Bài 19: Xử lý file trong Python

1|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

Bài 19: XỬ LÝ FILE
TRONG PYTHON
Xem bài học trên website để ủng hộ Kteam: Xử lý file trong Python
Mọi vấn đề về lỗi website làm ảnh hưởng đến bạn hoặc thắc mắc, mong muốn khóa
học mới, nhằm hỗ trợ cải thiện Website. Các bạn vui lòng phản hồi đến Fanpage
How Kteam nhé!

Dẫn nhập
Trong bài trước, Kteam đã giới thiệu đến bạn các phương thức của
KIỂU DỮ LIỆU DICT trong Python
Ở bài này Kteam sẽ giới thiệu với các bạn CÁCH XỬ LÝ FILE trong
Python. Một trong những điều thiết yếu mà bất cứ ngôn ngữ lập
trình nào bạn cũng đều phải tìm hiểu.

Nội dung
Để đọc hiểu bài này tốt nhất bạn cần:





Cài đặt sẵn MÔI TRƯỜNG PHÁT TRIỂN CỦA PYTHON.
Xem qua bài CÁCH CHẠY CHƯƠNG TRÌNH PYTHON.
Nắm CÁCH GHI CHÚ và BIẾN TRONG PYTHON.
KIỂU DỮ LIỆU LIST, KIỂU DỮ LIỆU TUPLE, KIỂU DỮ LIỆU
SET trong Python.

Trong bài này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những nội dung sau đây
 Khái quát về File trong Python
 Mở File trong Python

Copyright ©
Howkteam.com

2|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM







Đóng File trong Python
Đọc File trong Python
Ghi File trong Python
Kiểm soát con trỏ File
Câu lệnh with

Khái quát về File trong Python
File là một thứ rất quen thuộc đối với những người sử dụng máy
tính. Bạn thao tác,tạo lập file hằng ngày. Nó có thể là một bức
hình, một văn bản tài liệu, một file thực thi và nhiều nhiều thứ
khác nữa.
Trong Python, file có 2 loại:
Text File
 Được cấu trúc như một dãy các dòng, mỗi dòng bao gồm một
dãy các kí tự và một dòng tối thiểu là một kí tự dù cho dòng
đó là dòng trống.
 Các dòng trong text file được ngăn cách bởi một kí tự newline
và mặc
định trong Python chính là kí tự escape sequence newline \n.
Binary File
 Các file này chỉ có thể được xử lí bởi một ứng dụng biết và có
thể hiểu được cấu trúc của file này.
 Và chúng ta ở đây với mức độ cơ bản chỉ xử lí text file.

Mở File trong Python
Khỏi phải bàn, muốn thao tác với file, ta phải mở file. Mà muốn
mở file, ta cũng cần phải có file.
Ở đây, Kteam sẽ tạo một file, và sau đó mở CMD ở ngay trong thư
mục chứ file đó để không gặp nhiều khó khăn trong việc xử lí đường
dẫn (Việc xử lí đường dẫn, Kteam sẽ giới thiệu cách xử lí bằng thư
viện os trong tương lai).

Copyright ©
Howkteam.com

3|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

Tên file sẽ là: kteam.txt
Nội dung file:
How Kteam
Free Education
Share to better
print('hello world!')

Hàm open
Được rồi, bây giờ chúng ta sẽ mở file bằng cách sử dụng hàm open

Cú pháp:
open(file, mode='r', buffering=-1, encoding=None,
errors=None, newline=None, closefd=True,
opener=None)

Công dụng: Ở mức độ cơ bản, chúng ta sẽ chỉ quan tâm đến 2
parameter: file và mode.
Nếu các bạn muốn tìm hiểu rõ hơn về các parameter khác. Hãy dùng
lệnh:

Copyright ©
Howkteam.com

4|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

>>> help(open)

Ta sẽ bắt đầu bắc cách thử mở một file.
Lưu ý: Kteam xin được khuyến khích các bạn không sử dụng
interactive prompt ở bài này.
>
file_object = open('kteam.txt')
>
file_object
<_io.TextIOWrapper name='kteam.txt' mode='r' encoding='cp1258'>
>
type(file_object) # không cần quan tấm lắm


Lưu ý: hàm open trả về một file object. Đây cũng là một iterable.
Tiếp đến là các mode mở file. Và cũng với mức độ cơ bản, Kteam sẽ
cung cấp một số mode cơ bản liên quan đến text file.

Copyright ©
Howkteam.com

5|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

Đóng File trong Python
Đây là việc chúng ta nên làm sau khi thao tác xong với file. Đó là
đóng file.

Cú pháp:
.close()

Tại sao chúng ta nên đóng file sau khi hoàn tất công việc với file?

Copyright ©
Howkteam.com

6|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

 Giới hạn hệ điều hành. Chẳng hạn một hệ điều hành chỉ cho
mở một số file nhất định cùng lúc thì nếu quên đóng file sẽ gây
hao tốn. Đặc biệt là các file với dung lượng bự.
 Khi một file được mở, hệ điều hành sẽ khóa file đó lại, không
cho các chương trình khác có thể xử lí trên file đó nữa nhằm
đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu.
Do đó hãy close file khi xong việc!
Dẫu vậy, nếu chương trình kết thúc. Tất cả các file đang mở cũng
sẽ được đóng lại. Tuy nhiên việc đóng file vẫn là trách nhiệm nằm
ở chúng ta.
>
fobj = open('kteam.txt')
>
fobj
<_io.TextIOWrapper name='kteam.txt' mode='r' encoding='cp1258'>
>
fobj.close()
>
fobj # sau khi đóng file, các phương thức xử lí sẽ không thể sử dụng
được
<_io.TextIOWrapper name='kteam.txt' mode='r' encoding='cp1258'>

Đọc File trong Python
Ta có một số phương thức có thể lấy được nội dung của file

Phương thức read
Cú pháp:
.read(size=-1)

Công dụng: Nếu size bị bỏ trống hoặc là một số âm. Nó sẽ đọc hết
nội dung của file đồng thời đưa con trỏ file tới cuối file. Nếu không
nó sẽ đọc tới n kí tự (với n = size) hoặc cho tới khi nội dung của file
đã đọc xong.
 Sau khi đọc được nội dung, nó sẽ trả về dưới một dạng chuỗi.

Copyright ©
Howkteam.com

7|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

 Nếu không đọc được gì, phương thức sẽ trả về một chuỗi
có độ dài bằng 0
Ví dụ:
>
fobj = open('kteam.txt')
>
data = fobj.read()
>
data
"How Kteam\nFree Education\n\nShare to better\n\nprint('hello world!')\
n"
>
print(data)
How Kteam
Free
Education
Share to better
print('hello world!')
>
''
>

fobj.read() # con trỏ file ở vị trí cuối cùng, bạn không thể đọc được gì
nữa
fobj.close() # nhớ đóng file

Dưới đây là một ví dụ về đọc từng số kí tự một
>
fobj = open('kteam.txt')
>
fobj.read(2)
'Ho'
>
fobj.read(10)
'w Kteam\nFr'
>
fobj.read(20)
'ee Education\n\nShare '
>>> fobj.read()
"to better\n\nprint('hello world!')\n"
>>> fobj.close()

Copyright ©
Howkteam.com

8|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

Phương thức readline
Cú pháp:
.readline(size=-1)

Công dụng: Với parameter size thì hoàn toàn tương tự như
phương thức read.
 Khác biệt ở chỗ, phương thức readline chỉ đọc một dòng có
nghĩa là đọc tới khi nào gặp newline hoặc hết file thì ngừng.
 Con trỏ file cũng sẽ đi từ dòng này qua dòng khác.
 Kết quả đọc được trả về dưới dạng một chuỗi.
 Nếu không đọc được gì, phương thức sẽ trả về một chuỗi
có độ dài bằng
Ví dụ:
>
fobj = open('kteam.txt')
>
fobj.readline()
'How Kteam\n'
>
fobj.readline(
10) 'Free Educa'
>
fobj.readline()
'tion\n'
>
fobj.readline()
'\n'
>
fobj.readlin
e() 'Share to
better\n'
>
fobj.close()

Copyright ©
Howkteam.com

9|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

Phương thức readlines
Cú pháp:
.readlines(hint=-1)

Ở mức độ cơ bản, ta không phải quan tâm đến parameter hint.
Công dụng: Phương thức này sẽ đọc toàn bộ file, sau đó cho
chúng vào một list. Với các phần tử trong list là mỗi dòng của file.
 Con trỏ file sẽ được đưa tới cuối file. Khi đó, nếu bạn tiếp
tục dùng readlines. Bạn sẽ nhận được một list rỗng.
Ví dụ:
>
fobj = open('kteam.txt')
>
list_content = fobj.readlines()
>
list_content
['How Kteam\n', 'Free Education\n', '\n', 'Share to better\n', '\n',
"print('hello world!')\n"]
>
list_content[2]
'\n'
>
list_content[-1]
"print('hello
world!')\n"
>
fobj.close()

Đọc file bằng constructor nhận iterable
Như đã nói, file object nhận được từ hàm open cũng là một
iterable. Thế nên, ta có thể sử dụng constructor list
>
>

fobj = open('kteam.txt')
list_content = list(fobj)

Copyright ©
Howkteam.com

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

10|15

>>> list_content
['How Kteam\n', 'Free Education\n', '\n', 'Share to better\n', '\n',
"print('hello
world!')\n"]
>>> fobj.close()

Và cũng có thể là Tuple.
>
fobj = open('kteam.txt')
>
tup_content = tuple(fobj)
>
tup_content
('How Kteam\n', 'Free Education\n', '\n', 'Share to better\n', '\n',
"print('hello
world!')\n")
>>> fobj.close()

Các constructor này cũng sẽ đưa con trỏ file xuống cuối file.

Ghi File trong Python
Chúng ta có sự giúp đỡ của phương thức write để ghi nội dung vào
file.
Và chúng ta cũng không cần phải tạo file. Vì các mode ghi sẽ giúp
chúng ta tạo file.

Phương thức write
Cú pháp:
.write(text)

Công dụng: Phương thức này sẽ trả về số kí tự mà chúng ta ghi
vào.
Ví dụ:

Copyright ©
Howkteam.com

11|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

>
fobj = open('kteam_2.txt', 'w')
>
fobj.write('The first line\n') # thêm \n để kết thúc 1 dòng
15
>
fobj.write('And last line too')
17
>>> fobj.close()

Mỗi lần sử dụng write. Con trỏ file sẽ được đặt ngay sau kí tự cuối
cùng được ghi. Hãy lưu ý điều này, nó rất quan trọng đấy. Đặc biệt
là khi bạn sử dụng các mode vừa đọc vừa ghi.
Nhưng, bạn sẽ gặp vấn đề như thế này khi sử dụng mode w. Ta hãy
mở lại file khi nãy ta mới ghi một vài dòng vào nhé.
>
fobj = open('kteam_2.txt')
>
fobj.read()
'The first line\nAnd last line too'
>
fobj.close()
>
fobj = open('kteam_2.txt', 'w')
>
fobj.write('\none more line')
14
>
fobj.close()
>
fobj = open('kteam_2.txt')
>
fobj.read()
'\none more line'
>>> fobj.close()

Đó là nội dung file ban đầu của bạn sẽ bị mất đi. Đó là lí do chúng
ta cần mới mode a.
Ta hãy mở lại file ta mới viết thêm một lần nữa.
>
fobj = open('kteam_2.txt', 'a')
>
fobj.write('\nthe second line')
16
>
fobj.close()
>
fobj = open('kteam_2.txt')
>
fobj.read()
'\none more line\nthe second line'
>>> fobj.close()

Copyright ©
Howkteam.com

12|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

Kiểm soát con trỏ file
Bạn có thể thấy, con trỏ file rất quan trọng, nó dẫn đường cho
việc đọc file, viết file. Và bạn cũng cần phải kiểm soát được nó.
Việc đó, ta sẽ nhờ tới phương thức seek

Phương thức seek
Cú pháp:
.seek(offset, whence=0)

Với Python 3.X. Một text file sẽ chỉ được sử dụng whence = 0.
whence = 1 hoặc whence = 2 chỉ sử dụng với binary file.
Với Python 2.X thì bạn không phải quan tấm vấn đề này.
Do đó, ta cũng không cần quan tâm tới parameter whence.
Công dụng: Phương thức này giúp ta di chuyển con trỏ từ vị trí
đầu file qua offset kí tự. Và parameter offset phải là một số tự
nhiên.
 Nhờ phương thức này, ta có thể ghi nội dung từ bất cứ đâu
trong file.
 Và từ đó ta có thể đọc lại file sau khi ta đưa con trỏ file xuống
cuối file.
Ví dụ:
>
fobj = open('kteam.txt')
>
fobj.read()
"How Kteam\nFree Education\n\nShare to better\n\nprint('hello world!')\
n"
>
fobj.read()
''
>
fobj.seek(0)
Copyright ©
Howkteam.com

13|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

0
>>> fobj.read()
"How Kteam\nFree Education\n\nShare to better\n\nprint('hello world!')\
n"
>
fobj.seek(10)
10
>
fobj.read()
"\nFree Education\n\nShare to better\n\nprint('hello world!')\n"
>>> fobj.close()

Câu lệnh with
Cấu trúc cơ bản của câu lệnh with là
with expression [as variable]:
with-block

Nhớ rằng with-block nằm thụt vào so với dòng with expression
(theo chuẩn PEP8 là 4 space và là dùng space không dùng tab)
Câu lệnh này liên quan đến phương thức __enter__ và __exit__ của
đối tượng.
Do đó, ở đây Kteam sẽ nói cơ bản khi sử dụng file.
Đặc điểm của câu lệnh with khi sử dụng với file là. Khi kết thúc withblock. File sẽ được đóng.
>
with open('kteam.txt') as fobj:
... data = fobj.read()
...

Copyright ©
Howkteam.com

14|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

>>> data
"How Kteam\nFree Education\n\nShare to better\n\nprint('hello world!')\
n"
>
fobj.read() # không thể đọc file, vì file đã đóng
Traceback (most recent call
last): File "", line 1, in

ValueError: I/O operation on closed file.

Củng cố bài học
Đáp án bài trước
Bạn có thể tìm thấy câu hỏi của phần này tại CÂU HỎI CỦNG
CỐ trong bài KIỂU DỮ LIỆU DICT TRONG PYTHON – Phần 2.
1. Vì hai dict trỏ cùng vào một nơi. Cách khắc phúc là ta dùng
phương thức copy để có bản sao dict1.
2. Sẽ có lỗi ở
d = {}
d.update(3)

>
>

Câu hỏi củng cố
1. Nêu sự khác nhau giữa mode r+ và w+
2. Tèo mở file dưới mode vừa đọc và ghi. Tèo đang thắc mắc là vì
sao sau khi ghi xong rồi, mà Tèo vẫn không đọc được gì cả.
Hãy giải đáp giúp Tèo.
>
>
13
>

teo_file = open('teo.txt', 'w+')
teo_file.write('Teo dep trai\n')
teo_file.read()

Copyright ©
Howkteam.com

15|15

KHÓA PYTHON CƠ BẢN
HOWKTEAM.COM

''

Đáp án của phần này sẽ được trình bày ở bài tiếp theo. Tuy
nhiên, Kteam khuyến khích bạn tự trả lời các câu hỏi để củng cố
kiến thức cũng như thực hành một cách tốt nhất!

Kết luận
Qua bài viết này, Bạn đã hiểu cơ bản về FILE TRONG PYTHON.
Ở bài viết sau. Kteam sẽ nói về ITERATION & MỘT SỐ HÀM CƠ BẢN
hay được sử dụng.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết. Hãy để lại bình luận hoặc góp ý
của mình để phát triển bài viết tốt hơn. Đừng quên “Luyện tập –
Thử thách – Không ngại khó”.

Copyright ©
Howkteam.com