của mình + Chính sách kinh tế mới là sự chuyển đổi kịp thời, đầy sáng tạo của Lê Nin và Đảng Bônsêvích. + Phù hợp với hòan cảnh đất nước và nguyện vọng của nhân dân vì vậy nó đã phát huy tác dụng , hiệu quả. + Mang ý nghĩa quốc tế sâu sắc đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước trong đó có Việt Nam, đã tiếp thu tinh thần cơ bản của chính sách kinh tế mới, vận dụng phù hợp vào tinh thần đất nước. * Hoạt động 1: Cả lớp/cá nhân: - Giáo viên yêu cầu học sinh theo dõi sách giáo khoa sự hình thành mở rộng Liên bang Xô Viết. - Học sinh theo dõi SGK tự tóm tắt vào vở sự hình thành và mở rộng của Liên bang Xô Viết. - Giáo viên đặt câu hỏi: Tại sao thành lập liên bang? việc thành lập liên bang có ý nghĩa gì? - Học sinh theo dõi SGK suy nghĩ và trả lời. + Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước đòi hỏi các dân tộc II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở trên lãnh thổ Xô Viết phải liên Liên Xô (1925 - 1941) minh chặt chẽ với nhau, nhằm tăng 1. Những kế hoạch 5 năm đầu tiên và cường sức mạnh mọi mặt. thành tựu - Giáo viên mở rộng: Mặc dù có sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế, về dân số và diện tích giữa các nước cộng hòa, những tư tưởng chỉ đạo của Lê Nin trong việc thành lập Liên bang Xô Viết đó là: Sự bình đẳng về mọi mặt, quyền dân tộc tự quyết, thủ tiêu mọi sự bất bình đẳng dân tộc và xây dựng cộng đồng anh em, giữa các dân tộc. Tư tưởng chỉ đạo đó của Lê Nin lần đầu tiên chi ra con đường giải quyết đúng đắn về dân tộc trên đất nước Xô Viết. Việc thành lập Liên bang Xô Viết là thành tựu cuối cùng được thực hiện dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Lê Nin. Mùa thu 1922 Lê Nin ốm nặng. Người qua đời 21 - 1 - 1924 để lại niềm tiếc thương vô hạn đối với toàn đảng, toàn dân, Liên Xô, với giai cấp công nhân quốc tế và các dân tộc bị áp bức trên thế giới, đi đâu hàng cuộc đấu tranh giải phóng người lao * Trong công nghiệp: thực hiện công động và các dân tộc thuộc địa. nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa. - Giáo viên dẫn dắt: Sau công cuộc khôi phục kinh tế (1921 1925) nhân dân Liên Xô bắt tay vào công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa (1925 - 1941) * Hoạt động 1: Nhóm - Giáo viên dẫn dắt: ở Liên Xô nhiệm vụ mở đầu cho công cuộc xây dựng CNXH là thực hiện công nghiệp hóa XHCN. - Giáo viên yêu cầu lần lượt từ trên xuống dưới cứ hai bàn kế tiếp nhau ghép thành 1 nhóm: Mỗi nhóm có nhiệm vụ theo dõi sách giáo khoa, thảo luận nhóm về các nội dung: - Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa là gì? - Sau công cuộc khôi phục kinh tế Liên Xô - Tại sao Liên Xô phải thực những là một nước nông nghiệp lạc hậu. Kinh hiện công nghiệp hóa? tế quan sự bị bao vây, kỹ thuật, thiết bị lệ - Mục đích của công nghiệp hóa thuộc nước ngoài  Đảng cộng sản đề ra xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô nhiệm vụ công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa. - Biện pháp thực hiện - Mục đích: Đức Liên Xô trở thành một - Kết quả đạt được. nước công nghiệp có những ngàn công nghiệp - Học sinh các nhóm nghiên cứu chủ chốt. sách giáo khoa, thảo luận cử đại - Biện pháp: diện trình bày kết quả làm việc của + Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng. nhóm. + Có mục tiêu cụ thể cho từng kế hoạch dài - Giáo viên gọi đại diện một hạn (1928 - 1932) và (1933 - 1937). nhóm trình bày, gọi các nhóm nhận xét bổ sung, sau đó Giáo viên kết luận, đồng thời giảng giải giúp học sinh hiểu sâu sắc các vấn đề. + Khái niệm công nghiệp hóa xã - Kết quả: hội chủ nghĩa: Công nghiệp hóa là 1937 sản lượng công nghiệp chiến 77,4% quá trình xây dựng một nền sản xuất cơ khí hóa trong ngành kinh tế tổng sản phẩm quốc dân. quốc dân, trước hết là trong ngành công nghiệp (biến nước nông nghiệp thành một nước công nghiệp then chốt). Giáo viên liên hệ, với hiện nay trong nền khoa học học - công nghệ, công nghiệp hóa không còn là cơ khí hóa nữa mà là quá trình tự động hó, hiện đại hóa, hóa học hóa... Liên Xô với Việt Nam. Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa là quá trình công nghiệp hóa diễn ra dưới sự lãnh đạo của chính đảng vô sản, nhằm cải tạo sản xuất, phát triển công nghiệp, xã hội nền kinh tế quốc dân, nâng cao đời sống nhân dân. + Sau công cuộc khôi phục kinh tế, Liên Xô vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu. Nông nghiệp chiếm 2/3 tổng thu nhập quốc dân, nằm trong vòng vây thù địch và sự cấm vận của các nước tư bản chủ nghĩa xã hội, nhân dân Liên Xô phải xây dựng được một nền kinh tế độc lập, tự chủ, không phụ thuộc vào nước ngoài. Do vậy công nghiệp hóa là nhiệm vụ mở đầu cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. + Trong nông nghiệp: Tiên tập thể hóa nông + Mục tiêu: Đưa Liên Xô trở nghiệp, đưa 91 nông hộ với 90% diện tích đất thành một nước công nghiệp có canh tác vào nền nông nghiệp tập thể hóa. những nghành công nghiệp chủ - Văn hóa - giáo dục: chốt. Thanh toán nạn mù chữ, phát triển mạng lưới giáo dục phổ thông, phổ cập, tiểu học + Biện pháp thực hiện: Trong trong cả nước, phổ cập trung học cơ sở ở bối cảnh bị bao vây cấm vận Liên thành phố Xô chủ trương ưu tiên phát triển công nghiệp nặng, công nghiệp chế * Xã hội: cơ cấu giai cấp thay đổi xã hội tạo máy móc và nông cụ, công nghiệp năng lượng (điện, than, dầu chỉ còn 2 giai cấp lao động là công nhân, nông mỏ....) công nghiệp khai khoáng, dân và trí thức xã hội. công nghiệp quốc phòng. Công nghiệp nặng được ưu tiên hàng đầu và phải tiến hành với tốc độ nhanh, phương châm tự lực cánh sinh, có thể tự lực sản xuất lấy máy móc và trang thiết bị cần thiết cho nền kinh tế quốc dân. + Kết quả: Giáo viên cho học sinh theo dõi khai thác bảng thống kê, sản lượng một số ngành công nghiệp của Liên Xô 1929 - 1938 để thấy được kết quả của công nghiệp hóa đến 1937, sản lượng công nghiệp chiếm 77,4% tổng sản phẩm quốc dân. * Hoạt động 2: Cả lớp - Giáo viên dẫn dắt: Trong những lĩnh vực khác: Nông nghiệp văn hóa, giáo dục, cũng đạt những thành tựu đáng kể giáo viên tiếp tục yêu cầu học sinh theo dõi sách giáo khoa cho những thành tựu trên lĩnh vực nông nghiệp và văn hóa giáo dục. - Học sinh theo dõi sách giáo khoa tự tóm tắt các thành tựu nông - Từ 1937 Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch nghiệp , văn hóa - giáo dục vào vở. 5 năm lần ba, sang 6 - 1941 Đức tấn công Liên Xô, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội bị - Giáo viên giải thích: Tập thể gián đoạn. hóa nông nghiệp ở Liên Xô được tiến hành song song với kế hoạch 3 năm lần thứ nhất (1928 - 1933) - Khái niệm: Tập thể nông nghiệp là một hình thức cải tạo sản 2. Quan hệ ngoại giao với Liên Xô xuất chủ yếu trước đây nhằm tổ chức nông dân cá thể theo con đường xã hội chủ nghĩa. Đưa nông dân cá thể vào làm ăn tập thể trong các tổ chức đổi công, tổ hợp sản xuất, hợp tác xã nông nghiệp, nông trang tập thể hóa. Liên Xô nhiệm vụ của công việc này là tập thể hóa, cơ giới hóa nông nghiệp, đưa thành tựu khoa học - kỹ thuật tiên tiến vào nông nghiệp, đưa người nông dân tiến lên xã hội chủ nghĩa. Vận dụng kế hoạch hợp tác hóa của Lê -nin. Công cuộc tập thể hóa ở Liên Xô đạt được những thành tựu đáng kể song trong quá trình thực hiện có nhiều sai lầm nghiêm trọng đó là vi phạm nguyên tắc tự nguyện nóng vội, đốt cháy giai đoạn, gây nên những bất bình trong nông dân dùng lối cưỡng bức hành chính buộc nông dân trong tập thể họa cả nhà cửa, gia súc có sừng và gia súc nhỏ, có nơi thành lập nông trang tập thể quá lớn trong khi tổ chia sản xuất yếu. Một số địa phương lại đề ra khẩu hiệu “Tập thể hóa trong thời hạn ngắn nhất. Nông dân bất mãn đã sát hại gia súc. 1930 gia súc lớn có sừng giảm sút 14.600.000 con. Nhà nước Xô Viết kịp thời phát hiện và có biện pháp khắc phục. Vì vậy sản xuất nông nghiệp giành được những thành tích lớn: Cơ sở kỹ thuật trên 500.000 máy kéo, 123,5 nghìn xe hơi vận tải, hơn 40% việc thu hoạch lúa mì ở các nông trang là do máy liên hợp gặt đập đảm nhiệm. * Hoạt động 3: Cả lớp - Giáo viên dẫn dắt, từ 1937 Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ ba, nhưng công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội bị gián đoạn bởi cuộc chiến tranh xâm lược của phát xít Đức 6 1914. - Giáo viên nêu câu hỏi, những thành tựu Liên Xô đạt được trong Liên Xô đã từng bước xác lập quan hệ ngoại giao với một số nước láng giềng châu á, Châu Âu. - Từng bước phá vỡ chính sách bao vây cấm vận, cô lập kinh tế ngoại giao của các nước đế quốc. + 1925: Liên Xô đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 20 nước. + 1933 đặt quan hệ ngoại giao với Mĩ.