Đất nước- Nguyễn Khoa Điềm

Ngày so n: /12/2018ạBu 2ổ cấ ướ Nguy Khoa Đi mễ ềM đích, yêu u: ng nh ng ki th sau:ụ ả- trí, vai trò, đi th NKĐ.ị ơ- nh đo tiêu bi u.ả ể1. Nh ng đi nhà th Nguy Khoa Đi mữ Nguy Khoa Đi sinh năm 1943, huy Phong Đi n, nh Th Thiênễ ừHu .Ông sinh tr ng trong gia đình trí th cách ng.ế ưở Nguy Khoa Đi là trong nh ng nhà th tiêu bi cho th th ơtr nh ng năm ch ng Mĩ.Th giàu ch suy xúc nén, th hi ệtâm ng trí th tham gia tích vào cu chi nhân ườ ủdân. Nguy Khoa Đi ng gi th ng Nhà văn và ngh ượ ưở ướ ệthu năm 2000.ậ Tác ph chính ngo 1972); ng khát ng (tr ng ca, ườ ườ1974); Ngôi nhà có ng mọ ấ( 1986)… 2. oàn nh vàả đích sáng tác tr ng ca “M ng khát ườ ườv ng”ọ :- Hoàn nh sáng tácả Tr ng ca ng khát ng” vi năm 1971, ườ ườ ết chi khu Tr Thiên, gi không khí sôi ch ng Mĩ dân c.ạ ộ- đíchụ tr ng ca ra nh th nh tu tr thành th các ườ ởvùng chi mi Nam nh rõ xâm qu Mĩ, ượ ốh ng nhân dân,đ c.T đó, kêu i, khích ng ng lên, ướ ướ ườ ứxu ng ng tranh hoà nh cu chi toàn dân c.ố ườ 3. trí và dung đo trích “Đ cị ướ Đo trích “Đ c” trích ph ch ng tr ng ca ướ ượ ươ ườ“M ng khát ng” .ặ ườ Đo th là nh ngạ nh nhà th trên nhi ướ ềbình di nệ chi dài ch ,chi ng lý, dày văn hoá, ủphong c…).ụ Qua đó, nhà thơ kh ng nh ng là ưở ướ ủNhân dân4 .M ch ng ng và xúc đo th “Đ c”:ạ ưở ướ Đo trích hai ph n:ạ 42 câu uầ nh trong tính toàn các ph ng ướ ươdi nhi lý, ch văn hoá, tâm và ng.T đó nhà th ơkh th trách nhi ng c.ơ ườ ướ 46 dòng cu iố Suy vàư nh th nhân ướ ướ ủdân .- Gi hai ph nữ đo trích không có tách bi rành ch ộdung Ph nào cũng vào cũng th hi nh qua các ướph ng di lý, ch ,tâm và ng Ng Vi t.ươ ườ Tuy nhiên, chú ý, ta th ph có nh ng tr ng tâm khác nhau ọtrong dung ngộ ưở và xúc :ả ph đo tríchỞ nh ng gì gũi, ướ ượ ầbình trong cu ngị ng ngày, ng ra “ằ Th gian ng ngờ ẵ–Không gian mênh mông trong nh ng truy thuy th gian xây ng vàữ ựb c. Sau đó, nhà th kh th trách nhi ướ ấN ng i.ướ ườ ph 2,Ở nh cũng ra theo các bình di không ướ ệgian lý, th gian ch chi sâu văn hoá và tâm dân c.Nh ng tị ấc các bình di nhìn nh và phát hi ng nh ượ ưở ấquán, bao trùm nhân dân, chính nhân dân đã làm nên ướ ấn cướ .S nh ra bao th ng nh thiên nhiên, bao ượ ịdanh tên ng iắ ườ bình “ị Ông c…..bà Đi mố ..). Sau đó ,nhà th ơh ng ch nghìn năm nh ng ng “ướ ườ không ai nh ặđ tênặ ”, gi và bình tâmả chính đã làm nên c...ọ ướ 5/ dung và ngh thu trong ng ph cộ .c aủ đo thạ Ph 1ầ Nh ng nh các ph ng di nữ ướ ươ –kh ợth trách nhi :ứ ướ a.Nh ng nh qua các ph ng di nữ ướ ươ a1. Ph ng di hình thành và phát tri nươ ể- đã có lâu i.ấ ướ ờ- phát tri li :ấ ướ Nh ng câu chuy tích, ca daoữ Truy th ng văn hoá, quá trình hình thành phong quán (ăn ậtr u, tóc)ầ Cu ng lao ng chinh ph thiên nhiên vàộ nh ng ữcu kháng chi ch ng ngo xâm o, cái t, cái kèo; cây tre,…)ộ +Nh ng con ng ng ân nghĩa, thu chung.ữ ườ => Gi ng th tr ng, trang nghiêm tâm tình tha thi qua nh ng ch ấli văn hoá dân gian quen thu c, hình nh th gũi, chi sâu ượ ềc không gian, th gian ch nh ng thăng tr dân c, trúc ấth tăng ti (đã cóơ u,ắ lên…)…ớ đó kh ng nhừ khôngấ ướxa xôi, tr ng mà luôn hi trong nh ng gì gũi, thiêng liêng nh từ ượ ấc cu ng, tâm ng i.ủ ườ a2 Ph ng di không gian, th gianươ :- không gian líề “ấ ướ mênh mông ”: Là sinh ng ng (ơ ườ sinh ra, lên, đi c, tr ng thành và ưởnh ng nh ng rung ng i,…)ữ Là núi, sông, ng, bi n.(ừ chim ph ng hoàng…hòn núi c; cá ng ông…ượ ưbi kh iể …)+ Là không gian sinh ng ng dân qua bao th (ồ là dân ơmình đoàn tụ ..).- th gian ch sề dài ng ngằ xa a, li truy thuy từ ếcác dân anh em cùng chung con ng, cháu và truy thuy ng ựn vua Hùng cùng ngày gi .(ướ Long Quân…)ạ=> ng sáng các hình ng ngh thu ca dao, truy thuy ượ ếdân gian gũi iầ nh ng liên ng giàu ch th th hi ưở ệni yêu th ng, hào muôn màu, muôn tr ng theo ươ ướ ộkhông gian và dài theo th gian ch 4000 năm ng và gi cờ ướ ướ b. Nh nh trách nhi cắ ướ Kh ng nhẳ quan bó gi cá nhân c:ố ướ hoá thân, tinh trong con ng (ấ ướ ườ Trong anh..em ..có ph cộ ướ ng con ng không ch thu cá nhân mà còn thu ườ ộv (ề ướ Hai tay nhau…Hai tay ng i..).ứ ườ Nh nhắ ph cóả trách nhi c: Bi ngu n, tiên; ướ ổđoàn t, gi gìn và phát tri (ph bi bó…san …hóa ướ ẻthân…).=> nh nh mang tính chính lu nh ng không giáo hu khô khan mà ấr chân thành vì là tâm tình, mình, ng tha thi t.ấ ườ ếPh 2:ầ ng nhân dânư ưở ướ :a.Cách nhìn các th ng nh líề :- Li kê lo nh ng kì quan thiên nhiên tr dài vào Nam, kh ng ẳđ nh danh ch tr thành th ng nhị khi tâm n, tính cách vàắ ồl ng dân trong quá trình ng và gi cẽ ướ ướ truy th ng thu chung, tình nghĩa; hi c; xây ng và ướch ng ngo xâm,…)ố ạ=> qui p, đi li kê các hình ng th khái quát mang ượ ếtính tri lí sâu c, kh ng nh chính nhân dân đã ng lên c; ướchính nhân dân đã tên, ghi trên ng núi, con sông ọnày.b.Kh ng nh và hào vẳ vai trò lao nhân dânớ Làm ra ấn cướ sáng văn hoá, và gìn gi truy cho th sau các ệgiá tr ch và tinh th (bao nh ng anh hùng có tên tu và vô ổvàn nh ng con ng vô danh, bình )ữ ườ ị=> Câu th “Đ này là nhân dân” là t, khái ướ ướ ếquát ng, ng ch o, bao trùm đo trích và ch ngV.ư ưở ươ6. Đánh giá chung dung và ngh thu tác ph mề 1. Ngh thu tệ :- Các ch li văn hoá dân gian ng nhu nh sáng ượ ợlên không gian ngh thu gũi, xúc.ộ ả- Tính hi th th do, câu th co du linh ho suy ng, ưởtri lí, gi ng th tr tình- chính tr sâu ng, thi tha.ế ế2 dungộ ra nh ng nh qua ướnhi bình di n, bi nh nh ng “Đ nhân dân”.ề ưở ướ 1Ề nh anh ch an th sau đây trong an trích “Đ c” ước nhà th Nguy Khoa Đi mủ “Khi ta lên đã có iớ ướ ……………………………………Đ có ngày đó”.ấ ướ ừI/ bàiở Nguy Khoa Đi (1943) thu th nhà th ch ng c.Đ tễ ướ ấn c, nhân dân, cách ng luôn là ngu ng phong phú th ông.ướ “Đ c” là an trích thu ch ng trong tr ng ca “M tấ ướ ươ ườ ặđ ng khát ng” Nguy Khoa Đi m, sáng tác năm 1971, chi nườ ếtr ng Bình Tr Thiên.ườ Chín câu th an th :ơ “Khi ta lên đã có iớ ướ ……………………………………Đ có ngày đó”.ấ ướ Là nh ngữ nh sâu nhà th sinh thành và phát tri aả ủĐ cấ ướ qua nh ng hình ng th sinh ng,g sôi và thi tữ ượ ếtha.II/ Thân bài Tòan an th có chín câuọ vi theo th th do, hình nh thượ ơgiàu liên ng…, nhà th giúp cho ng có nh ng suy nghĩ, mứ ưở ườ ảnh ngu và hình thành cách sâu c.ậ ướ Tr tướ hai câu th an th Tác giở đi tìm sự lý gi vả ềs sinh thành cự ướ .Đ có bao gi ?ấ ướ tr cho câu iể ỏnày, nhà th đã vi :ơ “Khi ta lên đã có i,ớ ướ có trong nh ng cái ngày ngày th ng hay ”.ấ ướ ườ Tham ng tính tu nhà th th khó chính cáiọ ướ ở“ ngày ngày aử th gian ngh thu th ng th trong truy tích)ờ ườ ổcó tính phi ch tr ng, không xác nhế ừư ượ Đó là th gian huy hờ ưo, th gian mang màu huy tho i.ả ạSong chính “ở cái ngày ngày aử đó, nhà th đã giúp cho chúng ta nh nơ ậth :ứ ượ đã có lâu, xa, bao gi ch ng bi tấ ướ .Ch bi ng khiỉ ằta ti ng khóc chào i, thì đã hi u.ấ ướ Không ng khát ng đo tu c, nhà th còn nừ ướ ỗl cự hình dung kh và quá trình tr ng thành cề ưở ướ :“Đ mi ng tr bây gi bà ăn,ấ ướ lên khi dân mình bi tr ng tre mà đánhấ ướ ồgi c”ặ +Ph chăng,ả kh th là văn hóa tinh tâmở ướ ượ ừh và tính cách anh hùng con ng Vi Namồ ườ đâyỞ ,hình nh “ả mi ngếtr uầ đã là hình ng ngh thu giàu tính th ng xu hi nộ ượ ệtrong các câu chuy tích,ca dao,t ng .B ,“ệ mi ng tr uế ”là hi thânệc tình yêu th ng, lòng th chungc tâm dân c.T truy thuy tủ ươ ếdân gian tác ph th văn hi i,ế cây tre đã tr thành bi ng choở ượs nh tinh th dân qu ng đánh gi và gi c.ứ ườ ướ ướ Và còn aữ trong quá trình tr ng thành,ưở còn li iấ ướ ớđ ng văn hóa tâm linh, ng phong quán lâu còn truy vàờ ạb ng chính cu ng lao ng cù nhân dânằ “Tóc búi sau uẹ Cha th ng nhau ng ng cay mu nẹ ươ Cái kèo, cái thành tên,ộ ph ng hai ng xay, giã, nạ ươ ầ,sàng…”. an th ,ọ ng nh ng th giàu liên ngằ ưở nhà th đã ng iơ ườđ tr nh ng nét văn hóa th ng ph Vi Namọ ườ ệb ng hình nh “ằ tóc búi sau uẹ ”, nét thu phong cợ ục ng Vi t; và nh ng câu ca dao ca ng tình ng nghĩaủ ườ ặtrong cu ng ch ng “ộ cha th ng nhau ng ng cay mu n”.ẹ ươ Không nh ng y, hình nh th còn th hi nh tữ cướg văn hóa nông nghi lúa c, làm gia n…ắ ướ =>- Có th nóiể an th tr cho câu ngu câuọ ướ ộh quen thu c, gi ng cách nói cũng gi nhiên nh ng cũngỏ ưr lấ nhà th không ra kh ang cách thi chiêm ng ng và caơ ưỡng cợ ướ ho dùng nh ng hình nh mĩ mang tính bi ng đặ ượ ểc nh và lý gi ,ả mà dùng cách nói gi ,t nhiên nh ng gìấ ữg gũi thân thi bình nh t.ầ ong thị thâm tr m, trang nghiêm;ầ trúcấ th theo tăng :ơ tấn đã có; u; lên; có …ướ ướ ướ ướ giúpcho ng hình dung quá trình sinh ra, lên, tr ng thành tườ ưở ấn trong th gian tr ng kỳ con ng Vi Nam qua bao th .ướ ườ ườ cặbi là cách nhà th vi hoa hai là danh chung)ệ ướ ừcũng đã giúp ta nh tình yêu và trân tr ng nhà th khi nói tả ấn quê ng mình.ướ ươ III/ bàiế Tóm iạ chín câu th cho an trích “Đ c” đã th đơ ướ ểl nh ng ng và xúc sâu cho ng sinh thành vàạ ượ ườ ựtr ng thành cưở ướ .+ lở an th đã giúp cho ng i, bi là th tr ,ọ ườ ẻnh ng ai mà còn có nh ng nh th mình th ph iữ ướ ảsuy m.ẫ ,ở an th còn cho chúng ta hi th thân th ngọ ượ ướ ươvà gũi bi nh ng nào .T đó an th ng thêm cho chúng ta vầ ườ ưỡ ềtình yêu c, quê ng mình và bi tình yêu ng thái hànhấ ướ ươ ộđ ng ng xây c.ộ ướ :ềPhân tích an th sau đây trong an trích “Đ c” Trích tr ng ca “ọ ướ ườM ng khát ng”ặ ườ ọc Nguy Khoa Đi m:ủ là anh tr ngấ ườ …………………………………. Cũng bi cúi nh ngày gi ”.ế ổH ng làm bàướ iI/ bàiở Nguy Khoa Đi (1943) thu th nhà th ch ng c.Đ tễ ướ ấn c, nhân dân, cách ng luôn là ngu ng phong phú th ông.ướ “Đ c”là an trích thu ch ng trong tr ng ca “M tấ ướ ươ ườ ặđ ng khát ng” Nguy Khoa Đi m, sáng tác năm 1971, chi nườ ếtr ng Bình Tr Thiên.ườ Có th nói, ng gi ng th sôi thi tha, hình nh th sinh ng và iể ợc m…ả an th sau đây trong “Đ c” có th xem nh là nh ng nhọ ướ ịnghĩa th và đáoề ướ nhà th :ủ ơ“ là anh tr ngấ ườ …………………………………. Cũng bi cúi nh ngày gi ”.ế ổII/ Thân bài nh chín câu th an th là tr nhà th cho câuế ơh iỏ có bao giấ ướ Thì 16 câu th này, nhà th ti bày tở ỏs nh mình tr cho câu :ự ướ là gì?ấ ướ Câu đã nhà th tr ng cách nêu raỏ ượ nh ng nh nghĩa vữ ềđ hai ph ng di nấ ướ ươ không gian lý và th gian ch .ị Tr tướ không gian lýề là sinh ng iấ ướ ỗng :ườ lấ anh tr ng,ơ ườ làướ em mơ ”. Không nh ng còn là tình yêu đôi sayữ ướ ởđ m, thi tha .Đó là “ắ em đánh chi khăn trong nh th mơ ”. tấn còn là núi sông, ng ,là“ướ hòn núi cạ ”,là bi kh iướ ”.Và cònn a, còn không gian sinh ng ng qua nhi th iữ ướ ớ“ nh ng ai đã khu t…nh ng ai bây giữ …” Cùng cách nh ph ng di không gian lýớ ướ ươ ,nhà th cònơ nh ph ng di th gian ch sả ướ ươ ph ngỞ ươdi này, cệ ướ có chi sâu và dày nh th huy nả ượ ềtho Long Quân và Âu truy thuy Hùng ng và ngày giạ ươ ỗT .ổ an th iọ trúc ngôn ngấ là…, là…Đ làấ ướ ướ …” ,nhà th đã nh nghĩa ngơ cách duy “chi tư gi thích, nghĩa haiể ắti ng thiêng liêng ng tinh th lu lí chân xác.ế ướ táchế ra làmnh ng thành ngôn ng thìữ tấ và cướ ch có nghĩa là khôngỉgian sinh ch con ng cá th .Nh ngồ ườ thànhế ợm danh thì “Đ c”ộ ướ có nghĩa tinh th thiêng liêng, ch khôngạ ỉgian sinh ng ng ng ng nh anh em nhà.ố ườ => Tóm iạ ng cáchằ ng sáng các ca dao, truy thuy tử ếdân gian nhà th đã lý gi cách sinh ng th cho câu :ơ tấn là gì?ướ đóừ hình nh hi lên qua an th gũi -ả ướ ầc th thiêng liêng- khái quátụ trên ng không gian lý mênhả ịmông và th gian ch ng ng dân c.ờ III/ bàiế Có th nóiể an th là nh ng nh nghĩa đa ng, phong phú cọ ướt chi sâu văn hóa dân c, xuyên su chi dài th gian ch nừ ếchi ng không gian c.ề ướ Nhà th cũng ng ng rãi các ch li văn hóa dân gian mơ ảnh và nh nghĩa t.T đó an th giúp cho chúng ta hi và bóậ ắh c, quê ng mình ng tình yêu và th trách nhi mơ ướ ươ ệsâu .ắ 3Ề :Phân tích an th sau đây trong an trích “Đ c” Nguy Khoaọ ướ ễĐi mề :“ Trong anh và em hôm nay, ……………………………… Làm nên muôn i”.ấ ướ ờH ng làm bàiướ ẫI/ bài:ở Nguy Khoa Đi (1943) thu th nhà th ch ng c.Đ tễ ướ ấn c, nhân dân, cách ng luôn là ngu ng phong phú th ông.ướ “Đ c”là an trích thu ch ng trong tr ng ca “M tấ ướ ươ ườ ặđ ng khát ng” Nguy Khoa Đi m, sáng tác năm 1971, chi nườ ếtr ng Bình Tr Thiên.ườ ị- an th sau đâyọ là nh ng nh nh tâm tình bó và tráchữ ắnhi ng cệ ườ ướ :“ Trong anh và em hôm nay, có ph cề ướ ……………………………… Làm nên muôn i”.ấ ướ ờII/ Thân bài Th yậ sau nh ng nh và sâu nhà th tữ ấn qua nh ng ph ng di không gian- lý,th gian- ch ,phong c-ướ ươ ụvăn hóa …, Nguy Khoa Đi đã đi kh ng nh :ễ ị“ Trong anh và em hôm nay, có ph c”.ề ướ Đây là th mà ng Vi Nam ai cũng th y.ộ ườ tấn đã hóa thân vào con ng iướ ườ chúng ta là con ng, cháuở ồTiên, sinh ra và lên trên này.ề ướ ng Vi Nam đã vàỗ ườ ềđang th ng nh ng giá tr ch t, tinh th thành máuừ ưở ướth t, tâm n, m,n nghĩ và cách ng mình.ị vi kh ng nh: hóa thân và tinh trong cu ng aừ ướ ủm ng iỗ ườ ,nhà th ti nói vơ quan bó sâu iố ỗng cườ ướ ng nh ng dòng th giàu ch chính lu :ằ ậ“Khi hai tayứ trong chúng ta hài hòa ng th mấ ướ Khi chúng ta tay ng iầ ườ tròn, to n”.ấ ướ .V nh ng nh tinh hòa quy gi cái riêng vàớ ữcái chung, gi tình yêu và ni tin, ng th ng các tính tữ ừ“ hài hòa, ng th m”; “v tròn, to n”ồ đi li nhau; bi là ki câuề ểc theo hai ng ngôn tấ (“Khi /Khi; cấ ướ tấN cướ ),nhà th mu cho ng thông đi p:ơ ườ là sấ ướ ựth ng nh hài hòa gi tình yêu đôi tình yêu qu c, gi cá nhânố ữv ng ng.ớ Không ch kh ng nh quan bó gi và nhân dân,ỉ ướgi tình yêu cá nhân tình yêu c;ữ ướ nhà th cònơ th hi nể ệni tin mãnh li vào ng lai sáng cề ươ ươ ướ :“Mai này con ta lênớ Con mang đi xaẽ ướ nh ng tháng ngày ng”.ế Có th nóiể ba dòng th đã ra ng nghĩa i, đó là ni tinơ ềmãnh li vào ng lai sáng c.Th sau “ệ ươ ươ ướ con ta lên sớ ẽmang đi xa- nh ng tháng ngày ngấ ướ ”.Đ pấ ướ ẹh n, nh ng tháng ngày ng hi tr thành hi th ngàyơ ởmai.- Khi đã hi nghĩa thiêng liêng c, nhà th mu nh nể ướ ắg ng ườ Em em là máu ng mìnhơ ướ ươ ủPh bi bó và san sả Ph bi hóa thân cho dáng hình sả Làm nên muôn i…”ấ ướ => ng gi ng văn tr tình chính lu n; ng cách ngằ ụcâu khi n, đi ng “ầ ph bi ph bi tả nh hai cùng cácắ ầđ ng nh “ộ bó, san hóa thânắ …nhà th nh nh nh mình,ơ ủnh ng cũng làư nh nh ng nh là th tr trách nhi mắ ườ ệthiêng liêng mình củ ướ Cái hay là nh nh mang tính chínhờ ủlu nh ng không giáo hu mà tr tình, tha thi nh nậ ặmình ng nhà th .ặ ườ ơIII/ bàiế Tóm i,ạ đây là trong nh ng an th hay và sâu trong “Đ tộ ấN c” Nguy Khoa Đi .B qua an th nhà th đã giúp choướ ơchúng ta hi bó gi ng c.T đó, th cể ườ ướ ứh trách nhi ng quê ng.ơ ườ ướ ươ ng th i, an th cũng giúp ta th trong phong cách thồ ượ ơtr tình- chính lu nhà th .ữ 4ề :Phân tích an th sau đây trong an trích “Đ c” Nguy Khoaọ ướ ễĐi :ề“ Nh ng ng nh ch ng còn góp cho nh ng núi ng phu,ữ ườ ướ ọ…………………………………………………………………………Nh ng cu đã hóa núi sông ta”.ữ ng nướ I/ bàiở Nguy Khoa Đi (1943) thu th nhà th ch ng c.Đ tễ ướ ấn c, nhân dân, cách ng luôn là ngu ng phong phú th ông.ướ “Đ c”là an trích thu ch ng trong tr ng ca “M tấ ướ ươ ườ ặđ ng khát ng” Nguy Khoa Đi m, sáng tác năm 1971, chi nườ ếtr ng Bình Tr Thiên.ườ an th sau đây làọ kh ng nh nhà th vai trò nhân dân ủtrong vi làm nên không gian lý tranh văn hóa muôn màu ướmuôn vẻ Nh ng ng nh ch ng còn góp cho nh ng núi ng phu,ữ ườ ướ ọ…………………………………………………………………………Nh ng cu đã hóa núi sông ta”.ữ ờII/ Thân bài Th yậ đây là 12 câu th ph hai an th “Đ c”ơ ướv dung ng ca, kh ng nh ng nhân dân.ớ ưở ướ ủ1. Tr tướ tác gi nêu ra tả cách nhìn ,có chi sâu lý vớ ềnh ng danh lam th ng nhữ trên kh các mi c. Nhà th đã liêtắ ướ ểkêm lo kì quan thiên nhiên tr dài trên lãnh th vào Nam nhộ ưmu phác th văn hóa c.Đây là nh ng danh lam th ngố ướ ắc nh do bàn tay nhiên ki nh ng bao nay, ông cha ta đã phả ủcho nó tính cách, tâm n, ng dân c.Nh ng ng núi, nh ng dòngồ ữsông kia ch tr thành th ng nh khi nó li con ng i, mỉ ườ ượ ảth qua tâm n, qua ch dân c.ụ Trong th tự bao th ng Vi đã vào núi sông tâmế ườ ẹh yêu th ng th chung ta có nh ngồ ươ “núi ng Phu”ọ nh ngữ “hònTr ng máiố nh nh ng bi ng văn hóa .Hay ng anh hùngư ượ ốc dân trong bu gi ta có nh ng “ủ ướ ao mầ ”…nh nh ngư ữdi tích ch quá trình ng và gi hào hùng…ị ướ ướ“ ch ng yêu nhau góp nên hòn Tr ng Máiặ Ng trò nghèo góp cho mình núi Bút nonườ ướNghiên Con cóc, con gà quê ng cũng góp cho Long thànhươ ạth ng nh”ắ Th sậ không có nh ng ng mòn ch ch ng th iế ườ ờchinh chi thì không có nh núi ng Phu.Cũng nh khôngế ếcó truy thuy Hùng ng ng thì không th có nh nétề ươ ướ ậhùng vĩ núi quanh Hùng.Nói cách khác, nh ngủ núi ng Phu,ọnh ng hòn Tr ng Mái, nh ng núi Bút, non Nghiênữ không còn là nh ng nhữ ảthiên nhiên thu túy a, mà nh thông qua nh ng nh ng sầ ượ ốph nhân dân, nhìn nh nh là nh ng đóng góp nhân dân,ậ ượ ủs hóa thân nh ng con ng không tên, không tu iự ườ .2 Thiên nhiên c, qua cái nhìn Nguy Khoa Đi m, hi lên nhấ ướ ưm ph tâm n, máu th nhân dânộ .Chính nhân dân đã ng nênạ ựđ này,đã tên, ghi cu mình lên ng núi, dòngấ ướ ọsông, này.T nh ng hình nh, nh ng nh t, hi ng th ,ấ ượ ểnhà th đã “quy p” thành khái quát sâu c:ơ ắ“Và đâu trên kh ru ng ng gò bãiở Ch ng mang dáng hình, ao c, ngẳ ướ ốông cha Ôi sau nghìn năm đi đâu ta cũng th yấ ướ Nh ng cu đã hóa núi sông ta…”.ữ => trúc quy pớ đi li kê các hình nh, danh…đ kháiừ ếquát mang tính tri lýế ng nh nhà th không th ra nh ng danhườ ữlam th ng nh và nh ng nét văn hóa dân vô cùng phong phú, đa ngắ ạtrên kh c.Nên cu cùng, nhà th đã kh ng nh :ắ ướ trên không gianđ lý c, danh là ac ch văn hóa làm nên ngị ướ ượ ằs hóa thân bao cu i, bao tâm ng Vi tự ườ III/ bàiế