Cách viết phần mở bài trong bài văn nghị luận

Doc24.vnCách viết phần mở bài trong bài văn nghị luậnĐối với học sinh, một trong những phần các em thường bối rối khi viết văn nghị luậnlà phần mở bài. Tuy đây không phải là phần trọng tâm của bài văn nhưng nó là phầnkhông thể thiếu, góp phần làm nổi bật vấn đề. Nhiều em học sinh còn lúng túng, mất khánhiều thời gian cho phần này.B ài viết này sẽ chia sẻ với các em một số “mẹo vặt” để viết mở bài. Bài viết có 2phần: Phần hướng dẫn chung, phần là một số mẹo vặt dành cho học sinh yếuI. Hướng dẫn chungPhần mở bài trong văn nghị luận là phần đặt vấn đề, thông thường có hai cách:– Trực tiếp Là cách đi thẳng vào vấn đề cần nghị luận. Nghĩa là sau khi đã tìm hiểuđề và tìm được vấn đề trọng tâm của bài nghị luận, ta nêu thẳng vấn đề đó ra bằng mộtluận điểm rõ ràng. Tuy nhiên khi mở bài trực tiếp, ta cũng phải trình bày cho đủ ý, khôngnói thiếu nhưng cũng không nên nói hết nội dung, phải đáp ứng đủ các yêu cầu của mộtphần mở bài đúng mực trong nhà trường. Đặt vấn đề theo cách trực tiếp dễ làm, nhanhgọn, tự nhiên, dễ tiếp nhận, tuy nhiên thường khô khan, cứng nhắc, thiếu hấp dẫn cho bàiviết.Nếu đề bài yêu cầu nghị luận về tác phẩm thì mở bài phải giới thiệu được tên tác giả,tên tác phẩm, trích dẫn khổ thơ, hoặc giới thiệu vấn đề nghị luận.– Gián tiếp: Với cách này người viết phải dẫn dắt vào đề bằng cách nêu lên những ýcó liên quan đến luận đề (vấn đề cần nghị luận) để gây sự chú cho người đọc sau đó mớibắt sang luận đề.Mở bài theo cách này tạo được sự uyển chuyển, linh hoạt cho bài viết,hấp dẫn người đọc, tuy nhiên kiểu mở bài này dễ dẫn đến sự lan man, lạc đề cho bài viết.Những bạn học yếu nên mở bài theo cách thứ nhất (không phải nghĩ nhiều, nhưngkhông được điểm giỏi)* Ví dụ minh họa 1Đề bài Bàn về quan niệm sống.– Mở bài trực tiếp: Trong cuộc sống mỗi người đều có quan niệm sống riêng. Có người chỉ sống vì tiềntài danh vọng mà quên đi giá trị đích thực của cuộc sống. Quan niệm sống tốt là sự hàiDoc24.vnhòa giữa danh vọng, tiền bạc với các mối quan hệ và giá trị của con người với thiên nhiên,không bị chi phối bởi vật chất, sống hết mình, làm việc hết mình. (Bài viết của học sinh)- Mở bài gián tiếp:Nhà văn Pháp Đ.Đi-đơ-rô từng quan niệm “Nếu không có mục đích, anh không làmđược gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu như mục đích bình thường”. Đây làquan niệm đúng và rất phù hợp với chúng ta. Trong cuộc sống mỗi người đều có một lítưởng sống riêng để tự vươn tới, tự hoàn thiện và phát triển bản thân. Bất kì ai cũng cần tựtạo cho mình một lí tưởng và có lòng quyết tâm theo lí tưởng ấy. (Bài viết của học sinh)Đối với nghị luận văn học các em cũng làm tương tự* Ví dụ minh họa 2Đề bài: Phân tích tình huống truyện độc đáo trong Vợ nhặt của Kim Lân- Mở bài trực tiếp:“ Vợ nhặt” được coi là kiệt tác trong sự nghiệp sáng tác của Kim Lân, cũng là mộttruyện ngắn xuất sắc của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Một trong những yếu tố quan trọnggiúp tạo ra những giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc cho truyện ngắn chính là việcKim Lân đã xây dựng thành công tình huống truyện độc đáo.- Mở bài gián tiếp:Đối với nghệ thuật truyện ngắn, tạo ra được một tình huống độc đáo mới lạ để làm bậtnổi vấn đề, bật nổi tâm trạng, tư tưởng, tính cách của các nhân vật và chủ đề của tác phẩmlà một điều có nghĩa then chốt. Một truyện ngắn đặc sắc là nhờ được tổ chức chungquanh một tình huống như thế, và Vợ nhặt của Kim Lân là một trường hợp tiêu biểu.* Ví dụ minh họa 3+ Nói đến Chính Hữu không thể không nói đến bài thơ “Đồng chí”. Bài thơ như mộtđiểm sáng trong tập “Đầu súng trăng treo”- tập thơ viết về đề tài người lính của ông. (mởbài trực tiếp)+ Đề: Phân tích nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao.Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan ra đời,tôi chắc ít ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân dưới ách đế quốc phong kiến lại có thểcó một nỗi khổ nào hơn những nỗi khổ của chị Dậu, anh Pha. Nhưng khi Chí Phèo bướcDoc24.vnra từ những trang sách của Nam Cao, thì người ta mới nhận ra rằng đây là hiện thân đầyđủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của người dân cùng một nước thuộc địa.Hình ảnh Chí Phèo qua tác phẩm cùng tên của Nam Cao đã khắc họa một cách đầy ámảnh hình tượng đó-> Cách dẫn nhập từ các hình tượng có liên quanII. Mẹo viết phần mở bài cho học sinh yếuDưới đây là hướng dẫn các bạn học yếu cách mở bài an toàn, nhưng sẽ không đượcđiểm cao. Cách này chỉ áp dụng trong trường hợp vào phòng thi tâm lí hồi hộp, khôngnghĩ ra được mở bài, vậy thì hãy bỏ ra phút để học thuộc những “mẫu” có sẵn, vàophòng thi chỉ việc thay tên tác phẩm, tên nhân vật, hoặc thay vấn đề nghị luận là được. Cụthể, ví dụ mở bài sau:Nam Cao là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công các tácphẩm khai thác đề tài về những con người bị tha hóa trong xã hội cũ. Một trong những tácphẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn “Chí phèo”. Tác phẩm khắc họa thành công chândung nhân vật Chí phèo, người nông dân lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa.Các em có thể dùng mở bài này cho rất nhiều tác phẩm liên quan: ví dụ+ Kim Lân là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công các tácphẩm khai thác đề tài người nông dân trong xã hội cũ. Một trong những tác phẩm tiêubiểu của ông là truyện ngắn “Vợ nhặt”. Tác phẩm khắc họa thành công chân dung nhânvật Bà cụ Tứ, một bà mẹ nông dân nghèo, có tấm lòng nhân hậu….+ Nguyễn Tuân là một cây bút chuyên về truyện ngắn. Ông đã rất thành công cáctác phẩm khai thác đề tài về những con người tài hoa trong xã hội cũ. Một trong nhữngtác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn “Chữ người tử tù”. Tác phẩm khắc họa thànhcông chân dung nhân vật Huấn Cao, một người tài hoa xuất chúng, có khí phách và thiênlương trong sáng…Các em có thể “chế” ra hàng loạt những mở bài tương tự, kể cả những đề thuộc lĩnhvực khác, ví dụ:Huy Cận là một cây bút xuất sắc trong phong trào thơ mới. Ông đã rất thành công ởcác tác phẩm khai thác đề tài phong cảnh sông nước quê hương. Một trong những tácDoc24.vnphẩm tiêu biểu của ông là bài thơ “Tràng giang”. Bài thơ được gợi hứng từ cảnh sônghồng mênh mang sóng nước…Một số mẫu có sẵn, các em có thể học thuộc:1. Xây dựng một hình tượng nhân vật đã khó, nhưng để nhân vật đó có sức lay độngvà chiếm trọn trái tim người đọc còn khó hơn. Ấy vậy mà nhà thơ/nhà văn đã làmđược điều đó. Nhân vật “ABC/XYZ” của ông đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọcvề hình ảnh của một (tùy đề bài yêu cầu phân tích nhân vật nào thì khái quát nhân vật đó)2. Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất hiện mộtlần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh hằng. Nhưng những gì là thơ,là văn, là nghệ thuật đích thực thì vẫn còn mãi mãi với thời gian. Tác phẩm “ABC/XYZ”của nhà văn/ nhà thơ….là một trong số những tác phẩm nghệ thuật như thế.Đặc biệt là trích đoạn….(nếu người ta yêu cầu phân tích đoạn trích)3. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những trangvàng vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng sáng tác từ đềtài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có nhiều thành công góp phần làmrạng rỡ nền văn học nước nhà.”…… .” của nhà văn/ nhà thơ ……… là một trong những đóng góp như vậy.Hình ảnh của những người lính quả cảm, kiên cường, ngày đêm chiến đấu bảo vệ đấtnước/ nhân vật chính trong tác phẩm (tên) …đã thật sự để lại dấu ấn sâu sắc trong lòngngười đọc(Mở bài như thế này chỉ áp dụng với các bài văn viết về chiến tranh, người lính), vídụ: Tây Tiến,…4. Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê hương, tìnhcảm ấy dạt dào cháy bỏng có sức sống mãnh liệt, bền bỉ. Đặc biệt trong hoàn cảnh khókhăn, nguy hiểm, tình cảm ấy càng tỏa sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc sảo chân thựccùng tâm hồn đồng cảm sâu sắc, nhiều nhà văn VN hiện đại đã khắc họa thành công hìnhảnh con ng VN có tình yêu làng quê tha thiết. Nhưng có lẽ thành công hơn cả là nhàvăn…. Với nhân vật……..Doc24.vn5. Chúng ta đã gặp không ít những số phận người phụ nữ bi thương trong các tácphẩm văn học Việt Nam, đó là một nàng Vũ Nương oan khuất, một nàng Kiều bi kịch,một Chị Dậu tủi hờn… Nhưng khi tiếp cận với dòng văn học cách mạng, vẫn nhữngngười phụ nữ ngày xưa ấy lại trỗi dậy mạnh mẽ đứng dậy làm chủ đời mình. Một trongnhững nhân vật văn học nữ tiêu biêu biểu là nhân vật…. của nhà văn/ nhà thơ…..Cái này áp dụng cho Truyện Kiều, Chiếc thuyền ngoài xxa, Vợ chồng A-phủ….6. Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp mà hết thảy cácnhà văn nhân đạo đều đau xót trân trọng và tập chung viết về họ đó là người phụ nữ. trongsố những tác phẩm viết về đề tài này nổi bật nhất phải kể đến tác phẩm….Trên đây chỉ là phần trích dẫn 10 trang đầu của tài liệu và có thế hiển thị lỗi font, bạn muốn xem đầyđủ tài liệu gốc thì ấn vào nút Tải về phía dưới.