Bài văn mẫu lớp 7: Phân tích đoạn trích Sự giàu đẹp của tiếng Việt của Đặng Thai Mai

PhântíchdoạntríchSựgiàuđẹpcủaTiếngViệtcủaĐặngThaiMaiĐềbài:PhântíchdoạntríchSựgiàuđẹpcủaTiếngViệtcủaĐặngThaiMaiBàivănnàytríchtừphầnđầucủamộtbàinghiêncứudàicónhanđềTiếngViệt,mộtbiểuhiệnhùnghồncủasứcsốngdântộc(ĐặngThaiMai),nộidungnóivềsựgiàuđẹpcủatiếngViệt.Tuychỉlàmộtđoạntríchnhưngbốcụccủabàivănrấtrõràng,hợplí.Đoạnmởđầutácgiảnênlênluậnđiểmbaotrùm,sauđógiảithíchngắngọn.PhầnchínhtậptrungchứngminhhaiđặcđiểmcủatiếngViệtlàđẹpvàhaytrêncácmặtnhưngữâm,từvựng,cúpháp.Từtrướcđếnnayđãcónhiềuýkiến,nhiềubàiviếtvềsựgiàuđẹpcủatiếngViệtvànhiệmvụgiữgìnsựtrongsáng,giàuđẹpấy.Cóbàinêunhữngấntượngchung,cóbàilạiđivàonhữngbiểuhiệnrấtcụthể(vềtừngữhaymộtthểloạivănhọc…).Ởbàiviếtnày,ĐặngThaiMaiđưaramộtcáinhìnbaoquátchứkhôngđisâunghiêncứunhữngkhíacạnhcụthể,tỉmỉcủatiếngViệt.Bàivănchialàmhaiđoạn.Đoạn1:Từđầuđếnquacácthờikìlịchsử:NêunhậnđịnhtiếngViệtlàmộtthứtiếngđẹpvàhay;giảithíchnhậnđịnhấy.Đoạn2:Phầncònlại:Chứngminhcáiđẹpvàsựgiàucó,phongphú(cáihay)củatiếngViệtvềcácmặtngữâm,từvựng,cúpháp.SựgiàuđẹpấylàchứngcứvềsứcsốngmãnhliệtcủatiếngViệt.Trongcâumởđầu,tácgiảkhẳngđịnhgiátrịtolớnvàđịavịquantrọngcủatiếngViệt:NgườiViệtNamngàynaycólídođầyđủvàvữngchắcđểtựhàovớitiếngnóicủamình.Vàđểtintưởnghơnnữavàotươnglaicủanó.Từđó,ôngđưaraluậnđiểmbaotrùm:TiếngViệtcónhữngđặcsắccủamộtthứtiếngđẹp,mộtthứtiếnghay.Đểgiảithíchchonhậnđịnhtrên,tácgiảviết:Nóithếcónghĩalànóirằng:tiếngViệtlàmộtthứtiếnghàihòavềmặtâmhưởng,thanhđiệumàcũngrấttếnhị,uyểnchuyểntrongcáchđặtcâu.Nóithếcũngcónghĩalànóirằng:tiếngViệtcóđầyđủkhảnăngđểdiễnđạttìnhcảm;tưtưởngcủangườiViệtNamvàđểthỏamãnchoyêucầucủađờisốngvănhóanướcnhàquacácthờikìlịchsử.VẻđẹpcủatiếngViệtđượcthểhiệnquahaiyếutố:nhịpđiệu(hàihòavềâmhưởngvàthanhđiệu)vàcúpháp(tếnhịuyểnchuyểntrongcáchđặtcâu).NhậnxétnàydựatrêncơsởthựctếlàkhảnăngbiểuđạtvàbiểucảmphongphúcủatiếngViệt:ĐủkhảnăngđểdiễnđạttưtưởngtìnhcảmcủangườiViệtNamvàthỏamãnchonhucầucủađờisốngvănhóanướcnhàquacácthờikìlịchsử,Cáccâutrongđoạnvănliênkếtvớinhauhếtsứcchặtchẽvềmặtnộidung.CâuthứnhấtlànhậnxétkháiquátvềtínhchấttiếngViệt.Haicâusaugiảithíchngắngọnvàrànhmạchcáiđẹp,cáihaycủatiếngViệt.Cáchlậpluậnđitừkháiquátđếncụthểnhưvậykhiếnngườiđọcdễtheodõi,dễhiểu.Ởđoạnhai,tácgiảtậptrungchứngminhchonhậnđịnhđãnêuởphầnmởđầu.Đểchứngminhbằngnhữngchứngcứcóđủsứcthuyếtphục,tácgiảđãvậndụngsựhiểubiếtvềtiếngViệtkếthợpvớilílẽchặtchẽvàkhoahọc.Trướchết,tácgiảchứngminhtiếngViệtlàmộtthứtiếngđẹpđầutiênlàởmặtngữâm.TiếngViệtgiàuchấtnhạcvàrấtuyểnchuyểntrongcâukéo.Điềuđóđượcxácnhậntrêncácchứngcứlấytrongđờisốngvàtrongkhoahọc:Nhiềungườingoạiquốcsangthămnướctavàcódịpnghetiếngnóicủaquầnchúngnhândânta,đãcóthểnhậnxétrằng:tiếngViệtlàmộtthứtiếnggiàuchấtnhạc.Họkhônghiểutiếngta,vàđólàmộtấntượngcủangười“nghe”vàchỉnghethôi.Tuyvậylờibìnhphẩmcủahọcóphầncháckhôngphảichỉlàmộtlờikhenxãgiao.CácgiáosĩnướcngoàiamhiểutiếngViệtthìnhậnxét:…tiếngViệtnhưlàmộtthứtiếng“đẹp”vàrấtrànhmạchtronglốinói,rấtuyểnchuyểntrongcâukéo,rấtngonlànhtrongnhữngcâutụcngữ.TiếngViệtgiàuchấtnhạcvìnhiềunguyênnhân:TiếngViệtchúngtagồmcómộthệthốngnguyênâmvàphụâmkháphongphú.Tiếngtalạigiàuvềthanhđiệu.GiọngnóicủangườiViệtNam,ngoàihaithanhbằng(âmbìnhvàdươngbình)còncóbốnthanhtrắc.DođótiếngViệtcóthểkểvàonhữngthứtiếnggiàuhìnhtượngngữômnhưnhữngâmgiaitrongbảnnhạctrầmbổng.Tathửđọccâucadao:Đứngbênniđồng,ngóbêntêđồng,mênhmôngbátngát,Đứngbêntêđồng,ngóbênniđồng,cũngbátngátmênhmông.Thânemnhưchẽnlúađòngđòng,Phấtphơdướingọnnắnghồngbanmai.Đâylàlờicủamộtchàngtrai,mộtsángsớmnàođórathămđồng,thấycánhđồngmênhmôngbátngátvàcôthônnữtrẻtrung.Chàngtraiđãngợicavẻđẹpcủacánhđồng,vẻđẹpcủacôgáivàcoiđólàcáchbàytỏtìnhcảmthathiếtcủamình.Bàinàycónhữngdòngthơkhácthường,kéodàitới12tiếngđểđặctảcánhđồng.Cácđiệpngữ,đảongữvàphépđốixứng(đứngbênniđồng–đứngbêntêđồng,mênhmồngbátngát–bátngátmênhmông)gợichongườiđọccảmgiácnhìnởphíanàocũngthấycánhđồngtrảirộngđếntậnchântrời,baola,đẹpđẽvàđầysứcsống.Côgáiđượcsosánhvớihìnhảnhquenthuộccủaquêhương:Thânemnhưchẽnlúađòngđòng,Phấtphơdướingọnnắnghồngbanmai.Giữangườivàcảnhcósựtươngđồngởnéttrẻtrung,phơiphớisứcxuân.BàicadaođãthểhiệnđượcchấtnhạcdudươngcùngsựuyểnchuyểntrongcâutiếngViệt.DẫnchứngnàylàmcholậpluậncủatácgiảvềvẻđẹpcủatiếngViệtcàngthêmchặtchẽ.Thếnàolàmộtthứtiếnghay?TạisaotiếngViệtlạilàmộtthứtiếnghay?Tácgiảgiảithích:tiếngViệthayvìnóthỏamãnnhucầutraođổitìnhcảmýnghĩgiữangườivớingười.Thỏamãnyêucầucủađờisốngvănhóangàymộtphứctạp…Cácchứngcớthựctếvàkhoahọcsauđâylàcơsởđểtácgiảrútrakếtluậnđó:TiếngViệtdồidàovềphầncâutạotừngữcũngnhưvềhìnhthứcdiễnđạt.Từvựngquacácthờikìdiễnbiếncủanótănglènmỗingàymộtnhiều…TiếngViệtđãkhôngngừngđặtranhữngtừmới,nhữngcáchnóimớihoặcViệthóanhữngtừvànhữngcáchnóicủacácdântộcanhem.Chúngtacóthểchứngminhluậnđiểmtrênbằngnhữngtácphẩmvănchươngđãhọc.ĐoạnthơsautrongChinhphụngâmkhúclàmộtvídụ:CùngtrônglạimàcũngchẳngthấyThấyxanhxanhnhữngmấyngàndâuNgàndâuxanhngắtmộtmàuLòngchàngýthiếpaisầuhơnai?Cácsắctháixanhđượcmiêutảmộtcáchtàitìnhtrongcâuthơ.Giữahaiđầuxacáchgiờđâylàmộtmàuxanhbấttận.Ởkhổthơtrên,tácgiảđãmượnnhữngđịadanhquenthuộctrongvănchươngcổnhưHàmDương,TiêuTương(dẫuchỉlàướclệ)đểdiễntảđộxacách,nhưngđếnkhổthơcuốinàythìsựxacáchtớiđộbóngngườiđihoàntoànmấthútvàongàndâuxanhngắt.Trớtrêuthay,cáimàuxanhvốntượngtrưngchosứcsốngvàhivọngấytrongtìnhcảnhnàychỉgợinênmộtkhônggianmênhmangnhuốmmàulibiệt.TiếngViệtcổkhảnăngdồidàovềcấutạotừngữvàhìnhthứcdiễnđạt.CùnglàđạitừtanhưngsắctháibiểucảmcủanótrongbàithơQuađèoNgangcủaBàhuyệnThanhQuan(Mộtmảnhtìnhriêngtavớita)khácvớiđạitừtatrongbàithơBạnđếnchơinhàcủaNguyễnKhuyến(Bácđếnchơiđâytavớita).ỞbàithơQuađèoNgang,đứngtrướccảnhtrờimâynonnướctrậptrùng,cáibaola,vôtậncủađấttrờitôđậmcáicôđơn,chơvơcủaconngườivàngượclại.Vìvậynênnỗibuồncànglắngđọngtronglòngnữsĩ:Dừngchânđứnglạitrời,non,nước,Mộtmảnhtìnhriêng,tavớita.Quảlànỗibuồnlớnlao,thấmthìa,khósansẻ,giãibày.Nónhưkếtthànhhình,thànhkhối,thànhmảnhtìnhriêngkhiếnnhàthơphảithốtlênchuaxót:tavớita.Chỉcótahiểulòngtamàthôi!Dođósựcôđơncàngtănglêngấpbội.CònởcâukếtbàiBạnđếnchơinhàNguyễnKhuyếnviết:BácđếnchơiđâytavớitaĐâylàmộtcâukếthay,hộitụlinhhồncủabàithơ.Tavớitacónghĩalàmộttấmlòngđếnvớimộttấmlòng;kẻtriâmđếnvớingườitrikỉ.Vậythìtấtcảnhữngyếutốlễnghiđềutrởnêntầmthường,vônghĩa.Chủvàkháchcóchungmộttìnhcảmthắmthiếtthanhcao,đólàcáiquýgiákhôngvậtchấtnàosánhđược.Haitiếngtavớitagợicảmxúcmừngvui,thânmật.Bạnbèxacáchđãlâu,nayvượtđườngxadặmthẳm,vượtcáiyếuđuốicủatuổigiàđểđếnthămnhauthìthậtlàđángquý.Đángquýhơnnữalàbácvớitôi,tacùnglánhđụctìmtrong,luivềvuithúđiềnviênđểgiữchotrọnhaichữthiệnlương.Sựgầngũi,tươngđắcvềmặttâmhồnđãgắnbóchủvàkháchlàmmột.Nhữngđiềucâunệ,kháchkhíđãbịxóanhòa.Chỉcònlạiniềmvuichânthànhbaotrùmtấtcả.Tìnhbạnấyđãvượtlêntrênnhữngnghithứctiếpđãibìnhthường.Bạnđếnchơinhàkhôngphảivìmâmcaocỗđầymàđểđượcgặpnhau,đượchànhuyêntâmsựchothỏanỗikhaokhátnhớmong.CâuthơđãthểhiệncáchsửdụngtừngữtàitìnhcủaNguyễnKhuyến.Đángchúýnhấtlàcụmtừtavớita.ĐạitừtatrongtiếngViệtvừachỉsốít,vừachỉsốnhiều.NguyễnKhuyếndùngcảhainghĩa:tavớitatuyhainhưnglàmột.Từvớigắnkếthaitừtalại.Bạnvànhàthơngồibênnhauthủthỉtâmtình,haingườihòalàmmột.Quảlàkhônggìcóthểđánhđổiđượctìnhbạnthủychunggiữahaingười.Quacácthờikìlịchsử,cảhaimặttừvựngvàcấutạongữphápcủatiếngViệtrấtpháttriển,cókhảnăngthíchứngvớithựctiễn.ĐólàbiểuhiệnrõrệtvềsứcsốngdồidàocủatiếngViệt.Tácgiảđãchứngminhtiếng.Việtlàmộtthứtiếngđẹp,hàihòavềmặtâmhưởngvàthanhđiệu.CáihaycủatiếngViệtthểhiệnởchỗlinhhoạt,uyểnchuyểntrongcáchdùngtừ,đặtcâu.TiêngViệtcóđầyđủkhảnăngdiễnđạttìnhcảm,tưtưởngcủaconngười,thỏamãncácyêucầupháttriểncủađờisốngvănhóa,xãhội.GiữahaiphẩmchấtđẹpvàhaycủatiếngViệtcóquanhệgắnbókhắngkhít.Cáiđẹpcủamộtthứtiếngthườngcũngphảnánhcáihaycủathứtiếngấy,vìnóthểhiệnsựphongphú,tinhtếtrongcáchdiễnđạt,cũngtứclàthểhiệnsựchínhxácvàsâusắctrongtìnhcảm,tưtưởngcủaconngười.Ngượclạicáihaycũngtạoravẻđẹpcủamộtngônngữ.Chẳnghạn,trongtiếngViệt,sựtinhtế,uyểnchuyểntrongcáchđặtcâu,dùngtừ,khôngchỉlàcáihay,màcòntạoravẻđẹptronghìnhthứcdiễnđạt.TrởlạibàithơQuađèoNgangcủaBàHuyệnThanhQuan,tathấycónhữngcâuthơchứngminhchosựphongphúvàcáchphốihợphàihòahệthốngthanhđiệutrongtiếngViệt:BướctớiđèoNgangbóngxếtàCỏcâychenđáláchenhoa.Vẻđẹpthiênnhiênnhưmộtbứctranhthủymặc.Âmhưởngthơgợilênkhungcảnhcủamộtvùngrừngnúihoangvu.Cảnhđẹpnhưngnhuốmmàubuồntẻ,quạnhhiu.Nhữngbônghoarừngđâyđókhôngđủlàmsángbứctranhnúinonhùngvĩlúcngàytàn,đêmxuống.NhữngưuđiểmnổibậtvềmặtnghệthuậtcủabàivănnghịluậnSựgiàuđẹpcủatiếngViệtlàởchỗtácgiảđãkếthợpkhéoléogiữagiảithíchvớichứngminh,bìnhluận.Cáchlậpluậnrấtchặtchẽ:Nêunhậnđịnhởphầnmởbài,sauđógiảithíchvàbìnhluậnnhậnđịnh.Dùngcácdẫnchứngđểchứngminh,làmtăngsứcthuyếtphụccủalílẽ.BàinghịluậnnàythểhiệntrìnhđộhiểubiếtsâusắcvềtiếngviệtcủanhànghiêncứuĐặngThaiMai.Tácgiảđãkhơidậytronglòngchúngtalòngtự,hàovàýthứcbảovệSựgiàuđẹpcủatiếngViệt.Yêutiếngmẹđẻlàbiểuhiệncụthểcủalòngyêunước.Đọcvàsuyngẫmkĩvềbàivăntrên,chúngtacàngthêmtintưởngvàotươnglaitươisángcủatiếngViệt.Trên đây chỉ là phần trích dẫn 10 trang đầu của tài liệu và có thế hiển thị lỗi font, bạn muốn xem đầyđủ tài liệu gốc thì ấn vào nút Tải về phía dưới.